Paard als economische vernieuwer
Zeeuws imago moet veel beter
PZC
Salarisverwerker
verwacht voor veel
groepen vooruitgang
25
Commissaris Wim van Gelder breekt lans voor andere campagne
het bedrijf
donderdag 15 december 2005
ABN Amro
zet Bouwfonds
in etalage
AMSTERDAM - ABN Am
ro wil zijn vastgoedonder
deel Bouwfonds verkopen.
Het onderdeel behoort niet
langer tot de kernactivitei
ten. liet de bank gisteren
«eten. ABN Amro peilt in
":-f het eerste kwartaal vol
gendjaar de belangstelling
voor Bouwfonds.
ABN Amro stootte maan
dag al zijn deel in de Hon
gaarse K&H Bank af aan
het Belgische KBC voor
JJ 1510 miljoen euro. Bouw-
g fonds houdt zich bezig met
:1 vastgoedontwikkeling en
de financiering daarvan. In
maart gingen de hypothe
ken van Bouwfonds over
naar ABN Amro Neder
land, waarmee de bank in
grootte het derde hypo-
theekbedrijf van Neder
land werd.
Bouwfonds behaalde in de
eerste negen maanden van
dit jaar een nettowinst van
95 miljoen euro en een om
zet van 360 miljoen euro.
De vastgoedbank ontwik
kelt kantoren, winkels en
woningen Het onderdeel is
actief in Nederland, België,
Duitsland, Denemarken,
Frankrijk, Spanje, Tsjechië
en Slowakije. In 2004 ver
kocht Bouwfonds ongeveer
10 000 woningen.
ABN Amro. dat Bouw-
londs begin 2000 overnam,
niet kwijt hoeveel het
bedrijfsonderdeel moet op
brengen. Bouwfonds staat
volgens een woordvoerder
voor iets meer dan 1 mil
jard euro in de boeken.
ABN Amro meldde giste
ren ook dat het in augustus
van 2004 aangekondigde
I besparingsplan, dat de kos-
'on vanaf 2007 met jaar-
li hjks 600 miljoen euro moet
I verreinderen, goed op sche-
I" ma ligt. De bank verwacht
nu dat de bezuinigingsope-
i ratie vanaf 2008 op ten rrün-
j sré 750 miljoen euro uit
komt.
De bank herhaalde de ver-
J-wachting dat de netto-
Ij winst, exclusief eenmalige
'L en' over de tweede
"elft van dit jaar ten min
ste gelijk is aan die in het
"erste halfjaar. Toen be-
droeg de nettowinst 1,88
T miljard euro. ANP
v
door Henk Postma
RITTHEM - Het paard als hel
per in het akkerbouvvbedrijf.
Ouderwets? Wie dat denkt, is
niet van deze tijd. Want het
paard is terug. Als toonbeeld
van innovatie. Tuinbouwbedrijf
Eindelienge, gelegen tussen
Oost-Souburg en Ritthem, heeft
daar inmiddels vijfentwintig
jaar ervaring mee.
In Nederland zijn ze nog op de
vingers van één hand te tellen:
boeren die de paardentractie in
ere herstellen. Maar elders
groeit de interesse explosief. Zo
als in Duitsland. Daar schoven
al meer dan tweehonderd boe
ren de tractor aan de kant, om
die te vervangen door het paard.
Met nostalgie heeft dat niets te
maken. Het is een keiharde keus
voor rendement, zegt Leo de Vis
ser, met echtgenote Mieke de
drijvende kracht achter het bio-
logisch-dynamisch tuinbouwbe
drijf Eindelienge.
Dag in dag uit is hij er met zijn
paarden in de weer. Ze helpen
hem ploegen, zaaien en maaien,
hooien, wieden, eggen en bemes
ten, oogsten en wat al niet meer.
Hij begon daar vijfentwintig
jaar geleden al mee. Destijds ver
klaarden ze hem voor gek. Te
genwoordig geldt hij als lich
tend voorbeeld. Koopt De Visser
weer eens een nieuw paarden-
werktuig, dan krijg hij daar sub
sidie voor. Niet vanwege inspan
ningen vopr behoud van Zeeuws
erfgoed, maar omdat hij de eco
nomie van het platteland ver
nieuwt. Het Publiciteitscentrum
Biologische Landbouw pochte
laatst met de resultaten: „Het
blijkt dat het bedrijf van Leo en
Mieke bij de hoogste opbreng
sten en de laagste mestgiften
zit." Een groot voordeel is een
betere vruchtbaarheid van de
grond. Er is veel minder sprake
van structuurbederf dan bij het
gebruik van tractoren.
