Koppen maken is een proces De tekortschietende mens PZC WINNAARS re @ctie PwciffgOp .U&M* Winnaars Collectie boek 10: F. Bordewijk F. Bordewijk COLLECTIE toor hrv Voor abonnees slechts 15 toppers uit de Nederlandse literatuur vrijdag 16 december 2005 Lezersredacteur A. J. Snel is bereikbaar per post op het adres van de Centrale Redactie van de PZC, Statiojispark 28, Postbus 31, 4460 AA Goes. Telefonisch: 0113 - 315660. E-mail:Lezersredacteur@pzc.nl Het forum waarop lezers zich kunnen uiten over actuele zaken is bereikbaar via internet: ioww.pzc.nl. Alle lezers zijn de redactie van deze krant even lief, maar jeug dige lezers hebben, als we hele maal eerlijk zijn, toch wel een streepje voor. Ze vertegenwoor digen immers de toekomst. Vandaar dat mijn dag goed be gint als er post is van jongeren. Deze week deed Peter Zwemer (6 jaar) uit Serooskerke me het plezier een mailtje te sturen over dat pas op Borneo ontdekte dier dat nog geen naam heeft. Peter sluit niet uit dat het hier om een goudkat gaat. Dat is een visetende, grote kat. „Hij staat in het boekje van de dierentuin Blijdorp dat ik heb. Ik ken bijna alle dierenboeken die we in huis hebben uit mijn hoofd. Daarom dacht ik aan de goudkat, toen ik de foto in de PZC zag", schrijft Peter. We hebben nog eens navraag ge daan, maar nee hoor, een goud kat is het niet. Maar evengoed heel leuk, zo'n tip. Klemtoon Piet de Dreu uit Goes vindt een bijzonder vermaak in de krant. Hij noemt zichzelf een ervaren lezer, maar aan het ontbijt is hij soms wat gehaast en dan kan hij op woorden stuiten die wonder lijk aandoen. Bommelding, dat heeft hij wel onder de knie. Maar hij heeft zich een tijdje af gevraagd wat een domi-nomus is. Kwestie van klemtoon en let tergrepen, dus. lOddl DUDdMW! Graven in archieven is zoeken naar oud nieuws. Maar het vinden van informatie is op zich goed nieuws. Zo ervaart Gerard Nieuwe huize uit Grijpskerke dat. Hij speurt, te hooi en te gras, naar feiten uit het verleden van zijn familie en zo komt hij van het een op het ander. Nieuwenhuize kreeg, als hij het zich goed herinnert in 1978 van zijn grootvader een exemplaar van de Souburgsche krant van 31 au gustus 1916. Daarin stond vermeld dat de overgrootvader van Ge rard op 31 juli 1916 omkwam, toen de Koningin Wilhelminavande Stoomvaart Maatschappij bij de Noordhinder op een mijn liep „Dat was natuurlijk geen goed nieuws, maar ik was toch wel blij met dat blad, waarin de naam van mijn overgrootvader Mannus werd genoemd. Sinds ik die krant kreeg, zijn mijn broer en ik beziP alles te verzamelen aan gegevens die we tegenkomen. En via inter- net kun je steeds weer een stukje verder komen. Pas ben ik in het Zeeuws Archief de monsterrol wezen kopiëren. Het is een monster rol voor drie maanden in het jaar 1916, Met heel veel namen.Net als in in de Souburgsche krant wordt de loods R. Zorgdrager ge noemd, die voor de derde keer bij de ondergang van een mailboot' betrokken was. Verder zoeken leverde op dat die Zorgdrager Reltje heette en getrouwd was met Wietske Roos. Haar vader was Doeke Doekes Roos." Klok Nieuwenhuize: „En nou kwam ik onlangs een krantenknipsel tegen met de naam van Doeke Roos jr. uit Vlissingen. Die heeft blijkbaar ook belangstelling voor historie. Hij heeft een fabrieksklok van de scheepswerf De Schelde van de schroothoop gered. Hij zou hem voor een kratje bier en een zakcentje hebben gekregen van de slo pers van Sagro. Kijk, dat vind ik nu een mooie combinatie van goej nieuws. Dat je zo, al zoekend, allerlei dwarsverbanden tegenkomt en van het verleden naar de actualiteit kunt zwerven." Hoe het met die klok gesteld is? Prima, Doeke Roos jr., die bijzon der geïnteresseerd is kleine monumenten, bevestigt dat hij de klok in handen heeft gekregen. „Een groot ding hoor. Ik dacht hem op de achterbank van mij auto te kunnen vervoeren, maar er moest toch een aanhangwagentje aan te pas komen. Een expert heeft hem beke ken en hij is weer aan de praat te krijgen. Via de moederklok inhei hoofdkantoor of met een eigen uurwerk. Ik heb contact gezocht®: de gemeente en daar was men positief. De gemeente heeft er wat geld voor over om