Het zijn maar dingetjes
Een heel jaar Wim Hofman
De X is van
Tovenaar Xux
In kort bestek
Redactie bijlagen: 0113-315680
www.pzc.nl
1 GE-mail:redactie@pzc.nl
1 QPostbus 31,4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
Ipewoensdag 1 februari 2006
clul
erstf
Johnny Cash herleeft in Walkthe line
Wim Hofman
Het feit dat Wim Hofman mor
gen de AOW-gerechtigde leef
tijd bereikt, is dit jaar aanlei
ding voor tal van evenementen
en andere initiatieven. Dat ge
beurt onder aanvoering van de
daarvoor opgerichte Stichting
De Stoorworm. Naast de ten
toonstelling in het Letterkundig
Museum, de bijbehorende publi
catie Er was eens een Waseens
van Bregje Boonstra en de ver
schijning van het boek Wim zon
der titel, is er nog meer te ver
wachten. Een greep daaruit:
foto Lex de Meester - Uitgeverij Querido heeft, on
der de titel Van Aap tot Zip, een
uitgebreide (256 bladzijden),
rijk geïllustreerde bloemlezing
uitgebracht van Hofmans werk
voor kinderen vanaf ongeveer
acht jaar. Samengesteld door
Bregje Boonstra, Jacques Doh-
men en Jan Smeekens.
- Querido presenteert ook, sa
men met het Van de Velde Publi
catiefonds, twee herdrukken: de
zesde druk van Wim (1976) en
de vierde druk van Het vlot
(1988).
- Literatuur zonder leeftijd, vak
tijdschrift over jeugdliteratuur,
wijdt een nummer geheel aan
Hofman.
- Op 25 augustus wordt het Hof
man-jaar in Zeeland geopend.
Vanaf dat moment is de huidige
tentoonstelling in het Letterkun
dig Museum in de Zeeuwse Bi
bliotheek te zien.
- Tegelijkertijd komen er exposi
ties in het Muzeeum in Vlissin-
gen (over de zee in het werk van
Hofman), kunstcentrum deWil-
lem3 in Vlissingen (overzicht
groter werk) en het Marie Tak
van Poortvliet Museum in Dom
burg (stillevens).
- De Vlissingse bibliotheek richt
een Wim Hofmankamer in. Mo
gelijk reist ook de Letterkundig
Museum-expositie na Middel
burg door naar de bibliotheek.
- Er wordt gewerkt aan een edu
catief programma rond het
werk van Hofman. Een werk
groep stelt suggesties op hoe de
boeken kunnen worden ge
bruikt in het basisonderwijs.
- Er zijn ideeën voor een theater
voorstelling in 't Beest in Goes,
op basis van het werk van Hof
man. Omroep Zeeland maakt
mogelijk een documentaire over
de kunstenaar. Er is nog geen ze
kerheid over beide initiatieven.
Dat zijn werk dit jaar zo
uitgebreid in de be
langstelling staat, verbaast
Wim Hofman zelf misschien
nog wel het meest. Schrijven,
maar zeker ook tekenen, is
voor hem iets natuurlijks,
een levenshouding die in alle
opzichten wezenlijk is. „Er
wordt nu allemaal aandacht
aan besteed, maar voor mij
was het natuurlijk allemaal:
Hup, ik maak een dingetje",
vertelt hij aan het slot van
Wim zonder titel, een boek
vol 'dingetjes'.
D e uitgave, fraai vormgege
ven door Bo de Jong, geeft
een representatief overzicht van
Hofmans beeldend werk.
Anastasia N. Arestedes fotogra
feerde ruim 180, inderdaad
vaak titelloze werken. Het zijn
kleinoden veelal die, zo gebun
deld en waar-mogelijk thema-
- tisch gerangschikt, een goede in
druk geven van de grootsheid
van het oeuvre.
De PZC-redacteuren Jan van
Damme en Ernst Jan Rozendaal
schreven, aan de hand van diver-
- se gesprekken met Hofman en
eerdere publicaties over de Vlis
singse kunstenaar, de teksten in
het boek. De bijdragen schetsen
de context waarbinnen het beel
dend werk tot stand kwam en
komt en de elementen die daar
bij telkens terugkeren, zoals de
herinnering aan het Walcheren
van zijn jeugd, kort na de oorlog
en de inundatie.
„Walcheren was een vlakte met
zoutig stinkende modder en do
de bomen die een soort broeken
van mosselen aanhadden of on
der de zeepokken zaten. Vlissin
gen zag er onvergetelijk uit: veel
huizen lagen in puin of konden
zich ternauwernood staande
houden. We leefden en speelden
daar tussen het puin en in de ka
potte bouwwerken."
Zijn inspiratiebronnen komen
uitgebreid aan de orde, zoals
Huckleberry Finn van Mark
Twain, met zijn drang naar vrij
heid en het verlangen een eigen
leven te leiden, maar ook de taal
eigenaardigheden (zelfverzon-
nen woorden, verhaspelingen,
lange opsommingen) van
Edward Lear en de literaire rijk
dom van Finnegans wake van
James Joyce.
