Bedrijven zijn
de nieuwe bush
Het schip in met aandelen in scheeps-cv's
Schouderfles versus zak met kraantje
Een adres voor
financiële klachten
Antropologen rukken op
profijt
De tijd is voorbij dat antropologen vooral de bush introkken om pri-
mitieve culturen te bestuderen. Tegenwoordig stellen zi] hun kennis
ten dienste van internationaal opererende bedrijven. „Er is gigaveel
werk te doen.
door Dylan de Gruijl
DEN HAAG - Nog steeds kijken
collega-antropologen Alphons
van Marrewijk soms meewarig
na als hij in driedelig pak op be
drijfsbezoek gaat. In pak naar
een directeur? Vreemd, vinden
ze.
„Antropologen doen nog steeds
te weinig méé", vindt Van Mar
rewijk, docent aan de Vrije Uni
versiteit en mede-directeur van
organisatie-adviesbureau Para
dox. „Ze zijn te beschouwend.
Terwijl het juist zo belangrijk is
de power van een organisatie te
onderzoeken, een organisatie te
hélpen zichzelf te verbeteren."
Maar er is verandering op
komst. De tijd is voorbij dat an
tropologen vooral de binnenlan
den introkken op zoek naar on
bekende stammen. Jonge antro
pologen kiezen steeds vaker
voor een carrière in het bedrijfs
leven, als onderzoeker, advi
seur, manager of trainer.
Want als cultuurverschillen er
gens spelen, dan is dat op de
werkvloer. Zo kan een fusie com
pleet mislukken als de oude be
drijfsculturen keihard met el
kaar botsen. Daarnaast maakt
globalisering antropologische
kennis onmisbaar. „De markt is
heel groot", zegt Van Marre
wijk. „Internationale bedrijven
vragen zich af: hoe gaan we ei
genlijk om met mensen in India
en China? Een goudmijn voor an
tropologen. Er is gigaveel werk
te doen,"
Hij herinnert zich nog de schok
in de beroepsgroep toen Philips
begin jaren '90 als eerste bedrijf
een vacature voor een antro
poloog had. In de antropologie
was het absoluut 'not done' om
kennis in dienst te stellen van
commercie. Van Marrewijk
dacht daar andei's over. Als tele-
com-ingenieur die in de avondu
ren antropologie had gestu
deerd, voelde hij zich prima
thuis in een commerciële omge
ving.
„Antropologen zijn er héél goed
in om gedragsregels, rituelen en
symbolen te observeren. Zij be
schouwen een bedrijf als culture
le eenheid en de mensen als le
den van die stam. Een antropo
loog kijkt welke waarden wor
den uitgedragen. Een directeur
kan bijvoorbeeld zeggen dat
zijn bedrijf heel informeel en
open is, terwijl hij zijn eigen par
keerplek heeft en de kamers al
tijd op slot zitten." Philips De
sign maakt sinds die eerste vaca
ture standaard gebruik van an
tropologen bij de ontwikkeling
van producten en diensten. Hun
onderzoek voedt designers met
inspiratie. „Antropologen kij
ken op een andere manier naar
mensen", zegt Mili Docampo Ra-
ma, program director bij Philips
Design. „Zij houden de invloed
van de directe omgeving in het
vizier."
Steriel
Een voorbeeld van wat antropo
logische kennis kan opleveren is
Ambient Experience, een con
cept om patiënten in ziekenhuis
op hun gemak te stellen. Een
multimedia-omgeving van ver
lichting, muziek en beeld tovert
het steriele ziekenhuis om in
een rustgevende plek en maakt
patiënten vertrouwd met medi
sche apparatuur. Antropologen
werden ingezet om te onderzoe
ken hoe kinderen reageren op
ziekenhuizen. Docampo Rama:
„We hebben zo onderzocht wat
angst betekent voor kinderen en
hoe zij het beste leren wat er
met hun lichaam gebeurt." Ook
consultancybureaus en inter
nationals omarmen antro
pologische kennis. Joris de Bie.
senior consultant bij advies
bureau Berenschot, was ooit een
van eerste studenten die an
tropologie toepaste op het be
drijfsleven. „Toen werd er
vreemd tegenaan gekeken, nu is
dat heel anders. Bedrijven besef
fen dat niet alles draait om
structuren en strategieën, maar
ook om mensen. En dus cultu
ren."
Culturen
Maar ook dan kan het nog mis
gaan. Laatst bijvoorbeeld, voeg
de een bank - De Bie noemt
geen namen - een dorpsfiliaal sa
men met het kantoor in de stad.
