Koloniale kaarten gedigitaliseerd
PZC
Tropeninstituut maakt schat aan gegevens toegankelijk via internet
Aftellen
puzzel
Heer Bommel en de Denktank
Casper Hobbes
3
weer
O
o
recept
Fazantenfilets met bleekselderij in witte wijnsaus
woensdag 14 december 2005
door John Hermse
In de nasleep van de tsunami
kwamen ze nog van pas, de
oude koloniale kaarten van het
Koninklijk Instituut voor de
Tropen (KIT) in Amsterdam.
Hulpverleners van Artsen zon
der Grenzen sloegen er vooroor
logse kaarten op na om een weg
te vinden in de weggespoelde
kuststrook van Atjeh. Sinds gis
teren zijn de oude kaarten van
Nederlands-Indië, Suriname en
de Nederlandse Antillen voor ie
dereen op internet te zien.
„Die oude kaarten blijken be
hoorlijk nauwkeurig te zijn'',
zegt Jeanine Tieleman, hoofd do
cumentair cultureel erfgoed van
het KIT. Het instituut is de eer
ste grote Nederlandse kaarten-
bewaarder die de historische col
lectie op internet zet: 11.500
kaarten uit de periode 1840-
1950. Wel nodig ook, want de
kaarten zijn na een opknap
beurt niet meer op de studiezaal
te raadplegen door het grote
publiek. Het Tropeninstituut
houdt ze nu op de juiste tempe
ratuur en vochtigheid in een kli
maatkamer. Plekken waar door
scheuren en gaten kaartlezers
het spoor van een weg of rivier
kwijt dreigden te raken, zijn her
steld. Plakbandjes zijn van kaar
ten afgepeuterd en de eigen bi
bliotheekstickers, die erg scha
delijk bleken te zijn, zijn verwij
derd.
Voor wetenschappelijk onder
zoek is de kaartcollectie altijd
al een noodzaak geweest. Op het
symposium dat het KIT gisteren
hield, vertelde onderzoeker Am-
rit Gomperts over zijn reis op
Oost-Java, waar hij aan de hand
van de oude kaarten in het voet
spoor trad van de veertiende-
eeuwse koning Hayam Wuruk.
Hij stuitte daarbij op archeologi
sche vondsten die een nieuw
licht werpen op de geschiedenis
van Indonesië, vóór Nederlan
ders er voet aan land zetten
Grensgeschillen
Maar autoriteiten van de voor
malige koloniën raadplegen de
kaarten ook nog geregeld om
grensgeschillen te beslechten.
Daarvoor hoeven ambtenaren
sinds gisteren niet meer van Ja
karta of Paramaribo naar Am
sterdam te komen. En dan zijn
er nog de particulieren die in de
kaarten willen grasduinen.
Jeanine Tieleman merkt dat er
de laatste tijd een opleving is in
wat zij het 'roots-onderzoek
noemt', Het gaat om mensen die
naar het Tropeninstituut komen
om het koloniale verleden van
hun voorouders in kaart te bren
gen. Ze proberen dan bijvoor-
Ik loop door donker Middelburg op weg naar
mijn werk De winkelstraten worden op dit
tijdstip bevolkt door vroege vogels en middelba
re scholieren. In het donker stappen en fietsen
ze zeer doelgericht in hun routine van iedere
werkdag. Mijn ogen richten zich altijd eerst op
de bovenwoningen, waar sommige kerstbomen
al branden. Een beetje jaloers vang ik een glimp
op van iemand die rustig met krant en koffie de
ochtend laat passeren.
In de etalages eronder gaan de eerste feestelijke
avondjurken al in de opruiming. Er hangt er één
die me goed zou staan, denk ik. Een kleur die
het midden houdt tussen lila en roze en met iede
re beweging het licht als een regenboog weer
spiegelt Het is een lange, strapless jurk met een
stola van tule. Maar eerlijk gezegd zijn er weinig
gelegenheden die de jurk recht zouden doen. Ik
zou mijn ganzen en kippen kunnen voeren in die
Marleen Blommaert
jurk. Het zou een mooi beeld zijn, maar niemand
zou het zien. Ik zou met rubberlaarzen en hond
de polder kunnen instappen. Na een half uur
zou het glanzend roze langzaam vervagen in een
doffe kleikleur. Ik zou mijn kinderen in bed kun
nen leggen met deze jurk. Ze zouden het fantas
tisch vinden. Ik neem echter afscheid van de
jurk. Dag jurk, er komt nog wel eens een mo
ment, maar niet nu.
De Markt ligt er stil en verlaten bij. Het licht
van de lelijke roestvrijstalen straatlantaarns
komt maar moeilijk door de grijze ochtendmist.
Nog een week en dan gaan de dagen weer len
gen, denk ik. Ik houd niet van korte, donkere da
gen. Een mollenbestaan is niet voor mensen.
