ausTRaue
Onthaasten
in de stad
van Einstein
Winters Nederland
Australië
ReisJuoeken
Center Pares gooit het roer om
Diverse delen van ons land hebben de voorbije
weken echt winterweer mogen ervaren. En zo
hoort het ook: december, januari en februari moe
ten natuurlijk lekker wit gekleurd zijn. Want wat
is er mooier dan 'winters Nederland'?
Dat hebben de Neerlandicus Tineke Zwijgers en
cultureel antropoloog Dorien Koppenberg ook ge
dacht want zij hebben een alleraardigste gids ge
maakt die ons langs dat winterse Nederland
voért. Ze beginnen keurig met Sinterklaas, maar
komen via bijvoorbeeld het midwinterhoornbla
zen en de Straörie (met paarden de zee in op
Schouwen-Duiveland) bij het kerstfeest aan om te
eindigen bij, hoe kan het anders, de Elfsteden
tocht. Zelfs als die niet verreden wordt kun je
daar 's winters genoeg mee doen, zo lezen wij.
Twee bruggen, het noordelijkste keerpunt, een
museum en een ijsstadion, worden ons aanbevo
len.
Aan de hand van acht themaatjes, zoals ijs- en
sneeuwpret, winterse kost, winterse tradities en
dito wandelingen, worden ons alleraardigste tips
en uitstapjes voorgeschoteld die je in deze tijd
van het jaar, met of zonder kids en binnen of bui
ten, zelf kunt uitproberen. En dan kom je tot de
ontdekking dat dit benedendijks land ook in deze
tijd van het jaar interessant genoeg is. Het moet
wel erg gek zijn als je er niet op z'n minst één tip
uithaalt om de resterende weken te doen. Leuke
gids.
'Winters Nederland', door Tineke Zwijgers en Dorien
Koppenberg (foto's) Uitgave van Kosmos, 144 blz
15,ISBN 90-215-8092-6, www.boekenwereld.com
Australië blijft po
pulair onder Neder
landse vakantie
gangers - en niet al
leen bij rugzak
kers. En nu ko
mend jaar de ver-
jaardag'^wordt ge
vierd van 400 jaar
relatie tussen Aus
tralië en ons land,
is het niet zo ver
wonderlijk dat in
de bekende reeks
van Insight Guide
de uitgave over
Australië de 8e herdruk beleeft. Waarmee de be
langstellingvoor dit deel van de wereld wordt on
derschreven.
'Australië' is een gedegen gids, al moet daarbij
wel direct worden aangetekend dat het natuur
lijk ondoenlijk is zo'n uitgestrekt, veelzijdig en
fascinerend land samen te bundelen in één gids,
al beslaat die bijna meer dan 400 pagina's. Gidsen
die deelgebieden beschrijven gaan natuurlijk ve
le malen dieper. (Insight heeft een Engelstalige
gids over Melbourne). Niettemin biedt deze gids
voldoende houvast voor een brede oriëntatie en
wie voor een rondreis van een paar weken door
het hele land kiest, kan er zeker goed mee uit de
voeten, 't Belangrijkste staat erin.
Alhoewel, pijnüjke omissie is dat vermeld wordt
dat Australië geen verkeersbureau in ons land
heeft. Dat is ten dele onjuist, een eigen kantoor
zit hier weliswaar niet, wel een vertegenwoordi
ging waar bij voorbeeld (Nederlandstalige) bro
chures te krijgen zijn: tel. 020 - 48 74 541.
Zoals ook deze website er niet in staat: www.ne-
derland-australie2006.nl. En er vliegen echt meer
maatschappijen naar het land dan het kader op
blz. 337 vermeldt.
In de reeks 'Insight Guide' verscheen Australië (8e
druk), uitgegeven door Cambium. 408 blz *23,90,IS
BN 90-6655-139-9, www.cambium.nl
GERARD CHEL
■KMIKW
zaterdag 24 december 2005 j§
Wat de Zwitserse hoofdstad ook deed, de Bernse beren bleven van
alle attracties de meeste mensen trekken. Inmiddels is er
behoorlijk sterke concurrentie voor de harige mascotte. Bern biedt
meer.
door JOOST OVERHOFF
'saai'. Integendeel.
