Meer met minder mensen
PZC
rM
Grenzen zijn er om te overschrijden
Kleurrijke precisie op Japanse prenten
17
vrijdag 23 december 2005
Rijkswaterstaat
schrapt banen
in Zeeland
Hnor Ben Jansen
MIDDELBURG - Rijkswater-
slaat in Zeeland is het afgelo-
pen jaar sterk afgeslankt. In het
^der van de bezuinigingen is
het aantal medewerkers terugge
bracht van ongeveer duizend in
i(l02 tot 750. De Middelburgse
vestiging van het Rijksinstituut
snor Kust en Zee (RIKZ), een on-
derzoeksdienst van Rijkswater-
slaat, krimpt ook in.
Rijkswaterstaat Zeeland is al
jnel na het bekend worden van
de bezuinigingen bij de Rijks
overheid in 2003 nagegaan met
welke minimale omvang het
werk zou kunnen worden uitge
voerd. De uitkomst van deze ver
kenning kwam nagenoeg pre
cies overeen met de taakstelling
die in het kader van de bezuini
gingsoperatie werd opgelegd.
Ouderenregelingen maakten het
mogelijk de beoogde personeels
formatie ruim voor de streef
datum (1 januari 2008) te berei
ken. Afscheidsrecepties waren
met van de lucht in het hoofd
kantoor in Middelburg en bij de
dienstkringen in de regio.
Eén categorie Rijkswaterstaat-
medewerkers kon maar mondjes
maat gebruikmaken van de
ouderenregelingen: de bedieners
vansluizen en bruggen. De leef
tijdsopbouw bij deze tak van
Rijkswaterstaat is zodanig dat
de dienstverlening eronder zou
lijden wanneer alle aanvragen
voor een ouderenregeling zou
den zijn ingewilligd.
Voor de veranderingen bij het
RIKZ (hoofdvestiging in Den
Haag, dependances in Middel
burgen Haren) zijn nog geen de
finitieve keuzen gemaakt. Vast
staat dat de vestiging aan de
Grenadierweg in Middelburg
zal worden opgedoekt. Dertig
van de ongeveer vijftig Zeeuwse
RIKZ-medewerkers trekken per
ifebruari in bij de directie Zee
land aan de Poelendaelesingel
in Middelburg. Het laborato-
num wordt medio volgend jaar
gesloten. Het is de bedoeling dat
het ongeveer tien personen tel
lende lab-personeel in andere la
boratoria wordt gedetacheerd.
Verder gaan een kleine tien me
dewerkers naar het hoofdkan
toor in Den Haag.
kunst
door Ben Jansen
De eerste doelstelling is gehaald.
Rijkswaterstaat Zeeland heeft de
omvang van zijn organisatie vermin
derd van 1000 naar 750 medewerkers.
Aan het tweede streven (Rijkswater
staat moet in 2008 de meest publiek
vriendelijke overheidsinstantie van Ne
derland zijn) wordt hard gewerkt. Toch
is er aanleiding voor een waarschu
wend woord. Het is allerminst zeker dat
Rijkswaterstaat in zijn huidige vorm in
Zeeland blijft. Provincie, gemeenten en
waterschappen doen er verstandig aan
scenario's te bedenken om een van de
laatste grootste rijksdiensten in Zee
land te behouden.
De waarschuwing komt van Jaap Hen-
nekeij, medewerker van Rijkswater
staat van 1971 tot 1991, vervolgens ge
deputeerde tot 2003 en daarna weer -
maar dan voor twee dagen in de week -
functionaris van Rijkswaterstaat. In die
laatste periode, die onlangs is beëin-
Rijkswaterstaat
digd, heeft Hennekeij zich als verander-
manager beziggehouden met de aanpas
sing van Rijkswaterstaat Zeeland aan
de gewenste omvang en aan de nieuwe
opvattingen over de manier waarop de
beheerder van 's Rijks wegen- en water-
net moet werken. Als verandermanager
is hij in elk geval tot eén duidelijk in
zicht gekomen: alles blijft veranderen.