Niet voor mij althans.
Het is weer donker als ik thuiskom. De hond
springt blij op me met zijn modderpoten. Vader
zet de bruine bonensoep op tafel en ik zet de
jurk definitief uit mijn hoofd. Nog anderhalve
week en dan hebben we verplicht vrij. Ik kijk er
naar uit.
Wat ik ga doen met de kerst? Hetzelfde als ieder
een. Ik heb nog prachtige literatuur op de plank.
Daarnaast ligt echter ook de literatuur van de
zorgverzekeraars. Kerstavond, de kinderen zijn
naar bed en de polissen kunnen op tafel. Dat
wordt een gezellig avondje. Mag ik van jou van
de aanvullende verzekeringen, de kraamhulp en
de piaswekker?
Ik lees dat mijn aanvullende verzekering ook het
verschepen van mijn stoffelijk overschot dekt.
Prettig om te weten in deze bange tijden. Op eer-
Streep op elke regel de letters weg,
die samen het woord vormen dat over
eenkomt met de omschrijving. De res
terende letters vormen van boven naar
beneden en van links naar rechts een
1. Ooft; 2. tralie; 3. leenman; 4. weg-
verloop; 5. grillig; 6. hemelsblauw; 7.
roofvogel; 8. dans; 9. hulpmiddel bij
botbreuken; 10. kledingstuk; 11. voet
warmer; 12. kaartspel; 13.
Europeaan; 14. kunstvlucht.
p
~R~
~F
c
TT
S
T
TT
T
~R~
U
E
T~
s
E
T~
s
A
R
S
M
■J
K
R
"TT
K
Voeg telkens een letter toe aan de
gegeven letters en maak zo 9 juiste
woorden van 4 letters. De toegevoeg
de letters dienen samen op de hori
zontale balk een woord te vormen.
1
G
F
E
R
U
s
1
T
2
S
C
H
P
E
IJ
L
N
3
K
V
A
E
Z
N
A
L
4
T
s
R
A
U
C
E
S
5
S
B
A
E
R
O
N
K
6
A
Z
D
U
E
U
R
G
7
H
O
A
D
V
1
E
K
8
P
O
N
L
E
K
A
N
9
S
O
P V
A
E
L
K
10
R
J
R
U
E
R
K
D
11
S
E
T
N
O
O
D
F
12
P
O
E
K
T
E
1
R
13
R
z
W
A
E
N
E
D
14
S
T
N
U
E
N
T
N
De heer Dorknoper verslikte zich in de thee, en liet zijn kop
je vallen. „Wat zeg je?", bracht hij er met moeite uit. 'Een
rechtszaak?'
„Een kort geding", verduidelijkte Tom Poes. „Het kantoor
schijnt op een stuk grond te staan, dat niet van de gemeente
is."
De ambtenaar stond op en pakte haastig het theegerei in
zijn tas. „Dus toch onregelmatigheid", mompelde hij onge
rust. „Ik was er al bang voor. Men kan een ambtelijk ge
bouw niet optrekken zonder ambtelijke bemoeienis. Ik
HORIZONTAAL:
I. Phil Collins kent dit deel van de
bijbel goed (7); 5. Ga op stap ook
als 't niet aan is (3); 6. Dit familielid
treft u rond 'n klinker (3); 8.
Populair voorzetsel (2); 9. Een noot
is het voor deze Einzelganger (6);
II. Maak een gat met een schaar
(9); 12. Zoiets als de sigaar, maar
gezonder (6).
VERTICAAL:
1. Graan voor kinderen (4); 2.
Schone beloning (9); 3.
Luchtvervuilende kleding (7); 4.
Agressieve snack (7); 7. Dit ronde
bolle hoofd vindt u in de sloot (6);
10. Informatie die kortaf is (4).
MET 200 5NEEUWPAUEN
TOT MIJN PES6HIKK1N6, KAN
NIEMANP MIJ WEER5TANP
PIEPEN! MIJN WIL IS WET.'
IK PEN ALMAÏHTI6!
Zoek de zescijferige code met behulp
van de onderstaande aanwijzingen.
De cijfers kunnen variëren van 0 t/m
6. Er komt dus nooit een 7, 8 of 9 in
de code voor.
Hans Belterman
Oplossing van gisteren:
Anagram:
1. laag-egaal-Gemaal
2. gier-groei-Roerig
3kano-kanon-Ondank
4. veen-zeven-Evenzo
5. neer-meren-Noemer
6. nest-steen-Testen
7. pret-peter-Expert
8. moet-motel-Melote
9. tent-tante-Attent
10. pens-snoep-Nopens
GROENTEMAN
Cryptogram:
Horizontaal: 4. Afvoer; 5. sparing; 7. topje; 9.
balie; 10. slikken.
