PZC
Oase van rust langs de Aa
W17
Columniste Liza schrijft het liefst in pyjama
Stil steppen door
Rotterdam
zaterdag 3 december 2005
f iel Heintz (links) en Liesbeth van Erp. Foto Marnix Schmidt
Vanaf volgende week in dit katern
tweewekelijks de column van Liza
van Sambeek. De schrijfster van het
boek Zadelpijn en ander damesleed,
over zeven vrouwen die samen ze
ven dag fietsen in de Franse Loires-
treek. Een introductie.
door RUI in pdfisI
Achter de naam Liza van Sambeek gaat
het duo Ciel Heintz en Liesbeth van Erp
schuil.
CH: 'Wij zijn vriendinnen al zo'n 25 jaar.
maar sinds drie jaar een schrijversduo. De
tocht die we in het boek Zadelpijn beschrij
ven hebben we zelf gefietst. Jaren geleden,
in een strak tempo achter onze mannen
aan.'
LvE: 'Onze echtgenoten zijn echte fietsfana-
ten met het nieuwste materiaal. De afdan
kertjes waren voor ons.'
CH: 'Ik reed op een veel te zware Batavus.'
LvE: 'Het was ook helemaal jouw maat niet.
Iedere dag reden we 125 kilometer. Stop
pen voor koffie met appeltaart was er niet
bij.'
CH: 'Niet zeuren, trappen!'
LvE: 'Onze mannen houden niet van vrou-
wengezeur. Na een klim vanaf de steile
kant van een heuvel waren we bijna dood.'
CH: 'Toen we na zeven dagen terugkwa
men dachten we allebei: Dit was leuk,
maar het kan nog veel leuker als we alleen
met vrouwen gaan fietsen.'
LvE: 'En wel stoppen bij een leuk terrasje of
bij een markt met schoenen en sjaaltjes.'
CH: 'Zo is de fietsgroep ontstaan.'
De beide dames maken er geen deel
meer van uit, maar dat komt niet door
het boek?
LvE: 'In de verte lijken de personages er mis
schien een beetje op, maar dat is niet be
wust gedaan. We zijn gewoon gestopt met
de groep.'
CH: 'Voor het boek hebben we de route
met de auto nog eens overgedaan. De ho
tels checken. Met een dictafoon in de hand
alles vastleggen en 's avonds uitwerken.'
LvE: 'Dat was de leukste fase. de personages
verzinnen, het verhaal dat erbij hoort, alle
kenmerken.'
Het samen schrijven leverde geen proble
men op?
LvE: 'Dat kan natuurlijk wel gebeuren. We
hadden nog nooit samengewerkt en zoiets
stelt de vriendschap op de proef. Je moet el
kaar ook vertrouwen, maar dat is goed ge
gaan. Onze band is hechter geworden.'
CH: 'Ik schrijf het liefst 's avonds en 's
nachts. Liesbeth is juist van het vroeg op
staan en beginnen.'
LvE: 'Samen krijg je betere ideeën. Je moet
ook niet op elke slak zout gaan leggen.'
CH: 'In ieder geval, schrijven we het beste
in onze pyjama.'
Het schrijven is een soort tweede car
rière?
CH: 'Ik runde een toko op het gebied van
management consultancy.
Nu doe ik dat voor mezelf en ik ben met
kunst bezig.'
LvE: 'Ik was gynaecoloog en ben nu strate
gisch consultant in de gezondheidszorg.'
De naamkeuze verliep ook makkelijk?
CH: 'Van Sambeek is de meisjesnaam van
mijn moeder.'
LvE: 'Liza is de naam van mijn grootmoe
der. Op haar 33e is ze aangereden op de
fiets met mijn moeder achterop. Daarbij is
mijn oma overleden.'
Wat hebben jullie met reizen?
CH: 'We schrijven het liefst op locatie.'
LvE: 'Nou weet je nog dat ...appartement in
Cannes.'
CH: 'Ja, of in Phuket.'
LvE: 'Vreselijk, eigenlijk reis ik altijd net
voor de ramp uit. Had ik ook in New York.'
CH: 'Alleen al die reis naar Phuket. Ik was
net daarvoor van de trap gevallen.'
LvE: 'Hoe jij in dat vliegtuig lag.
CH: 'Jij hebt me nog onderzocht, met je oor
lag je op mijn blote buik te luisteren of er
niks kapot was van binnen.'