Rijkswaterstaat Zeeland heeft de door
bezuinigingen ingegeven reorganisatie
zo fluks uitgevoerd dat de na te streven
omvang van het medewerkersbestand
al ruim twee jaar voor de peildatum (1
januari 2008) is bereikt. Dat wil, waar
schuwt Hennekeij, niet zeggen dat het
moment is aangebroken om vergenoegd
de armen over elkaar te slaan. „De be
hoefte aan schaalvergroting en verho-
ging van de efficiency zal blijven be
staan. Het is verstandig daar rekening
mee te houden."
Het nieuwe kantoor en de fluks afgeslankte organisatie van Rijkswaterstaat Zeeland bieden volgens inmiddels oud-verander-
manager Jaap Hennekeij geen zekerheid dat deze rijksdienst ook in de provincie blijft. foto Ruben Oreel
Hennekeij kan zich voorstellen dat de
gedachten uitgaan naai' samenbunde
ling van activiteiten van Rijkswater
staat in Zeeland, Noord-Brabant en
Zuid-Holland, waarbij een onderscheid
wordt gemaakt tussen natte en droge in
frastructuur. „Als ik kijk naar die natte
taken, dan kan ik me goed voorstellen
dat die voor heel Zuidwest-Nederland
kunnen worden geconcentreerd in Zee
land. Eénachtste van de natte infra
structuur in Nederland ligt nu eenmaal
in deze provincie." Volgens Hennekeij
kan het zinvol zijn hierbij samenwer
king te zoeken met onderwijs- en ken
nisinstituten in Zeeland. Bij wegen ligt
het anders. „Zoveel rijkswegen hebben
we hier niet. Je zou eraan kunnen den
ken het wegenbeheer van Rijk, provin
cie en gemeenten te bundelen, zodat je
meer massa krijgt. De provincie en de
gemeenten moeten zich beraden op mo-
gelijkheden om deze tak van Rijkswater
staat op de wat langere termijn in Zee
land te houden. Daarvoor zijn creatieve
oplossingen nodig."
De deeltijdbaan die Hennekeij de afge
lopen paar jaren bij Rijkswaterstaat
Zeeland heeft vervuld, kwam min of
meer uit een grap voort. Als oud-ambte
naar had Hennekeij (57) na zijn drie pe
rioden als dagelijks bestuurder van de
provincie recht op terugkeer bij zijn
oude werkgever. Een aanspraak met be
perkingen overigens, want Rijkswater
staat had hem ook een boeiende maar
voor een Zeeuws-Vlaming nogal afgele
gen post in noordoost-Groningen kun
nen aanbieden.
Gekkigheid
Hennekeij: „Kort voor mijn vertrek als
gedeputeerde zei ik uit gekkigheid te
gen iemand uit het managementteam
van Rijkswaterstaat Zeeland: en, staat
mijn bureau al klaar? Hij ging daar se
rieus op in. Of ik het meende dat ik te
rug wilde komen, want dan had hij wel
een klusje voor me. Verandermanager.
Voor een beperkte periode en voor een
paar dagen in de week. Dat leek me wel
wat. Ik was toch niet van plan achter de
geraniums te gaan zitten. Zo'n tijdelij
ke deeltijdjob bij Rijkswaterstaat vorm
de een mooi begin van mijn activiteiten
na de politiek."
Als verandermanager heeft Hennekeij
de processen begeleid die het mogelijk
moeten maken dat Rijkswaterstaat het
werk met zowat driekwart van het vroe
gere personeelsbestand uitvoert. Innova
tief aanbesteden is daarbij een tover
woord. Hennekeij: „Rijkswaterstaat
gaat bij de aanleg van een weg of onder
houd aan een sluis niet langer precies
voorschrijven hoe het werk moet wor
den uitgevoerd en vervolgens in de ga
ten houden hoe dat gebeurt. Ik heb vroe
ger zelf ook nog met een duimstok in
vers gedraaid asfalt geprikt om te con
troleren of de aannemer zich aan de
voorgeschreven laagdikte hield Rijks
waterstaat is tot het inzicht gekomen
dat het veel verstandiger is eisen te stel
len aan het werk en aan de kwaliteits
controle. De rest kun je aan de aanne
mer overlaten. Die heeft daarvoor ge
leerd."
