Lufthansa
vliegt al
tachtig jaar
fZwarte goud wordt betaalbaar
Drinken met losse handen
De valkuil van
gespreid betalen
I» TYinken' k°e m°et ^at vraagt
j printer fabrikanten niet blij met opmars van hervullers van printercartridges
Nederlands bedrijf komt in
wereldtop zakenreismarkt
Alstom stapt uit scheepsbouw
Minder verlies voor Berna Biotech
ABN Amro schikt hypotheekzaak
Nutreco sluit nieuwe lening af
Eneco breidt uit naar Brussel
profijt
donderdag 5 januari 2006 21
e<
J door Dick van Willigen
FRANKFURT - Het is morgen
P'J tachtig jaar geleden dat de Duit-
31 se luchtvaartmaatschappij Luft
hansa het levenslicht zag. De
eerste jaren na de Eerste Wereld-
oorlog telde Duitsland rond de
sic dertig luchtvaartondernemin-
gen die elkaar op leven en dood
j beconcurreerden. Daar bleven
ér uiteindelijk twee van over,
se- Deutsche Aero Lloyd AG en Jun-
s kers Luftverkehr AG.
Die twee gingen op 6 januari
1Ö26 op in Deutsche Luft Hansa
AG. Aero Lloyd bracht de kraan
vogel als logo in, de kleuren geel
H: en blauw kwamen van Junkers.
61 In april van hetzelfde jaar vloog
qe maatschappij met 162 vlieg
tuigen op 57 bestemmingen in
bet binnenland en op vijftien be-
pff stemmingen in het buitenland.
Er werden in dat hele jaar
56.258 passagiers vervoerd. Vo-
Irig jaar november namen 4,1
miljoen passagiers een vliegtuig
van Lufthansa.
[Het oprichtingsjaar was ook
meteen goed voor de eerste
nachtvlucht ter wereld met pas
sagiers. De route van Berlijn
naar Moskou was 'verlicht'. Peil
apparatuur was er nog niet,
maar om de 30 a 35 kilometer
wezen oranje schijnwerpers op
de grond de piloten de weg.
Postvluchten
In 1934 begon Lufthansa met
postvluchten over de Atlan
tische Oceaan. In de jaren daar
na werd het routenet almaar uit
gebreid, met bestemmingen tot
aan Bangkok en Santiago toe.
In de Tweede Wereldoorlog wer
den nagenoeg alle vluchten ge
schrapt en in 1945 ging de maat
schappij failliet.
Aan het begin van de jaren vijf
tig werkte de regering aan de
hervatting van het Duitse lucht
verkeer. Onder leiding van het
Büro-Bongers, geleid door en ge
noemd naar een oud-directeur
van de luchtvaartmaatschappij,
kwam de Aktiengesellschaft für
Luftverkehrsbedarf (Luftag)
van de grond. Die werd al snel
omgedoopt in Deutsche Lufthan
sa Aktiengesellschaft.
In 1960 begon voor Lufthansa
Boeing 737-300
Sindelfingen
Lufthansa mag dan tachtig jaar worden, de oudste nog bestaande luchtmaatschappij van Europa is het niet. Die eer is voorbehouden aan
KLM, dat in 1919 werd opgericht. foto Patrik Stollarz/ANP
het tijdperk van de straalmoto
ren, met vliegtuigen van het
type Boeing 707. Het laatste gro
te propellervliegtuig, een
Vickers Viscount, werd in 1971
opgedoekt.
Voor het eerst na 45 jaar kon de
maatschappij in 1990 weer op
Berlijn gaan vliegen, dankzij de
eenwording van de twee Duits-
landen. In de jaren negentig
werd Lufthansa geprivatiseerd.
De laatste fase daarvan vond
plaats in 1997 en was goed voor
omgerekend ongeveer 2,4 mil
jard euro. Lufthansa mag dan
tachtig jaar zijn geworden, de
oudste nog bestaande luchtmaat
schappij van Europa is het niet.
Die eer is voorbehouden aan
KLM, dat in 1919 werd opge
richt. KLM vloog al in 1921 op
Duitsland, toen Lufthansa nog
niet bestond. ANP/DPA
0
i
lui
kJzelfs een pasgeboren baby zich
met af. Maar er is een groep consumen-
iten die het er in een bepaalde periode
ui het leven wat moeilijker mee heeft.
