y
bridge
H°
wrp n q
- m m
zaterdag 3 december 2005 W5
Het leven van de actieve
schaker speelt zich af op
verschillende niveaus. Voor de
meesten is het spelen op de we
kelijkse clubavond het belang
rijkst. Daarnaast zijn er de
maandelijks clubwedstrijden in
competitieverband. Slechts een
kleine groep fanatiekelingen
speelt individuele wedstrijden
zoals kampioenschappen en
toernooien, nationaal en inter
nationaal.
Daarnaast is er het correspon
dentieschaak, het schaken waar
bij de zetten een voor een per
brief worden verzonden. Dit
soort schaak wordt stormender
hand vervangen door het e-mail-
schaak. Nog belangrijker is het
gewone schaak in 'real time' op
intemetschaak. Het is gemakke
lijker om een partijtje te scha
ken met iemand uit Australië
dan met je buurman!
Heel populair is het zogenaam
de bullet-schaak. Beide spelers
krijgen dan slechts een minuut
bedenktijd! Met echt schaken
heeft het weinig te maken. Het
komt er niet zo erg op aan goede
zetten te doen als het maar snel
gebeurt.
Er zijn gelukkig ook nog scha
kers, die van die nieuwigheden
niets moeten hebben en het
liefst op ouderwetse manier
schaken. Zo officieel mogelijk,
met een klok en desnoods een
scheidsrechter, zoals in club wed
strijden. Bij zulke wedstrijden
is de publieke belangstelling
doorgaans zeer gering. Dat is
jammer, want er valt veel te be
leven, vooral voor iemand die
het spel een beetje beheerst,
maar ook voor mensen die be
lang stellen in de psyche.
Wie een schaakwedstrijd wil be
zoeken kan het best gaan kijken
als de wedstrijd al een paar uur
bezig is. De openingsfase en het
beginnende middenspel zijn
vaak minder interessant. Het
spannendst is het derde uur, het
laatste uur voor de tijdcontrole.
De hoofden worden dan roder
en roder, de zenuwtrekken fre
quenter. Dan vallen de klappen.
De blunderfase breekt aan. Dan
is het genieten voor de toeschou
wer.
Wie die tijdcontrole na 40 zet
ten overleefd heeft, krijgt op
nieuw de tijd om op adem te ko
men en de kans om wat in tijd
nood fout is gegaan recht te zet
ten. Veel partijen worden echter
voor de 40e zet beslist of het
evenwicht is reeds zodanig ver
stoord dat er geen redden meer
aan is. Partijen, die na de 40e
zet nog niet beslist zijn, berin
den zich meestal in de eindspel
fase. Dat is het meest pure deel
van de partij.
Zeer zeldzaam zijn de partijen
die voor of omstreeks de 40e zet
in het eindspel worden beslist.
Is dat het toch het geval, dan
moet al vroeg een grootscheepse
afruil plaats hebben gevonden.
Een sprekend voorbeeld.
F. Velikhanli-K. Sakaev. Cap-
pelle la Grande, 1995
l.e4 cd 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Le2 e5
De oude Boleslavsky-variant,
die echter nog springlevend is.
Voor de witspeler, die een beetje
uitgekeken is op 6.Lg5 en met
6.Le2 de Scheveninger variant
(6... e6) wil spelen, is het wel een
mogelijkheid om rekening mee
te houden. Denk er niet_te_.ge
makkelijk over!
7.Pb3 Le7 8.0-0 0-0 9.Khl Le6
10.f4 exf4 ll.Lxf4 d5!
De eenvoudigste manier om de
partij gelijk te trekken. Maar ge
lijk betekent nog niet remise!
12.exd5 Pxd5 13.Pxd5 Lxd5
14.Lf3 Lc4 15.Dxd8 Taxd8
16-Tfdl Tfe8 17.c3 Lf8 18.Txd8
Het begin van een fatale afruil.
Hier is geen sprake van een mis
rekening, maar van een foute
taxatie. Dat is soms erger dan
een blunder. Het knaagt ook
meer aan het zelfvertrouwen.
18...Txd8 19.Tdl Txdl+
20.Lxdl
Wie op remise speelt tegen een
sterke speler, vergroot vaak het
risico door zoveel mogelijk stuk
ken af te ruilen. Deze partij is
daar een magnifiek voorbeeld
van.