Vissers krijgen evenveel zeedagen
BRESKENS - Nederlandse vissers kunnen volgend jaar
waarschijnlijk evenveel dagen op zee zijn, valt af te lei
den uit het akkoord dat de Europese visserijministers
woensdagnacht hebben gesloten.
Het aantal basisdagen is teruggebracht van 156 naar 143
per jaar als bijdrage aan het herstel van de kabeljauw
stand, maar daar komen, aldus visserij bestuurder J. Fe-
nijn uit Breskens, extra dagen bij vanwege de verdergaan
de sanering van de Nederlandse vloot. Nederland moet
die dagen nog wel aanvragen.
Fenijn verwacht per saldo evenveel visdagen als dit jaar,
zo'n 180. Dat is belangrijk, want vissers hebben die dagen
hard nodig om hun visquota vol te kunnen maken. „Maar
het belangrijkste is", gaf Fenijn aan, „wat de olieprijzen
doen."
Eis drie jaar voor steekpartij
MIDDELBURG - Tegen een zestigjarige inwoner van
Goes is gisteren bij de rechtbank in Middelburg voor een
steekpartij drie jaar gevangenisstraf, waarvan een half
jaar voorwaardelijk, geëist. De verdachte stak op 21 juli
dit jaar in Goes na een ruzie zijn vrouw met een brood
mes in de borst en rechterbeen. „Ik was in een roes. Ik
heb in de keuken het mes gepakt. Daarna weet ik het niet
meer", vertelde hij. Bij de steekpartij waren ook de kinde
ren aanwezig. Gisteren zei de Goesenaar geen agressief
persoon te zijn, maar zijn schoonmoeder en zijn zoon
dachten daar anders over. Zij hadden eerder kennisge
maakt met de gewelddadigheid van de verdachte. Ook het
slachtoffer, met wie hij in echtscheiding ligt, was eerder
naar de politie gestapt. Officier van justitie R. Rammeloo
vond poging tot doodslag bewezen. Strafpleitster C. Kou
ijzer bepleitte een lagere straf. Ze meende dat er sprake
was van een poging tot zware mishandeling. De recht
bank doet op 4 januari uitspraak.
ROVZ houdt weer BOB-dineractie
MIDDELBURG - Het Regionaal Orgaan Verkeersveilig
heid Zeeland begint vandaag weer met de BOB-dinerac
tie.
In 45 restaurants, herkenbaar aan een speciale poster,
kunnen BOB's een gratis diner verdienen. Ze mogen dan
gedurende het verblijf in de eetgelegenheid geen alcohol
houdende dranken drinken. In elk deelnemend restaurant
valt volgens het ROVZ minimaal één winnaar. Deze krijgt
na afloop van de actie, die tot eind februari duurt, een di
nerbon toegezonden.
Verkeerschaos door kabelstoring
BERGEN OP ZOOM - Tholenaren die gisterochtend met
de auto naar Bergen op Zoom wilden rijden, kwamen bij
de Nieuw-Beijmoerseweg in een chaos terecht. Die ont
stond aanvankelijk door werkzaamheden aan een kabel
van Essent, die woensdagochtend beschadigd bleek. Om
de storing te verhelpen sloot Essent woensdagnacht een
weghelft van de Nieuw Beijmoerseweg tussen de Rond
weg-West en de Tholense weg af.
Doordat er volgens de politie onvoldoende aankondigings
borden waren gezet, ontstonden problemen ter plaatse.
De politie sloot vervolgens tot het eind van de ochtend de
hele weg af. Gisteren rond het middaguur was de storing
verholpen.
Een van de prenten uit de serie Meiso Edo Hyakei.
De beroemde courtisane Yomoyasen.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Japanse pren
ten in een maritiem museum in
Vlissingen. De combinatie lijkt
"iet direct voor de hand te lig
gen. De Zeeuwen en Hollanders
waren tussen 1641 en 1853 ech
ter de enige buitenlanders die,
weliswaar onder strenge voor
waarden, in Japan mochten ver-
Mijven en handel drijven. Via
deVOC-schepen bereikte de Ja
panse cultuur, waaronder veel
Prenten, ook Nederland.
