Slavernij Brazilië onuitroeibaar
Geen kruistocht naar Afghanistan
PZC
Slachtoffers Pakistan
dreigen dood te vriezen
PZC
Klem in Egypte na
vlucht uit Soedan
Tienduizenden doen onbetaald werk onder mensonwaardige omstandigheden
5 januari 1956
donderdag 5 januari 2006
Brazilië schafte in 1888, als laatste
land in de Amerika's, de slavernij af.
Toch ivorden arbeiders nog op grote
schaal uitgebuit. Het systeem van lijfei
gene heeft plaats gemaakt voor een ge
niepige vorm van dwangarbeid. Tien
duizenden Brazilianen verrichten onbe
taald werk. Ze zijn in de val gelokt met
valse beloften.
door Frans Lindenkamp
Op de 'fazenda' Rio Grande do Sul
in Brazilië hielden voormannen
hun personeel onder bedreiging van ge
weren aan het werk. Op vluchten
stond de kogel. De werknemers, onder
wie zeven minderjarigen, komen van
duizend kilometer noordelijker en wa
ren gelokt met de belofte op waardig
werk en loon. Maar bij aankomst zaten
ze in de rode cijfers. De reis bleek niet
gratis, gereedschap en medicijnen
moesten op de pof worden gekocht en
de grootgrondbezitter bracht kost en
inwoning in rekening. Alles tegen woe
kerprijzen.
Na een anonieme tip hebben inspec
teurs van het ministerie van Arbeid de
ze 36 'dwangarbeiders' bevrijd. Regel
matig worden in Brazilië dwangarbei
ders op verafgelegen boerderijen en
plantages, maar ook in naaiateliers in
de grote steden, gered van slavendrij
vers. De Internationale Arbeids Organi
satie (ILO) schat dat Brazilië tussen de
25.000 en 40.000 'moderne slaven' telt.
Maar ook het cijfer van 200.000 circu
leert. De ILO houdt het aantal mensen
dat wereldwijd in slavernijachtige om
standigheden werkt op 12,3 miljoen.
Veel landen negeren het probleem. Dat
doet Brazilië niet en daarvoor krijgt
het van de ILO een pluim.
Zo ontdekten inspecteurs van het minis
terie van Arbeid enige tijd geleden 46
ondervoede mannen in dienst van de
burgemeester van de havenstad Santos
op zijn landgoed in de deelstaat Goia-
nia. De groep maakte werkdagen van
veertien uur en had al zes maanden
geen loon gezien. Het eten was om van
te braken en ook de hygiëne was ver te
zoeken.
Affiche van het Braziliaanse landbouwpastoraat waarop uitgelegd wordt hoe je ronselaars kunt herkennen en wat hun werkmethoden zijn. De tekst luidt: 'Ogen open
om te voorkomen dat je verandert in een slaaf'. foto Frans Lindenkamp/GPD
Mishandeling
Wat de slachtoffers met elkaar delen, is
de ernstige mishandeling waaraan ze
hebben blootgestaan. Leonidas Lopes
(18) had tuberculose opgelopen van het
slapen op de blote grond.
„Het was een hel. Toen ik naar de dok
ter wilde gaan, verbood de opzichter
me met een opgeheven kapmes", herin
nert hij zich.
Leonardo Sakamoto van de mensen
rechtenorganisatie Reporter Brasil
spreekt van gecamoufleerde slavernij.
„In wijwei alle gevallen is sprake van
hetzelfde beproefde recept: nog voor
dat de handen uit de mouwen gaan,
staan de slachtoffers al bij hun baas in
het krijt. Ze krijgen hun schulden nooit
afbetaald. Hun vrijheid herwinnen ze
pas als de uitbuiting ontdekt wordt.
Maar dat kan heel lang duren."
In 1995 stelde de regering landelijk ze
ven mobiele brigades aan die bliksemin-
specties uitvoeren als ze (anonieme)
tips binnenkrijgen. Sinds 2003 jaar
vaardigt het ministerie halfjaarlijks
een zwarte lijst uit van ondernemingen
met 'slaven' in dienst. Op de laatste uit
gave staan 150 namen, vooral van
grootgrondbezitters in de veeteelt en
producenten van suikerriet, sinaasap
pels en houtskool. Overtreders krijgen
fikse boetes opgelegd en zijn voor lange
tijd uitgesloten van leningen bij staats
banken.