Rendabel
De gangbare landbouw in Ne
derland, met hoog energiever
bruik, zowel voor kunstmest als
machines, is al lang niet meer
rendabelBoeren zoeken alterna
tieven, en vinden die steeds va
ker in de biologische, of zelfs
biologisch-dynamische land
bouw. Die levert, zegt De Vis
ser, gezonder en smaakvoller
voedsel op, en is zowel beter
voor de grond als voor het mi
lieu. Het paard blijkt daarbij bij-
Leo de Visser achter de ploeg. Het biologisch-dynamisch tuinbouwbedrijf Eindelienge draait voor een belangrijk deel op paardenkracht.
Dat houdt de grond vruchtbaar. Met hoge opbrengsten en lage bemestingskosten als resultaat. foto Lex de Meester
zonder geschikt als productie
middel. Met dat al is een goed
belegde boterham te verdienen,
zo wordt op Eindelienge bewe
zen. Er zit natuurlijk wel wat
meer handwerk aan vast. Maar
het geeft voldoening. „Zelfs
wanneer de gangbare manier
van landbouw aanzienlijk meer
geld zou opleveren, dan nog zou
ik daar niet mee willen ruilen."
De Visser heeft er niet voor door
geleerd. Jawel, hij is een telg uit
een volbloed boerengeslacht.
Maar dat hij in de landbouw z'n
brood zou gaan verdienen, dat
had hij niet verwacht. „Boeren
kregen opdracht zo goedkoop,
en zo veel mogelijk voedsel te
produceren. Daarmee werd een
negatieve spiraal in werking ge
zet: steeds meer kunstmest,
steeds meer mechanisatie. Het is
inmiddels wel duidelijk dat dit
uiteindelijk de bodem heeft weg
geslagen onder een gezonde be
drijfsvoering."
De Visser wenste niet in die spi
raal terecht te komen. Dus ging
hij aan de slag als werktuig
bouwkundige. Maar er was één
aspect dat hem aan het boeren-
Naam:
Maatschap Eindelienge
Plaats:
Ritthem
Opgericht:
1980
Aantal medewerkers:
3
Omvang:
9,5 hectare
bestaan gebonden hield: zijn lief
de voor het paard. Daar hield
hij er twee van, niet om mee te
boeren, maar voor z'n favoriete
sport: de nngrijderij. „Ik had
m'n paarden bij anderen in de
kost lopen. Tot ik wat grond
kon kopen, twee hectare, te veel
voor die twee paarden. Dus ge
bruikte ik een gedeelte om er
wat op te tuinieren." Voor hij
het in de gaten had, groeide die
liefhebberij uit tot een biolo
gisch-dynamisch tuinbouwbe
drijf. Er kwam een winkeltje
bij, en om dat alles te beheren
richtte hij met z'n vrouw de
Maatschap Eindelienge op.
Harde werkers
Het bedrijf beschikt nu over 9,5
hectare grond, verdeeld over
vier niet te ver uit elkaar gele
gen kavels. Daar horen nu acht
paarden bij, oudjes die het rus
tig aan mogen doen, jonkies die
het vak nog moeten leren, en
harde werkers die in de bloei
van hun leven zijn. Verder her
bergt het bedrijf vijf slachtrun-
deren en vijfentwintig kippen.
Op het land groeien spinazie,
pastinaak, pompoen, vroege
aardappelen, groene kool en
knolselderij, voornamelijk voor
de groothandel, voederbieten
voor het vee, en allerlei bijpro
ducten als sla, boontjes en to
maat voor in de winkel.
Ze hebben er de handen vol
aan.'s Zomers zo'n tachtig uur,
en 's winters altijd nog wel zo'n
zestig uur per week. Daarnaast
bestiert Leo als voorzitter de
Zeeuwse ringrijderij. Mieke
doet de boekhouding, de winkel
en helpt mee op het land. Eén
vaste kracht steekt de helpende
hand toe.
Het is een arbeidsintensieve be
doening. Daar staat tegenover
dat de gewassen tegen een stoot
je kunnen. „Onze gewassen
groeien gelijkmatig op. Ze zijn
goed bestand tegen ziekten. Zo
nodig gebruiken we natuurlijke
bestrijdingsmiddelen. Maar dat
kost ons niet meer dan zo'n hon
derd tot tweehonderd euro per
jaar." Aan klanten geen gebrek.
