Een huis
staat zo
in vuur
en vlam
Iedereen een eigen bloemenwadi
Vuur zonder hout te hoeven sprokkelen
W3
Tuinboeken
Allochtonen
Polder sofa
Beschermer
zaterdag 17 december 2005
Een kaars die te dicht bij
de gordijnen staat of
een kurkdroge kerstboom.
Tijdens de feestdagen ver
groten we ongewild de kans
op woningbrand. Jaarlijks
moet de brandweer er ruim
vijfduizend keer voor uit
rukken. Dat kan minder, al
dus Brandweerman Cor in
zijn zojuist verschenen
boek In Vuur en Vlam.
Run op rookmelders na
brand in Boxtel. Cor Kraaij-
enhagen (51) kon niet nalaten
zich even achter de oren te krab
ben nadat hij het bericht in de
krant las. Natuurlijk, hij juicht
de ontwikkeling toe. Maar lie
ver had hij gezien dat het drama
in Boxtel, waarbij vier slachtof
fers vielen, niet nodig was ge
weest om mensen tot nadenken
aan te zetten.
Een rookmelder, zo zegt hij in
zijn zojuist verschenen boek In
Vuur en Vlam, is niet duur en
kan mensenlevens redden. Nee,
benadrukt Kraaijenhagen, hij
heeft geen connecties met produ
centen van rookmelders. Maar
zo'n apparaat is in ieder huis on
misbaar. Waarom? Omdat het
reukvermogen tijdens de slaap
is uitgeschakeld en het apparaat
je dienst kan doen als alterna
tief reukorgaan. Het indringen
de signaal van de melder kan
net genoeg zijn om een branden
de woning tijdig te verlaten.
Het is de bevlogenheid van de
Utrechtse brandweerman waar
mee hij al veel mensen over de
streep heeft getrokken. Mensen
die Kraaijenhagen heeft ont
moet tijdens zijn Brandpreven
tie Show waarmee hij door het
land trekt, tijdens zijn werk, of
zomaar, als hij ergens op bezoek
is. „Ik wil geen betweter zijn",
zegt hij. „Ik heb een missie. Ik
Brandweerman Cor Kraaijenhagen: „Mensen denken nog te vaak:
dat overkomt mij niet." foto Jeroen Stoops/GPD
wil jong en oud in beweging zet
ten. En red ik daarmee een of
twee levens, dan ben ik al-tevre
den." Die missie spreekt uit In
Vuur en Vlam, het boek dat hij
onder de naam Brandweerman
Cor samen met Ed van Eeden
heeft geschreven.
Tips
Het boek bevat ervaringen uit
zijn inmiddels 33 jaar durende
loopbaan, maar vooral heel veel
tips over hoe brand in huis te
voorkomen is. Want één ding
heeft hij tijdens zijn werk wel
geleerd: er is nog veel te doen.
„Mensen denken nog te vaak:
dat overkomt mij niet." Van
daar dat hij met simpele bewoor
dingen zoveel mogelijk mensen
wil bereiken. Tijdens de Brand
preventie Show valt hij terug op
showelementen. „Niet omdat ik
dat zo graag wil, maar omdat ik
er alles aan wil,doen om de
boodschap óver'te brengen."
Daarom onderhandelt hij ook
met SBS6, de zender die ko
mend jaar eemprogramma met
Brandweerman Cor op televisie
wil brengen.
De zwakkeren in de samenle
ving helpen. Het is de belang-
Stacaravan in vlammen. Binnen enkele minuten is de 'vakantiewoning' uitgebrand.
foto Paul van den Dungen/GPD
5400 woningbranden. En hoe
wel het aantal daalt - in 1997
waren er volgens het CBS nog
8000 woningbranden - mag dat
cijfer van Brandweerman Cor
nog verder omlaag. Niet alleen
vanwege alle ellende, ook van-
wege de kosten die ermee ge
moeid zijn. Volgens het CBS be
droeg de schade door woning
branden vorig jaar net iets meer
dan honderd miljoen euro.
Tweede kerstdag en in de nacht
van oud op nieuw draait Kraaij
enhagen gewoon zijn diensten.