20...Ld5 21.Kgl f5 22.Kf2 Kf7
23.Lf3 Ke6! 24.Lxd5+ Kxd5
25.Ke3
Het is al duidelijk, dat wit ver
keerd gegokt heeft. De zwarte
koning staat prachtig centraal.
Daarbij staat de zwarte meerder
heid op de koningsvleugel ge
reed om op te rukken.
25...Le7 26.Kd.3 b5! 27.Pd2 g5
28.Lc7 Lf6 29.b3 Ke6 30.Pf3 h5
31.h3 g4 32.Pel Le5!
Het lijkt allemaal zo gemakke
lijk, maar dat is schijn. Elke zet
is weloverwogen en getuigt van
diep inzicht.
33.Lxe5 Kxe5
Zie diagram 1.
34.hxg4 fxg4!
De juiste manier van terug
slaan. Zwart heeft nu een verre
vrijpion en die beslist snel!
35.Ke3 h4 36.Pd3+ Kf5 37.Pf2
Pe5 38. a4 bxa4 39.bxa4 a5
40.Kd4 Kf4 41.Kd5 Ke3 42.Phl
Of 42.Pdl+ Ke2 43.Kxe5 h3 en
wit komt er niet meer bij
4 *±4
4
lêêi
I I
42...Pd3 43.c4 g3 44.c5 h3
Wit gaf het op. Een partij voor
een leerboek!
In de volgende recente partij uit
de wedstrijd Middelburg- Oegst-
geest werd dezelfde variant ge
speeld. Ook hier ontstond al
snel een interessant eindspel.
E. van 't Hof-C. Jansen.
I.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.Le2 e5
7.Pb3 Le7 8.0-0 0-0 9.Khl a5
10.Le3 a4 ll.Pd2 Pd4 12.Pf3
Pxe2 13.Dxe2 Ld7 14.Tfdl Dc7
Beter is 14...a3 en wit heeft moei
te om zich staande te houden.
15.Lg5 Lc6?! 16.LxfG Lxf6
17.Pd5 Lxd5 18.Txd5 Tfc8
19.Pel a3 20.b3 Dc3 21.Tbl!
Deze simpele zet, die 22. .Db2
verhindert, had ik totaal over
zien. Van schrik doe ik nog een
paar zwakke zetten.
21...Le7 22.Df3 Dxf3 23.gxf3
Tc3 24.Td3 Tac8 25.Txc3 Txc3
26.Tdl g6
Met 26...f5! was de stelling nog
wel gelijk te trekken. Nu wordt
het erg moeilijk. Bovendien be
gon de tijd een woordje mee te
spreken.
27.Td3 Tc6
Beter 27...Txd3 28.Pxd3 f5! met
een belangwekkend paard- lo
pereindspel.
28.Td5 Lg5 29.c4 Lel 30.Pd3
Lb2 31.Tb5 Tc7 32.Pb4 Kg7
33.Pd5 Td7 34.Kg2 f5 35.Ta5
Tf7 36.Pe3 Kh6 37.Td5 Tf6?
Nu lijkt het of de zwarte stelling
ineenstort.
38.exf5 gxf5
Zie diagram 2.
39.Txd6! Tg6+ 40.Kfl Kg5
41.Txg6+?
Nu de tijdnood voorbij was,
dacht wit weer erg lang na.
Lang nadenken is echter wat an
ders dan goed denken. Sterker
was 41.Td7 en wit moet het kun
nen winnen, hoewel het dan ook
nog niet gemakkelijk is.
41...hxg6 42.Pd5 e4 43.fxe4 fxe4
44.Ke2 Kf5 45.h3 Ke5
Met de bedoeling 46...b5!
46.Pc7 Lc3 47.Pb5 Lb4 48.Ke3
Lc5+ 49.Ke2 Lb4 50.Ke3 Lc5+
Wit zag het na lang nadenken
niet meer zitten en bood remise
aan. Terecht? Een aardige en
leerzame puzzel voor de
eindspelliefhebber!