Men noemt deze groep ook wel de jon-
geren. Een jongere moet dansen. En
drinken. Dat kan niet tegelijk en die
problematiek, daar zit geld in. Wat
moet een drankenkoopman op de
niarkt brengen waarmee een jongere ge
hoon kan doordansen tijdens het drin-
vi ken en andersom?
laren geleden vond ik op een levensmid-
dclenbeurs in Keulen een zakje honing.
Het was gemaakt van sterk folie en er
Zat een ventiel op. Het was niet de eer
ste slappe verpakking voor een vloei
baar product, maar nieuw er aan was
"et ventiel. De Italiaanse fabrikant van
het nieuwigheidje vertelde dat de zak
jes honing onder andere door Italiaan
se wielrenners gebruikt worden. Een
lik honing onderweg geeft een stoot
nieuwe energie waarop vrolijk verder
gefietst kan worden. Maar je kunt moei
lijk even afstappen om een potje open
te schroeven, lepeltje er in, lepeltje er
uit, de honing er afsabbelen en weer op
stappen. Eten en drinken, plassen en
poepen, alles doen wielrenners op de
fiets. Daar zijn foto's van en filmpjes.
Fietsers hadden al een bidon met een
tuitje voor het drinken, maar honing is
voor een bidon te dik. Zo kwam men op
het zakje met ventiel. Een hand aan het
stuur, een hand om het zakje te pak
ken. Met je tanden trek je het ventiel
open. Een kneep in het zakje en de ho
ning gulpt je mond in. Het ventiel heeft
inmiddels in varianten de wereld vero
verd. Soms is het een sluiting die met
een gebit wordt opengetrokken, soms is
het gewoon een lurktuitje met een dop
je. De tepel van plastic. Het zit op fris
drankflessen, op zakjes zoete yoghurt-
drank van Friesche Vlag en op zakjes
appelmoes voor kinderen.
Maar nu de jongeren, de appelmoes en
de mierzoete yoghurt voorbij. Een paar
jaar geleden werd opeens limonade met
rum of andere sterke drank razend po
pulair onder vooral jonge consumen
ten. Breezers van Bacardi van Martini.
Drank in een gewone glazen fles met
een kroonkurk. Knap onhandig als je
tijdens het drinken van een breezer
door wilt fietsen of met dansen niet
even wil stoppen. Je hebt voor de fles al
je handen nodig, de kroonkurk krijg je
er met je tanden niet af. Menig onderne
mer droomt van een succesvolle intro
ductie van de opvolger van de breezer.
In Amsterdam wordt de jaarlijkse Hore-
cava gehouden, vakbeurs voor caféhou
ders, eethuiskoks en de dansbranche.
Tijdens de beurs worden Innovation
Awards uitgereikt voor vondsten en
vindingen die de wereld een stap ver
der helpen.
Genomineerd voor de Horecava Inova-
tion Award 2006 is onder meer een pak
bevroren aardappelpuree, een lolly van
chocola om door warme melk te roeren
zodat het chocolademelk wordt (jury:
'geeft het product een herkenbare meer
waarde'), plakken ambachtelijke koek
uit 's-Hertogenbosch en een apparaat
om een gaatje in een kroonkurk te ma
ken zodat er een rietje doorheen kan.
En dan is er het ding voor de danser die
drinken wil en dansen tegelijk. De jury
nomineerde voor een award deze 'han
dige gimmick voor bedrijven met veel
jong publiek die omzetverhogend kan
werken; zeker geschikt voor discothe
ken'. En wat is het? De ontwerper werd
geïnspireerd door een fopspeen aan een
touwtje. Hij bedacht een lurkzakje aan
een haakje aan een lintje om je nek. Er
wordt gevuld met suikerwater en wod
ka, alcoholgehalte net geen 15 procent.
Je drinkt uit de tepel op het zakje.
Het moet de markt nog veroveren maar
een persbericht van de Horecava juicht
al: 'Een wodkacocktail, verpakt in een
knijpzakje met keycord. Kan gedragen
worden op de dansvloer, op het strand,
in een druk café of een luie loungebar.
Hygiënisch.'
En dan komt het: 'Handsfree drinking'.
Als een baby.