Pure noodzaak, want juist in de
feestmaand gaat er in en om het
huis geregeld wat mis. Door een
kurkdroge kerstboom, een kaars
die te dicht bij de gordijnen
staat of een voetzoeker die op de
foute plek belandt. Het scheelt
volgens Brandweerman Cor al
als mensen in ieder geval stil
staan bij de risico's. „Maar dat
gaat niet van de ene op de.ande-
re dag", beschrijft hij de nood
zaak van zijn boek. GPD
PauIGeerts
In Vuur en Vlam. Cor Kraaijenhagen
en Ed van Eeden. Uitgeverij Fagel,
Amsterdam. 14,95 euro. ISBN 90
5914 411 2
Een uitgebrande keuken heeft wel iets van een maanlandschap.
foto Paul van den Dungen/GPD
rijkste reden waarom Kraaijen
hagen ooit brandweerman is ge
worden. Inmiddels weet hij ook
dat het een zwaar beroep is.
„Niet alleen fysiek, maar vooral
ook geestelijk. De emotionelebe-
lasting is enorm."
De leuke, maar ook de ellendige
momenten heeft hij zonder sen
satiezucht verwoord in zijn
boek. „We moeten met elkaar
proberen er van te leren", bena
drukt Brandweerman Cor, die
na een dienst standaard vijftien
kilometer hardloopt om zijn
hoofd leeg te maken. „Want ie
dere traumatische gebeurtenis
is een plekje op je ziel."
Het Centraal Bureau voor de
Statistiek noteerde vorig jaar
Het tuinseizoen laat nog even
op zich wachten. Toch is decem
ber een maand waarin uitgeve
rijen behoorlijk wat aan tuin-ge-
relateerde boeken op de markt
slingeren. Zoals de Tuinont
werp Encyclopedie, het nieuw
ste boek van tuinarchitect Bert
Huls. In het boek zet Huls uit
een hoe zowel grote als kleine
tuinen vorm kunnen krijgen,
met of zonder een grote zak
geld. In het eerste deel van de
Tuinontwerp Encyclopedie ligt
de nadruk op verschillende sfe
ren. In het tweede deel belicht
Huls hoe de tuinbezitter zelf een
plattegrond kan maken. De
Tuinontwerp Encyclopedie is
verschenen bij Kosmos-Z&K uit
gevers en kost 45 euro (ISBN 90
215 3851 2).
Een nieuw tuinboek van uitgeve
rij Terra Lannoo is Plant voor
Morgen, samengesteld door de
tuinontweipers Piet Oudolf en
Noel Kingsbury. Het tweetal be
licht de kunst van het beplan
ten. Want alle grootheden op
tuingebied (Mien Ruys, Gertru
de Jekyll) hebben daaraan hun
naam te danken. Planten voor
Morgen is te koop in de boekhan
del voor 29,95 euro (ISBN 90
5897 430 8).
Autochtone Nederlanders wo
nen in betere huizen dan alloch
tone Nederlanders. Dat blijkt
uit 'Een Gekleurd Beeld van Wo
nen, de woonsituatie van
niet-westerse allochtonen in Ne
derland' dat onlangs is gepubli
ceerd door het ministerie van
Vrom. Zo wonen allochtonen bij
voorbeeld in kleinere woningen
en vaak in zogenaamde concen-
tratiewijken. Toch is ook een po
sitieve ontwikkeling aanwijs
baar. Steeds minder allochto
nen leven in oude woningen.
Woonde in 1990 nog 46 procent
van de Turken en 43 procent
van de Marokkanen in een huis
van vóór 1945, nu is dat respec
tievelijk 21 en 20 procent. Dat
allochtonen nu nog voorname
lijk bij elkaar wonen is volgens
het onderzpek een,probleem van
voorbijgaande aard. De ver
wachting is dat naarmate al
lochtonen meer geïntegreerd
zijn, de behoefte om bij elkaar
te wonen afneemt. GPD
Veel mensen vinden een knet
terend haardvuur hét toon
beeld van winterse gezelligheid.
Alleen jammer dat je er zoveel
werk mee hebt. Of dat zo'n
haard soms niet trekt als het
mist, het hout vochtig is en de
schoorsteen een regelmatige
veegbeurt nodig heeft.
Vandaar dat bij menigeen de
haard maar een paar keer per
jaar brandt. Gemakkelijke alter
natieven zijn er inmiddels ook,
zoals een gashaard, een elektri
sche haard of een gelhaard. De
twee laatste soorten hebben als
voordeel dat er geen afvoerka
naal nodig is. Nieuwste lid van
de familie is de sfeerhaard die
op bioalcohol werkt. Een super
simpel apparaat dat je ergens
aan de muur schroeft. Je giet
wat vloeistof in een tankje, aan
steker erbij en hop, het brandt
al.
