Heidens, Egyptenaren, zigeuners
Nieuwe Muziek zoekt andere genres op
PZC
ÉfölSIM
Publicatiefonds voor
populaire werken
over Zeeuwse historie
17
Roma en Sinti
P |p!p -c
Boete voor voorrangsfout
Sponsorpunten voor schoolplein
CDA zet zich in voor VV Kloetinge
kunst
f. Zwigtman
iandidaat voor
Gouden Uil
Expositie
Willy Bollen
in 't Spui
Tentoonstelling
in Oostburg
woensdag 8 februari 2006
Jnnr Henk Postma
Ze streven niet naar een staat met
een eigen grondgebied. Maar ze
voelen zich wel een natie: een volk dat
«een landsgrenzen kent, maar wel een
taal en cultuur die in Europa erken
ning verdient. Voor het eerst in het be
staan van Roma en Sinti is daar nu
een organisatie voor opgericht: het Eu
ropean Roma and Traveller Forum.
Dat moet een eind maken aan de ver
volging, de discriminatie en de achter
stand van een eigenzinnig trekkers
volk dat door de maatschappelijke
vooruitgang dreigde te worden verma
len, van de Balkan tot in Zeeland.
Nederland rekent ze gemakshalve tot
de zigeuners, de oude scheldnaam
voor alles wat rondtrekt, en niet wil
deugen. Onbeschaafde lieden die er
zelfs niet voor terugdeinzen je kinde
ren te stelen. Dat valse beeld is de Ro
ma en Sinti door de eeuwen heen blij
ven achtervolgen. Tot de dag van van
daag. „Bijna alle Roma zijn crimi
neel", wilde een Arnhemse officier
van justitie de rechter onlangs nog
doen geloven. De Stichting Roma
Emancipatie pikte dat niet. Zodat de
officier morgen zelf als verdachte voor
de strafrechter moet verschijnen. We
gens belediging van een bevolkings
groep die op grote achterstand staat.
Woonwagens
Nederland telt zo'n 30.000 woonwa
genbewoners, 'zigeuners' die in kam
pen wonen, en voor het overgrote deel
afstammen van Nederlandse boeren,
landarbeiders en turfstekers die om
streeks 1850 niet meer aan de kost
kwamen, en kozen voor een reizend be
staan. Daarmee hoopten ze hier en
daar nog wat te kunnen verdienen. Ro
ma en Sinti, die omstreeks de negen
tiende eeuw in kleine groepen Neder
land binnenkwamen, vormen daartus-
ft '-Ri>
«te 'iV
«r-.
Vooral in de zomer trekken Roma en Sinti er nog vaak op uit. Ze treffen elkaar in bedevaartsoorden en tijdens religieuze bijeenkomsten, zoals hier in Zoetermeer.
Dan maken de schoolboeken plaats voor muziek.
sen een kleine minderheid: al met al
niet veel meer dan 6000 zielen. Ze wo
nen verspreid over het land, deels in
de kampen, deels ook in burgermans
woningen. De afgelopen vijftien jaar
kwamen daar nog enkele duizenden,
veelal jonge Roma-vluchtelingen bij
uit voormalig Joegoslavië, en landen
als Roemenië en Slowakije..
Aangenomen wordt dat Roma en Sinti
afstammen van nomadenstammen uit
India, die via Egypte naar de Balkan
trokken. In de veertiende eeuw ver
schenen de eerste 'gypsy's' in Neder
land. Ze kregen.een gastvrij-onthaal.
Geleidebrieven van kerkelijke en we
reldlijke autoriteiten gaven hun toe
gang tot koningen en baronnen. Maar
al snel keerden de burgerlijke regels
en moraal zich tegen hen. Ze werden
afgeschilderd als gespuis, vervolgd en
verjaagd.
Ketellappers
Aan het eind van de negentiende eeuw
trokken nieuwe groepen Roma Neder
land binnen: ketellappers uit Honga
rije, berenleiders uit Bosnië, Italiaan
se beestenleiders, en paardenhandela
ren uit Frankrijk, Duitsland en Scan
dinavië. Begin twintigste eeuw volg
den de Sinti, afstammelingen van mu
zikanten en kunstenmakers uit Duits
land en Frankrijk.