de klok te behouden en zorgt voor de opslag. Loods Roos meent dat de klok een mooie plek kan krijgen binnen de ambi tieuze plannen die er voor bebouwing op het Scheldeterreinzijrr „Hij kan misschien terug op een loods, als die blijft staanof op de timmerfabriek. En anders is er altijd in de nieuw te bouwen wijk een plaats te vinden. Het zal nog wel even duren. Vóór 2007 zal het zeker niet zijn dat de klok terug kan." Lezersredacteur A.J. Snel ontvangt graag goed nieuws van lezers om in deze rubriek door te geven aan andere lezers. Hoe hij bereik baar is, staat in het colofon linksboven in de rubriek Redactie Reactie. Citaat: Democratie in de kunst is fascisme. Jörg Immendorff door A.J. Snel Coördinator Frans Koopmans van de centrale eindredactie van de PZC moet eens goed nadenken als hem wordt gevraagd hoe dat nu eigenlijk in zijn werk gaat: koppen maken. Gedu rende een reeks van jaren heeft hij er ve le duizenden samengesteld. Dat heeft hem zoveel routine opgeleverd dat hij even bij zichzelf te rade moet gaan om vast te stellen hoe het proces verloopt van het lezen van een artikel tot de ver vaardiging van een daarbij behorende kop. De criteria waaraan een kop moet vol doen, levert hij uit de losse pols. „Een kop moet de lading dekken, uitnodigen tot het lezen van het artikel, actief en duidelijk zijn, opmaaktechnisch passen en origineel zijn." Waar hij, relative rend, aan toevoegt: „In de hitte van de strijd slaag je er niet altijd in aan al die criteria te voldoen. Maar je streeft er wel naar ze altijd zoveel mogelijk toe te passen." De Provinciale Zeeuwse Courant heeft geen redacteuren in dienst die zich uit sluitend met het maken van koppen be zighouden. Alle leden van de redactie houden zich er in principe wel eens mee bezig. De verslaggevers doen een sugges tie, die dan eens wel en dan eens niet door de eindredactie wordt overgeno men. En de bureauredacteuren houden zich zowel met het redigeren van kopij als met het maken van koppen bezig. Koopmans is een van hen. Hij behan delt met een aantal collega's de kopij- stroom die het binnen- en buitenlandse nieuws vormt, plus de kopij die in de bij lagen van de krant terechtkomt, en hij levert daarbij de koppen. Stappen Om, ook voor zichzelf, vast te stellen welke stappen hij in gedachten maakt van het moment dat hij kennisneemt van een artikel tot de uiteindelijke vormgeving van een kop, heeft hij al werkend eens notities gemaakt. „Dat is denk ik de manier om vast te leggen hoe het werkt. Het gaat namelijk snel. Je denkt wel langs bepaalde lijnen, maar daar ben je je niet steeds van bewust. Ik heb het daarom zo vlug mogelijk in gro te lijnen genoteerd langs welke stadia ik ga." Een aantal voorbeelden. Het ANP le vert een bericht waarin staat dat direc teuren van organisaties die goede doe Frans Koopmans: actief, duidelijk, passend, origineel. len dienen in de toekomst niet meer dan 140.000 euro per jaar mogen verdienen. De kop die Koopmans het eerst in ge dachten kreeg luidde: 'Plafond in loon/van directeur/goede doelen'. „Ik heb vervolgens vastgesteld dat daar geen werkwoord in voorkwam en dat de kop te rommelig was. Daarna heb ik be dacht: 'Loon directeur/goede doelen/aan banden'. Daar kon ik 'ge legd' niet in kwijt; dat zou te lang wor den. Uiteindelijk ben ik uitgekomen bij 'Loon directeur/goede doelen/krijgt pla fond', een kop over drie regels boven een bericht met de breedte van één ko lom." Actief Dan was er een bericht, twee kolommen breed, waarin werd gemeld dat de Twee de Kamer wil dat slachtoffers van ge- welds- en zedenmisdrijven gratis een ad vocaat kunnen krijgen. Frans Koop mans: „In eerste instantie kwam ik uit bij 'Gratis advocaat/voor slachtoffers'. Het is uiteindelijk geworden 'Slachtof fers van/geweld krijgen/gratis advo caat'. Daar staat in om welke slachtof fers het gaat en de tweede kop, over drie in plaats van twee regels, is duide lijker en actiever dan de eerste. Dat het ook om slachtoffers van zedenmisdrij ven gaat, is er niet meer in te krijgen. Je bent nu eenmaal beperkt in het gebruik van het aantal letters." Soms brengt de kant meerdere artike len over hetzelfde