U-U
Cor Jansen
4 1
4
De wereldtitel van Darja
Tkatsjenko is niet uit de
lucht komen vallen. Vorig jaar
werd de 22-jarige speelster uit
de Oekraïne al Europees kam
pioene, zodat ze in het Italiaan
se Latronico als een van de favo
rieten van start ging. Tkatsjen
ko, die als enige van de twaalf
deelneemsters geen enkele par
tij verloor, profiteerde van het
falen van de andere titelkandi
daten.
Tamara Tansykkuzhina, die in
Italië haar titel verdedigde, ver
loor in de openingsronde van de
als tweede geëindigde Irina Pasj-
keritsj en was in de rest van het
toernooi niet productief genoeg
om zich in de strijd om de titel
te mengen. Ook oud-wereldkam
pioene Zoja Golubeva liet het le
lijk afweten en miste evenals
Tansykkuzhina het podium.
De nieuwe wereldkampioene
won zes partijen en speelde vijf
keer remise. Voor deze rubriek
heb ik twee winstpartijen van
haar geselecteerd. Ik begin met
de partij tegen Elena Milsjina,
die alle hoeken van het bord te
zien krijgt.
Darja Tkatsjenko-Elena Milsji
na:
1.33-29 17-21 2.39-33 21-26
3.44-39 11-17 4.50-44 17-21
Iets scherper is eerst 6-11 omdat
wit nu kan ontwikkelen met
32-27 etc. Wit kiest voor een an
dere mogelijkheid: 5.32-28 6-11
6.38-32 20-24 7.29x20 15x24
8.31-27 10-15 9.42-38 18-23
10.34-29 23x34 11.40x20 15x24
12.36-31?!
Een ronduit provocerende zet.
Het meest principiële antwoord
is nu 24-30 35x24 19x30, in de
hoop op de lange duur te profite
ren van de vleugelopsluiting.
12-18 13.44-40 5-10 14.39-34
11-17 15.41-36 17-22 16.28x17
21x12 17.43-39 10-15 18.47-42
18-23 19.49-43 13-18 20.34-29
23x34 21.40x20 15x24 22.27-22
18x27 23.31x22 8-13
Zwart ziet blijkbaar kansen in
de omsingeling, anders had ze
wel 24-30 35x13 9x27 32x21
26x17 gespeeld, met een Uitge
bluste stelling als resultaat.
24.32-28 14-20 25.39-34 2-8
26.34-29 4-10 27.36-31 10-15
28.31-27 7-11 29.37-32
Zie diagram 1
Diagram 1
12-18??
De zwartspeelster had meerdere
goede zetten tot haar beschik
king, zoals 12-17 of de ruil
20-25 29x20 15x24. Met de
zwakke tekstzet biedt ze wit een
niet al te dure dam aan.
30.29-23! 18x29 31.22-18 13x31
32.35-30 24x35 33.33x4 31-36
34.32-27! 11-17 35.28-22!
Voor de tweede keer in deze par
tij verrast de Oekraïense dam
ster haar opponente met een
combinatie.
17x28 36.38-32 28x37 37.42x31
26x37 38.45-40 35x44 39.43-39
44x33 40.27-21 16x27 41.4x2!
Omdat wit de diagonaal 2/35 be
heerst is de overblijvende stand
verloren voor zwart. Er volgde
nog 1-6 42.48-43 20-24 43.2x35
6-11 44.43-38 11-16 45.38-32
16-21 46.35-2 15-20 47.2-35 en
zwart gaf het op. Er is inder
daad geen redden meer aan.
Een van de spannendste par
tijen speelde Tkatsjenko tegen
Guzel Georgieva, de vrouw van
ex-wereldkampioen Alexander
Georgiev. In het eindspel beleef
de de latere wereldkampioene
enkele hachelijke momenten,
maar ze zette de partij toch in
winst om.
Guzel Georgieva-Darja Tkatsj
enko:
1.33-28 18-22 2.38-33 12-18
3.34-29 7-12 4.40-34 1-7 5.45-40
19-23 6.28x19 14x23 7.32-28
23x32 8.37x28 16-21 9.43-38
10-14 10.41-37 5-10 11.37-32?!
Stelt zwart in de gelegenheid
om een ruil te nemen die haar
iets prettiger spel geeft. Gebrui
kelijker is 31-26, waarna zwart
meestal via 20-24 29x20 15x24
switcht naar het Roozen-
burg-systeem.