Ook bedrijven die zaken doen met be
smette 'fazendas' worden sinds kort
aan de schandpaal genageld. Op die
lijst staan diverse multinationals.
In de afgelopen twee jaar zijn bijna
7000 dwangarbeiders verlost op 198
geïnspecteerde fazendas. Toch kon
door het gebrek aan controleurs maar
de helft van het aantal aangiften wor
den nagetrokken. De 'slavenarbeid'
blijkt bovendien moeilijk uitroeibaar.
Winstgevend
In juni werd de broer van een machtig
parlementslid voor de vierde maal be
trapt. De politie bevrijdde 1200 dwang
arbeiders op zijn alcoholstokerij (van
suikerriet) in de deelstaat Mato Grosso.
Sakamoto van Reporter Brasil verklaar
de dat ondanks de hoge boetes deze
vorm van personeelsbeleid voor derge
lijke bedrijven zeer winstgevend blijft.
Hij pleit daarom voor een wet die re
gelt dat bedrijven met dwangarbeiders
worden onteigend.
Maar een dergelijke wet stokt al tien
jaar in het parlement.
Sakamoto: „Dat komt omdat heel wat
parlementsleden familie en vrienden
hebben met grote belangen in de land
bouwsector." GPD
door Dan Murphy
Salahuddin Mussa Moham
med kan geen kant meer
op. Een jaar geleden ont
vluchtte hij de oorlog in de
verscheurde Soedanese regio
Darfoer. Vervolgens stond hij
na aankomst in Egypte een
maandlang bloot aan marte
lingen in een detentiecen
trum. Tenminste dertig van
zijn landgenoten kwamen vo
rige week om het leven, en
een nog veel groter aantal
raakte gewond bij een aanva
ring met de Egyptische op
roerpolitie.
Salahuddin kan kiezen tus
sen 'slecht' en 'net zo slecht':
„We weten dat Darfoer onvei
lig is, maar na wat er alle
maal gebeurd is. kun je onmo
gelijk zeggen dat we in Egyp
te veilig zijn."
Afgelopen vrijdag stormde de
politie het vluchtelingen
kamp in Cairo binnen, waar
zich zo'n tweeduizend Soeda-
nezen bevonden. Volgens de
VN waren er onder de doden
ten minste elf kinderen.
Het incident toont duidelijk
de groeiende spanningen tus
sen vluchtelingen en gast
land. Niet alleen in Egypte,
maar overal ter wereld. In
2001 braken er rellen uit in
vluchtelingenkampen in Au
stralië en verleden jaar sep
tember probeerden honder
den Afrikanen de Spaanse en
clave in Marokko te bereiken,
in de verkeerde veronderstel
ling dat ze asiel zouden krij
gen als hun poging slaagde.
Omdat de westerse wereld de
afgelopen jaren een stringent
toelatingsbeleid voert, komen
steeds meer vluchtelingen in
de verdrukking.
Volgens de VN-vluchtelinge
norganisatie UNHCR zijn er
wereldwijd ongeveer negen
miljoen vluchtelingen. Maar
in 2004 waren er nog geen der
tigduizend die ergens anders
een nieuw leven konden op
bouwen.
Salahuddin zwierf een jaar
rond in de Soedanese vluchte-
lingengemeenschap. Hi
kreeg niet de kans een vluch
telingenstatus te bemachti-
gen en moest leven van wal
hij vond en af en toe kreeg to&
gestopt. Hij arriveerde in Cai-
ro nog geen maand nadat dt
Soedanese regering en rebel
len in het zuiden een vredes
akkoord sloten. Hoewel er
met dat akkoord vrijwel niet*
is veranderd in de oorlogssi
tuatie, werden de toelatings
quota voor Soedanese vluchte
lingen in Europa en de
fors naar beneden bijgesteld;
„Het plaatsen van vluchtelifc
gen is een stuk moeilijker ge,'
worden", zegt Astricl van Gen-
deren Stort, woordvoerstei
van de UNHCR in Cairo,,
„Landen zien er de noodzaal
niet meer van in." Ze beves
tigt de verhalen van vluchte
lingen die al een jaar lae:
niet meer voor een asielproce-
dure in aanmerking komen, i
Media-aandacht
Zo'n drie maanden geleder
besloten de Soedanezen di|
druk op de VN en de Egypti
sche regering op te voeren, u
de hoop door een rijker land
te worden opgenomen. Ze zet
ten een kamp op naast het
kantoor van de UNHCR ij
een middenklasse wijk in Cai-
ro. Hun doel was media-aan
dacht voor hun situatie ed
meer steun van de VN. Die
droom spatte verleden weet
vrijdag uiteen. Sindsdien wor
den over en weer beschuldi
gingen geuit. Volgens eer
woordvoerder van presides
Mubarak gebeurde de aanvï
op het kamp op verzoek vg
de UNHCR.
