Stank en lawaai horen erbij
HOT
GELICHT
Jiteenlopend samenspel van lijnen
Met contrabas niet alleen op podium
Trajectcontrole in zomer hersteld
Zeelandbrug dicht voor schepen
Gemeenten roepen Kamer te hulp
Jacht loopt vast bij Breskens
Meisje bedreigd, getuigen gezocht
Hugo Dirkson
in finale van
jazzwedstrijd
jroenLinks
uil proef met
)io-raffinaderij
kunst
door Martijn de Koning
Het hoort onmiskenbaar bij het bui
tengebied: stank van mest en la
waai van tractoren en andere landbouw
machines. Geen probleem, vinden de
meeste bewoners van het platteland.
Dat moet je maar voor lief nemen. Maar
niet iedereen is even blij met boerenbe
drijven in de nabije omgeving. Van hen
komen andere geluiden. „Soms denk ik:
hou er een beetje rekening mee dat het
nog maar zes uur is."
Plet aantal bewoners van het platteland
dat klaagt over lawaai of stank stijgt.
Die klachten, vaak onredelijk, belemme
ren boei'en om fatsoenlijk hun werk te
doen, vindt de provincie.
Gedeputeerde A. Poppelaars (CDA,
landbouw) komt daarom met een plan
om regels voor boeren te versoepelen.
Dat is een goede ontwikkeling, zegt
P. de Koeijer, voorzitter van de Zuidelij
ke Land- en Tuinbouw Organisatie Zee
land (ZLTO). „Echte burenruzies ko-
Boer als buurman
men gelukkig niet veel voor. Maar het
gebeurt wel vaak dat boeren door de
strenge regels hun bedrijf niet kunnen
uitbreiden." Nu krijgt een landbouwer
strengere regels opgelegd als er in de
buurt 'gewone burgers' komen wonen.
„Dat kost hartstikke veel geld", geeft
De Koeijer aan. „Bovendien worden
nieuwe investeringen er een stuk moei
lijker door."
Aangezien steeds meer boerderijen zo'n
woonfunctie krijgen, voorziet de voor
zitter in de toekomst meer problemen.
Hoog tijd dus voor een aanpassing van
de regels.
Dat het ook anders kan, blijkt in het ge
hucht Baarsdorp tussen Goes en Hein-
kenszand. Een grote boerderij bepaalt
er het beeld. Omwonenden hebben er
geen problemen mee.
„Welnee, hoe kom je erbij", reageert
C. Houmes. Hij vindt het juist een voor
deel om een boer in de buurt te hebben.
zaterdag 28 januari 2006 1 7
ZIERIKZEE - Het duurt nog maanden voordat de traject
controle op de Zeelanclbrug' is hersteld. Een woordvoer
der van het Openbaar Ministerie verwacht dat de came
ra's rond de zomer teruggeplaatst worden. „Er wordt nu
gekeken welk technisch systeem daar het beste werkt."
De trajectcontrole is uitgeschakeld sinds mei 2005. Toen
botste een vrouw uit Roosendaal met haar auto tegen het
portaal waar de camera's aan hangen. Het portaal was zo
beschadigd dat het in zijn geheel afgebroken moest wor
den. Nu blijkt dat de reparatie nogal wat voeten in de aar
de heeft. „Simpelweg een nieuw portaal smeden en came
ra's ophangen blijkt niet mogelijk te zijn", aldus de
woordvoerder van het OM.
ZIERIKZEE - Van dinsdag 31 januari tot en met vrijdag
3 februari wordt gewerkt aan cle Zeelandbrug. Bij de
doorvaartopening moeten houten stijlen vervangen wor
den. Daardoor is de brug alleen in overleg met de brug
wachter te passeren. Deze is te bereiken via nummer
0111-413237 of VHF kanaal 18.
DEN HAAG - De Vereniging van Zeeuwse Gemeenten
(VZG) roept de Tweede Kamer op de motie te steunen
waarmee de Kamerleden Rouvoet (ChristenUnie) en Ver
beet (PvdA) de financiële schade willen beperken die in
voering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
(WMO) in gemeenten veroorzaakt. Volgens de huidige
plannen gaat in tien van de dertien Zeeuwse gemeenten
het budget voor huishoudelijke hulp fors omlaag. Dat
heeft tot 'grote verontrusting' geleid, aldus de VZG in een
brief aan de Kamer. De motie Rouvoet vraagt de regering
het verschil tussen de zogenaamde voordeel- en nadeelge
meenten te verkleinen. De nadeelgemeenten zouden er
ten opzichte van nu niet meer dan tien procent op achter
uit mogen gaan. Volgens A. de Vries, wethouder in Mid
delburg en voorzitter van het College Zorg en Welzijn Zee
land, zou het aannemen van de motie de nadeelgemeenten
'tijd geven om maatregelen te nemen en de tering naar de
nering te zetten'.