Wouter Klootwijk
lid Met Inkstation voorop, schieten
i oj de hervullers van printercar-
tridges in Nederland als padde-
ero stoelen uit de grond. Tot onge-
ïnoegen van de printerfabrikan
ten, die niet verdienen op de ver-
m. koop van de printer, maar op de
mverkoop van het zwarte goud:
■Hinkt.
m:
is Hnor Thomas Olivier
Ge DEN HAAG - Met een soepele
n ss beweging drukt Edgar Schiferli
mede injectienaald in de plastic
n ([cartridge. Hij spuit de inkt het
moi patroon in, stopt de naald terug
in de plastic fles met rode inkt
pakt behendig de volgende
kleur. „Het wordt een handig-
5 va heidje", verklaart hij het gemak
?ni- waarmee hij de lege printercar-
W8 tridges bijvult.
Ki
art] Het loopt storm bij Inkstation.
Binnen een half uur komen ze-
zes mensen de zaak binnen
oh met een leeg printerpatroon.
?M,Dat kan de hele dag doorgaan,
.vee Soms heb ik dertig mensen in
voiPeen uur", zegt Schiferli. Even
bijvullen. Klaar terwijl u wacht.
Minder dan vijf minuten heeft
hij nodig voor het hervullen.
„Al is het ene patroon makkelij
ker dan het andere."
Inkstation verovert Nederland.
De franchiseonderneming, die
als eerste Nederlandse hervulier
in 2004 in Maastricht begon,
telt inmiddels tachtig winkels
door heel het land. Maar ook an
dere ketens met namen als Car
tridge World en Vulpunt duiken
op in het straatbeeld. En dan
zijn er nog de vele internetbe
drijf jes. Zij kopen lege patronen
in en laten die vullen in de fa
briek.
De opmars van de inktvullers is
niet verwonderlijk. Met de toe
nemende populariteit van de di
gitale camei'a en de gekopieerde
dvd, neemt het afdrukken in
kleur een sprong. En printerinkt
is duur. De prijs van sommige
ink jetprinters ligt met een paar
tientjes niet ver van de bijbeho
rende orginele patronen. De
kleurencartridges van grote mer
ken als Lexmark, Epson en HP
kosten al gauw meer dan dertig
euro. Hervullen is voordeliger.
Bij Inkstation variëren de prij-
van onze redactie economie
ZEIST - Met een verwachte jaar-
Lin omzet van 9 miljard dollar (7,5
a o miljard euro) treedt het Neder-
etü landse bedrijf BCD Holdings dit
jaar toe tot de wereldwijde top
drie van zakenreisondernemin-
gen.
ila
de Eigenaar John Fentener van
eiè Vlissingen: „Ik ben er trots op
aai dat een Nederlands bedrijf, dat
al internationaal opereerde, nu
nt nog internationaler is gewor-
den.'' BCD Holdings maakte
"td. dinsdag al bekend dat het twee
D; andere zakenreisondernemin-
20; gen wil overnemen. Het gaat om
TQ3, een dochteronderneming
tub van het Duitse TUI-concern, en
het Britse familiebedrijf The
Travel Company. Over de prijs
van de overnames wilde Fente
ner van Vlissingen gistermorgen
geen uitspraken doen. De omzet
van BCD Holdings schiet dooi
de overnames omhoog met 80
procent. In 2005 lag de omzet
nog op 5 miljard dollar, met een
bedrijfsresultaat van 90 miljoen
dollar. Komend jaar zal het be
drijfsresultaat volgens de eige
naar 'fors hoger' zijn.
Wereldwijd
BCD Holdings wil dit bereiken
door onder meer een verbeterde,
efficiëntie en kostenbesparin
gen door de grotere schaal van
de onderneming. De overnames
zorgen ervoor dat BCD wereld
wijde dekking krijgt. De onder
neming heeft straks vestigingen
op alle continenten en in alle be
langrijke zakencentra. ANP
zen van 3,50 tot 15 euro voor
een cartridge, afhankelijk van
de hoeveelheid inkt en de moei
lijkheidsgraad voor het navul-
len.
Dagelijks verbruik
De printerfabrikanten hebben
hun businessmodel enkele jaren
geleden veranderd, licht Steven
Haaksma van Inkstation toe.
Hij houdt zich onder andere be
zig met de inkoop van inkt voor
de vier filialen van Inkstation in
Den Haag. „Eerst waren de prin
ters heel duur en de inkt goed
koop. Tot de fabrikanten dach
ten: hé ik kan beter op het dage
lijks verbruik verdienen en inkt
duurder maken."
Nu halen de printerfabrikanten
alles uit de kast om het de 'prin
terpiraten' moeilijk te maken.
Om de haverklap veranderen ze
de samenstelling van de inkt en
het ontwerp van de cartridge.