Voor zijn beeldend werk is voor
al Paul Klee van belang ge
weest. Hofman werd aangetrok
ken door het kinderlijke van
Klee, diens voorkeur voor een
voudige vormen, maai' vooral
ook diens surrealistische uit
gangspunt van tekenen als bijna
natuurlijk, intuïtief proces, dat
niet wordt gedicteerd door de
buitenwereld. „Vroeger dacht
je: Een boot natekenen, dat
moet zo. Maar er moet dus niks.
Dat ontdekken was het mooiste
moment."
De enige beperking zijn de afme
tingen van het papier, al benut
Hofman alles wat hij voorhan
den heeft ('Ik gebruik wat ik
vind, als een strandjutter'),
waarbij het formaat vaak ook
de afbeelding bepaalt of in elk
geval beïnvloedt. Schilderen ver
gelijkt hij met componeren, met
de kleuren als tonen die geleide
lijk akkoorden vormen, terwijl
hij steeds zoekt naar ritme en
evenwicht. „Ik was heel graag
componist geworden, maar ja, je
kan niet alles", zegt hij, in zo'n
kenmerkende Hofmaniaanse
zin.
De vrijheid die Hofman in zijn
jeugd in Vlissingen ervoer, heeft
zijn leven en werk sterk be
paald. Hij wil zich niet gebon
den weten, maar zijn pen en
hart volgen, ongeacht nut of
noodzaak. Dat is het ware credo
van de man die de priesteroplei
ding volgde en eind jaren zestig
enige tijd als parochiegeeste
lijke actief was. „Inde maat
schappij is het moeilijk om nog
vrij te zijn. In je gedachtewereld
kun je wel vrij zijn. Daarom
maak ik dingen. Als ik schrijf of
teken, ben ik zo vrij als een
kind."
Rolf Bosboom
Boek: 'Wim zonder titel', door Jan
van Damme en Ernst Jan Rozendaal,
Uitgeverij Den Boer - De Ruiter
(Kunsthistorische Reeks), 198 pagi
na's. Het boek wordt vanmiddag om
16.30 uur gepresenteerd in De Druk
kerij in Middelburg. Daar is tot en
met 13 februari ook een tentoonstel
ling te zien van diverse werken die in
het boek zijn opgenomen.
Plet Letterkundig Museum in
Den Haag opent deze week een
boeiende overzichtstentoonstel
ling over het leven maar vooral
het werk van Wim Hofman. De
tentoonstelling Op reis met Wim
Hofman, biedt nieuwe belang
stellenden een goede introductie
op het werk, terwijl het voor
trouwe volgers een feest van her
kenning is. Het is bijna letter
lijk een reis door de - denkbeel
dige - wereld van Hofman. De
expositie, opgezet door gastcon
servator Ida Schuurman, wordt
gevormd door vijf eilanden met
elk een eigen thema.
Bij binnenkomst stuit de bezoe
ker direct op het ABC-eiland:
26 houten dozen, door Hofman
zelf voorzien van de letter die
erbij hoort. Gezamenlijk symbo
liseren de blokken zijn oeuvre.
Elke doos kan worden geopend:
waardoor een verwijzing naar
het werk zichtbaar wordt mét
bijbehorende illustraties of voor
werpen. De I is bijvoorbeeld van
Koningin Ida Ida Ida, de N van
Noeltje Knor, de X van Tove
naar Xux.
Een volgend eiland herinnert
aan Hofmans hervertellingen
van klassieke sprookjes, zoals
Roodkapje, Klein Duimpje en
Hans en Grietje. Centraal staat
het boek Zwart als inkt (1997),
Hofmans versie van Sneeuwwit
je en de zeven dwergen.
Expositie: 'Op reis met Wim Hof
man', van 3 februari tot en met 6 au
gustus in het Letterkundig Museum,
Prins Willem-Alexanderhof 5, Den
Haag Officiële opening: morgen, op
Hofmans 65e verjaardag. Geopend:
dinsdag tot en met vrijdag 9.00 tot
17.00 uur, zaterdag en zondag 12.00
tot 17.00 uur. Na afloop verhuist de
tentoonstelling naar de Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg. Daar te
zien vanaf 25 augustus.
Geboren op 2 februari 1941 in
het Zeehospitium in Oostkapel-
le, sinds 1970 getrouwd met To-
keMertens, twee kinderen,
woont in Vlissingen.
Was parochiegeestelijke in Rijs-
bergen en Rijen (1966-1969),
werkte bij de Stichting Hulp
aan Buitenlandse Werknemers
in Rotterdam (1969-1971) en
was adjunct-directeur van de
Zeeuwse Culturele Raad
(1971-1996).
Bekendste boeken: Wim (1976),
Aap en beer (1983), Het vlot
(1988), Zwart als inkt (1997).
Prijzen: Tlïeo Thijssenprijs
(1991), Woutertje Pieterseprijs
(1998), twee keer Gouden Grif
fel (1989,1998), twee keer Gou
den Penseel (1974,1977), drie
keer Zilveren Griffel (1977,
1984,1987), vier keer Vlag en
Wimpel (1986,1988,1990,
1992), Nienke van Hichtumprijs
(1977), Thermphos Cultuurprijs
(2001), Zeeuwse Prijs voor Kun
sten en Wetenschappen (2002)
Illustraties Wim Hofman