BRESKENS - Een jacht met twee opvarenden is gister
middag om kwart voor drie ter hoogte van Breskens vast
gelopen op een zandbank in de Wester schelde. De Konink
lijke Nederlandse Reddings Maatschappij zette zowel de
reddingsboten Zeemanshoop uit Breskens als De Forel
uit Veere in, maar die konden vrij snel weer huiswaarts
keren. Medewerkers van sleepbedrijf Multraship, toeval
lig in de buurt, hadden de twee opvarenden al in veilig
heid gebracht. Zij trokken het bootje ook weer vlot.
SOMMELSDIJK - Een 13-jarig meisje uit Sommelsdijk is
donderdagavond rond half tien bedreigd. Het meisje
stond bij een bushalte aan de Dorpsweg in haar woon-
plaast toen een onbekende man haar met een mes bedreig
de. Een andere man schoot het meisje te hulp waarna de
bedreiger vertrok. De politie is op zoek naar getuigen.
oor Rolf Bosboom
iOES - Een expositie bij Gale-
ie Van den Berge in Goes laat
ch zelden meteen bevatten.
Re de huidige expositie be-
oekt, ziet een beperkt aantal
hilderijen die aanvankelijk
ijna monochroom aandoen.
et vergt tijd om mentaal te ac-
limatiseren. Geleidelijk wordt
.z t steeds meer zichtbaar, krijgt
IC' et beeld diepte en groeien zelfs
etekenissen.
ki
51 e twee exposanten zijn geen
toekenden in Zeeland. Johan
uipers (Sneek, 1960), vertegen
woordigd met enkele grote schil-
orijen die hij de afgelopen ja-
en maakt, woonde enige tijd in
iddelburg. Van hem was een
aar geleden ook werk te zien in
r,egalerie. Stijn Kriele (Heerlen,
•72), die woont en werkt in Til-
urg, is voor het eerst bij Van
ten Berge. In Zeeland is hij voor-
I bekend van eerdere tentoon-
pingen in De Watertoren bij
ost-Souburg.
'On jaar geleden had Johan Kui-
'ets in Goes een bijdrage in een
oepsexpositie van vier kunste-
naars. Nu heeft hij de grootste
ruimte van de galerie volledig
tot zijn beschikking, waardoor
zijn werk aanzienlijk beter tot
zijn recht komt. Een van de
schilderijen van vorige keer, Ea
ling Commonis teruggekeerd.
Wat Kuipers maakt, is met
recht monnikenwerk te noemen.
Hij schildert haarfijne patro
nen, telkens een ingenieus sa
menspel van talloze lijnen, die
veelal aan weefsels doen den
ken. Per schilderij variëren de
patronen: de ene keer met een
grote dichtheid, de andere keer
groffer, waardoor ze op mozaïe
ken gaan lijken.
Ook de kleur is sterk wisselend,
zoals roze in Seven Sisters tot
de blauwzwarte onderschilde
ring in het mooie Vauxhall. Het
zijn ook de weinige werken die
Kuipers van een titel voorziet,
wat een aanzet tot interpretatie
kan betekenen.
Toch zijn de schilderijen vooral
een visueel spel. De patronen
veranderen afhankelijk van de
afstand van de toeschouwer, de
kijkrichting en de lichtval. Tel
kens valt op hoe precies Kuipers
werkt, hoe elke lijn weloverwo
gen is neergezet en een eigen
functie vervult. Bijna als een
spin maakt de kunstenaar tel
kens zijn web, waarbij geen
draad kan worden gemist. De
concentratie - meditatie haast -
waarmee intensief aan elk doek
is gewerkt, is voelbaar.
Landschap
Stijn Kriele is meer gericht op
de grote lijnen en dan vooral die
van het landschap. Hij beoefent
verschillende disciplines, waar
van er in Goes twee zijn te zien:
fotografie en schilderijen.
Ze werken als een contrast. Met
zijn camera legt Kriele 'de' wer
kelijkheid, althans zijn waarne
ming daarvan, rechtstreeks en
feilloos vast. Te zien is bijvoor
beeld een foto van een verlaten
weg onder een viaduct, dat een
eigen kader vormt om naar het
landschap te kijken.
