Opera in een Iers jasje
PZC
Annie voelt
de tijdgeest
aan
Constant geeft de
spelende mens ruimte
Celtic Tenors
in Goes
Expositie
Den Haag
Studenten Orkest
in Tweede Kamer
rpiidens de 54ste tournee van
I het Nederlands Studenten
feest (NSO) zal op dinsdag 17
anuari een lunchconcert wor-
len gegeven voor de leden en
nedewerkers van de Tweede Ka-
„er Onder leiding van dirigent
)tto Tausk en met pianist Chris-
iaan Kuyvenhoven als solist
jordt het tweede pianoconcert
-an Rachmamnov ten gehorege-
racht Met het concert wil het
fêO benadrukken hoe belang-
ijk het is dat jonge studenten
tijd en gelegenheid krijgen om
zich tijdens hun studie op cultu
reel gebied te ontplooien
Het NSO gaat één keer per jaar
)p tournee. Tijdens audities wor
den telkens de beste studerende
nusici uit ons land geselecteerd.
)e eerste tien dagen van januari
rordt er gerepeteerd op een
boerderij in Someren, waarna
iet orkest van circa honderd mu
sici de grote concertpodia langs
gaat. Dit jaar is gekozen voor
een romantisch Russisch pro-
jramma met Une grande valse
'nllante van Bart Visman, het
>ianoco7icert no. 2 in c van Ser
gei Rachmaninov en de Symfo
nie no. 5 in e van Pjotr Iljitsj
rsjaikovsky.
Gehandicapten
Niet alleen wil het NSO een zo
hoog mogelijk niveau bereiken,
het speelt ook voor goede doelen
als gehandicapte studenten en
iluchtelingstudenten. Nadat in
2003 het concert Ongehoord
Coed, voor dove jongeren werd
[eorgamseerd, geeft het NSO op
!1 januari in het Utrechtse Mu-
dekcentrum Vredenburg een
loncert voor jongeren met een
ïisuele handicap onder de titel
feel the Music.
Met Jeroen (Het Klokhuis) Kra
pier als presentator krijgt het
mbliek een speciaal gemaakte
ilattegrond van het orkest in
iraille of grote letter, om zo een
beter idee te krijgen van de ver
schillende groepen instrumen
ten Ook wordt er een ruime or-
lestopstelling gekozen, zodat de
«zoekers tussen de orkestleden
kunnen zitten. Na afloop is er
een 'zmtuigenmarkt', waar de in
strumenten bevoeld en even
tueel bespeeld kunnen worden.
De NSO-tournee voert dit jaar
naast Den Haag en Utrecht ook
langs Enschede, Eindhoven,
Groningen, Rotterdam en Am-
iterdam.
Aly Knol
Hella de Jonge
schrijft een
autobiografie
woensdag 7 december 2005
Het waren kommervolle tijden in het
Broadway van eind jaren zeventig. Het
ooit zo fameuze theaterdistrict in New York
was vervallen tot een verlopen hoerenbuurt.
Toen kwam daar ineens de musical Annie. De
optimistische boodschap van die show had zo
zijn effecten. Het duurde even, maar Broad
way kreeg zijn oude glorie weer terug.
Een soortgelijk effect brengt de nieuwe Ne
derlandse versie van Annie teweeg. Acht jaar
geleden stuurde Henk van der Meijden de pro
ductie al eens op tournee door ons land. Toen
beleefden we in economisch opzicht gouden
tijden. De musical boerde goed als nostal
gisch vehikel. De positieve boodschap ging
een beetje aan ons voorbij. Maar nu, nog vol
op in de stuiptrekkingen van een economi
sche recessie, blijkt de voorstelling de spijker
precies op de kop te slaan.
De musical vertelt het verhaal van het wees
meisje Annie. Zij blijft geloven dat ze ooit
haar ouders terugvindt Tot die tijd vertoeft
Annie in een weeshuis dat wordt geleid door
de tirannieke dronkelap Miss Hannigan. Het
meisje met de bos rode haren krijgt de kans
om de kersttijd door te brengen bij Oliver
Warbucks. Ze brengt vrolijkheid in het leven
van de miljardair die in de jaren dertig van
de vorige eeuw de gevolgen ondervindt van
de toenmalige depressie.
De makers van Annie zagen daarin een goede
voedingsbodem voor het fabriceren van deze
feel good-musical. Ga maar na: een zielig ver
haal, veel kinderen op de scène, een handje
vol slechterikken en een hond die gewillig
zijn rol speelt. En dan hebben we het nog niet
over die heerlijke muziek van Charles Strou-
se, die onder meer de evergreen 'Tomorrow'
voor deze show schreef. In dat nummer zit al
les waar het in de musical om gaat.