Freddie Dieperink en zijn za
kenpartner Sander Winkelhuis
hebben er hun werk van ge
maakt. Ze begonnen er precies
een jaar geleden mee in hun pro
ductiebedrijf SW Techniek in
Haaksbergen. Langzaam begin
nen ze landelijke bekendheid te
krijgen. Het bedrijf levert enke
le basistypen waarop variaties
mogelijk zijn, zoals hoek-,
muur- of vrijstaande modellen.
Voor de ontwerpen tekenen on
der anderen Jan des Bouvrie en
Jort Mercuur, de verkoop gaat
via geselecteerde winkels door
het hele land, waaronder Kees
den Herder Interieurstyling in
Serooskerke (w) en, tuincen
trum PAP in Dordreacht
Open haarden en gashaarden ge
ven warmte af en hebben een
rookkanaal nodig. Elektrische
haarden, gelhaarden en deze
nieuwe haarden op bioalcohol
zijn er vooral voor de sfeer, al
verspreidt een open vuur natuur
lijk altijd wel enige warmte.
Maar dat is tegenwoordig meer
bijzaak, veel huizen hebben im
mers centrale verwarming.
Hoewel de nieuwe sfeerhaarden
geen rook of walm verspreiden,
zijn ze niet helemaal geurloos.
Je ruikt bij verbranding wel iets
van de bioalcohol, en zeker als
het vuur gedoofd is blijft nog
even een aroma hangen.
De haarden van Safretti worden
gemaakt van roestvrij staal en
zijn modern vormgegeven. Op
het rooster van het tankje onder
in de haard, waaruit de vlam
men komen, worden ter camou
flage keramische 'houtblokken'
Is de bioalcohol eenmaal aange
stoken, dan moet deze vanzelf
opbranden. Het is dus een kwes
tie van doseren hoeveel nodig is
voor een bepaald aantal uren
vuurtje stoken. „De flessen bio
alcohol die wij leveren zijn vol
doende voor zo'n tien uur, een
halve fles brandstof is goed voor
een avondvullend programma."
De sfeerhaarden worden eenvou
dig aan de muur geschroefd, bin
nen maar ook buiten op het ter
ras. Voordeel is dat je 'm bij een
eventuele verhuizing ook zo
weer kunt meenemen. En als je
de kamer anders gaat inrichten,
kan de haard eveneens op een
andere plek worden gehangen.
Afhankelijk van het formaat en
model kost een haard tussen
1250 en 1700 euro. De bioalco
hol is verkrijgbaar in verschil
lende 'seizoensgeuren' of een
neutrale variant. Een fles kost
tien euro. GPD
Marjon Kok
Camassia leichtlinii 'Caerulea'. Hoe natter de standplaats, hoe for
ser de plant. foto Romke van der Kaa/GPD
Wie het goed voor heeft
met ons milieu graaft een
wadi U weet wel: zo'n droge ri
vierbedding die zich alleen na
uitzonderlijke regenval met wa
ter vult. Vroeger had je alleen
wadi's in de woestijn, maar te
genwoordig zie je ze overal; in
een naburig dorp heeft de ge
meente een wadi aangelegd ach
ter de muziektent; een middel
bare school in de buurt heeft er
eentje naast de fietsenstalling
en ook in particuliere tuinen
barst het tegenwoordig van de
wadi's. In veel Vinex wij ken
wordt de wadi standaard met
het huis opgeleverd.
Zelf heb ik jarenlang noodge
dwongen een wadi gehad. Ons
huis was tot voor kort niet aan
gesloten op het riool en de sep
tic tank was regelmatig ver
stopt zodat onze wadi zich vul
de met stinkend afvalwater.