De elementen die zijn fotografie
bepalen - het geconstrueerde en
geordende landschap, bruggen
en viaducten - komen terug op
de schilderijen, maar dan bijna
tot abstracties teruggebracht.
Het zijn waarnemingen, herinne
ringen, die zijn gezeefd door
plaats en tijd, tot iets wat de es
sentie zou kunnen worden ge
noemd.
Mooi zijn de langgerekte schilde
rijen, die bijna rechtstreeks ver
wijzen naar foto's van Kriele
die niet in Goes worden worden
getoond. Op enkele kleine olie-
verfwerken is, vermoedelijk, het
landschap teruggebracht tot een
lijn. Een ervan is zelfs helemaal
zwart, waarin het beeld slechts
wordt bepaald door de streek en
de dikte van de verf.
Wat afwijkend ten opzichte van
de andere schilderijen is een
olieverf op linnen - Kriele ge
bruikt zelden titels - waarop de
scherpe lijnen zijn verdwenen
door de verf te vegen. Het beeld
is onduidelijk en doet denken
aan een landschap dat wordt ge
spiegeld in het water. Het harde
beeld van de foto's is geheel ver
dwenen. De realiteit is herinne
ring geworden.
Expositie: 'On the road' (schilde
rijen en fotoiverken) van Stijn
Kriele en schilderijen van Johan
Kuipers, t/m 18 februari in Galerie
Van den BergeWestwat 45, Goes.
Geopend: do.-za., 12-17 uur en op
afspraak (0113-250499).
Renée Stevense: „Als ik op het podium sta, dan denk ik nergens meer aan." foto Mare de Haan
GOES - De Goese contrabassist
Hugo Dirkson staat morgen in
de finale van de Erasmus Jazz
Prijs. Hij neemt het daarin op te
gen Rik Kraak, die elektrische
bas speelt.
De kandidaten zijn voortgeko
men uit de halve finale, waar
aan nog een andere Zeeuw mee
deed: drummer Salie de Jonge.
Dirkson en De Jonge spelen on
der meer samen in de band Not
James Dean.
Dirkson en Kraak werden geko
zen voor de finale vanwege hun
'smaakvolle' optreden. De finale
wordt morgenmiddag gehouden
in het Doelencafé in Rotterdam.
De jury bestaat uit: Bert Jansma
(oud-recensent), Arnoud Gerrit-
se (muzikant), Hans de Lange
(programmeur) en Hans Mantel
(radiomaker). Voorzitter van de
jury is Cees Wetsema. De Eras
mus Jazz Prijs wordt dit jaar
voor de elfde keer uitgereikt. De
jazzwedstrijd is een initiatief
van het Rotterdams Conservato
rium.
Mest wordt over het land uitgereden.
„Als er eens een paal in de grond moet,
roep ik hem te hulp." Houmes geeft aan
meer hinder te ondervinden van het la
waai van de A58. Die snelweg loopt
vlak langs het gehucht.
Ook L. van Hese heeft geen last van de
boerenbedrijvigheid in en rond Baars
dorp. „In de zomer stinkt het wel eens
als ze gaan mesten", merkt ze op.
„Maar dat hoort er toch bij. De boeren
kunnen moeilijk in de stad gaan wo
nen."
Ook Van Hese stoort zich meer aan an
dere zaken. Het sluipverkeer bijvoor
beeld, dat binnendoor via Baarsdorp
naar Goes rijdt. „Deze wegen zijn eigen
lijk bedoeld voor de boeren."
Tractor
Toch is het niet allemaal pais en vree op
het Zuid-Bevelandse platteland. Een be
woner van een huis in de buurt van Nis-
se, heeft wel iets te klagen. „Hij gaat
soms wel erg ver", moppert hij, wijzend
op de boerderij van zijn buurman. „Het
is logisch dat de man zijn werk moet
doen, maar een uur lang een tractor la
ten draaien terwijl die gewoon stil
staat, is simpelweg niet nodig."
Hij verklaart ook wel eens wakker te
worden van het lawaai van de landbou
wer. „Dan denk ik: hou er een beetje re
kening mee dat het nog maar zes uur
is."