Speerpunten
De Bemse speerpunten laten zich sa
menvatten als Einstein, Klee en be
ren. Geinspireerd door het wis- en na
tuurkundig genie van Albert kan het
nog korter: Bem tot de derde. In het
Duits: Bern hoch drei. Deze marke-
tingvondst heeft iets kunstmatigs,
maar doet het toch aardig. Bovendien
kun je er nog wel meer 'machten' bij
bedenken, en niet alleen omdat Bern
een oud stadshart heeft dat op de We-
relderfgoedlijst van Unesco staat.
Minstens zo belangrijk is Vooroor
deel nummer drie: 'Bemers zijn vrien
delijk'. Oordeel: Meestal wel. Een
asielzoeker brengt namelijk een nu
ance aan. De jongere generatie is hele
maal oke, maar veel oudere Bemers
blijven liever staan in de tram dan dat
ze naast een pikzwarte zoals hij gaan
zitten.
Vooroordeel nummer vier: 'Bemers
zijn traag'. Oordeel: zonder twijfel.
Bezoekers uit Zurich zouden zelfs wil
len zeggen: 'Traag? Welnee, traag tot
de derde macht.'Je hoort van hen dat
ze in het begin letterlijk tegen de Ber-
ners opbotsen, niet gewend aan het
trage tempo. De Bernse VW wijst er
dan ook op dat Bem een plek is om te
'onthaasten'.
Dit geldt dan alleen voor de bezoe
kers, daar de Bemers zelf nooit haast
hebben gehad. Doorgaans wordt het
lage tempo in verband gebracht met
het feit dat Bern een stad is van de fe
derale overheid en ambassades, en
dus van ambtenaren. Maar niet alleen
zijn de meeste Bemers geen ambte
naar, bovendien dacht de beroemdste
ambtenaar die de stad ooit heeft ge
had veel over (en bijna met) de snel
heid van het licht.
Genie
Wat kan je als stad beter hebben dan
dat een even groot als sympathiek ge
nie binnen je muren heeft gewoond?
En dan zelfs op een van de meest cen
trale plekken. Daar, aan de Kramgas-
se, heeft men nu een museumpje in
gericht. Op een steenworp van een
Foto's Joost Overhoff
De Berner
Marktgasse.
van Bems meest geheide attracties,
de Zytglogge, een oude toren met tijd
klok. Het was daar, dit jaar een eeuw
geleden, dat de gedachte in Einstein
opkwam die zou leiden tot de beroem
de formule E=mc2.
Einstein was toen ambtenaar op het
Berner patentbureau. Het ontwikke
len van zijn theorie deed hij er ge
woon bij. Terwijl je naast het lang
zaam bewegende raderwerk van de
Zytglogge staat, naast de 'tanden des
tijds', is het contrast extra fascine
rend tussen de traagheid van Bern en
de snelheid van het licht. En vlak
naast dit symbool van de exacte tijd,
de Zytglogge, ontstond het denken
over relativiteit.
Duitsers
Albert Einstein (1879-1955) was overi
gens geen Zwitser, maar een Duitser
die de nazi's ontvluchtte. Ook de man
die het uurwerk van de Zytglogge
maakte kwam uit Duitsland, bekent
de Zwitserse gids spijtig. 'Maar de
klok zou het na al die eeuwen, niet zo
goed doen als wij 'm niet hadden on
derhouden.'
Leven en werk van Einstein zijn ook
onderwerp van een schitterende ten
toonstelling in Bems Historisch Mu
seum. Alleen al de betoverende in
richting van het trappenhuis en de
spectaculaire 'relativiteitsfiets'! Al
trappend op die fiets zie je op een
groot scherm de route die Einstein el
ke dag liep naar zijn werk. Langs de
Zytglogge uiteraard. Door steeds har
der te trappen kan je de waarneming
vervormen door virtueel vrijwel de
snelheid van het licht te bereiken.
