Voor wie anders wil badderen
In grind groeit het soms uitbundig
W 3
Colombo
Waterbed
Kraan
Kraftpapier
zaterdag 28 januari 2006
Met Fabroc zal
het Flollandse
huis snel op
temperatuur zijn
Een verwarmde hoes voor de
iPod is al verkrijgbaar.
Evenals een comfortabele bo
dywarmer. Maar volgens Wil
lem Neeleman is met de nieuwe
kunststof Fabroc nog veel meer
te verwarmen. Zelfs een huis.
Hij verwacht dat vloer- en muur
verwarming van het materiaal
binnen twee maanden verkrijg
baar is.
Willem Neeleman vertelt niet
zonder trots over Fabroc. Met
een elektrisch verwarmbare
vest, gemaakt van de nieuwe
kunststof, blijf je zelfs onder de
meest barre omstandigheden op
temperatuur.
Het klinkt vreemd, maar het is
volgens Neeleman op korte ter
mijn ook mogelijk om met dit
materiaal de woning te verwar
men. Op bescheiden schaal is
het zelfs al realiteit, want de En
gelse bedenker van Fabroc heeft
het in zijn eigen woning al toege
past als vloerverwarming. Daar
brengt het bedrijf EXO2 de pro
ducten, die zijn gemaakt van de
kunststof, inmiddels op de
markt. In Nederland worden ze
geïmporteerd door Inca Heating
Products, het bedrijf van Neele
man.
Fabroc is een zogenaamd poly
meer dat is opgebouwd uit kool
stofmoleculen. Deze geleiden de
warmte goed. Is Fabroc met
elektroden verbonden aan een
stroombron, dan komen de kool
stofmoleculen in beweging.
Daardoor ontstaat warmte en
zet het materiaal uit. De molecu
len komen vervolgens los van el
kaar zodat ze minder goed gelei
den. Dat proces van afstoten en
weer toenaderen (als de warmte
afgegeven wordt) gaat door zo
lang de stroom aangesloten is.
Het materiaal blijft daardoor op
een constante temperatuur.
Hoe warm Fabroc wordt, is af
hankelijk van de dikte (maxi
maal 0,6 millimeter) en van het
aantal elektroden waarmee
kunststof en stroombron verbon
den zijn. Dat is volgens Neele
man één van de belangrijkste
voordelen van het materiaal.
„Omdat je op die manier de
maximum temperatuur vooraf
kunt bepalen, is Fabroc abso
luut veilig. De gebruiker kan er
zich nooit aan branden. Omdat
het materiaal wordt gevoed
door laagspanning, is kans op
een schok niet aanwezig."
Rendement
De toepassing van Fabroc als
muur- of vloerwarming is verge
lijkbaar met die van gangbare
systemen. Voordeel is dat de
kunststof door de geringe dikte
vrijwel direct onder de dekvloer
geplaatst kan worden. „Het ma
teriaal is bovendien in twee mi
nuten op temperatuur", aldus
Neeleman. „Daardoor is het ren
dement hoog. Zo'n 98 procent
van de energie wordt omgezet in
warmte." Ook is het voordeel
dat het materiaal ongevoelig is
voor beschadigingen omdat er
geen verwarmings-: of elektrici
teitsdraden in verwerkt zijn. En
het is bestand tegen vocht.
Bodywarmers voor motorrij
ders, jassen, een verwarmde
hoes voor de iPod, slaapzakken,
inlegzolen, beenwarmers, dui-
kerspakken. Het is maar een
greep uit de producten waarin
Fabroc verwerkt wordt.
Paul Geerts
Informatie: www.exo2.nl
De makers en hun pronkstuk.
foto's GPD
Een tweepersoons bad
als een Bugatti met een
prijskaartje van een vette
Volkswagen Golf. Helaas te
laat klaar voor de Miljonair
Fair, maar op tijd voor de
VSK en Baden in Holland
Beurs.
E en kunstwerk moest het
worden, het houten bad dat
Willem Schulpen voor ogen had.
Een warme creatie van berken
multiplex, afgezet met een flon
kerend randje mozaïeksteentjes.
„Het resultaat overtreft mijn
stoutste dromen", zegt hij trots.
Hoe komt een mens erbij? „Toen
ik ons laatste huis bouwde,
moest er ook een bad in komen.
Dat werd een gietijzeren met
emaillen bad, niet geïsoleerd.
Dus dat koelt snel af, al heb ik
iets gemaakt om dat te verhel
pen. Maar dat gebeurt me niet
nog een keer, dacht ik." Hij ver
volgt: „Het past helemaal in de
'wellness-trend' van nu. Niks
plaatstaal of acryl, maar ge
maakt van hout, want daar zit
leven in."
Japan
Helemaal uniek zijn houten ba
den overigens niet. In Japan ken
nen ze die ook, gemaakt van vijf
platen. „Dan krijgt je een moder
ne, strakke bak. Da's wel heel
erg minimalistisch. Het moest
een ronde en gebogen vorm zijn.