LvE: 'En die vlucht duurde maar...'
CH: 'Toen we er waren viel jij flauw.'
LvE: 'Fatale combi van slaappillen en een
borrel.'
Van Liza van Sambeek verscheen Zadelpijn en an
der damesleed en Het verwende nest.
Van de beide titels zijn er samen 150.000 ver
kocht.
De route van de fietstocht is na te lezen in Zadel
pijn de reisgids. Zadelpijn wordt door Joop van
den Ende-producties binnenkort bewerkt tot een
theaterstuk en IDTV gaat het verfilmen.
De hippe tweewieler Segway van iGo is nu ook in
Rotterdam te huur. Foto GPD/PR
Lawaai in Lissabon
Lissabon luidt de laatste dag van 2005 met veel
lawaai uit. Op 31 december gaat daar namelijk
de autorally Lisboa-Dakar van start. Voor het
eerst in de geschiedenis zal het pistoolschot dus
niet klinken in Parijs of een Spaanse plaats. Het
internationale circus brult van start op het
Prac;a do Imperio.
Wat verder, op het Pra<;a do Comerco brandt
dan op de eerste dag van het nieuwe jaar een
feest los. ook met al die buitenlanders voor de ra
ce. De grootste kerstboom, 72 meter hoog, van
Europa staat daar dan al weken te flonkeren.
Wie iets langer wil blijven in de Portugese hoofd
stad aan de Taag kan Een paar dagen eerder, tus
sen 28 en 30 december zijn bij het Cultureel
Centrum van Belém (CCB) en Universidade Mo-
dema, alle, vaak bizarre auto's, motoren en
vrachtwagens van de Dakar-race al te bekijken.
Zie ook: www.dakar.com en www.visitlis-
boa.com.
Mickey Minnie op schaatsen
Disney On Ice brengt de bezoeker deze winter
een trip vol fantasie in Mickey Minnie Magi
sche Reis. De show is te zien van 14 t/m 26 de
cember 2005 in de Statenhal van het NCC in
Den Haag en van 28 december t/m 1 januari
2006 in de Brabanthallen in Den Bosch.
Disney On Ice bezoekt ons land als sedert 1989
en is in de loop der jaren uitgegroeid tot de
grootste familieshow van Nederland.
Tegen het decor van Disney Lilo Stitch, de Klei
ne Zeemeermin, 101 Dalmatiërs en Peter Pan
krijgen de bezoekers een show van twee uur op
vier locaties: dromerige Londen, een kleurrijk
tropisch eiland, in het verre Nooitgedachtland
en in de diepblauwe zee.
Prijzen: Volwassen en Kind65+/ groepen, 1ste
rang resp. 26,00 en 21,50 euro en 2de rang 19,50
en 15,00 euro. Voor groepskortingen (vanaf 20
pers.) zie www.disneyonice.nl. Kaartverkoop: Na
tionale Theaterkassa: 0900 - 202 9200, zie
www.ntk.nl. Ticket Service: 0900 - 300 1250, zie
www.ticketservice.nl, voor meer informatie
naar: www.disneyonice.nl.
Nog een keer een blik op de Drentsche Aa bij het bruggetje waar de wandeling begint. Staatsbosbeheer heet de gasten in het Drentsche A (met één a)-gebied welkom.
-r-
Tip^nps
De hippe tweewieler Segway van iGo is nu ook
in Rotterdam te huur. Opstappunt van de elektri
sche step met accu en grote wielen is het Wil
lemsplein, naast het restaurant Prachtig aan de
Maas, waar ook de Speedoboten vertrekken.
Voor de enkeling, duo's en groepen.
De bediening van het voertuigje is simpel en ra
zendsnel te leren. Voorover leunen en hij gaat
vooruit, naar achter leunen en hij gaat achter
uit. Sturen gaat eenvoudig via de linker stuur-
hendel. Het opladen van de accu kan via elk nor
maal stopcontact. In Amsterdam karren de Seg-
way's al geruisloos rond, naar keuze uitgerust
met elektronica die uitsluitsel geeft over routes,
restaurants, musea met hun openingstijden en
prijzen. Een tafeltje bestellen terwijl men staan
de door de stad toert? Het kan.
Wie meer wil weten kan moet kijken op
www.iqo.nu.