Wie de inkt of de cartridge te
goed kopieert, kan op een aan
klacht rekenen, want de inkt en
de cartridges zitten vol paten
ten. In de Verenigde Staten
heeft printerfabrikant Lex
mark, die de helft van de winst
uit de verkoop van inktpatronen
haalt, een eerste succes via de
rechter behaald. Een Ameri
kaanse rechtbank verbood het
hergebruik van patronen die
voor eenmalig gebruik verkocht
zijn. De Europese hervullers hoe
ven zich geen zorgen te maken.
Tot nu verloren fabrikanten alle
rechtszaken in Europa. Sinds 1
januari van dit jaar zijn ze zelfs
verplicht hun inktpatronen her-
vulbaar te maken. De reden:
inktresten zijn milieuvervui
lend. Metza'n 450 miljoen ver
kochte cartridges per jaar in Eu
ropa zijn de inktpatronen een
grote milieubelasting. Toch be
grijpt Haaksma van Inkstation
de fabrikanten wel. „Wat wij
doen is niets anders dan kraken.
Die patronen zijn tot nu toe niet
gemaakt om nagevuld te wor
den. We bedreigen het bestaans
recht van de producenten." Rou
wig is hij daar niet om. „Er win
nen drie partijen. Het milieu is
beter af, de consument is beter
af en wij zijn beter af." GPD
Inkstation aan de Frederik Hendriklaan. Hervulling van cartridges voor printers.
foto Bram Lammers/GPD
OSLO - Het Franse conglomeraat Alstom wil uit de
scheepsbouw stappen. Het concern maakte gisteren be
kend dat het zijn scheepsbouwactiviteiten onderbrengt in
een gezamenlijke onderneming met Aker Yards. Dit Noor
se bedrijf krijgt 75 procent van de aandelen en kan het
resterende belang van Alstom in 2010 kopen.
Aker Yards betaalt in eerste instantie 50 miljoen euro aan
zijn partner. In 2010 kan nog een betaling van maximaal
125 miljoen euro volgen. De nieuwe onderneming wordt
eigenaar van de scheepswerven in Saint-Nazaire en Lori-
ent. ANP/AFP
LEIDEN - Berna Biotech, overnamedoelwit van het Leid-
se biotechbedrijf Crucell, heeft zijn verlies fors terugge
bracht. Dat meldde het Zwitserse vaccinbedrijf gisteren.
Het verlies liep in de eerste negen maanden terug van
25,6 miljoen Zwitserse frank tot 7,4 miljoen frank (4,7 mil
joen euro).
Berna heeft de betere resultaten te danken aan lagere kos
ten voor onder meer onderzoek en productontwikkeling
en meer winst uit licentieovereenkomsten. ANP
AMSTERDAM - ABN Amro heeft gisteren een schikking
getroffen met de Amerikaanse overheid inzake vermeen
de onregelmatigheden bij het afsluiten van duizenden hy
potheken. ABN Amro zou de hypotheken in aanmerking
hebben laten komen voor een verzekering van de Federal
Housing Administration (FHA). Deze instantie is onder
deel van het ministerie van Huisvesting en Stedelijke Ver
nieuwing.
Een maand geleden moest de bank een boete betalen van
80 miljoen dollar, omdat het kantoor van ABN Amro in
New York onvoldoende toezicht hield op de naleving van
de regels van de controledienst Ofac van het Amerikaanse
ministerie van Financiën. ANP
AMERSFOORT - Marine Harvest, de gezamenlijke onder
neming van Nutreco en het Noorse Stolt-Nielsen, heeft
een nieuwe kredietfaciliteit afgesloten van 300 miljoen eu
ro. De lening heeft een looptijd van vijf jaar en vervangt
twee aandeelhoudersleningen van 150 miljoen en 50 mil
joen euro, meldde Nutreco gisteren.
Eerder deze week maakte de zalmkweker en het diervoe-
derbedrijf bekend dat Marine Harvest zijn zalmkweekac-
tiviteiten aan de Canadese oostkust verkoopt. ANP
BRUSSEL - Energieleverancier Eneco breidt zijn dien
sten in België uit. Het bedrijf heeft van het Brussels ge
west toestemming gekregen om voortaan ook bedrijven in
de hoofdstad stroom te leveren.
Brussel is met een miljoen inwoners de grootste stad van
de Benelux. Eneco levert al elektriciteit in Vlaanderen.