Daar is mijn baas ook helemaal
dol op."
In zulke vormen is die baas, Rit
meester in Alblasserdam, im
Het houten bad is afgebiesd met
mers gespecialiseerd. Bij Rit
meester vervaardigen ze onder
meer scheepsinterieuren.
Het maken van een bad is een
tikkeltje gecompliceerder dan
een teakhouten boomstam uit
hollen. Dat kan niet vanwege de
materiaalspanning die ontstaat.
„Door kou en warmte gaat-ie
barsten."
Het droombad moest in laagjes
ndje Italiaanse glasmozaïeksteentjes.
worden opgebouwd en vormge
geven door een computerge
stuurde freesrobot. Het hout re
gelde Schulpen bij Finnforest,
de grootste bosbouwer van Euro
pa. Het zijn berken multiplex
platen van 29 millimeter. In to
taal zijn er 350 laagjes ver
werkt. Dus ging er ook heel wat
lijm (met dank aan Bison) in zit
ten. Na het frezen en lijmen
kwam het schuren, spuiten en
lakken.
Om het af te maken, wilde
Schulpen de rand versieren.
„De kraag moest een juwelenket-
ting van Italiaanse glasmozaïek
worden", zegt de organisatie-ad
viseur. De mozaïeksteentjes van
Bisazza zijn er thematisch opge
plakt. Vivaldi's Vier Jaargetij
den zijn erin terug te vinden.
Van het prille groen van de len
te tot de grijze kilte van de win
ter.
Met zijn team spendeerde Schul
pen duizend uur aan de bad-
klus. „Zonder het team had ik
het niet gekund. We hebben er
heel wat avonden en zaterdagen
aan besteed. Het bad overtreft
de stoutste verwachtingen. Bo
vendien ligt hij perfect", consta
teert Schulpen.
Paar duiten
Zo'n bad moet een paar duiten
kosten. Schulpen denkt ter ver
gelijking aan een flinke midden
klasse auto, een Volkswagen
Golf R32 bijvoorbeeld. „Pakweg
50.000 euro. Het is voor mensen
die op een andere manier van
hun bad willen genieten. Eigen
lijk is dit ook geen badkuip
meer maar een kunstwerk. En
de badkamer is zo'n beetje de
enige kamer in huis waar je
geen kunst vindt. Helemaal ide
aal is zo'n bad met een verrijd
baar onderstel, zodat je het naar
buiten rijdt onder de platanen.
Het is ook iets voor mensen met
een megajachtwerf, die zich
echt willen onderscheiden."
Oliesjeiks uit Dubai en filmster
ren uit Hollywood hoopt Schul
pen tot zijn klantenkring mogen
rekenen.
Maarten van de Rakt
Het houten bad is te zien in de
Jaarbeurs in Utrecht op de ge
combineerde beurs VSK en Ba
den in Holland. Van 30 januari
tot en met 5 februari, open van
9.30 tot 18.00 (zondag tot 17.00
uur).
Voor mijn huis staan twee
oude holle lindebomen. In
die bomen is het altijd een druk
te van belang; spechten en boom-
kruipers zoeken insekten in sple
ten en kieren in de boomschors
en allerlei zangvogels zoeken
een goed heenkomen tussen de
takken als er een sperwer in de
buurt is. Hoornaars - een soort
reusachtige wespen - bouwen
hun nest in het vermolmde hout
en relmuizen - een boombewo-
nende muizensoort - maken hun
nesten in de holle stammen, ken
nelijk niet gehinderd door de
bosuil die ook tot de stamgasten
van de lindebomen behoort.
Lindenblad verteert snel; aan
het einde van de winter is een
groot deel van het afgevallen
blad al in bladaarde veranderd
en de grond onder de bomen is
dan ook vruchtbaar. Er groeien
allerlei bolgewassen, zoals hol-
wortel, vogelmelk, cyclamen,
sneeuwklokjes en narcissen,
naast vaste planten als sleutel
bloemen en kerstrozen. Het voor
jaar begint vroeg, onder de bo
men; tegen het einde van janua
ri staat er vaak al van alles in
bloei.
Tegen het einde van mei is dat
anders; dan heeft het bladerdak
boven de planten zich gesloten
en het moet lang en gestadig re
genen voordat de grond onder
de bomen nat wordt; een buitje
heeft geen effect. Een tuin on
der bomen is per definitie een
voorjaarstuin en veel winter- of
voorjaarsbloeiers kennen dan
ook een zomerslaap. Cyclamen
coum, een winterharde tuincy-
clamen bloeit hier in januari en
februari, hoewel de plant dich
ter bij de kust soms al in decem
ber in bloei staat. Aan het einde
van het voorjaar sterft het blad
af, om pas in oktober weer te
voorschijn te komen. In novem
ber verschijnen ook de zaailin
gen van Cyclamen coum, met
één piepklein blaadje.