onderwerp. Op ver schillende pagina's. De koppenmaker ziet zich in zo'n geval voor een extra vraagstuk gesteld. Frans Koopmans: „Dinsdag hadden we op de voorpagina het bericht over de moordaanslag in Bei roet op de parlementariër en journalist Gebran Tuéni. Voor de voorpagina heb ik de kop gemaakt: 'Libanezen beschul digen Syrië van moord'. Op pagina 5 foto Dirk-Jan Gjeltema kwam nog een stuk te staan over het conflict. De kop die ik om te beginnen bedacht, ging zo: 'Chaos dreigt voor Li banon na moordaanslag op politicus'. Dat leek te veel op de kop op de voorpa gina. Het achtergrondgehalte van het artikel werd beter uitgedrukt met 'Scha duw van burgeroorlog valt over Liba non'. In de krant is ten slotte komen te staan 'Schaduw oorlog valt over Liba non'. Kwestie van ruimtegebrek." Een enkele keer wordt nieuws niet al te serieus genomen en spelen journalisten een beetje. Zo stond in deze krant on langs een bericht over de afnemende om zet van Viagra onder het kopje: 'Ver koop erectiepillen verslapt'Ook 'Cassisfabriek/op de fles' kan bij een be richt over een faillissement te mooi zijn om niet af te drukken. Maar als regel is het ernstig worstelen me de materie. Koopmans: „En lang tijd om na te denken is er nooit." WINNAARS COLLECTIE De PZC geeft, in samenwerking met de andere kran ten van het Wegener-concern, sinds kort ook literaire boeken uit. Vijftien weken lang verschijnt elke week een klassiek te noemen boek uit de Nederlandstalige literatuur. De boeken komen uit in de serie 'Winnaars Collectie', omdat het gaat om schrijvers die een belangrijke lite raire prijs hebben gewonnen Tegen een aantrekkelijke prijs zijn de boeken te verkrijgen bij Bruna en andere boekhandels, post kantoren en -agentschappen en Free Record Shops. Abonnees van de krant betalen 4,95 euro, niet-abonnees 7,50 euro. Als elfde boek in de reeks is vanaf morgen De ge ruchten van Hugo Claus verkrijgbaar. Zie ook www.winnaarscollectie.nl foto GPD Ander werk De Metsiers (roman, 1950) De hondsdagen (roman, 1952) De Oostakkerse gedichten (1955) Een bruid in de morgen (to neel, 1955) De koele minnaar (toneel, 1956) Suiker (toneel, 1958) Mama, kijk, zonder handen! (toneel, 1959) De verwondering (roman, 1962) Omtrent Deedee (roman, 1963) Vrijdag (toneel, 1969) Heer Everzwijn (poëzie, 1970) Het jaar van de kreeft (roman, 1972) Het verdriet van België (ro man, 1983.) Een zachte vemielinq (roman, 1988) De zwaardvis (novelle, 1989) Onvoltooid verleden (roman 1997) door Mieske van Eek België likt zijn door de Dutroux-moorden gesla gen wonden, als in 1996 De geruchten van Hugo Claus verschijnt. Maar de roman is geen verpletterende zeden schets van het België van eind jaren negentig. Wel legt Claus de vinger op zere plek ken van de verdeelde Bel gische natie, zoals een fout oorlogsverleden en de last van het koloniale avontuur in de toenmalige Congo. Het verhaal speelt in een klein Vlaams dorp in 1966. René Catrijse keert terug naar huis na drie jaar afwe zigheid. Hij vocht in de Con go en is gedeserteerd. Ook is sprake van misdaden die hij met zijn kameraad Charlie be gaan heeft. Alles is omgeven met de bij Claus onvermijde lijke broeierigheid. De hoofdstukken heten naar de personen die een rol spe len in het verhaal. Claus laat de lezer steeds door hun ogen naar de gebeurtenissen kijken. De verhoudingen in het gezin Catrijse zijn broos. Het lijkt uit twee kampen te bestaan: René en de harde moeder Alma, en de zacht moedige vader Dolf en hun kwetsbare zoon Noël, die als kind op zijn hoofd gevallen is en niet meer zo goed kan leren. Dolf beschrijft het zo: „Alma heeft dezelfde kille, lichte ogen als René. Haar andere zoon Noël, mijn andere zoon, heeft mijn ogen. Ook mijn karakter helaas. Wij zijn te goed dat we niet deugen, Noël en ik. Ze schijten op onze kop en we zeggen nog Merci." De dorpsgenoten reageren benepen, afwe rend en afwijzend op de terugkeer van de ver loren zoon, vooral nadat gebleken is dat René uit verre oorden een nare ziekte heeft meege bracht. Als het dorp dan ook nog opgeschrikt wordt door het ene vreemde sterfgeval na het andere, wordt het ronduit vijandig