21-27! 12.32x21 17x37 13.42x31
20-24 14.28x17 12x21 15.29x20
15x24 16.46-41 7-12 17.41-37
21-26 18.49-43 12-17 19.38-32
8-12 20.43-38 2-8 21.47-42
11-16 22.50-45 17-21 23.33-28
10-15 24.31-27 14-19 25.39-33
9-14 26.44-39 18-23 27.34-30
4-9 28.30-25 14-20! 29.25x14
9x20 30.40-34 20-25 31.28-22?!
De speelvrijheid van wit is be
perkt, zodat ze zich genood
zaakt ziet een Ghestem-door-
stoot te nemen. Toch was ook
27-22 hier speelbaar: zowel na
3-9 22-18! 13x22 28x17.als na
12-18 37-31 etc. blijft wit op de
been.
6-11 32.48-43?
Veel beter was 33-28, waarna
wit nauwelijks minder staat.
12-17! 33.45-40 Omdat 33-28
verhinderd is door 24-30 is deze
zet gedwongen.
17x28 34.33x22
Zie diagram 2.
TTiS
O
O O 0
O O
O O O O
I
Diagram 2
24-29?
Zo geeft zwart haar voordeel
weer uit handen. Tkatsjenko
kon een fraaie winst afdwingen
met 8-12! Wit is gedwongen tot
38-33, waarop zwart met 23-28
32x14 21x41 36x47 13-19 14x23
25-30 34x25 15-20 25x14 3-9
14x3 12-17 3x21 16x49! naar
een gewonnen eindspel combi
neert.
35.32-28! 21x41 36.36x47 23x32
37.34x14 32-37 38.42x31 26x37
39.39-33?
Logischer en sterker is een op
bouw met 38-33, waarna wit via
40-34 en 34-30 snel doorbreekt
op rechts, met een gelijkspel als
meest waarschijnlijke resultaat.
8-12 40.33-28 12-18 41.40-34
18x27 42.35-30 13-19?
Ook Tkatsjenko gaat in de fout.
Na 37-42! is 38-33 verhinderd
door 15-20, zodat wit'niét "beter
heeft dan 30-24 42x22 24-20
15x24 14-10 etc. met een hope
loos eindspel.
43.14x23 37-42?
Opnieuw niet de beste. Na
27-31! 38-32 37-42 47x38 31-36
is de opstelling van de witte
schijven aanzienlijk gunstiger
voor zwart dan in de partij.
44.38-33 27-31 45.47x38 31-36
46.30-24 36-41? 47.24-19?
Wit kon met het geniepige 34-30
25x34 43-39 34x32 28x46 afwik
kelen naar een gelijkspel.
41-47 48.19-14 47-36 49.23-19
36-31??
Na 11-17 is het uit, maar nu kan
wit voor de tweede keer com
bineren op schijf 25. Na 34-30
25x34 33-29 34x32 38x36 is
zwart niet alleen haar dam
kwijt, maar staat ze zelfs totaal
verloren! Tijdnood zal in deze
fase van de partij ongetwijfeld
een grote rol hebben gespeeld.
Wit speelde nu 50.34-29??, waar
na de notatie ophoudt.
Mogelijk ging Georgieva door
de klok, maar haar stand was na
25-30! sowieso reddeloos verlo
ren. Ondanks (of misschien wel
dankzij) de door beide speel
sters gemaakte fouten een partij
met een hoge amusementswaar
de!
Daaf Kasse
Afgelopen weekeinde wer
den voor de derde keer en
kele ronden gespeeld in de vier
tallencompetities van de mees
terklasse en eerste divisie. Op
vallende spellen, een uitsteken
de sfeer, maar het is opmerke
lijk dat alleen bij de direct be
trokkenen voor deze competi
ties belangstelling bestaat.
De belangstelling van het grote
bridgepubliek gaat uit naar an
dere vormen om bridge te spe
len, maar dat neemt niet weg
dat ook in deze competities spel
len op tafel komen waarbij ver
bazing en rillen en beven een
toevallige toeschouwer over
komt. In ronde zestien gebeurde
op spel twaalf het volgende in
de eerste divisie. Zie diagram 1
West opende 2SA en na pas van
noord bood Merijn Groenen
boom (oost) 4Rui (voor een hoge
klem-). 4Ha kwam nu bij west;
(heb je hartens?). In plaats van
te doubleren paste noord en dat
kwam hem duur te staan. 4Sch
bood Groenenboom. Dan moet
hij minstens hartenheer er bij
hebben dacht west: 6Sch.