Zo slingert de Drentsche Aa zich door het landschap.
tend zandweggetjes (100 kilometer in
totaal) en verharde wandelpaden (40
kilometer): asfalt zal je er nauwelijks
zien. Het is dan ook geen gebied waar
je echt met de auto in kunt. Dat zou
de rust ook verstoren, je móet er gaan
wandelen of fietsen. En je mobieltje
uitzetten.
Voor de wandelaars zijn er in het ge
bied door Staatsbosbeheer niet min
der dan elf verschillende routes uitge
zet, tussen de vier en achtenhalve ki
lometer lang, die ook eenvoudig aan
elkaar te koppelen zijn. De routes, die
met genummerde groene paaltjes ge
markeerd zijn, voeren langs de mooi
ste plekjes van het stroomdalland-
schap.
Schipborg
Een voor de hand liggende wandeling
om je ontdekkingstocht door dit
fraaie stukje natuur mee te beginnen,
is de vijf kilometer lange route die
van start gaat bij café-restaurant de
Drentsche Aa bij het dorp Schipborg.
Vooral ook omdat je op die route de
beek, waarnaar het landschap ge
noemd is, een paar keer in al z'n glo
rie tegenkomt. Meteen al bij het start
punt zie je hem.vrij breed, richting
het Noorden kronkelen. Want de
Drentsche Aa die met water 'gevoed'
wordt door meerdere kleine beekjes
die in de omgeving ontspringen,
komt tenslotte - maar dan zit je al in
de provincie Groningen - in het veel
bredere Reitdiep terecht, dat tenslot
te bij Zoutkamp in het Lauwersmeer
uitmondt.
Vanaf Schipborg leidt de wandelroute
eerst richting Zeegse, waar je in de
buurt van hotel Duinoord rechtsaf
buigt en via wat bebouwing (het is
mooi wonen daar) langs een groot en
rustig recreatiepark met veel (stacara
vans komt: 't Stroomdal geheten. Wat
verderop ligt De Zevensprong, een
stukje oplopend terrein waarop beeld
houwer Derk den Boer uit Groningen
een Tandschapswerk' gebaseerd op
de zevenster gecreëerd heeft. Een gro
te steen in het midden, wat kleinere
rondom. Het heet een 'poortplek' te
zijn waar een aantal energiebanen in
het landschap in een soort knoop
punt bij elkaar komen, zo leert een
'uitleg-paneeltje'.
Zuidlaren
Verder wandelend kom je langs de
Zeegster Loop, een klein maar fraai
beekje, en vervolgens langs grote ak
kers om daarna op een pad langs de
provinciale weg van Vries naar Zuidla
ren te belanden. Daar is het. met het
voortdenderende verkeer pal naast je,
natuurlijk even gedaan met de rust,
maar dat duurt maar een paar hon
derd meter. Bovendien is er de plek
waar je de inmiddels al wat breder ge
worden Drentsche Aa opnieuw kunt
bewonderen. En je slaat dus al vrij
snel weer een zandweg naar rechts in,
die onder een dak van bomengebla-
derte langs mooie veenplassen voert.
Niet verwonderlijk dat aan een van
die plassen een mooi kampeerterrein
(met ook trekkershutten) is aange
legd, dat tevens over een buitenmanè-
ge en een klein strandje beschikt. Het
complex heet De Vledders, en als je
dat gepasseerd bent, zie je ook alweer
het startpunt van de wandeling, ca-
Café-restaurant Drentsche Aa, waar je een wandeling door het stroomdaliand-
schap kunt beginnen.
Het stroomdallandschap Drentsche Aa
ligt ten noordoosten van Assen en is per au
to bereikbaar via de A28. Met het openbaar
vervoer is er moeilijk te komen. Maar op het
NS-station Assen kun je uiteraard een fiets huren.
Folders met een uitgebreide beschrijving van de ver
schillende wandelroutes zijn gratis verkrijgbaar bij
de VW's en meestal ook bij de cafés en uitspannin
gen, die dienst doen als start- en eindpunt. Bij de
VW's is ook een grote Staatsbosbeheerkaart van het
hele gebied te koop, die Drentsche A met één A
heet. De kaart kost 4 Euro De ANWB heeft in het ge
bied trouwens ook een Stroomdalroute uitgezet. In
formatie over het gebied is verder te vinden op
www.staatsbosbeheer.nl en op www.drentsche-
aa.nl
Drenthe is het land van bos en veen, van heide en
hunebedden. Maar het heeft, ten noordoosten van
hoofdstad Assen, ook een prachtig stroomdallandschap,
genoemd naar de belangrijkste beek die er doorheen
loopt, de Drentsche Aa. Een oase van rust, vrede en
onbedorvenheid, die niet ten onrechte onlangs door zes
inspecteurs van de Stichting Natuur en Milieu werd
uitgeroepen tot het mooiste landschap van ons land,
samen overigens met het Geul- en Gulpdal in Limburg.