Althans, wanneer we wat verder
kijken dan Nederland ..We le
ven voor een deel van de export.
In Nederland loopt het zo hard
nog niet. In Duitsland, Scan
dinavië of Engeland wel. Daar
is de productie te laag om de ei
gen behoeften te dekken."
Gerechtshof grijpt in bij Versatel
AMSTERDAM - De Ondernemingskamer van het ge
rechtshof in Amsterdam heeft gisteren hard ingegrepen
bij Versatel. De rechter benoemt drie commissarissen bij
het kabel- en telecombedrijf om te voorkomen dat het re
gels voor goed ondernemingsbestuur omzeilt.
De Ondernemingskamer honoreert daarmee een verzoek
van een groep minderheidsaandeelhouders, die zich al en
kele maanden verzet tegen de overname van Versatel
door Tele2. Volgens de groep wilde Versatel vandaag op
een aandeelhoudersvergadering een regel schrappen die
de onafhankelijkheid van de commissarissen waarborgt.
Dat is in strijd met de code-Tabaksblat voor goed onder
nemingsbestuur. ANP
Investeringen flink aangetrokken
VOORBURG - De Nederlandse industrie heeft dit jaar
flink meer geïnvesteerd dan in 2004. Ondernemers gaan
ervan uit dat de investeringen 13 procent hoger uitko
men. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek
gisteren.
Voor volgend jaar verwachten de ondernemers een inves
teringsniveau dat gelijk is aan 2005. Daarmee zijn ze posi
tiever dan in het voorjaar, toen werd uitgegaan van een
daling van 17 procent. ANP
Werknemers werken langer door
DEN HAAG - De omzetting van de VUT naar minder aan
trekkelijkere prepensioenregelingen heeft er toe geleid
dat werknemers langer doorwerken. Dat concluderen on
derzoekers van het Centraal Planbureau in een studie die
gisteren is gepubliceerd.
Ze bekeken daarvoor het gedrag van medewerkers van
pensioenfonds ABP gedurende de periode 1997-2000. Zij
waren de eerste werknemers die te maken kregen met de
nieuwe prepensioenafspraken. Uit het onderzoek blijkt
nu dat werknemers als gevolg van de nieuwe, sobere re
gels gemiddeld vier maanden tot negen maanden langer
doorwerken. Het kabinet schaft overigens per 1 januari
de fiscale faciliteiten voor VUT en prepensioen af. ANP
Heijmans reorganiseert
DEN BOSCH - Bouwbedrijf Heijmans wil een reorganisa
tie doorvoeren bij zijn vastgoedbedrijf Hijbeek uit
Zwijndrecht. Het is de bedoeling het onderdeel volgend
jaar onder te brengen bij andere vastgoed- en bouwbedrij
ven van Heijmans. Gedwongen ontslagen worden niet uit
gesloten, zo liet Heijmans gisteren weten.
Bij Hijbeek werken negentig mensen. De dochteronderne
ming is dit jaar goed voor een omzet van ongeveer 25 mil
joen euro. ANP
Endemol trekt op naar India
AMSTERDAM - Endemol gaat de Indiase markt op. Daar
toe heeft het amusementsbedrijf Endemol India opge
richt. Met India is Endemol nu actief in 23 landen, zo
meldde de onderneming gisteren.
Endemol is in onderhandeling met een aantal Indiase
tv-zenders om enkele programmaformats te verkopen.
Met een zender, SET, is al een tweejarig contract geslo
ten. ANP
door Maurice Wilbrink
DEN HAAG - Veel mensen kun
nen het niet geloven, maar het
nettoloon van de meesten stijgt
volgend jaar. Salarisverwerker
ADP stuit op onterecht pessimis
me. Uit loonberekeningen blijkt
dat veel groepen in 2006 een
plus(je) boeken. Dat de meesten
dat niet geloven is typerend
voor de onzekerheid over de uit
werking van overheidsmaatrege
len (nieuwe zorgstelsel en koop
krachtmaatregelen).
Salarisverwerkers als ADP
(bijna een miljoen loonstroken
per jaar) en LogicaCMG (1,3 mil
joen) vergeleken het salaris van
2005 met het te verwachten loon
in januari 2006 Ze gaan uit van
gemiddelden. Ook is de zorgtoe-
slag meegenomen. Die loopt niet
via het loon, maar wordt uitge
keerd door de fiscus.
ADP concludeert dat men er
over de hele linie gemiddeld net
to op vooruit gaat. LogicaCMG
voorziet bij de lage én bij de ho
ge inkomens een kleine achter
uitgang, de rest staat in de plus.