Volgens Van Genderen Stor
was de organisatie bezorg
over de leefomstandighede
in het kamp - enkele vluchtf-
lingen waren al om het leve
gekomen - maar verafschuw
de UNHCR de manier waara
het protest werd beëindigt
Volgens de VN zijn veel Sof
danezen in Caïro economise
vluchteling; voor die catege
rie is de organisatie niet ver
antwoordelijk. CSM
van onze redactie buitenland
De toestand in het vorig jaar
oktober door een aardbe
ving getroffen deel van Paki
stan is catastrofaal. Drie mil
joen mensen moeten in bittere
kou en sneeuw zien te overleven
in tenten en provisorische on
derkomens. Hulpoperaties moe
ten vanwege het slechte weer
telkens worden onderbroken.
Gevreesd wordt dat deze winter
nog tienduizenden mensenle
vens zal eisen.
Honderden tenten en uit puin
opgetrokken hutjes zijn na de
hevige sneeuwval van de laatste
dagen al ingestort. Aardver
schuivingen hebben de meeste
toegangswegen naar het gebied
afgesloten. De helikoptervluch-
ten met hulpgoederen zijn na
een dagenlange onderbreking
hervat, maar er is opnieuw
slecht weer in aantocht. De win
ter sloeg laat, maar des te on
barmhartiger toe aan de voet
van het Himalayagebergte. Hier
kostte een zware aardbeving op
8 oktober 85.000 mensen het le
ven. Bijna drie miljoen inwo
ners van dit onherbergzame ge
bied werden dakloos.
Sinds het begin van het nieuwe
jaar zorgt een lagedrukgebied
boven het noordoosten van Paki
stan voor veel ijsregen en
sneeuw. De temperaturen zijn
gedaald tot min 16. Op sommige
plaatsen is zelfs min 30 geme
ten. De meteorologen voorspel
len tegen het einde van de week
storm. De schaarse beelden uit
het rampgebied spreken voor
zichzelf: de overlevenden heb
ben het extreem zwaar onder de
ze barre omstandigheden. De
Verenigde Naties schatten dat
ruim 2,5 miljoen daklozen in
middels hun toevlucht hebben
gezocht in de dalen, waar ze le
ven in tenten en in allerijl opge
trokken hutjes. In het werkelij
ke rampgebied zouden volgens
de VN nog 200.000 mensen zon
der enig onderkomen en versto
ken van elke hulp moeten zien
te overleven. Zij dreigen de ko
mende tijd dood te vriezen.
De Internationale Organisatie
voor Migratie en het Wereld
voedselprogramma van de
VN,schatten dat het aantal do
den als gevolg van ijs en sneeuw
kan oplopen tot boven de
100.000. Hulpgoederen zijn er
voorlopig voldoende, maar de
middelen om de geldverslinden
de hulp vluchten te betalen ra
ken uitgeput. Dat komt vooral
doordat het Westen, dat miljar
den heeft toegezegd, slechts
mondjesmaat over de brug komt
met geld. Een andere klacht van
onder meer VN-medewerkers, is
dat Pakistaanse autoriteiten
flinke delen van het beloofde
geld al hebben bestemd voor de
bouw van nieuwe hotels en con-
grescentra en niet voor de hulp
en wederopbouw in het rampge
bied. Op veel plekken in de da
len, heeft de ijsregen de bodem
in een soort moeras veranderd.
Het gevolg is dat de hutjes drei
gen te gaan schuiven. Het
schaars aanwezige brandhout is
net genoeg om op te koken, van
verwarming is nauwelijks spra
ke. Driekwart van de tenten is
niet wintervast, beschikt dus
niet over een vast grondzeil.