Het Muzeeum beschikt over een
^tigtal Japanse prenten uit die
penode. Een dwarsdoorsnede
daarvan vorm een kleine exposi
tie die vanaf morgen in de kel
der van het Vlissingse museum
ste zien. De tentoonstelling be-
gmt mei een kaart van Nagasa
ki In de haven daarvan werd in
dertijd het eilandje Deshima
aangelegd, dat diende als han
delspost van de VOC. De Neder
landers, maximaal twintig per
sonen, mochten alleen daar wo
nen.
Deshima was tot halverwege de
negentiende eeuw de enige plek
waar het keizerrijk contact had
met de buitenwereld. De vreem
delingen werden er in de gaten
gehouden door zo'n tweehon
derd Japanners, dwarskijkers
genoemd. Daarnaast werd het ei
land regelmatig bezocht door
geisha's. Volgens het Muzeeum
staan de Nederlanders nog al
tijd in Nagasaki bekend om hun
bedverrichtingen.
De prenten, die uitgroeiden tot
een inspiratiebron voor wester
se kunstenaars onder wie Vin
cent van Gogh, zijn met buiten
gewone precisie gemaakt met be
hulp van houtblokken. Daarbij
moest voor elke kleur een apar
te houtsnede worden vervaar
digd. De variatie aan kleuren is
desondanks groot, waardoor de
makers uiterst nauwkeurig dien
den te werken.
De tentoonstelling omvat onder
meer drie prenten uit de 118-de-
lige serie Meiso Edo Hyakei
(1856-1858), ofwel 'Honderd be
roemde gezichten op Edo', waar
bij Edo de vroegere naam van
Tokyo is. Het zijn fraai gecompo
neerde afbeeldingen, waarin de
zee dominant is en telkens sche
pen in de verte zichtbaar zijn.
Elk blad is, in de marge, voor
zien van een datumstempel.
Een andere categorie binnen de
Japanse prenten zijn de geis
ha's. Op de expositie is onder
meer de beroemde courtisane
Yomoyasen te zien. Daarnaast
worden twee afbeeldingen ge
toond uit een verhaal over prins
Genji, die met zijn vrouw over
zijn minnaressen praat. De afge
beelde dames zijn zo anoniem
mogelijk weergegeven, maar
aan de hand van kleine details
wisten ingewijden precies wie
werden bedoeld.
De tentoonstelling laat verder
drie prenten zien - de titelpagi
na en twee binnenpagina's - uit
het stuk Chushinguraeen com
binatie van dans en toneel. Het
verhaal, dat moet worden gesi
tueerd rond 1700, gaat over een
samoerai die zijn meester heeft
verloren. Naar wat zich precies
afspeelt op de getoonde prenten
blijft het gissen. Voor wie ten
minste de Japanse taal niet
machtig is.
Expositie Japanse prenten, vanaf
morgen te zien in Muzeeum.
Nieuwendijk 11. Vlissingen Ge
opend: ma.-vr. 10-17 uur, za.-zo.
(en feestdagen) 13-17 uur
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Trombonist Da
niël Ploeger studeerde de afgelo
pen jaren vooral in Berlijn,
woont en werkt sinds enkele
maanden in Ramallah op de
Westelijke Jordaanoever en
komt momenteel even op adem
in Zeeland, waar hij opgroeide.
De gelegenheid grijpt hij echter
wel aan om een eigen mu
ziektheaterprogramma te orga
niseren in Vestzak99 in Vlissin
gen.
Ploeger (27) is voortdurend op
zoek naar nieuwe uitdagingen,
naar mogelijkheden om zichzelf
te ontwikkelen. Hij studeerde in
Den Haag, maar ook in Zwitser
land en Noorwegen, deed een
jaar filosofie in Amsterdam,
was in dienst van het Staatsor-
chester Stuttgart, besloot toch
verder te studeren aan de Her-
bert von Karajan Orkestakade-
mie van de Berliner Philharmo-
niker in Berlijn, speelde regel
matig met dat orkest, maar volg
de ondertussen ook les in elek-
tro-akoestische muziek in de
Studio voor Elektro Instrumen
tale Muziek in Amsterdam en he
dendaagse dans in de Tanzfa-
brik in Berlijn.