De reden dat de uitkomsten iets
van elkaar afwijken, schuilt
vooral in de effecten bij uiteenlo
pend samengestelde huishou
dens. De grootste positieve af
wijking van het gemiddelde net
toloon doet zich voor als het om
een huishouden gaat met kinde
ren onder de 18 jaar en waar
men nu nog particulier is verze
kerd. Ook de inschatting van de
kosten van de zorgpolis kan tot
kleine nettoverschillen leiden.
De berekeningen van ADP en
LogicaCMG vallen gunstiger uit
als ook CAO-loonstijging wordt
meegenomen. Werknemers kun
nen ook profiteren van een
extra periodiek, een automati
sche periodiek of een incidente
le meevaller. Er zijn ook maatre
gelen genomen die niet via de
loonstrook zichtbaar zijn, maar
wel de koopkracht raken, zoals
het schrappen van lesgeld en
het gebruikersdeel ozb, een ho
gere tegemoetkoming kosten
kinderopvang of een hogere 'kin
derkorting'.
De grootste netto-effecten wor
den veroorzaakt door het nieu
we zorgstelsel. Verder wordt het
nettoloon in januari beïnvloed
door een lagere WW-premie en
andere tarieven voor de loonbe
lasting. Globale berekeningen
van LogicaCMG duiden er op
dat de laagste inkomens er netto
volgend jaar nauwelijks op voor
uit gaan. De middeninkomens
(2750 tot 4250 euro bruto per
maand) profiteren het meest, de
hogere inkomens weer weinig.
Als LogicaCMG de salarisbere
keningen op sectorniveau
maakt, komen er wel opvallende
afwijkingen van het gemiddelde
naar voren. Dan blijkt dat de
prijs van het pensioen ineens
zwaar weegt. Zo gaan alle ge
meente-ambtenaren er in 2006
op vooruit, omdat hun ABP-pen-
sioenpremie daalt. Veel van de
ze ambtenaren zullen bovendien
maximaal profiteren van de kor
ting op de ziektekostenpremie,
die hun werkgever uit het vuur
sleept.
De 341.000 werknemers in de
kleinmetaal (loodgieters, instal
lateurs, automonteurs) zien hun
pensioenkosten juist oplopen.
Dat is vooral zuur voor degenen
die bruto 1750 tot 2500 euro ver
dienen. Zij zien hun nettoloon
dalen met enkele euro's tot ruim
een tientje. De hoge inkomens
worden geconfronteerd met een
veel groter nettoverlies.
Bijna alle categorieën zieken
huispersoneel houden netto
meer over, vanaf 2750 euro bru
to per maand loopt dat snel op -
van enkele tientjes netto per
maand (middeninkomens) tot
zestig a tachtig euro netto
(grootverdieners). De voordelen
ontstaan in de pensioensfeer en
door een premiekorting voor de
zorgverzekering.
Alleenverdieners
ADP maakte berekeningen voor
diverse huishoudtypes. Een ge
zin met een verzameld maandin
komen van 4600 euro bruto (een
fulltimer met 3250 euro bruto,
een parttimer met 1350 euro bru
to en twee kinderen onder de
achttien jaar) ziet het netto
maandinkomen met zo'n 110 eu
ro toenemen. Ook een gezin met
éénverdiener (nu nog particulier
verzekerd, met twee kinderen
onder de achttien) boekt een ste
vige nettowinst: plus 143 euro
bij een bruto jaarinkomen van
ruim 42.000. Wie nu in het zie
kenfonds zit en kinderen heeft
merkt weinig. Alleenstaanden
boeken een lichte nettowinst of
een klein nettoverlies. GPD
jjoorRinus Antonisse
ghjftgy Kutten nk
MIDDELBURG - Zeeland moet
een beier imago krijgen. Dat
ac& daat nog steeds als een paal bo-
2 naier, vindt commissaris
v* tan de koningin Wim van Gel-
e:-'t Een imagocampagne blijft
"f;t dan ook nodig. „Bij mijn sollici-
"1 [alie naar Zeeland in 1992 had
ikzelf het verkeerde beeld dat
|i nu volop aan hel bestrijden
tan Gelder waagt zich niet aan
an oordeel over de opzet van de
iekritiseerde en op een laag pit-
is uezette campagne Welkom in
island. De slagzin als zodanig
it hij met zo slecht, is alles
-0 „thij erover kwijt wil. Wel te-
v fce3t hij aan dat de campagne
Vervuild' is geraakt met allerlei
"toeters en bellen, waardoor het
eigenlijke doel uit het oog is ver
loren.
ten campagne blijll volgens de
commissaris noodzakelijk om ge
makkelijker nieuwe werkne
mers naar Zeeland te kunnen
'trekken, met name de leeftijds-
25-40 jaar. Dat is niet al-
;W nodig vanwege nieuwe
kerkgelegenheid, maar zeker
jok ter vervanging van de groep
rderen die komende jaren uit
f mt arbeidsproces stapt. Die po-
ÉEtiéle werknemers mijden nu
provincie.