Verticaal: 1. Dampaal; 2. oversteek; 3. teen; 6.
rebus; 8. pion.
Glazen: 6 planken
y Puzzelland.com
Fazanten in hun geheel braden levert
vaak een teleurstelling op omdat de
bouten een veel langere bereidingstijd
vragen dan de borsten. De borsten zijn na
het braden meestal te droog. Door de
borstfilets in 6-8 min. om en om te bak
ken en daarna, verpakt in aluminiumfolie
te laten rusten, blijft het vlees vrij mals.
Voor 4 personen:
4 borstfilets van fazanten(hennen); 1
flinke struik bleekselderij; zout; wit
te peper uit de molen; 75 gram boter;
1 dl. gevogeltefond, uit potje; 2 dl
droge witte wijn; 1 theel. allesbinder;
enkele druppels limoen- of citroen
sap; 1 eetl. gedroogde rode peperbes
jes, uit potje.
Maak de selderij schoon. Verwijder de ge
hele voet, alle bladeren en dunne takjes.
Trek zonodig de draden van de stengels.
Snijd de stengels in smalle boogjes.
Spoel ze enkele malen in ruim koud wa
ter. Laat ze uitlekken en leg ze in een pan.
Schenk zoveel kokend water erbij tot ze
royaal onder liggen. Voeg wat zout toe.
Houd de selderij 6-7 min. aan de kook.
Laat de boogjes daarna in een vergiet uit
lekken. Maak de borstfilets droog met keu
kenpapier. Wrijf ze in met wat zout en pe
per. Verhit een koekenpan en laat de bo
ter heet worden. Wacht tot het schuim
van de boter begint weg te trekken. Bak
de borstfilets er boven een niet te hoog af
gestelde warmtebron in ca. 7-8 min. aan
weerszijden goudbruin in. Neem de stuk
ken uit de pan. Verpak ze in aluminiumfo
lie en laat ze zeker 10 min. rusten. Verwij
der op 1 eetl. na de bakboter uit de pan.
Voeg fond en wijn toe. Breng alles aan de
kook. Strooi allesbinder er over en roer al-
Zeeland: Later kouder
beeld te lokaliseren waar de
plantage van hun grootvader
was gelegen. ANP
www.kit.nl/ned/html/symposium.
asp
Door: Margot Ribbe,-,
Sinds gisteren zijn de oude kaarten van Nederlands-Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen op in
ternet te zien. foto ANP
ste kerstdag tussen de kalkoen en de veenbessen
nog even via het internet uitzoeken of die beugel
nou wel of niet in het basispakket zit. De consu
mentenbond meldt blij dat vergelijken loont, het
kan wel oplopen tot 1400 euro per jaar. Leuk
dat vergelijken loont. Ik zou het leuker vinden
als ze me zouden zeggen waar ik moet zijn. En
levensloop of sparen, had ik daar al aan ge
dacht?
De jongste zit voor de kerststal, die zij conse
quent Jezusstal blijft noemen. Ze speelt met de
beeldjes en zingt met een hees ijl stemmetje: 'Da
vids Zoon, lang verwacht, die miljoenen eens za
ligen zal, werd geboren in Bethlehems stal'.
Haar vader begint zachtjes mee te neuriën. 'Al
les slaapt, sluimert zacht', zongen wij. Maar dat
was lang voor het dictaat van kille markten en
keuzevrijheid. Misschien hebben ze dat van 'die
miljoenen' wel verkeerd begrepen. Zacht sluime
ren met Kerst doen we in ieder geval niet meer.
Vandaag is het nog vrij rustig, mor
gen en overmorgen gaat het flink
waaien. Nog steeds wordt met een noordwestelijke stroming vri]
zachte lucht aangevoerd. In het weekeinde wordt het gevoelig ka,
der en krijgen buien mogelijk een winters karakter. Vandaag begi--
nen we met vrij veel bewolking waaruit lokaal nog een drupje
regen valt. De rest van de dag verloopt droog met wolkenvelden*
een beetje zon. Vanavond en vannacht nemen wolken en wind tos
door de nadering van een storing. In de loop van de nacht gaath»
regenen. Morgen trekt de regen naar het zuiden weg, maar wordt
het niet helemaal droog. Door aanvoer van onstabiele lucht met
een vrij krachtige, aan zee harde noorden- tot noordwestenwind
vallen er buien. Vrijdag gaat het mogelijk nog harder waaien. Het
wordt een onstuimige, gure dag met naast een vlagerige westen
tot noordwestenwind opnieuw diverse regenbuien. Vandaag er
morgen blijft het zacht met 's nachts temperaturen ruim in dep
overdag wordt het 9 graden.