Tot mijn chagrijn ontkiemen die
zaailingen nooit in de mooie
bladaarde onder de bomen,
waar dat zou moeten, maar een
eind verderop in het grind. Hoe
het zaad daar komt begrijp ik
wel; de mieren slepen het daar
naartoe. Maar ze zouden het
toch ook in de richting van de
bomen kunnen verplaatsen? En
het zijn niet alleen de cyclamen
die grind boven grond verkie
zen; ook zaden van de paarse
morgenster, van de rietorchis,
van wilde rozen, van meidoorn
en van taxus ontkiemen bij voor
keur daar waar ik ze nu juist
niet hebben wil, in het grind dat
bedoeld is als pad en niet als
kweekbed.
Het valt mij nu al jarenlang op
dat sommige planten beter in
grind gedijen dan in grond, mis
schien omdat grind de zonne
warmte beter vasthoudt en
's nachts weer uitstraalt en zo
als een verwarmingselement fun
geert. Ik opper maar wat, en als
u een betere theorie heeft dan
hoor ik dat graag. In ieder geval
heb ik tenslotte besloten om
maar van het grind gebruik te
maken door er planten in te huis
vesten die het op andere plaat
sen in de tuin minder goed doen.
Zo'n plant is bijvoorbeeld de
winterbloeiende lis, Iris ungui-
cularis, een soort uit Noord-Afri-
ka die in ons klimaat wel veel
blad maakt, maar zelden bloe
men. Behalve dan in het grind,
pal tegen de muur van het huis,
waar deze iris de hele winter af
en aan bloeit met grote lila bloe
men. Natuurlijk bevat grind
geen meststoffen, maar een
handje beendermeel of een
scheutje pokon blijkt voor dë
meeste planten voldoende te
zijn.
Een tweede exoot die zich in het
grind thuisvoelt is het Mexicaan
se madeliefje, Erigeron karvin-
skianus, dat bij meer dan tien
graden vorst in de tuin dood-
vriest, maar in het grind in le
ven blijft. Een derde grindbewo-
ner is Tulipa whittallii, een ka-
neeloranje tulpje dat in het wild
groeit in West-Turkije, in de om
geving van Izmir, maar dat bij
mij in het grind volkomen is in
geburgerd en ieder jaar in april
uitbundig bloeit.
Romke van de Kaa
Tulipa whittallii in grind.
foto GPD
Het uitvinden van de toekomst.
Dat is de ondertitel van een ex
positie in het Vitra Design Mu
seum in het Duitse Weil am
Rhein rond het werk van de be
kende Italiaanse ontwerper Joe
Colombo. Met die ondertitel is
veel gezegd, want de in 1971
overleden Colombo heeft zich
vooral toegelegd op vooruitstre
vende ontwerpen. De fauteuil
Elda, stoel Universale en lamp
Elogena zijn uitgegroeid tot de-
signklassiekers. Naast ontwer
pen zijn onder meer prototypes,
schetsen en foto's van zijn eigen
interieur te zien. Het is voor het
eerst dat Colombo's werk bijeen
gebracht is in een overzichtsex
positie. De tentoonstelling
duurt tot 10 september. Informa
tie: www.design-museum.de
Wie graag slaapt op een water
bed moet het soms matige de
sign van de slaapplek op de
koop toenemen. Maar dat er de
laatste jaren wel wat veranderd
is op het gebied van design
blijkt onder meer uit de bedden
van Profine, een bedrijf dat wa
terbedsystemen op maat maakt.
Profine komt met twee nieuwe
modellen: Milano en Torino. Op
vallend aan Milano (vanaf 1899
euro) is het houten hoofdbord.
Kenmerkend voor Torino ("Van
af 2099 euro) zijn de gebogen lij
nen, waardoor het ontwerp een
speelse uitstraling krijgt.
Informatie: www.profine.nl
In 1969 lanceerde sanitairprodu-
cent Ideal Standard CeraMix.
Van deze kraan zijn volgens het
bedrijf inmiddels vijftig miljoen
exemplaren verkocht. Onder de
zelfde naam lanceert het Ideal
Standard daarom drie nieuwe
kranen. De vier modellen slui
ten aan bij verschillende interi
eurstijlen. Zoals CeraMix Life
een grappige kraan die past in
een modern interieur. CeraMix
Style sluit dan weer aan bij een
minimalistisch interieur. De
nieuwe kranen zijn verkrijgbaar
vanaf ongeveer 190 euro. Infor
matie: www.idealstandard.com
Butterfly is de naam van een
nieuwe collectie zitmeubilair
van Vincent Sheppard. De stoe
len, gemaakt van geweven
kraftpapier (Lloyd Loom), zijn
verkrijgbaar in dertig kleuren.
Verkiijgbaar zijn een eetkamer-
stoel (321 euro), een armstoel
(386 euro) en een lounge chair
met kussen (681 euro). Informa
tie: www.vincentshappard.com