Het Pakistaanse leger en de VN
hebben de afgelopen weken ge
probeerd de ergste nood te min-
Het kabinet-Balkenende zou g
een militaire missie naar de onher
bergzame Afghaanse provincie Uruz-
gan sturen. Het heeft daartoe al inten
sief overleg gevoerd met de bondgeno
ten en waarschijnlijk meer beloofd dan
verstandig was. Het kabinet heeft nog
geen besluit genomen over de nieuwe
missie, omdat de ministers van D66
daar niet voor voelen. Vandaar dat het
kabinet nu heeft verklaard slechts het
'voornemen' te hebben een dergelijke
missie te sturen.
Het is de bedoeling dat de Tweede Ka
mer over dat voornemen gaat debatte
ren, maar de Kamer wil eigenlijk alleen
over een echt kabinetsbesluit debatte
ren. Hoe dit wonderlijke schimmenspel
gaat aflopen is nog niet duidelijk.
In de tot op heden gevoerde discussie
stond de veiligheid van de missie naar
Uruzgan centraal. Volgens de voorstan
ders zal de missie flink bewapend wor
den en hebben de Amerikanen boven
dien beloofd in eventuele noodsituaties
assistentie te verlenen. De tegenstan
ders menen dat de risico's daarmee niet
afgedekt zijn en dat Nederland zich be
ter kan beperken tot minder risicovolle
operaties. In het debat over de veilig
heid van de missie is de kei'nvraag hele
maal niet aan de orde gekomen: wat
doen we daar eigenlijk in Afghanistan?
Van welke grotere strategie is het Ne
derlandse optreden een onderdeel en is
het de moeite waard die grotere strate
gie te steunen? Heeft die strategie op
afzienbare termijn een redelijke kans
op succes?
De Nederlandse militaire aanwezig
heid in Afghanistan is onderdeel van
de Amerikaanse oorlog tegen het terro
risme, zoals die gedefinieerd is in de op
winding en verontwaardiging na de
aanslagen van 11 september 2001. Die
oorlog moet ruim vier jaar later wor
den beschouwd als een strategische en
morele mislukking.
De Amerikaanse operaties in Afghanis
tan hadden in eerste instantie de bedoe
ling Osama bin Laden en zijn naaste
medewerkers gevangen te nemen en de
infrastructuur van Al Qaeda uit te scha
kelen.
Alleen dat laatste is gelukt, want door
het trage en klunzige optreden van de
Amerikanen wisten Bin Laden en zijn
medewerkers te ontsnappen.
Vervolgens besloten de Amerikanen
Irak aan te vallen en te bezetten. Zij be
weerden dat Saddam Hoessein de vei
ligheid van de wereld bedreigde met
massavernietigingswapens en onder
een hoedje speelde met Al Qaeda. De
Irakezen zouden dolgelukkig zijn met
him bevrijding door de Amerikanen en
Irak zou snel veranderden in een moder
ne, stabiele democratie, ankerpunt van
een structurele heivorming van het
Midden-Oosten. Ook Afghanistan zou
hervormd en gedemocratiseerd wor
den.
Bijna drie jaar na hun snelle bezetting
van Irak, zijn de Amerikanen daar ver
wikkeld geraakt in een onaangename
guerrilla-oorlog, waarin elke dag twee
tot drie Amerikaanse soldaten sneuve
len en ondertussen tienduizenden Irake
zen om het leven zijn gekomen. Dooi
de overgrote meerderheid van de Irake
se bevolking worden de Amerikanen ge
zien als bezetters. Het is evident dat
hun militaire aanwezigheid de verzets
beweging versterkt en legitimeert.
Tegelijkertijd is even evident dat ver
trek van de Amerikaanse bezetters kan
leiden tot een bloedige burgeroorlog.
Ondanks de fraaie retoriek van de Ame
rikaanse president is aanzienlijke ver
mindering van de Amerikaanse troepen
macht in Irak in de komende twee jaar
zowel om politieke als militaire rede
nen onvermijdelijk. Dit jaar zijn er tus
sentijdse verkiezingen en in 2008
wordt een nieuwe president gekozen.
Het Pentagon heeft al lang laten weten
dat het huidige troepenniveau niet nog
eens jarenlang gehandhaafd kan wor
den.
Optimisten zullen wellicht zeggen dat
Irak op afzienbare termijn als democra
tie op eigen benen kan staan. Zijn er im
mers niet verschillende verkiezingen ge
houden waarbij de opkomst aanzien
lijk was?