Een Zeeuwse imagocampagne blijft nodig, vindt commissaris van
de koningin Van Gelder, foto's Dirk-Jan Gjeltema en Ruben Oreel
'iue Welcome
omdat ze er een
verkeerd beeld van
hebben, beklemtoont Van Gel-
Jk merk bij het bedrijfsleven
I I 'tót ze mensen van buiten nodig
hebben en er moeite mee heb-
I ben die te krijgen, vanwege het
verkeerde beeld. Dat werkt
r1 ijoor. Ik kan het niet hard ma-
v? fen maar ik heb het idee dat
inensen clie vanuit Zeeland
*7 3oor-solliciteren een handicap
hebben", zegt de commissaris.
,£i 'let is daarom nu meer nodig
St imago te veranderen dan
ïien ik aantrad als commissa-
't1 fensen hebben nog steeds een
Uerwets idee van Zeeland,
'denkt hij. ..Het beeld klopt niet
2el de werkelijkheid. Dat is ge-
nnnd op de lagere school en
niet veranderd. Zeeuwen heb
ben ook niet altijd een juiste
voorstelling van de provincie.
Een verkeerde kijk op Zeeland
kan nooit positief uitwerken."
Zijn persoonlijke beeld was trou
wens snel bijgesteld en sinds
dien is hij fanatiek het echte
Zeeuwse imago aan het uitdra
gen „De grote verrassingen wa
ren de economische mogelijkhe
den die ik aantrof, met in grote
mate het accent op de procesin
dustrie: ik dacht dat de nadruk
veel meer op water zou liggen.
Dan het culinaire aspect waar
we echt goed in zijn, wat niet al
leen tot uitdrukking komt in
aantallen sterren. Veel Zeeuwen
beseffen dat niet. En ik had echt
niet verwacht dat het culturele
klimaat zo goed zou zijn."
Initiatief
Van Gelder herinnert er fijntjes
aan dat Provinciale Staten des
tijds zélf.-het initiatief namen
voor een imagocampagne, met
de nadruk op het naar Zeeland
halen van jongere mensen. Gaan
deweg zijn er allerlei zaken bij
gekomen De campagne moet
ook bedrijven aantrekken en
pensionado's. Als we toch bezig
zijn kan mooi een stukje toeris
tische promotie meeliften - was
de opvatting in politiek Zee
land. De commissaris noemt dat
een verkeerde verbreding. Be
drijven trek je niet met een ima
go-campagne, gericht op (jonge
re) potentiële werknemers, bena
drukt hij. Ouderen die Zeeland
kiezen voor de laatste levensfa
se ook niet en evenmin toeris
ten Van Gelder: „Welkom in
Zeeland wil een reëel beeld ge
ven. Een toeristische campagne
is vooral illusies verkopen. Ik
heb nog nooit een folder gezien
met foto's van het strand in de
regen." Zeeland moet gewone
mensen aan gewone mensen la
ten uitleggen waarom het hier
goed werken en wonen is, meent
de commissaris. „En dat koppe
len aan dingen die in Zeeland de
moeite waard zijn, zoals natuur
en landschap, cultuur, cultuur
historie en het culinaire. Je
moet geen pretenties toevoegen.
Gewoon: je bent welkom hier."
De wens om na korte tijd de re
sultaten van de campagne te wil
len nagaan is verkeerd, stelt
Van Gelder. „De effecten van
dergelijke campagnes zijn nau
welijks te meten en zeker niet
binnen drie jaar. Ik ben veel bui
ten Zeeland en praat met veel
mensen in veel verbanden. Ik
loop iedere keer weer tegen die
rare stereotypen op De urgentie
van een betere beeldvorming is
nog steeds erg hoog. Ik hoop dat
er een heroverweging komt en
dat de campagne aangepast
doorgaat De rem om de stap
naar Zeeland te doen móet wor
den weggenomen."