De heidens, Egyptenaren en zigeu
ners, zoals Roma en Sinti destijds wer
den omschreven, mochten dan leuk
kunnen dansen en zingen, hun vrij
heidsdrang en eigenzinnigheid werd
steeds minder getoleerd. De overheid
legde het rondtrekken aan banden, in
de Tweede Wereldoorlog vonden vele
Roma en Sinti de dood in de Duitse
gaskamers, en na de oorlog was er
voor hun ambachtelijke vaardigheden
nauwelijks nog emplooi. De industria
lisering sloeg hen het werk uit han
den.
De Nederlandse Roma en Sinti wonen
vooral in Oost-Brabant en Limburg,
en verder verspreid in het land, in Zee
land wonen er veel bij Sas van Gent
en Westdorpe. Aperte discriminatie,
zoals in sommige Balkanlanden, komt
hier niet voor. „Roma en Sinti hebben
dezelfde rechten en plichten als iedere
andere Nederlander", zegt Peter van
Waasdorp van de Stichting Landelijk
Sinti/Roma Organisatie, „Maar op het
vlak van onderwijs en werk bestaat
nog grote achterstand." Toch wordt
volgens hem de laatste jaren, veel voor
uitgang geboekt, vooral ook dankzij
de inzet van de belangenorganisaties
die Roma en Sinti hebben opgericht.
„Imiddels gaat meer dan vijftig pro
cent naar school. En dan blijkt: er
schuilt veel talent onder de jeugd."
TERNEUZEN - Kantonrechter C. Kool veroordeelde gis
teren een 42-jarige man uit Zuiddorpe tot een geldboete
van 180 euro. De Zuiddorpenaar verleende op 11 decem
ber 2004 in zijn woonplaats geen voorrang aan een auto
mobilist die op de Hoofdweg Noord reed. Een botsing
volgde. Naast de materiële schade liepen beide bestuur
ders daarbij licht letsel op. Het ongeluk deed zich voor op
een T-splitsing. De Zuiddorpenaar zag een tegemoetko
mende auto op de voorrangsweg richting aangeven naar
links, waarop hij de Hoofdweg-Noord opdraaide. „Op dat
moment week de bestuurder op de voorrangsweg af van
zijn beslissing en trok weer vol op", verklaarde de Zuid
dorpenaar gisteren. De Limburgse bestuurder van de an
dere auto zei eerder tijdens het politieverhoor dat hij
geen knipperlicht had aangezet.
Een bezoekje van de Zuiddorpenaar aan het ziekbed van
de gedupeerde leverde de verdachte weinig sympathie op.
„Tijdens mijn ziekenbezoek belandde ik in een negatieve
sfeer. De familieleden van de tegenligger benaderden mij
op een bijna agressieve manier terwijl ik nooit de intentie
heb gehad een ongeluk te veroorzaken."
De rechter volgde het pleidooi van de officier en zag - on
danks het feit dat er geen opzet in het spel was - geen
kans om af te wijken van de eis voor een boete van 180 eu-
SCHARENDIJKE - Leerlingen van de christelijke
Helcherseeschool in Scharendijke gaan volgende week
langs de deuren in hun doip om de laatste sponsor-
punten te verzamelen die de afgelopen weken bij de plaat
selijke Plusmarkt zijn uitgedeeld. De sponsoractie is op
gezet om de herinrichting van het schoolplein te bekosti
gen.
Gehoopt wordt dat de actie zo veel geld oplevert dat er
een betonnen tafeltennistafel van kan worden gekocht,
zegt Y. Louwerse van de ouderraad en schoolpleincommis
sie. Deze week worden de laatste sponsorzegels uitgege
ven. De supermarkt geeft op elke vijf euro een zegel van
vijf cent weg. Deze konden de afgelopen weken op school
in een bus worden gedaan.
Met een rondje langs de huizen hopen de leerlingen van
de Helcherseeschool nog wat laatste verloren zegeltjes
te verzamelen. De definitieve opbrengst wordt don
derdag 23 febryari tijdens een klein feestje bekendge
maakt.
KLOETINGE - CDA Goes wil dat er na de gemeente
raadsverkiezingen van begin maart een werkgroepje
wordt gevormd om de accommodatieprpblemen van voet
balvereniging Kloetinge op te pakken. De wethouder van
sport moet de leiding krijgen over het werkgroepje waar
in ook bestuursleden van W Kloetinge zitting nemen.
Het werkgroepje moet onderzoeken of en hoe er snel een
vierde veld en nieuwe kleedgebouwen kunnen worden ge
realiseerd.