Echte problemen mag je het eigenlijk
niet noemen, haast de man zich daarna
te zeggen. Hij heeft het nooit nodig ge
vonden de buren op hun gedrag aan te
spreken. Daarom ook wil hij zijn naam
niet noemen. „Het zou een beetje
vreemd zijn als ze mijn klachten via de
krant moeten lezen. Nee, ik ga wel eens
bij hen langs. Misschien."
De buurvrouw aan de andere kant van
het bedrijf kan zich wel iets voorstellen
bij de klachten van de buurtbewoner.
Toch is ze een stuk genuanceerder.
„Ook wij worden wel eens wakker van
het lawaai", geeft ze aan. „Maar hoe
denk je dat dat in een stad of zelfs een
dorp is? Daar is het echt niet altijd tot
negen uur 's ochtends stil, hoor."
Dat niet elke bewoner van een huis na
bij een boerderij zo vergevingsgezind is,
foto Dirk-Jan Gjeltema
merkte M. Poppe uit Gi'ijpskerke al
meerdere keren. Bij haar boerderij
heeft ze een minicamping en een paar-
denstalling. Een buurtbewoner spant
aan de lopende band rechtszaken aan:
een schuur staat te dicht bij zijn huis,
de camping heeft teveel plaatsen en gas
ten maken lawaai. „We hebben zeker
dertig keer bij de rechtbank gestaan",
rekent Poppe voor. „En steeds kregen
we gelijk."
Toch heeft haar bedrijf er wel onder te
lijden, betoogt ze „We durven niet aan
uitbreidingen en activiteiten te doen.
Bang dat ze de boel weer tijdelijk stil
leggen."
Stilte
Erger nog vindt ze de psychische proble
men die haar gezin ervan ondexwindt.
„Je houdt er onbewust toch rekening
mee, hoewel je dat eigenlijk niet wil.
Steeds manen we de campinggasten en
onze eigen kinderen tot stilte. Dat is na
tuurlijk niet normaal. Ik ben eiwan over
tuigd dat er daarom al klanten zijn weg
gebleven."
iur;| innrRinus Antonisse
is r~
y-g IDDELBURG - De provincie
Iceland moet zich sterk maken
s f,; tooi' het binnenhalen van een
luropese proefneming met
~~Q[ jo-raffinaderij. De fractie van
roenLinks in Provinciale Sta
ler, len vraagt het dagelijks provin-
Po! iebestuur hiervoor actie te on-
Wnemen.
dj::
or olgens de partij biedt de verde-
eontwikkeling van bio-energie
oor Zeeland veel kansen. Er
iuo\ ijn goede uitgangspunten, zo-
Is'de aanwezigheid van chemi-
L' ;he bedrijven, een sterke land-
is )uw en agi-arische productiebe-
2o nïven"
de- )esamenwerking tussen bedrij
en en als Cerestar (tarwezetmeel-
roductie) en Nedalco (alcohol-
iroduclie uit zetmeel) bij Sas -
17/1 [n Gent is eveneens gunstig.
!o ook de mogelijkheden om
grafische (rest)producten als
rondstof te kunnen benutten,
6 telt de Statenfractie van Gi'oen-
Ota 'nks
erestar en Nedalco zijn daar in
lari eite een prima voox'beeld van.
en )e in augustus 2005 geopende
lio-elhanolfabxdek van Nedal-
o, draait op reststoffen van
en3 raanverwerker Cerestar.
c )emonstratieproject
)e fractie is zich ei-van bewust
rino lat de ontwikkeling van een be-
aalbare, duurzame energievoor-
iening met inzet van bio-enex-
iie, niet eenvoudig is. Het is val-
kki men opstaan. Vandaar dat een
Europees) demonstratieproject
en goede zaak is, aldus Groen-
inks'
1 let Europese technologieplat-
u orm voor duurzame energie wil
var o'n project op poten zetten.
a Jat wil zeggen: een bio-raffina-
n\i ij op bescheiden schaal oprich-
171 P*
let past volgens GroenLinks
;t/r? itstekend in het Zeeuwse so-
f: 1 iaal-economische beleid en de
3Cl' rovincie mag er best meer geld
1711steken dan de 25.000 euro die
(t' ivoor ontwikkeling van duur-
ame energie opzij is gezet. De
actie vindt dat er zonodig
M itra geld gebruikt kan worden,
at beschikbaar komt nu de
;B erncentrale bij Borssele langer
3" pen mag blijven.
door Rolf Bosboom
GOES - Het moet al zo'n vijf
tien jaar geleden zijn dat Renée
Stevense optrad in 't Beest in
Goes, waar ze in een grijs verle
den ook als vrijwilligster heeft
gewerkt. Vanavond keren ze er
terug: zij en haar, inmiddels on
afscheidelijke, contrabas. „Het
is heel spannend. Ik heb ook
nog nooit solo in 't Beest ge
speeld."