Regisseur John Yost (geboren en getogen in
New York) heeft perfect aangevoeld hoe hij
deze tranentrekker voor V&V Entertainment
spectaculair moest laten herleven. Ging het
theaterbedrijf van Albert Verlinde vorig sei
zoen finaal de mist in met die andere Broad-
way-klassieker Hello Dolly, dit keer vallen al-
le stukjes van de puzzel op de goede plek. Het
resultaat is een avondje uit van ongekende
klasse. Zelden liet een Nederlandse musical
zien hoe je dit genre naar grote hoogten tilt.
Een swingend orkest in de bak, decors die
kloppen en een groep spelers om van te dro
men. Loeki Knol zegeviert fenomenaal als de
slechte Miss Hannigan en Edwin Rutten geeft
Oliver Warbucks een ontwapenende allure
mee. Ook alle andere rollen - groot en klein -
zijn in één woord af.
En de kinderen? Die zingen de sterren van de
hemel en spelen overtuigend hun rol. Met als
leading lady Robin Virginie die tijdens de pre
mière de titelrol vertolkte. Vooral dankzij
haar maakt de musical Annie een sensatione
le come-back in de Nederlandse theaters.
Martin Hermens
Musical Anme: vandaag en morgen Stadsschouw
burg Middelburg, di. 17 en wo. 18 januari 2006
Stadsschouwburg De Maagd in Bergen op Zoom;
do. 9 en vr. 10 maart 2006 Temeuzen Scheldethea-
ter.
et gaat het Ierse
trio The Celtic Te
nors aardig voor de
wind. Hun nieuwe album We
are not Islands wordt opmer
kelijk goed verkocht en de he
ren hebben net een zwierige
handtekening gezet onder
een contract met een Ameri
kaans boekingskantoor.
Constant werd eerder dit jaar gefotografeerd in de hal van het Gemeente
museum Den Haag. foto GPD
Het Amerikaanse contract
betekent dat Matthew Gil-
senan, James Nelson en Niall
Morris volgend jaar een uitput
tende tournee langs tientallen
grote steden in de Verenigde Sta
ten maken. De zangers kijken er
met gemengde gevoelens naar
uit, want ze hebben inmiddels
hun lesje geleerd als het om
Amerika gaat. „Het wordt vlieg
tuig in, vliegtuig uit naar alweer
een hotelkamer die er precies zo
uit ziet als de vorige", voorspelt
Gilsenan. „Wat dat betreft is
een tournee door Nederland een
stuk relaxter. Als we in dit land
op pad zijn, hebben we een vas
te hotelkamer in Amsterdam en
na afloop van onze optredens
geeft zo'n vaste stek bijna een
gevoel van thuiskomen."
The Celtic Tenors hebben alle
kans om die twee werelden met
elkaar te vergelijken, want ze
maken een uitgebreide tournee
door Nederland. En als die afge
lopen is, vliegen de drie tenoren
meteen door naar de VS. En dat
allemaal om zo veel mogelijk
mensen kennis te laten maken
met hun originele mix van Ierse
folk en klassieke muziek.
Gilsenan: „Ik kom uit een boe
renfamilie even buiten Dublin.
Mijn vader en moeder zijn ge
trouwd in 1960 en sindsdien
nooit een dag zonder elkaar ge
weest. Ik heb ook een vrouw en'
kinderen, maar die zie ik nauwe
lijks. Ja, wat dat betreft ben ik
niet in de voetsporen van mijn
vader getreden. Mijn leven heeft
een heel andere draai genomen
sinds ik me bij The Ténors aan
sloot." Het trio rekent het even
na: dat is op de kop af zes jaar
geleden. Tot die tijd trokken zo
wel James Nelson als Niall Mor
ris met diverse operagezelschap
pen door de wereld, terwijl Gil
senan het beroep van ingenieur
uitoefende en alleen in zijn vrije
tijd zong. Nelson: „Toen ik met
Matthew en Niall ging werken,
was ik het echte cliché van een
operazanger. Ik was veel te dik
en moest nog helemaal leren me
zelf vrij te bewegen op een po
dium. Ik ben om te beginnen
eerst maar eens 70 pond kwijtge
raakt en toen viel ik al veel min
der uit de toon."