Had noord nou maar het 4Ha
A
V94
4
v
AB7
-
¥83
H6
109
3
*H
West gever, noord en zuid kwetsbaar
Diagram 1
bod gedoubleerd, dan zou hij de
eerste twee slagen opgeraapt
hebben en was er geen verhaal
over dit spel geweest. Zuid
kwam uit met ruitenrijf die via
de twee en de acht voor de tien
van Groenenboom was.
Eens kijken of klaveren vrouw
vrijgespeeld kan worden om een
harten op te ruimen dacht de lei
der. De twee ging naar het aas
en klaverenvier werd getroefd.
Een schoppen ging naar de heer
en toen de volgende klaveren ge
speeld werd, was het hem duide
lijk dat het vrijspelen van klave-
Diagram 2
renvrouw ijdele hoop was. Groe
nenboom troefde weer en stak
met troef weer over naar west
om ook klaverennegen te troe
ven. Hij speelde nu zijn laatste
troeven uit. Noord moest zijn
ruitendekking bewaren en zette
hartenaas sec. Dit was nog over.
Zie diagram 2
Groenenboom speelde ruiten
heer uit zijn hand en speelde uit
de dummy de zeven bij. Hij ver
volgde met hartendrie die noord
noodgedwongen met het aas
moest nemen om vervolgens de
twee laatste slagen in ruiten aan
de dummy te brengen.
In de zeventiende ronde trok de
Diagram 3
behandeling van spel drie door
Groenenboom de aandacht.
Zie diagram 3
Zuid opende de bieding met 2K1
(het sterkste bod of een zwak
ke twee in ruiten). Groenen
boom (west) liet een doublet los
en noord bod 3Rui (preëmptief).
Na twee keer pas bood Groenen
boom nu 4Rui (een bod in een
kleur van de tegenstander be
looft kracht). Doublet zei noord
en na twee keer pas kon hij niet
anders dan redoublet laten ho
ren. Noord paste en Groenen
booms partner moest nu wel
zijn beste kleur laten horen. Rui
ten hadden NZ al geboden; hij
bood dus 4Sch waardoor Groe
nenboom een optimistische kijk
op het spel kreeg en 7Sch bood.
Na de ruitenuitkomst die in de
dummy werd getroefd, werd
twee keer troef getrokken waar
op beide tegenstanders beken
den. Een troef zat dus nog bij
noord of bij zuid. De enige moge
lijkheid om dit contract te ma
ken, was dat de laatste troef
niet bij klaverenboer zou zitten
en dat klaverenboer sec zou zit
ten. De andere vier klaveren zou
den dan bij de laatste troef zit
ten en op de vierde klaveren zou
dan een harten uit de hand van
de leider weg kunnen. De derde
harten van de dummy zou de lei
der dan in zijn hand kunnen
troeven. De leider speelde vier
keer klaveren en kon een harten
uit de hand opruimen.
Wonderen bestaan niet wordt
soms gezegd. Dit was er eentje.
Groenenboom staat met zijn
viertal Bridgeclub Oog in Al 1
op een tweede derde gedeelde
plaats; 2WPs achter nr. een.
Ruud van den Bergh
HORIZONTAAL:
1. Lettergreepraadsel; 6. geschikt; 11. blut; 12. uiting van berusting; 14. buidel;
15. familielid; 17. met andere woorden; 19. korenmand; 20. Frans lidwoord;
21. deel van de visvangst voor de bemanning; 23. schil; 25. zuidvrucht; 26. ge
wicht; 27, voormalig Perzië; 29. kunstwerk; 31. computerschijf; 32. warme
wijn met suiker en specerijen; 34. tijdperk; 35. grove stof; 36. Europeaan; 37.