Grenzen
De musicus somt zijn recente
werkzaamheden in sneltrein
vaart op, waarbij de toon een
vanzelfsprekendheid suggereert
die niet iedereen zal ervaren.
Voor Ploeger zijn grenzen, tus
sen landen én in de kunst, er om
te overschrijden. En dus bindt
hij zich niet definitief aan één
plek, richt hij zich zowel op he
dendaagse als meer klassieke
muziek en verdiept hij zich in
andere disciplines, zoals elektro
nica en dans. „Binnen de moder
ne hedendaagse kunst zie je ook
steeds meer raakpunten tussen
de diverse onderdelen. Voor mij
is dat heel normaal. Elektronica
is in de hedendaagse muziek
ook niet meer weg te denken.
Om dat erbij te betrekken is
voor mij iets wat heel natuurlijk
gaat." Zijn optreden in Vlissin
gen (Monoloog tegen de Tijd ge
noemd) is geen concert, maar
ook geen voorstelling. Elektro
nisch gemanipuleerd geluid en
dans komen erin samen. „Ik zie
het vooral als een installatie. Je
ziet iemand in een doos, die be
weegt en geluiden maakt. Voor
mij is het vooral gerelateerd aan
het idee van de beeldende
kunst." Leidraad is het geluid
van de klok. „Uit het tikken van
de klok komt ritme voort." Ge
leidelijk ontstaat er een toon
met verschillende hoogten,
waarbij Ploeger ook de invloed
van beweging op geluid benut,
het zogeheten Doppler-effect.
„Het programma is heel ver
vreemdend geworden, bizar. Ik
ben er zelf ook wel een beetje
door geschokt. Maar kunst
wordt pas interessant als er iets
gebeurt wat niemand verwacht.
Het moet iets met je doen en dat
hoeft niet altijd een positieve
prikkel te betekenen. Het mag
ook best verwarrend zijn.
Het optreden duurt een kleine
veertig minuten. „Ik houd zelf
niet van lange dingen, want dan
ga ik me vervelen. Wat ik nu
doe, is eigenlijk ook een verza
meling kleine stukjes." Na de
feestdagen keert Ploeger terug
naar Ramallah, waar hij sinds
oktober concerten geeft en deel
neemt aan een muziekeducatie-
project voor Palestijnse jonge
ren, een initiatief van de Baren-
boim-Said Foundation. „Het is
heel boeiend werk, omdat ik ex-
individueel les kan geven en dus
een heel specifiek programma
kan maken voor elke leerling, af
hankelijk van het niveau. Daar
leer ik zelf ook veel van."
Gelijkwaardig
Hij wil, naast zijn optredens,
doorgaan met het lesgeven, dat
hij als gelijkwaardig be
schouwt. Het is de bedoeling
dat hij gaat doceren aan de uni
versiteit van Nablus. Daarnaast
wil hij graag meedoen aan Doe
Artes, een project van conserva
toria en universiteiten in Neder
land en Vlaanderen waarbij we
tenschappelijk promotieonder-
zoek wordt uitgevoerd op kunst
gebied, bekroond met de doc
torstitel. „Daarbij wil ik me
richten op het hedendaags mu
ziektheater en vooral de invloed
van de theatrale handeling op
het - letterlijk - klinkende resul
taat. Ik wil heel graag sollicite
ren op dat project, maar de ei
sen zijn nogal zwaai'. Het is dus
nog afwachten of ik word toege
laten."
Muziektheater: 'Monoloog tegen
de Tijd' van Daniël Ploeger, woens
dag 28 december in theater Vest-
zak99. Vlissingen. Aanvang: 19.30
Trombonist Daniël Ploeger: „Kunst wordt pas interessant als er iets gebeurt wat niemand verwacht."
foto Ruben Oreel