Kandidaat-raadsleden van CDA Goes komen met dit
voorstel na een werkbezoek aan W Kloetinge. De voetbal
club zit al jaren omhoog. Volgens de CDA-ers is snel een
oplossing nodig ook met het oog op de bouw van de nieu
we wijken Mannee (naast Noordhoek) en Aria (in
Goes-Zuid). W Kloetinge ligt gunstig tegenover die wij
ken.
Directeur Kniknie geeft met programmering 2006 indrukwekkend visitekaartje af
VEERE - Meer dan voorheen
^gaat Nieuwe Muziek Zeeland
aandacht besteden aan andere
c;3 muziekgenres, zoals oude, klas
sieke. niet-westerse, jazz- en
geïmproviseerde muziek. Om
dat te bereiken worden samen
werkingsverbanden opgezet met
jzreorganisaties die op die gebieden
toonaangevend zijn.
door Rolf Bosboom
lieuwe Muziek, sinds mei 2004
ien gevestigd in de Grote Kerk in
ieere, begint dit jaar aan een
lieuw leven. Dat heeft niet
alleen te maken met het aan
reden van directeur Willem
Iniknie als opvolger van Ad
't Veer (die later deze
maand officieel afscheid neemt)
maar ook met de financiële pe
rikelen die in 2005 een diepte-
'ewbereikten. Het programma
toor de tweede helft van het
aar werd noodgedwongen ge-
ww schrapt. De provincie was uit
eindelijk, samen met de gemeen
te Veere, bereid het forse tekort
over 2004 weg te werken en ook
«at extra bij te dragen, zodat
een 'doorstart' mogelijk werd.
vori Met het programma voor dit
jn.l par geeft Kniknie een indruk-
ens!
net: MIDDELBURG - Schrijfster
Floortje Zwigtman uit Middel
burg is met haar jeugdroman
bas fdiijnbewegingen genomineerd
*°°r de Gouden Uil, de prijs die
,vr aarlijks wordt uitgereikt voor
i3-" ^derlandstalige literatuur en
Ik Jeugdliteratuur.
kvigtman won in 2003 al de
Gouden Uil met Wolfsroedel.
Maar nieuwe boek, eerder al
iwe: kandidaat voor de Zeeuwse Boe-
ii ii kenprijs, wordt door de jury een
ïen fascinerende en overdonderen-
Ueroman' genoemd.
Ge andere genomineerden in de
jee Categorie jeugdliteratuur zijn:
ad p de Leeuw (Het Nachtland),
jbjp Marlijn Stoffels (Koningsdoch-
zee7nanslief), Toon Teilegen
ien ^arit Törnqvist Pikkuhen-
en Thé Tjong-Khing (Pick-
>wi#!c/c met taart):
rc!;, f winnaar wordt op 25 maart
J' -kendgemaakt.
wekkend visitekaartje af. Bijna
zestig concerten zijn voorzien,
met vele grote namen, zoals
Reinbert de Leeuw, Frans
Brüggen, Ton Koopman, Ravi
Coltrane, Fred Frith, Amjad Ali
Khan en Marco Beasly. Het sei
zoen begint woensdag 8 maart
en loopt door tot eind oktober.
De naam Nieuwe Muziek Zee
land wordt definitief veranderd
in Muziekpodium Zeeland, de
aanduiding die afgelopen sei
zoen al volop werd gebruikt.
Daarmee wordt duidelijk dat de
stichting voor meer staat dan
nieuwe muziek alleen, al blijft
die stroming volgens Kniknie
wel 'richtinggevend' in de pro
grammering. Andere genres, die
tot nu toe 'ietwat onderbelicht
zijn gebleven', worden echter
doelbewust opgezocht. Uitgangs
punt blijft dat de muziek grens
verleggend en tegendraads is,
avontuurlijk en gedegen. In de
presentatie van de nieuwe pro
grammering wordt gesproken
van zowel 'een welgevulde grab
belton' als 'een muzikaal laby
rint'.
Negendaagse
De overgang naar Muziekpo
dium Zeeland wordt officieel in
geluid met de Muzieknegendaag-
se Veere, van 5 tot en met 14
mei. Deze is bedoeld om de ba
lans op te maken van 35 jaar
Nieuwe Muziek onder leiding
van Ad van 't Veer en vooruit te
blikken naar de toekomst. Het
evenement bereikt donderdag
11 mei een climax als de Itali
aanse toptenor Marco Beasly,
'de ongekroonde koning' van
het Festival Oude Muziek in
Utrecht, naar de Grote Kerk
komt.