Voorzover er iets te leren valt van de ge
schiedenis van de democratie, lijkt dat
een illusie. Voor een functionerende de
mocratie is meer nodig dan verkiezin
gen.
Een democratie vraagt stabiele institu
ties. Die ontbreken in Irak. Er is daar
geen goed opgeleide, brede middenklas
se, er is geen sprake van een rechts
staat en ook een effectief overheidsap
paraat ontbreekt. De reconstructie van
de infrastructuur is een mislukking ge-
SCHELPDIEREN - De Kamer
van Koophandel en Fabrieken
voor de Zeeuwse Eilanden laat
het Economisch Technologisch
Instituut een onderzoek doen
naar de economische waarde
van de mossel- en oestercul
tuur in verband met het Delta
plan. Bovendien wordt een stu
die verricht naar de te ver
wachten veranderingen in de
economische structuur van
Zeeland bij uitvoering van het
Deltaplan.
ORKAAN - Het noorden van
Noorwegen is getroffen door
een zware orkaan. Het verkeer
raakte totaal ontwricht en in
de noordelijke provincies we
grote schade aangericht. Diw J
se wegen raakten beschaÉ
door aardverschuivingen E
talloze boten zonken door! z
springtij tijdens de storm, o
r
STIKSTOF - De kilo-o ii
brengst aan suikerbieten is r<
1955 prima geweest. Dj ii
staat tegenover dat het suiki p
gehalte in de bieten sinds i b
oorlog langzaam maar zei g
daalt. De oorzaak daarvan v
dat de boeren te veel stiks:
gebruiken. Geadviseerd wol S
daarom, zuiniger te zijn n h
het gebruik van stikstof op; n
akkers. 1 p
Pakistaanse soldaten maken een weg sneeuwvrij in Batal. Hulphelikopters vliegen sinds gisteren weer
naar het aardbevingsgebied in Pakistan, nadat hevige sneeuwval en ijsregen ze dagenlang aan de
grond hielden. foto Ibrar Tanoli/RTR
deren door golfplaten en plastic
zeilen in te vliegen, om de men
sen die helemaal geen dak bo
ven hun hoofd hebben in staat
te stellen tenminste iets te bou
wen. Bijna 70.000 mensen in de
bergen zijn hierdoor enigermate
geholpen. GPD
worden. De verkiezingen hebben het
land scherp verdeeld langs etnische en
religieuze scheidslijnen. De diverse et
nische groepen beschikken over om
vangrijke eigen milities. Het meest
waarschijnlijke scenario is blijvende in
stabiliteit, met of zonder Amerikaanse
aanwezigheid.
De situatie in Afghanistan is geen haal
beter. Ook daar zijn verkiezingen ge
houden, maar ook daar ontbreken de es
sentiële voorwaarden voor een functio
nerende democratie. De macht in Af
ghanistan is in handen van krijgsheren
met eigen strijdkrachten, die worden
gefinancierd met de papaverteelt.
Er is, ook op de middenlange termijn,
geen enkel uitzicht op een fundamente
le verandering van deze situatie. Door
het echec in Irak hebben de Amerika
nen een chronisch tekort aan troepen.
Vandaar hun behoefte aan bondgenoot
schappelijke assistentie, vandaar onze
mogelijke missie naar Uruzgan. Omdat
hun doelen volstrekt irreëel zijn, heb
ben de Amerikanen geen duidelijke
exit-strategie, noch in Irak, noch in Af
ghanistan. Nederland dient zich verre
te houden van deze mislukte kruis
tocht.
Wij hebben dus niets te zoeken in Af
ghanistan.
Maarten van Rossem
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel'. (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraatl8
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8 30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 20,55 n.v.t
per kwartaal: 59,75 62,00
per jaar: €229.20 233,30
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor ht
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgever
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volw
de Regelen voor het Advertentiewezen, i
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax:(076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord-en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax-(0114)372771
Business to Business/Onroerend go>
Tel: (076)5312277
Fax (076)5312274
Internet: v
v. pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voc
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel v
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bi
(abonnementen)administratiecn om u te (laten) informeren o\
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geseletS
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC'
zersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes J
et Wegener-co'ncern De dcc
id dat wordt gebruikt voord,
>or u relevante diensten enftl
Behoort tot WGGGNGR