Beroemde kunstenaar
Het tweede speerpunt. Iemand doet
je 650 kunstwerken cadeau, voor het
grootste deel van een beroemde kun
stenaar. Fijn. Voorwaarde: dat er voor
een bepaalde datum een museum ter
ere van die kunstenaar moet staan.
Oei.
Een luxeprobleem voor de stad Bem,
dat luxueus wordt opgelost. Een echt
paar blijkt nog ergens dertig miljoen
Zwitserse franken te hebben liggen,
een stuk land en het idee daar een
centrum voor cultuur te bouwen. En
wel door niemand minder dan Renzo
Piano, de man ook van het Nemo in
Amsterdam. Resultaat: het Zentrum
Paul Klee, geopend in juni van dit
jaar.
Ook Klee, kunstenaar, musicus,
schrijver en leraar, was een Duitser,
al was hij dan nauw met Bem verbon
den. Op zijn aanvraag voor het Zwit
sers staatsburgerschap in 1938 was
bij zijn dood in 1940 nog niet beslist -
ze zijn in Bern traag. Maar het mu
seum voor Klee is prachtig. Zelfs al
houd je niet zo van Klee, dan nog is
een bezoek aan het museum de moei
te waard. In drie golven, of heuvels zo
je wilt, rijst de creatie van Piano uit
het landschap op. Glas, gras en roest
vrij staal. Helder en doorzichtig.
Arcades
Goed, de beren dan. Je komt er langs
vanaf het Klee-museum, dus waarom
zou je niet even stoppen? Ze zitten
daar in hun kuil full-time mascotte te
zijn, alleen omdat toen iemand in
1191 de stad stichtte, hij op een beer
stuitte. Zeggen ze. Maar er is zo
veel meer te doen en te zien.
Eten: typische, 'ouderwetse' gerechten
zijn onder meer de Berner Teller (zuurkool
met diverse vleessoorten) en Gnagi mit
Sauerkraut (zuurkool met varkenskluif).
Drinken: Het bier van het Altes Tramdepot
Handig: de BernCard Biedt toegang tot het open
baar vervoer en een groot aantal musea, plus diver
se kortingen. Bijzonder een project dat werk voor
asielzoekers combineert met gratis fietsverhuur (bij
het station).En Bern heeft een 'huisberg', de Gur-
ten, die zijn naam leent aan het popfestival.
www.Berninfo.com
Middenin Bem hangt in
een etalage een spreuk
van Albert Einstein:
'Het is moeilijker een
vooroordeel kapot te krijgen dan een
atoom.' Het eerste vooroordeel: 'Bem
is onbekend.' Oordeel: klopt.
Tegenover het huis waar Einstein
ooit woonde, krijg ik een Nederland
se aan de lijn, eerstejaars aan de oplei
ding voor toerisme in Breda. 'Waar
zitje?' vraagt ze. 'In Bem.' 'Nooit van
gehoord.'
Dit mag iets zeggen van het Neder
landse onderwijs, het zegt ook iets
over Bem. De Zwitserse hoofdstad
maakt geen lawaai en wordt zo in de
schaduw van Zurich, Geneve en Lu-
zern doorgaans links en rechts voor
bijgegaan.
Vooroordeel nummer twee: 'Bern is
saai'. Oordeel: Nee. Om dit vooroor
deel te lijf te gaan voert Bem de strijd
op drie fronten: wetenschap, kunst
en sport. Op elk van die gebieden
heeft de stad iets nieuws te bieden en
bij niets daarvan past het oordeel
De beroemde Bernse beer.
Gezicht op de Aare.
Museum-moe? Dan kan je lopen on
der de Lauben, kilometerslange arca
des. Zo kan je altijd droog winkelen.