De negendaagse is ook verder
rijkgevuld, met optredens van
pianiste Sylvie Courvoisier en
violist Mark Feldman uit de Ver
enigde Staten, Slagwerkgroep
Den Haag (met werk van onder
anderen Iannis Xenakis), rieten
semble Calefax met pianist Ivo
Jansen, celliste Frances-Marie
Uitti, cle Van Swieten Society,
Me Rustveli (polyfone zang uit
Georgië) en als afsluiter op 14
mei, uiteraard, het Willem Breu-
ker Kollektief. Tijdens de negen
daagse wordt ook de nieuwe cd
van de Middelburgse componist
Douwe Eisenga gepresenteerd.
Kniknie wil in 2007 komen met
een Veerse versie van de beken
de Proms aan 't IJ-concerten
De Van Swieten Society is één van de acts op de Muzieknegendaagse.
(voorheen Paradiso-concerten)
in Amsterdam, waar de top van
de Nederlandse ensembles op
het gebied van nieuwe muziek
zich presenteert. Als voorproef
je hierop speelt het Asko Ensem
ble, onder leiding van Etienne
Siebens, dit seizoen (11 april) in
Veere.
Een opmerkelijk initiatief is ook
de muzikale fietstocht op 9 juli.
Bezoekers pendelen die dag tus
sen diverse, vooralsnog geheime
locaties in Middelburg en Veere
om concerten bij te wonen van
onder anderen saxofonist Ravi
Coltrane (zoon van John Coltra
ne), Greetje Bijma, Charlemag
ne Palestine en Markus Stock-
hausen.
Het eerste concert van dit sei
zoen, op 8 maart, is meteen een
hoogtepunt: een solo-optreden
van de Engelse snaarvirtuoos en
improvisator Fred Frith, een
van de grootste vernieuwers op
gitaargebied, die nog maar zel
den in Europa is te zien.
Om het aanbod van Muziekpo
dium Zeeland te verbreden,
wordt dankbaar gebruik ge
maakt van allerlei samenwer
kingsverbanden, zoals de Vereni
ging Actuele Muziek Podia en
het Netwerk Oude Muziek. Ook
zijn er nauwe contacten met het
Koninklijk Instituut voor de Tro
pen in Amsterdam en Wereldmu
ziekcentrum Rasa in Utrecht.
De samenwerkingen resulteren
onder meer in een serie met
niet-westerse muziek, met bij
voorbeeld het optreden van
Amjad Ali Khan (25 maart), een
levende legende binnen de klas
sieke Indiase muziek. Op het ter
rein van oude muziek biedt Mu
ziekpodium bijvoorbeeld Ensem
ble Lucidarium uit Italië (19
maart), het ensemble Trigon (30
juli) en Camerata Trajectina Oie-
deren van Jacob Obrecht; 20 ok
tober).
Nieuwe muziek houdt een be
langrijk aandeel in de program
mering, met bijvoorbeeld - als
eerbetoon aan Ad van 't Veer -
een uitvoering van Morton Feld-
mans Trio. (29 maart), de opval
lende combinatie Rosa Ensem
ble met Spinvis (20 augustus),
het Python Saxofoon Kwartet
(met werk van onder anderen
Douwe Eisenga; 9 september),
de Japanse pianiste Tomoko Mu-
kaiyama (7 oktober) en het Ives
Ensemble (14 oktober).
Klassieke muziek is opvallend
goed vertegenwoordigd, met
bijvoorbeeld het Rubens Kwar
Saxofonist Ravi Coltrane speelt tijdens de muzikale fietstocht op 9
juli.
tet (21 mei), bariton Maarten
Koningsberger en pianist Roger
Braun (die op 4 juni alle lie
deren van Schumann en Heine
willen uitvoeren), Het Zeeuws
Orkest (30 juni), Pieter Wispel-
wey (die op 2 juli de complete
cellosonates van Bach speelt),
het Amsterdam Baroque Or
chestra onder leiding van Ton
Koopman (16 september), het
Orkest van de Achttiende Eeuw
onder leiding van Frans
Brüggen (15 oktober) en het
Schubert Ensemble of London
(29 oktober).
Er komt tevens een serie met
jeugdorkesten, zoals het Zeeuws
Jeugdorkest (18 juni), Neder
lands Jeugd Strijkorkest (16
juli), Jeugdorkest Nederland (6
augustus) en zelfs een driedaag
se met het Nationaal Jeugd Or
kest, onder leiding van Reinbert
de Leeuw en William Purvis
(22-24 augustus).