In Zeeland zullen veel mensen
haar beter kennen als Irene Ste
vense. Toen ze, in de jax-en tach
tig, eenmaal volop in de muziek
wereld actief was, heeft ze haar
voornaam veranderd in Renée.
„Ik wilde een naam die stoerder
klonk. Irene is vaak een prinses
in sprookjes en prinsessen zijn
over het algemeen niet stoer."
Ze werd halverwege de jaren
zestig geboren in Hansweert en
verhuisde op haar tiende naar
Goes. Interesse voor mxxziek
heeft ze steeds gehad. „Op mijn
zestiende ging ik gitaar spelen,
maar daar ben ik al snel mee ge
stopt. Ik vond het te veel gedoe,
kreeg kramp in mijn vingers
van al die akkoorden. Toen ben
ik eerst gaan zingen en later ook
gaan bassen."
Toen ze achttien was, vormde
Stevense met Lenja Kooning
(drums) een van de eerste mei
denbands die Zeeland telde:
Dexxx Piece. Die bestond nog
maar net, toen de groep werd ge-
vx-aagd voor het voorprogram
ma van het optreden van Fay
Lovsky, in september 1983 in
De Stenge in Heinkenszand. In
korte tijd moest toen een gitaxïs-
te worden gevonden - dat werd
Tineke Siliakus, later opgevolgd
door Gerrie van der Lee - en een
repertoire in elkaar worden ge
draaid. „Het optreden was ont
zettend leuk. Vanaf dat moment
was ik eraan vex'slaafd, ik wilde
steeds meer."
Bandjes
Ze besloot helemaal voor de mu
ziek te gaan leven, trok naar
Amsterdam en speelde in de ja
ren tachtig in talloze bandjes,
vaak ook in meerdere tegelijk.
„Ik wilde zo vaak mogelijk spe
len. De bandjes waren heel ver
schillend, qua samenstelling en
muziekstijl."
„Toen ik in 1989 een tijdje niet
in een band zat, kwamen thuis
de muren op me af. Toen besloot
ik te kijken of ik het ook alleen
kon." De bas verruilde ze voor
een contrabas. „Dan sta je ten
minste niet zo alleen op het po
dium." Ze speelde aanvankelijk
op straat, maar veroverde later
- opnieuw - ook de podia.
Doordat haar telefoonnummer
even later onverwacht werd ge
wijzigd, x-aakte ze - in een tijd
zonder intex-net en e-mail - in
één klap veel contacten kwijt en
daalde het aantal optredens dra
matisch. Ze verhuisd!| naar Lei
den (waar ze nog steeds woont),
trof een man en bouwde een ge
zin met drie kinderen op. De mu
ziek zette ze voor ongeveer tien
jaar op een laag pitje.
„Drie jaar geleden ben ik weer
begonnen, voox-al om te weten:
kan ik het nog? Ik heb mezelf
vijf jaar de tijd gegeven om het
goed te laten lopen en dat lijkt
te lukken. De optredens woxxlen
heel goed ontvangen. Het is ook
ontzettend leuk om te doen. Als
ik op het podium sta, dan denk
ik nex-gens meer aan. Het is
bijna een soort trance waai'in ik
dan verkeer."
Zang
Ze speelt voornamelijk eigen
werk en enkele covers. Haar mu
ziekstijl laat zich lastig om
schrijven. „Mijnbasspel is voox--
al beïnvloed door pop en rock,
maar mijn zang veel meer door
blues en jazz."
De combinatie van alleen zang
en contx-abas is weinig alledaags
en komt wat sober over. „Als je
het alleen hoox-t klinkt het inder
daad misschien wat kaal, maar
als je me ook ziet spelen geeft
dat zeker een extra dimensie."
Concert: Renée Stevense, van
avond in 't Beest in Goes. Ze staat
in het voorprogramma van No
Blues, een project van productie
huis Oost-Nederland tnel onder an
deren Ad van Meurs (The Watch
man). De groep speelt een combina
tie van Arabische muziek en folk-
blues. Aanvang: 21.00 uur.
nu
jlieverf op linnen van Stijn Kriele,
die zijn werk zelden voorziet van titels.
i
foto Willem Mieras
