PZC
IP
Meeste mensen draaien bij voorkeur
naar links
stamgast
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
Dopamine in hersenen stuurt ons
zaterdag 14januari 2006
Heeft u zich al eens afgevraagd waarom
alle draaideuren in winkels en kanto
ren naar links en dus in tegen de wijzer in
draaien? Of waarom in snelheidswedstrij
den als lopen, fietsen en schaatsen, systema
tisch naar links wordt gedraaid? Weten
schappers hebben dat fenomeen onder
zocht. Het blijkt dat onze voorkeur voor
links te maken heeft met de ongelijke ont
wikkeling van onze hersenhelften.
De Olympische Spelen in de Griekse Oud
heid worden beschouwd als de bakermat
van onze moderne sportbeoefening in com
petitieverband. Wij weten dat bij snelheids
wedstrijden te paard of al lopend, systema
tisch linksom of 'tegen de wijzer in' werd
gedraaid bij keerpunten. Ook vandaag wer
ken lopers, schaatsers, wielrenners, paar
den en honden hun snelheidswedstrijden
nog steeds linksom af.
Hebben wij dat van de oude Grieken ge
woon overgenomen of is het aangeboren
dat de meeste mensen bij lichamelijke pres
taties een voorkeur voor links hebben? Hoe
valt dat te rijmen met het feit dat de meer
derheid van ons bij dagelijkse handelingen
de rechterhand prefereert boven de linker?
Die vraag intrigeerde het team van profes
sor Matthieu Lenoir van de Vakgroep Bewe-
gings- en Sportwetenschappen van de uni
versiteit Gent.
„Onze dagelijkse omgeving biedt weinig
goede mogelijkheden om onze natuurlijke
draaivoorkeur te toetsen", zegt Lenoir. „De
richting waarin wij draaien wordt ons im
mers vaak opgelegd door verkeersregels,
door geleide looprichting in winkelcentra,
sportaccomodaties en openbare gebouwen.
Wanneer wij in een neutrale omgeving, dus
zonder paden, wegwijzers of doelen om
naartoe te gaan, van richting veranderen,
dan doen wij dit meestal linksom."
„Tijdens het wandelen draait iets meer dan
40 procent van de volwassenen bij voor
keur naar links, minder dan 20 procent ver
kiest rechtsom te draaien en de resterende
40 procent heeft geen uitgesproken voor
keur. Deze voorkeur verandert echter duide
lijk wanneer wij overschakelen naar een in
tensievere activiteit zoals lopen. Bij ver
hoogde inspanning gaat 70 procent liever
linksom draaien tegen 20 procent rechtsom
en minder dan 10 procent heeft geen voor
keur."
Wanneer de taak dus meer energie vereist
en het dus belangrijk wordt op een zo eco
nomisch mogelijke manier van richting te
veranderen, dan komt de voorkeur voor een
bepaalde draairichting, dus links voor de
meeste mensen, sterker naar voren en er
zijn steeds minder mensen die nog in beide
richtingen draaien.
„Dit fenomeen vinden wij ook terug bij het
gebruik van rechter- of linkerhand", verdui
delijkt Lenoir, „want naarmate de taak
moeilijker wordt, wordt onze voorkeur
voor één van beide handen veel sterker."
Deze natuurlijke voorkeur wordt waar
schijnlijk veroorzaakt door een ongelijke of
assymetrische ontwikkeling van beide her
senhelften. Men kan dat merken aan de con
centraties van dopamine die niet gelijk zijn
in beide hersenhelften.
Nu blijkt dat wij de neiging hebben te
draaien in de richting van de hersenhelft
met de laagste dopamineconcentratie. „Bei
de hersenhelften zijn bij iedereen zonder
uitzondering assymetrisch, vooral vanwege
de functie", besluit Lenoir.
„Logisch denken en taal zijn functies die
ook in verschillende hersenhelften hun ana
tomische en functionele oorsprong hebben.
Voor zover ik weet is dit fenomeen alleen
bij de mens aanwezig, want bij primaten is
die assymetrische ontwikkeling niet of veel
minder aanwezig. Over het waarom van de
ongelijkheid van dopamineconcentraties in
beide hersenhelften, kan ik enkel zeggen
dat het genetisch bepaald is."
Johan Lamoral
Sporters werken hun snelheidswedstrijden nog steeds linksom af.
archieffoto Jan deVn^fip