Gilsenan: „We hadden ons in
eerste instantie laten beïnvloe
den door de drie grote tenoren
Pavarotti, Domingo en Car-
reras, maar we wilden dat verta
len naar iets typisch Iers. En zo
kwamen we vanzelf op het con
cept van Ierse volksliedjes in
een operajasje."
De tenoren hebben ondanks hun
klassieke scholing altijd een gro
te affiniteit gehad met de volks
muziek van hun land. „We zijn
opgegroeid met die liedjes. Onze
grootouders en ouders hebben
ons dat repertoire als een cultu
rele erfenis meegegeven en ik
denk dat in Ierland geen enkele
klassieke zanger neerkijkt op
zulke nummers. Want uiteinde
lijk zijn ze er allemaal mee opge
groeid."
Grenzen
Op het nieuwe album We are
not Islands geven de Tenors hun
muziek trouwens een nieuwe di
mensie door zich ook te wagen
aan een moderner poprepertoi
re. En daarbij krijgen ze vocale
assistentie van onder anderen
Brian Kennedy en de groep Air
Supply. „Want als je zo lang be
zig bent, is het gewoon goed af
en toe je muzikale grenzen te
verleggen", stellen de zangers
eensgezind.
Moms: ,.We zijn al zo lang met
elkaar op pad dat we zelfs een
soort groepsgeheugen hebben
gekregen. Vergelijk het maar
met een echtpaar dat altijd lief
en leed heeft gedeeld. Als er een
tje wegvalt, is de ander een hele
tijd van slag, want beiden heb
ben als het ware een lijstje in
hun hoofd van elementaire le
vensbehoeften. Apart van el
kaar kunnen ze zich maar de
helft van dat lijstje herinneren.
terwijl ze samen alles weten. En
zover is het met ons inmiddels
ook gekomen. Het zou niet best
zijn als een van ons opstapte of
wegviel."
Nelson: „We steunen ook op el
kaar. Toen we voor het eerst het
podium van de Royal Albert
Hall in Londen opliepen, was
dat een overweldigende erva
ring die ons bijna van ons stuk
bracht. Maar toen realiseerden
we ons ineens dat we er niet al
leen stonden, we hadden elkaar.
En dat gaf ons het nodige zelf
vertrouwen."
Gilsenan: „En dat zelfvertrou
wen hebben we straks wel nodig
als we weer naar Amerika gaan.
want we hebben tijdens onze vo
rige promotietour wel ontdekt
dat er het een en ander veran
derd is in dat land. Amerikanen
worden steeds rechtser en tij
dens concerten moet je oppas
sen geen provocerende uitspra
ken te doen op politiek gebied.
Als je dat wel doet, loop je kans
je werkvergunning kwijt te ra
ken. Je snapt dan ook niet waar
om ze in Europa zo hard probe
ren de Amerikaanse cultuur te
imiteren. Veel Ierse jongeren me
ten zich zelfs een Amerikaans
accent aan. Is dat niet bizar? Als
we niet uitkijken is Europa
straks één groot Amerika. En
daar ligt dan ook weer een taak
voor ons. Wij moeten altijd pro
beren onze eigen identiteit in on
ze muziek te bewaren. En ook al
zingen we op ons nieuwe album
dan niet louter op traditionele
volksmuziek gebaseerde num
mers, het gaat wel om werk dat
speciaal voor ons door Ierse com
ponisten is gemaakt en waarin
duidelijk onze roots door klin
ken."
Harry de Jong
Celtic Tenors: zondag om 14 uur in
theater De Mythe in Goes.
Vlak voor zijn dood kwam
Constant deze zomer nog
een keer naar zijn werk in de col
lectie van het Gemeentemuseum
Den Haag kijken. Bij die gele
genheid werd in de hal een foto
van de kunstenaar en zijn onaf
scheidelijke hondje gemaakt.
Constant (1920-2005) glimlacht
tevreden, hij moet hebben ge
zien dat er goed voor zijn werk
wordt gezorgd Het Gemeente
museum bewijst dat de komen
de maanden in een Ode aan Con
stant, een prachtige expositie
waarin zijn hele oeuvre aan bod
komt.
Hans Janssen, conservator mo
derne kunst van het Gemeente
museum en samensteller, heeft
er echter niet naar gestreefd een
alomvattend overzicht te ma
ken. Zo vlak na het overlijden
van de kunstenaar - op 1 augus
tus op 85-jarige leeftijd - voelde
dat voor hem als te kort dag.
Om die reden is er ook geen cata
logus gemaakt, maar alleen een
geïllustreerd gratis magazine.