Het concurreert er met Belgische bedrijven als Electrabel
en SPE-Luminus. Eneco, dat in Rotterdam is gevestigd,
voorziet in eigen land ongeveer vier miljoen mensen van
stroom en gas. ANP
door Mathijs Rotteveel
In de dure decembermaand
komt ABN Amro met een
goed getimede aanbieding:
'Gespreid betalen bij uw cre
ditcard!'. De bank doet hier
mee een stap in Amerikaanse
richting, waar creditcard
schulden uitgegroeid zijn tot
een nationaal probleem.
In Nederland waren credit
cards tot voor kort eigenlijk
'debitcards': elke maand wer
den de creditcarduitgaven
van de lopende rekening afge
boekt, waardoor de schuld op
de kaart niet al te hoog kon
oplopen. Met het gespreid be
talen op de creditcard-schul
den - ook Rabo, ING en For-
tis bieden het gespreid aflos
sen aan - komt daar verande
ring in. Want eigenlijk is het
'gespreid betalen' gewoon
een extra kredietfaciliteit
met een erg hoog rentepercen
tage, bij ABN Amro maar
liefst 16 procent!
Houders van een creditcard,
die de uitgaven daarop ge
woonlijk aan het einde van
de maand van hun lopende
rekening betalen, krijgen de
mogelijkheid om die afbeta
lingen nu onbeperkt uit te
stellen. ABN Amro om
schrijft het als volgt: „Op dit
moment worden uw credit
carduitgaven elke maand di
rect van uw rekening afge
schreven. Maar misschien
komt dat niet altijd even gele
gen. Bijvoorbeeld tijdens de
dure decembermaand. Daar
om attenderen wij u graag op
Gespreid Betalen: een aan
trekkelijke faciliteit op uw
creditcard."
Aantrekkelijk voor de bank,
ja. Want het negatieve saldo
op de kaart blijft staan, ten
zij de zelf aangegeven krediet
limiet wordt overschreden.
Dan pas grijpt de bank in.
Van het negatieve saldo op
de creditcard incasseert de
bank iedere maand 3 procent
aan rente en aflossingen auto
matisch van de betaalreke
ning. Van die 3 procent is
1,24 procent de maandelijkse
rente, waardoor er voor aflos
sing van de schuld dus maar
1,76 procent overblijft. Dat
betekent dat het 56 maanden,
ofwel 4 jaar en 8 maanden,
duurt voordat de creditcard
uitgaven van één maand afge
lost worden. En dat is zonder
de creditcard uitgaven van
de maand daarop en de
maand daarop. Ofwel: men
sen die hun creditcard regel
matig gebruiken en overstap
pen op het 'Gespreid Betalen'
moeten zelf heel goed hun
schulden in de gaten houden.
Als zij dat niet doen, dan heb
ben ze hun kredietlimiet snel
bereikt en wordt hun kaart
waardeloos.
Dat ziet er niet positief uit
voor de creditcardhouders en
de vraag is dan ook waarom
de bank deze faciliteit aan
biedt. Het is een feit dat het
uitstellen van betalingen in
trek is bij veel Nederlanders,
vooral jongeren. En een rente
percentage van 16 procent is
niet mis.
Eerder dit jaar deed het Ni-
bud, het Nationaal Instituut
Budgetvoorlichting, onder
zoek naar 'roodstaan' en cre
ditcards. Van de door het Ni-
bud ondervraagde mensen
had 41 procent één of meer
creditcards. En volgens de
AFM, de Autoriteit Finan
ciële Markten, is het markt
aandeel van de creditcards in
de kredietverlening van 1998
tot 2003/2004 gestegen van
13 naar 25 procent.
De 16 procent rente van de
ABN Amro is geen uitzonde
ring, terwijl een persoonlijke
lening ongeveer de helft kost.
En, aldus de AFM, de kapi
taalmarktrente is nu nog vrij
laag. „De rente in Nederland
is laag, waardoor de rente op
consumptief krediet de laat
ste jaren ook laag is geweest.
Een stijging van de rente zal
echter ook een stijging van
de rente op consumptief kre
diet met zich meebrengen,
waardoor het risico op
schuldproblemen onder 'be
paalde groepen' wordt ver
groot." Het Nibud waar
schuwt voor het gevaar van
creditcards, vooral als ze ge
bruikt worden om andere
schulden af te betalen: „Als
je in de problemen zit moet je
niet het ene gat met het ande
re vullen. Dat is wat er dan
vaak gebeurt. En: op een pin
pas zit een 'halt', met de cre
ditcard kun je veel dieper in
de min." GPD