Het Zephyr Kwartet voert op 10
juni onder meer werk uit van de
Goese componist Jorrit Tammin-
ga. De Zeeuwse beeldend kun
stenaar en muzikant Rob Maas
kant werkt vanaf de zomer in de
Grote Kerk aan de installatie
van een 'klankentuin', Sonora
genoemd. Op 27 oktober volgt
ook een concert, met medewer
king van onder anderen Dies le
Due en Klaas Hekman.
door René Schrier
MIDDELBURG - De provincie
Zeeland en het Prins Bernhard
Cultuurfonds Zeeland geven bin
nenkort gezamenlijk het start
schot voor het Publicatiefonds
Zeeland. Dat is een fonds dat
uitgaven op het gebied van
Zeeuwse cultuur- en natuurhis-
torie wil stimuleren. Het gaat
dan om uitgaven die gericht zijn
op een breed publiek en bij voor
keur worden uitgegeven via
Zeeuwse uitgevers.
In de provinciale cultuurnota
2005-2008 Cultuur Continu is
aangegeven, dat bij de oprich
ting van een dergelijk fonds ge
keken zou worden of samenwer
king met andere cultuurfondsen
(cofinanciering) de mogelijkhe
den voor deze uitgaven zou kun
nen verruimen.
Om het provinciale initiatief
vorm te geven, is er overlegd
met Zeeuwse uitgeverijen/boek
handels en met het Prins Bern
hard Cultuurfonds. Resultaat
van dit overleg is dat het Publi
catiefonds Zeeland door het cul
tuurfonds zal worden beheerd
en dat een aantal Zeeuwse
uitgeverijen/boekhandels mede
werking aan de uitgaven heeft
toegezegd.
Naast de bijdrage van de provin
cie Zeeland aan het fonds van
jaarlijks 20.000 euro, onder
steunt het Prins Bernhard Cul
tuurfonds Zeeland jaarlijks, ook
naar inhoud, soortgelijke publi
caties voor een gemiddeld be
drag van 10.000 euro.
Gedeputeerde voor cultuur
H. van Waveren wees erop dat
VLISSINGEN - In bibliotheek
't Spui in Vlissingen is tot en
met 6 maart een tentoonstelling
te zien van kunstenaar Willy
Bollen uit Genk.
Hij schildert met veel kleuren
en laat zich daarbij inspireren
door muziek van zijn muzikale
helden Miles Davis, Ornette
Coleman, John Coltrane, Sun
Ra, Soft Machine en Jimi Hen-
drix.
hij in de nieuwe cultuurnota de
oprichting van het Publica
tiefonds al heeft opgenomen.
Het is volgens hem een goede
'vervanging' van de eigen uit-
geef-activiteiten die de provin
cie met de cultuur- en natuur
historische reeksen onderneemt.
In een eerder verband merkte
Van Waveren al op dat de reeks
zich bewezen heeft. Zo is het
deel over de verdedigingswer
ken in Zeeland driemaal her
drukt. Bij elkaar zijn 35.000
exemplaren van de verschillen
de delen over de toonbank ge
gaan.
Overheid
Dat de provincie daar mee
stopt, heeft verschillende rede
nen, maakte Van Waveren duide
lijk. „In Zeeland worden de laat
ste jaren behoorlijk wat boeken
over de verschillende onderde
len van de geschiedenis van Zee
land uitgegeven. En het is zeer
de vraag of een overheid, in dit
geval de provincie, zich wel zo
nadrukkelijk op het uitgevers
pad moet begeven."
Gedeputeerde Van Waveren en
de vice-voorzitter van het
cultuurfonds K. Kostense geven
dinsdag 14 februari in de Druk-
kery Middelburg het officiële
startschot voor het publica
tiefonds, tussen 16.00 en 17.00
OOSTBURG - In de openbare bi
bliotheek in Oostburg zijn tot
het einde van deze maand twee
exposities te bezichtigen.
In de vitrines worden kleine hou
ten panelen en miniatuur-olie
verfschilderijen van Carla Pols
uit Breskens getoond.
Daarnaast is er een informatie
ve foto-expositie over het werk
van de Hulsterse stichting Buru
Nyakwere Nederland (SBNN)
in Kenia. De tentoonstelling Het
andere gezicht van Kenia be
licht onder andere de armoede,
onderwijssituatie, het hiv-pro-
bleem en het gebrek aan drink
water in het dorp Nyakwere.
De exposities zijn te bezoeken
tijdens de reguliere openingstij
den van de bibiliotheek.