Maar... pas bij al die prachtige win
kels wel op: Vooroordeel nr vijf: 'Bern
(Zwitserland) is duur.' Oordeel: peper
duur. Een cappuccino bij Adriano's:
4,70 CHF, grofweg ('2,80. Dan krijg je
er tot elf uur 's ochtends
wel klassieke muziek
bij, maar toch.
door HANS VAN ALEBEEK I
Een op de drie Nederlanders is er ooit ge
weest, 98 procent kent de naam. Center
Pares is een merk waar veel bedrijven ja
loers op zijn.
En toch heeft de marktleider in bungalow
vakanties het moeilijk. In Nederland daal
de de omzet afgelopen jaar met 8 procent
en liep de bezetting van de huisjes terug.
Daarom wordt de koers flink bijgesteld,
Zegt Paul Sies, de kersverse 'chief commer
cial officer'.
In de jacht op klanten leek Center Pares de
afgelopen tijd soms wel op Aldi, Lidl en an
dere prijsvechters. Maar helpen deed het
niet. Helderheid is het nieuwe trefwoord.
Alle parken heten weer Center Pares - ooit
begonnen als Sporthuis Centrum - en dus
ook de vijf overgenomen Gran Doradopar
ken die een tijdlang met FreeLife en SeaSpi-
rit werden aangeduid.
Het kwaliteitsverschil tussen het ene en
het andere park wordt voortaan aangege
ven met een eigen sterrensysteem, het
groene vogeltje uit het logo.
Verwachting
Vier van de zestien parken in Europa heb
ben drie sterren, vijf parken vier sterren.
De overige zeven zijn de toppers met vijf
'vogeltjes'. Daar zitten onder andere De
Eemhof, Het Heijderbos en De Kemperven
nen bij. Per park maakt het bedrijf voor
taan duidelijk wat de gasten er vooral kun
nen verwachten. Oftewel: is het kindvrien
delijk of meer voor sportievelingen, voor
relaxers of juist voor mensen die de buurt
willen verkennen?
Ook wat betreft activiteiten, eten en drin
ken en het amusement vernieuwt Center
Pares zichzelf. Zo gaat de verhuurder van
ruim 10.000 bungalows zich nadrukkelij
ker richten op gezinnen met tieners. Voor
die groep is er, op bepaalde parken, aange
past vermaak met veel disco, beach party's
en plekken waar volop met pe's gestoeid
kan worden. Meer voor de kleintjes zijn de
vliegerfestijnen en het magneetklimmen.
Ouderen daarentegen kunnen straks kie
zen voor een georganiseerde excursie van
af het park.
Vanaf begin januari wordt de vernieuwde
boodschap huis aan huis verspreid via de
vertrouwde brochure, in Nederland alleen
al goed voor een miljoen stuks. Volgens de
hedendaagse trend vooral vol sfeer en fo
to's in plaats van uitputtende info en be
schrijvingen. Voor de duidelijkheid heeft
Center Pares de brij aan huisjes terugge
bracht tot drie types: economy, de luxe en
vip.
Internet
Naast het geduldige papier wordt internet
steeds belangrijker. Nu wordt zo'n 17 pro
cent van de huisjes via de pc geboekt, eind
2006 moet dat volgens Paul Sies zo'n 45
procent zijn. Medio maart moet via de ver
nieuwde website een huisje in vijf klikken
te reserveren zijn.
Center Pares wil tot slot ook af van al het ge
Voorbeeld van een
nieuw type Center
Parcs-huisje op het
Franse park Les
Bois Francs.
Foto GPD
rommel en gestunt met prijzen. Want hoe
ging het tot dusver? Je biedt de huisjes te
gen de hoogst mogelijke prijs aan. Als dan
blijkt dat de bezetting tegenvalt, komen er
allerlei (forse) prijsacties. Een op de drie
huisjes werd via zo'n stuntkorting ver
huurd.
Volgens Sies is die tijd voorbij. Met kortin
gen voor vroegboekers en speciale acties
moeten meer cottages tegen vaste prijzen
verkocht worden.
www.centerparcs.nl