Vanaf vrijdagavond stroomt
vanuit het noordwesten koude
re lucht naar ons toe. In de
nacht naar zaterdag kan er
naast regen- ook een hagel- of
natte sneeuwbui vallen.Tijdens
een afnemende wind en wat
meer opklaringen daalt de tem
peratuur lokaal naar 2 graden.
Overdag zullen de meeste
buien dan een regenachtig
karakter hebben en wordt het
5 a 6 graden. Zondag en begin
volgende week blijft het aan de
koude kant. Landinwaarts is 's
nachts een graadje vorst, over
dag wordt het maximaal 4 tot
6 graden. Buien kunnen van
tijd tot tijd gepaard gaan met
hagel of natte sneeuw.
Vooruitzichten
Meest droog
weer
donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
max.
10°
9°
6°
5°
min.
6°
6°
3°
1°
wind
NW 5
IMW 6
NW 6
NW 5
Maan
vandaag
op 14.59
onder 748
©Toonder Studio's
Nautisch bericht
Matige tot vrij krachtige noordwestenwind, kracht 4 tot 5, Goed
zicht, geen kans op mist en/of onweer. Watertemperatuur rond
6 7 graden.
Waterstanden
woensdag
14 december
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
moet mij terstond op de hoogte stellen." Hij begon met drif
tige pas te lopen, en Tom Poes wandelde met hem op.
„Daar ligt het", zei hij, toen de steenklomp in het zicht
kwam. „Dat is de Steenheuvel, u weet wel. Dezelfde heuvel,
die u in behandeling hebt. U zou uitzoeken, of die van heer
Bommel of van de markies is, weet u wel?"
„Folio XY666!", riep de heer Dorknoper uit, en zijn be
zorgdheid verdiepte zich. „Merkwaardig. Dit was niet tot
me doorgedrongen. Er gaan ten slotte zo veel zaken door
mijn afdeling. Tja, dit geeft te denken!"
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog
uur cm
0.41 217
1.05 238
0.17 204
0.38 163
2.06 137
220 163
2.36 168
1.36 253
2.26 163
Hoog
uur cm
1.27 221
1.46 242
1.02 208
1.21 165
2.56 138
3.05 163
3.29 170
2.25 256
3.16 163
water
uur cm
12.57 217
13.15 239
12.30 204
12.56 162
14.26 136
14.38 161
15.06 164
13.49 252
14.46 160
water
uur cm
13.40 227
14.01 250
13.16 213
13.35 170
15.11 144
15.25 169
15.52 174
14.36 261
15.31 168
Laag water
uur cm uur en
7.06 164 19.25111
7.30 175 19.5511
6.42 160 19.06 IS
6.53 113 19.1412
8.00 1 02 20.19 IJ
8.10 118 20.35 IJ
8.15 123 20.36 V
7.56 1 88 20.18 2*
8.15 120 20.41 II
Laag water
uur cm uui
7.48 176 20.0518
8.13 186 20.361! 4
7.26 171 19.45
7.35 123 19.56»
8.56 108 210418
8.55 124 21.1517
8.59 130 21.26
8.40 198 21,
8.54 126 21.1417
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebted
door Bill Watterson
lichte sneeuw
E
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
7'
matige regen
les krachtig door. Roer tegelijk de aanzet-
sels van de bodem goed los. Laat alles 5
min. zachtjes doorkoken. Schenk de saus
door een zeefje in een pannetje. Breng de
saus opnieuw aan de kook. Schep de sel
derij door de saus. Voeg naar smaak zout,
peper en limoen- of citroensap toe.
Presentatie: snijd de filets in de lengte
in plakken en leg ze als waaiers in het
midden op de voorverwarmde borden.
Schep de bleekselderij met een schuim
spaan uit het pannetje. Schik de boogjes
rond de fazantenwaaiers. Schep over elke
waaier 2 - 3 eetlepels saus en geef de rest
er apart in een voorverwarmde sauskom
bij. Bestrooi de waaiers met de rode
peperbesjes.
Geef er gegratineerde aardappelen,
droog gekookte rijst of een kleine Italiaan
se pastasoort bij.
Europa wordt vanuit het noorden weldra kouder. Scandinavië
voor een groot deel al in de greep van de winter. Vandaag e"
morgen komt het kwik in het zuiden nog duidelijk boven nul.
vanaf vrijdag niet meer. Het koudere weer trekt in het week®F
via Duitsland en de Benelux verder Europa binnen. Indent-
wintersportgebieden wordt verse sneeuw verwacht. Mooi«*_
treffen we aan in Spanje en Portugal. Aan de Spaanse costa*
in de Algarve wordt het een graad of 15. Aan de andere kam
de Middellandse Zee wordt het nog warmer met inTurkijeva^
daag volop temperaturen boven de 20 graden. Morgen sla®
weer inTurkije om en volgen flinke regen- en onweersbuien
De zwaarste buien vinden we vandaag boven Griekenland.
Europa: Kouder