soort xylofoon; 40. voorzetsel; 41. directeur; 42. lofdicht; 45. militair in oplei
ding; 47. drijfgas; 49. landbouwwerktuig; 51. rijglijf; 52. bevel; 53. Trans-Euro-
pa-express; 55. communicatiemiddel; 56. Griekse letter; 58. grafvaas; 59. le
ger; 60. dicht; 61. enigszins geel; 62. voorzetsel; 63. wintersportartikel; 65. be
vel; 67. biljartstok; 68. vogelproduct; 70. spelleiding; 72. muzieknoot; 73. Beël
zebub; 75. erker; 78. nachtvlinder; 80. soort; 82. papegaai; 84. Mohammedaan
se vastenmaand; 87. judograad; 89. stofsoort; 91. oppervlaktemaat; 92. brede
sjaal; 94. hebzuchtig naar iets verlangen; 95. kleur; 97. rivier in Tsjechië, 98.
vismand; 99. ergo; 100. huivering; 102. enz.; 103. voorzetsel; 104. vis; 106.
deel van India; 108. als onder; 109. collectieve arbeidsovereenkomst; 110.
grondstof voor bier; 112. zwaardwalvis; 114. corrector; 115. afkomst.
VERTICAAL:
1. Maaimachine; 2. soort slee; 3. alcoholische drank; 4. Indische dakbedek
king; 5. Frans voegwoord; 6. vader; 7. scheepsterm; 8. rivier in Polen; 9.
boom; 10. te drinken geven; 13. bevestiging; 16. hechtenis; 18. spinsel; 19.
breed; 20. luchtig; 22. zure appelsoort; 24. doctrine; 25. vuurtje; 26. kleur; 28.
thans; 30. bijwoord; 31. muzieknoot; 33. beroep; 35. echtgenoot; 38. boom;
39. boezem; 41. deel van een gebouw; 43. godin van de dageraad; 44. horen;
46. kleding; 47, soort bloem; 48. in volle lengte; 50. benodigdheden; 52. gebro
ken graan; 54. mier; 55. verlaagde toon; 57. Turkse titel; 58. bunzing; 64.
Grieks eiland; 66. aarde; 69. vlakgom; 71. landtong; 74. groef; 76. uitgelezen
mogelijkheid; 77. weiden; 79. pampahaas; 81. dans; 82. paardenras; 83. slot
woord; 85. sappig en zacht; 86. entree; 87. Venetiaans bestuurder; 88. verdo
ving; 90. voegwoord; 93. voorzetsel; 95. fout in een computerprogramma; 96.
keg; 99. verpakkingsmiddel; 101. fijngemalen eikenbast; 104. Italiaanse om
roep; 105. boksterm; 107. boos; 109. centrale verwarming; 110. heer; 111.
nachtspiegel; 113. kunstmatige inseminatie.
De letters uit de vakjes 35-103-3-108-47-55-5-110-2-101-7 en
4-107-28-106-9-98-11-115-51-102-32 vormen twee sleutelwoorden.
Schrijf uitsluitend de gevonden sleutelwoorden op een briefkaart en stuur dit
uiterlijk woensdagmorgen naar het volgende adres:
Puzzeiredactie PZC, Postbus 31,4460 AA Goes
of per e-mail naar: redactie@pzc.nl
Vermeiddjw naanvadresen woonplaats. De PZC stelt de volgende prijzen be
schikbaar: eerste prijs een Iris-cheque van 25,=. Tweede, derde en vierde
prijs een Iris-cheque van 12,50. De oplossing en de namen van de prijswin
naars vindt u in de PZC-bijlage Wonen van volgende week.
Oplossing doorloper
De prijswinnaar van de Iris-cheque van €25,= is: M. Braamse-Goeree, 's-Heer
Arendskerke. De Iris-cheques van €12,50 gaan naar: C. de Ruijter, Axel, M. Ver
meulen Koudekerke en A. Smits-Van Poelje, Zierikzee. De prijzen zuilen bin
nenkort worden toegezonden.
Oplossing doorloper 15x15-511
Horizontaal: 1. Break, draad, papil; 2. leraar, India, dodo; 3. over, maand, ste
ler; 4. einde, snoek, aleer; 5. deler, storm, tante; 6. pronken, prak, thee; 7. la-
pel, manen, alant; 8. akelei, ratel, Aida; 9. strot, memo, resten; 10. merg, se
dert, swing; 11. aaien, terts, geest; 12. snek, orkest, eleve; 13. jokari, adios,
dreg; 14. ader, ieder, eerste; 15, henna, keren, laten.