Lezenswaardig omdat Constant
de gave van het woord had, be
vat deze publicatie een selectie
uit de vele interviews met de
kunstenaar die in tientallen ja
ren zijn verschenen. De pracht
aan verzamelde kunst op deze
Ode doet echter verlangen naar
meer, zeker omdat de museum
winkel alleen nogal prijzige al
ternatieven in voorraad heeft.
Zonder de doelstelling nu al een
retrospectief over Constant sa
men te stellen, had Janssen han
den en geest vrij om zich niets
aan te trekken van de chronolo
gie. Zo kwam 'fris van de lever'
een expositie tot stand waarin
Cobra, Nieuw Babyion en later
werk zich prachtig gecombi
neerd en voorbeeldig tot elkaar
verhouden.
Bruiklenen
Janssen putte uit de uitgebreide
collectie schilderijen, tekenin
gen, aquarellen en maquettes
uit zijn eigen museum en vulde
die aan met gezichtsbepalende
bruiklenen. Het Stedelijk Mu
seum in Amsterdam, dat in 1995
een overzicht van Constant orga
niseerde ter gelegenheid van
zijn 75-ste verjaardag, leverde
bijvoorbeeld een 'oude' bekende
als Verschroeide Aarde uit 1951.
Het Instituut Collectie Neder
land leende Groeten uit New Ba
byion uit, een doek uit 1963.
Janssen wijst bij een rondgang
door de zalen nadrukkelijk op
de vooruitziende blik van
oud-directeur Hans Locher.
Daardoor heeft het Gemeente
museum nu de grootste museale
collectie Nieuw Babylon-ma-
quettes van Constant in huis In
deze utopische stad zou de mens
zich dankzij de voortschrijden
de techniek in een arbeidsvrij
tijdperk kunnen ontplooien tot
een homo ludens, een spelende
mens.
De Haagse gemeenteraad had in
1974 de kans voor 300.000 gul
den zo'n achttien grote maquet
tes te kopen, maar de idealisti
sche jaren zestig waren al voor
bij en dat werd té veel geld ge
vonden voor kunst die toch
maar uit luchtkastelen zou be
staan. Door de aankoop te sprei
den slaagde Locher er in de loop
van een aantal jaren in om in to
taal dertien maquettes te ver
werven. Een groot aantal maakt
nu deel uit van de Ode. Het zijn
heerlijke objecten die meteen
herinneringen opwekken over
hoe spannend het vroeger als
kind voelde zelf iets te bouwen.
De maquettes ogen te
Escher-achtig om ooit in het
'echt' te worden gerealiseerd,
maar in de laatste jaren van zijn
leven mocht Constant meema
ken dat zelfs Nederlands be
roemdste architect Rem Kool
haas zich schatplichtig aan zijn
visionaire project verklaarde.
Het is het project waarmee Con
stant nog altijd als eerste wordt
geassocieerd, alhoewel hij vanaf
begin jaren zeventig tot zijn
dood ook imponeerde met een
indrukwekkende reeks geschil
derde aanklachten tegen oorlo
gen, volkerenmoorden en ande
re ellende.
Frangoise Ledeboer
Expositie: Ode aan Constant - Ge
meentemuseum Den Haag, t/m 26 fe
bruari. Zie voor meer informatie:
www.gemeentemuseum.nl.
Maquette van Constant collectie Gemeentemuseum Den Haag
foto GPD
The Celtic Tenors
Bij uitgeverij Balans ver
schijnt in februari 2006 het
boek Los van de wereld, waarin
leeldend kunstenaar Hella de
onge (1949) haar leven be-
chrijft. De vrouw van cabare-
ier Freek de Jonge groeide op
neen Amsterdamse artiestenmi-
ieu waar haar vader, tekst-
ïhnjver Eli Asser, successen
nert Maar de Tweede Wereld-
lorlog en de dood beheersen
ïog steeds het gezinsleven.
lella Asser n Freek de Jonge
rouwen in 1971 en krijgen be-
|in jaren zeventig drie kinde
en. Zoon Jork, het tweede kind,
verlijdt na drie maanden. Hel-
a merkt dat zelfs een verlies
een kind het in de ogen van
laar ouders moet afleggen tegen
let leed van de oorlog.
)p de begrafenis van haar moe-
Ier komen de spanningen die al
lie jaren in het gezin Asser heb
ben gesluimerd tot een uitbars
ting
Van Freek de Jonge verscheen
n 2004 de roman Door de knie-
He hoofdpersoon uit dit ver
baal is uit het lood geslagen
foor de dood van zijn zoontje.
fo Knol (rechts) als Miss Hannigan
foto Roy Beusker/GPD