Sinds een paar jaar zijn we aan
gesloten op een persriool, maai
de dakgoten wateren nog altijd
rechtstreeks af op de tuin, waar
door hier en daar drassige plaat
sen ontstaan. Daar doet de riet
orchis het geweldig. Ik ben afge
lopen voorjaar hier en daar
eens gaan kijken naar wat ge
meenten met hun wadi's doen,
maar er viel weinig te inventari
seren. Gemeenten doen voorna
melijk niets. De ambtenaren
van de plantsoenendienst kop
pelen de hemelwaterafvoer los
van het riool en leunen tevre
den achterover - trots op het
feit dat zij hun steentje hebben
bijgedragen aan de strijd tegen
de verdroging en tegen de da
ling van de grondwaterstand. In
de wadi's groeit louter gras. Nu
verwacht ik ook geen gemeente
lijk mangrovebos, want hos
moet je snoeien en onderhou
den. De wadi's worden gewoon
met de rest van het openbaar
gras meegemaaid en daarbij
zouden bosschages maar in de
weg staan. Maar die natte plek
ken bieden een uitgelezen kans
om vochtminnende bloembollen
te planten. Ik weet het - dat
kost geld, maar ik zie niet in
waarom een rotonde wel vol
bloembollen kan worden ge
plant en een wadi niet.
Wat komt er zoal in aanmer
king? Om te beginnen de kievits
bloem, Fritillaria meleagris, die
op zijn natuurlijke groeiplaats -
de uiterwaarden - soms weken
lang onder water staat. En om
nog maar even bij onze inheem
se flora te blijven: ook het zo
merklokje, Leucojum aestivum
houdt van natte voeten. Het
groeit in rietvelden en bloeit
daar tegelijk met dotterbloe
men, wat aangeeft dat de naam
'zomerklokje' wat optimistisch
is toegekend.
Maar waarom zouden we ons
tot heemplanten beperken? Wa
di is tenslotte ook geen oerhol-
landse naam.
De Zantedeschia, die grote wit
te aronskelk uit Zuid-Afrika
die sinds de klimaatverande
ring plotseling carrière als tuin
plant maakt, houdt van moeras,
maar zou voor de zekerheid
's winters moeten worden afge
dekt, zeker in de koudere delen
van Nederland.
Dat kun je onze plantsoenen
dienst niet aandoen, zeker niet
nu iédere plantsoenwerker vol
ledig gemechaniseerd en gemo
toriseerd is en er nog geen af-
dekmachines voorhanden zijn.
Maar ook koude streken van de
wereld kennen waterminnende
bolgewassenUit het westen
van de USA en Canada komt de
Camassia, een plant met bollen
ter grootte van een peer die
vroeger door Indianen werden
gegeten.
Camassia's heb je in meerdere
soorten; de grootste, Camassia
cusickii, bloeit tegen het einde
van april met zilverig blauwe,
stervormige bloemen aan sten
gels van ongeveer een meter
lang. Hoe natter de standplaats,
hoe forser de plant. Camassia
leichtlinii wordt ongeveer even
hoog, maar de bloemaren ogen
wat slanker. Vooral de variëteit
'Caerulea', met diepblauwe
bloemen met een zweem van
paars, is spectaculair, vooral
door het contrast tussen de zes
blauwe bloemblaadjes en het
groene hart.
Camassia leichtlinii Alba bloeit
roomgeel. Voor een klein wadi'
tje zou ik kiezen voor Camassia
quamash - de soort waarvan de
indianen pap lustten. Dertig
centimeter hoog en donker
blauw met - heel uitzonderlijk -
blauwe meeldraden. Vermijd
Camassia quamash 'Blue Melo
dy', met witbont blad. Bont
blad past niet in een wadi, vol
gens mij. GPD
Romke van de Kaa
Hella Jongerius is een van de be
kendste Nederlandse designers,
maar een echt meubel had ze tot
voor kort nog niet ontworpen.
Met de Polder Sofa heeft ze
daarin verandering gebracht.
Zoals de naam al aangeeft, heeft
Jongerius zich voor dit ontwerp
laten inspireren door het Neder
landse landschap. Opvallend
zijn de vier kussens die allemaal
verschillende afmetingen en vor
men hebben. De kussens zijn bo
vendien voorzien van grote, de
coratieve knopen. De Polder So
fa is verkrijgbaar vanaf 5660 eu
ro in lengtes van 2.90 en 3.30 me
ter. Informatie: www.vitra.nl
Hout Coating is de naam van
een nieuw product dat volgens
producent Bison hout be
schermt tegen vocht. Het zou de
levensduur van hout aanzienlijk
verlengen. Bison adviseert om
met name de kopse kanten van
hout en eventuele grote opper
vlakten met de coating te behan
delen.
Het door Komo goedgekeurde
product is geschikt voor de be
handeling van onder meer alle
houtsoorten, triplex en multi
plex. Een blik van 250 milliliter
kost 7,95 euro. Daarmee kan
zo'n 2,5 vierkante meter behan
deld worden.