Verticaal: 1. Bloedplasma, sjah; 2 revier, akte, anode; 3. eren, loper, rieken; 4.
aarden, eloge, karn; 5. kamer, klets, noria; 6. dras, semi, metriek; 7. riant, nare
de, kade; 8. anno, opname, reder; 9. adder, retort, sire; 10. diskman, erts, toen;
11. patat, kales, gesel; 12. adel, atlas, weldra; 13. Polen, Haïti, eerst; 14. idee,
tendens, vete; 15. lorre, etang, tegen.
Geen enkele heilige is zelfs
na vijftien eeuwen nog zo
populair als St.-Nikolaas. Hij is
ook een regelmatige verschij
ning op postzegels. Zwitserland
schaarde zich 22 november in
de rij van sinterklaasuitgiften.
Een zegel van 85 rappen, die is
opgehangen aan het lokale sin
terklaasgebruiken in Fribourg
(6 december). De zegel maakt
deel uit van een tweedelige
kerstemissie. Op de andere zegel
van 100 rp. een broodmannetje
en een kersttakje.
Op 22 november verschenen ook
de jaarlijkse Pro-Juventuteze-
gels (2 x 85+40 rp. en 2 x 100+50
rp.), die ook deze keer aan de
Rechten van het Kind zijn ge
wijd; twee zegels vooruitlopend
op de Olympische Winterspelen
in Turijn (100 en 130 rp., de laat
ste is een IOC-zegel) en de tradi
tionele zegel Dag van de Postze
gel (85 rp.).
Op 3 november zijn Duitsland
en Israël toch met hun joint is
sue gekomen ter gelegenheid
van 40 jaar diplomatieke betrek
kingen. Op de zegels de vlaggen
van beide landen en prikkel
draad. Verdere interessante
emissies: twee kerstzegels
(45+20c. en 55+25c.) met schilde
rijen met de Aanbidding en Moe
der en Kind; in de serie Brauch-
tum und Tradition een 45c.-ze-
gel waarmee 150 jaar Tölzer
Leonardifahrt wordt hei-dacht;
twee Nobelzegels (55c.en 144c.),
gewijd aan Bertha von Suttner
(1843-1914) en Robert Koch
(1843-1910), die in 1905 respec
tievelijk de Nobelprijs kregen
voor de vrede en geneeskunde;
een tekstzegel (55c.) '50 Jarhre
Bundeswehr', en tot slot vier
weldadigheidszegels met in
heemse vlinders (45+20, 2 x
55+25 en 144+56c.).
Oostenrijk bracht 14 oktober
zijn 31e zegel (55 c.) uit in de
reeks Moderne kunst. Deze keer
het schilderij Waldmeister van
Karl Hodina. Plus een maxi-
mumkaart, de 24e. Verder aan
thema/motiefzegels: een hallo-
weenzegel (55), de derde uitgifte
in de rij 'Schilderijen uit Oosten
rijkse verzamelingen', een velle
tje met een 210 c.-zegel waarop
het schilderij Der Hauserbogen
van Egon Schile; een vierde ze
gel in de reeks 'spoorwegen' (55)
met het treinstel ET 10.103 van
de Montafonerbahn; na Mada
gaskar weer een filmzegel, nu
Namia (55); 800 jaar Duitse or
den in Oostenrijk (55), en twee
kerstzegel van 55 c.
Uit hout gesneden sculpturen
van de Balzner kunstenaar Toni
Gstöhl worden verbeeld op de
kerstzegels van Liechtenstein.
Weer fraaie zegels met Maria-
boodschap (85 rp.), de Heilige
Familie (1,00 fr.) en de Aanbid
ding van de Herders (1,30 fr.).
Onder de titel 'IJstijd in Italië'
verschenen 22/11 ook drie ze
gels naar aanleiding van de
Olympische Winterspelen in Tu
rijn en omgeving. Motieven en
waarden: skispringen (1,20 fr.),
biathlon (1,30 fr.) en slalom
(1,40 fr.). Het jaar werd afge
rond met twee zegels in de reeks
'Liechtenstein von oben'. Te
zien zijn Ruggeller Riet (1,60 fr.)
en Naafkopf (3,00 fr.).
Hero Wit