Ineens wordt Alma weer nagedragen dat ze fout was in de oorlog, al was de rest van het dorp net zo fout. De slijterij, waarmee de Catrijses hun karige kost verdienen, verloopt. Ondertussen zijn de broers Catrijse verliefd op de zestienjarige blonde vamp Julia Rom- bouts, een wonderlijke mengeling van teder heid en sluwheid. Zij koestert een mooie haast onwerkelijke liefde voor de zwakke Hugo Claus (Brugge, 1929) is voor velen vooral de man die altijd net de Nobel prijs voor literatuur misloopt. Maar bui ten dat is Claus misschien wel de veelzij- digste schrijver van het Nederlands taal gebied. Hij schrijft gedichten, romans, toneel, filmscenario's, essays en dan is hij ook nog schilder en regisseur. Zijn werk is een ongekende mengeling van mythen, tragiek, humor, banalitei ten en verlangen. In zijn bekendste ro man 'Het verdriet van België' grijpt hij terug op zijn jeugd, die hij deels door bracht in een pensionaat. Claus won vele prijzen, waaronder de Constantijn Huygensprijs en de Prijs der Nederlandse letteren. Voor 'De Ge-- ruchten' kreeg hij de Libris Literatuur prijs en de Europese Aeristeionprijs. Noël, maar voelt zich ook aantrokken tot de grillige René. Al gaat De geruchten niet over het tijdperk- Dutroux, Claus geeft in dit boek wat eronder zit. Bij Claus schuilt het kwaad niet in de an der, de buitenstaander, maar in de mensen zelf en hun benepen leefwereld. Het is de ver dienste van deze schrijver dat hij met een groot mededogen schrijft over het onbehol pen en tragische gekrabbel van de tekort schietende mens in zijn jacht op wat schaarse lust of liefde. Wmm 15 gelauwerde Nederlandse schrijvers Allen winnaars van prestigieuzé literaire onderscheidingen Een prachtige collectie boeken in harde kaft gebonden en voorzien van een fraaie stofomslag. Met zorg samengesteld door de boekenredactie van o.a. de PZC en alleen voor abonnees te koop met een éénmalige korting op elke titel. U vindt yw voordeelbon 3x per week op de voorpagina van deze krant. Knip de bon uit en lever 'm in bij één van.de filialen van Bruna. Free Record Shop of op het Postkantoor. $U ontvangt dan het boek van de week met 2,55 korting (normale prijs 7,50). Iedere zaterdag verschijnt er een nieuw 'Winnaars' boek in de verkoop (zolang de voorraad strekt) U kunt de collectie ook per post ontvangen 2.50 verzendkosten per boek). Als u zich intekent op de hele collectie ontvangt u het laatste boek gratis Kijk ook o Noorderlicht F. Bordewijk (1884-1965) is de meester van de beknopte taal en de verrassende beeldspraak. Het meest bekend is hij door zijn romans 'Blokken', 'Bint' en 'Karakter', waarvan de laatste in 1997 meesterlijk is vérfilmd door Mike van Diem. Zelf vond de schrijver 'Noorderlicht' zijn beste boek. Bordewijk was advocaat. Schrijven was voor hem slechts een aangenaam tijdverdrijf. Ondanks zijn strenge advocatenstijl schreef hij bijzonder overtuigend over angst, chaos en macht. 'Noorderlicht' behandelt de neergang van een Leidse groothandel in ijzerwaren en de eigenaars ervan, de familie Valcoog. De verwarrende machtstrijd tussen de krachtige sigarenro- kende Aga Valcoog en Hugo van Delden vormt de kern van de roman. Bordewijk kreeg in 1953 de PC Hooftprijs en in 1957 de Constantijn Huijgensprijs. Winnaar nr, 11: Hugo Claus vanaf zaterdag 17 december verkrijgbaar o.a. verkrijgbaar bij samengesteld door de boekenredactie van uw krant Rernco Campert i Het leven is vurrukkuiiufc Thomas Rosenboom I De mensen thuis Jan Wolkers I De doodshoofdvlinder. Tessa de Loo I De meisjes van de suikefwerkfabtiei Geert Mak I Hét stadspalas Cees Nooteboom I De verliefde gevangene Simon Vestdijk I Op afbetaling Jan Cremer i ik, jan Cremcr Gerrit Kouwenaar i ik was geen soldaat F. Bordewijk I Noorderlicht Hugo Claus I De geruchten A.F.Th, van der Heijden I Advocaat van de hanen K. Schippers I Eerste indrukken Willem Brakman I Een winterreis Gerard Reve I Werther Nieland het alfabet van Zeeland Ferdinand Border, t KNIP DE VOORDEEL- I BON ïïZ'iïr1*" j "-winnaarscollectie.nl Normale winkelprijs 7,50 pst (zolang de voorraad strekt)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 24