Hnnf HOR UF VRIFSI
Het stroomdal van de
Drentsche Aa is het laat
ste gave Nederlandse
beekdallandschap. Haar
aantrekkingskracht ontleent het niet
alleen aan rustig voortkabbelende en
kronkelende beekjes, maar ook aan
het omringende landschap: hooilan
den, weilanden, akkers, bloemtapij
ten, houtwallen, uiteraard de typisch
Drentse esdorpen met boerderijen
rond de Brink, elzensingels, heidevel
den, zandverstuivingen, veenplassen.
Waar vind je elders een dergelijke af
wisseling in een landschap?
Zoiets aparts, dat móet wel een Natio
naal Landschap zijn. Want ook dit be
langrijke natuurgebied moet vanzelf
sprekend voor latere generaties be
houden blijven. Maar nee, het tiendui
zend hectare grote gebied in de drie
hoek Assen-Gieten-Glimmen heeft
ook een duidelijke agrarische en, met
al die aantrekkelijke dorpen, een
woonfunctie, en kreeg daarom de
kwalificatie 'Nationaal Park' niet. Het
werd het 'Nationaal beek- en esdor-
penlandschap Drentsche Aa', dat zich
ten doel heeft gesteld om, met de on
misbare steun van Staatsbosbeheer,
de geheel eigen sfeer en identiteit van
dit Noord Drentse landschap te behou
den.
De inspecteurs van Natuur en Milieu,
die het stroomdallandschap, gehol
pen door niet minder dan 5000 gewo
ne 'natuurgenieters', de maximale
vijf sterren toekenden, zullen - behal
ve de schoonheid van het landschap
op zich - ongetwijfeld ook de histori
sche waarde van het gebied zwaar in
hun beoordeling hebben laten we
gen. Want je waant je er terug in het
begin van de vorige eeuw, in dit land
schap dat ontstond door de manier
waarop er vanaf de Middeleeuwen tot
aan het eind van de 19e eeuw land
bouw werd bedreven.
Evenwicht
Boeren bouwden er eeuwenlang hun
huizen op de overgang tussen de laag
gelegen, vochtige beekdalgronden en
de hoge zandrug waarop de es (het ak
kerland) kwam te liggen. Er ontstond
daar een prachtig evenwicht tussen
mens en natuur: de boerderijen wer
den uiteraard gebouwd op plekken
waar de grond vruchtbaar was, scha
pen zorgden voor de mest om de ak
kers vruchtbaar te houden, de natte
graslanden in het beekdal leverden
hooi op, waarmee het vee 's winters
gevoerd kon worden. Nu, door de
komst van kunstmest, is de rol van
het schaap als bemester van het ak
kerland uiteraard uitgespeeld.
Maar voor het overige üjkt het in het
stroomdallandschap wel of de tijd stil
is blijven staan: er liggen bijna uitslui-
fé-restaurant de Drentsche Aa.
Wat onderweg trouwens even opmer
kelijk was, is een bord langs de provin
ciale weg waarop Staatsbosbeheer be
zoekers welkom heet in het stroom
dallandschap Drentsche A. Eén A? Ja
wel, legt Henk Post, districtshoofd
SBB uit: 'Aa is een oorspronkelijk Ger
maanse naam voor een water; in Fries
land werd dat later Ee, in Groningen
Ae. In de Napoleontische tijd werd Aa
op de kaarten A, maar dan ging het
vooral om de beek zelf.
Bij Staatsbosbeheer hebben we ten
slotte de werkafspraak gemaakt om
het stroomdallandschap Drentsche A
te noemen, en de beek zelf blijft de
Drentsche Aa.' Klinkt haast logisch,
maar een tikje verwarrend is het wel.
De website www.drentscheaa is bij
voorbeeld weer met dubbel a.