De directie wilde beide culturen
behouden, maar uiteindelijk
gooiden toch de dorpelingen
hun kont tegen de krib. Zij voel
den zich bedreigd, ontheemd.
„Eigenlijk had iemand van het
stadkantoor een tijdje in het
dorp moeten zitten. Voelen hoe
het daar is, dat had de samen
voeging geholpen."
Bovendien, stelt De Bie, bedrij
ven blijven hardleers. Zo snap
pen wij vaak nog steeds niets
dat gründliche Duitsers altijd
het naadje van de kous willen
weten. „Dat geeft dan spraak
verwarring. Onze Duitse zaken
partners vinden ons te generalis
tisch."
Om maar te zwijgen van China.
Wie bijvoorbeeld niet snapt dat
zakendoen in China investeren
in een relatie betekent, heeft er
weinig te zoeken. „In Azië ben
je afhankelijk van je netwerk.
Dat is belangrijk om te weten.
Wij willen na twee gesprekken
zakendoen, maar dat mislukt
altijd. Daarna gaan we naar de
volgende en doen precies het
zelfde. Ik heb nu al vijftien jaar
met bedrijven te maken, maar
ik zie het telkens weer gebeu
ren." GPD
donderdag 1 december 2005 24
Playstation 2 over 100 miljoen
TOKIO - Sony heeft het honderdmiljoenste exemplaa
van zijn spelcomputer Playstation 2 geleverd aan de de
tailhandel. Deze mijlpaal is dinsdag bereikt, zo meldd
het Japanse elektronicaconcern gisteren.
De Playstation 2 kwam in maart 2000 voor het eerst op de
markt. De vorige Playstation had 9,5 jaar nodig om de
honderd miljoen te halen. Sony is druk bezig met de ont
wikkeling van een derde versie, die in 2006 in de winkel;
moet liggen. ANP
Minder winstwaarschuwingen
AMSTERDAM - Het aantal winstwaarschuwingen van
beursgenoteerde bedrijven neemt af. Tot en met het derdi
kwartaal van dit jaar werd er door beursfondsen tien
maal gewaarschuwd voor een tegenvallende winst. Dat
bleek gisteren uit onderzoek van adviesbureau Ernst
Young.
Daarmee zet de dalende lijn in het aantal winstwaarschu
wingen ook dit jaar door. In 2001 meldden beursfondsei
nog 83 keer dat de winst lager uit zou vallen. Een jaar la-'
ter daalde het aantal naar 57, in 2003 kwam dat uit op 4?
en in 2004 23. ANP
LG.Philips LCD investeert
SEOUL - LG.Philips LCD investeert ruim 504 miljard Ko-j
reaanse won (412 miljoen euro) in de bouw van een scher-|
menfabriek in de buurt van Seoul. Dit heeft de producent
van zogeheten liquid crystal displays (LCD) gisteren be- j
kendgemaakt.
LG.Philips, waarin Philips een belang heeft van circa 40
procent, wil met de fabriek voorzien in de toenemende!
vraag naar schermen voor tv's en monitoren. ANP
Bod van 10 miljard op TDC
KOPENHAGEN - Een groep investeringsmaatschappijen J
heeft een bod van 76 miljard Deense kroon (10,2 miljard
euro) uitgebracht op TDC, het grootste telecombedrijfl
van Denemarken. De directie van TDC adviseert de aan
deelhouders erop in te gaan, zo heeft het bedrijf gisteren;
meegedeeld. De groep bestaat uit Apax, Blackstone. Kohl-1
berg Kravis Roberts, Permira en Providence. Deze inves-
teerders hebben zich voor de gelegenheid verenigd in Nor-1
die Telephone Company. Het bod bedraagt 382 kroon per
aandeel. De beurskoers van TDC sloot dinsdag op 362
kroon. ANP
Versatel rekent op fiscale meevaller
AMSTERDAM - Versatel verwacht zijn resultaten over;
het boekjaar 2002 naar boven te kunnen bijstellen, nu het
parlement een fiscale maatregel heeft afgeschaft.
De geschrapte maatregel betreft artikel 12 van de Wet op
de vennootschapsbelasting. Dat bepaalde dat een tijdens
een financiële herstructurering in aandelen omgezette
schuld moet worden beschouwd als belastbare winst. Het
voordeel dat Versatel denkt te kunnen behalen zit niet zo-:
zeer in de afschaffing van de maatregel op zich, als wel
dat onder strikte voorwaarden terugwerkende kracht kan
worden toegestaan. Versatel had al eerder laten weten
dat het mogelijk gaat om een 'meevaller' van 115 miljoen
euro. ANP
Een antropoloog aan het werk in Nieuw-Guinea. De tijd dat antropologen vooral de bush introkken om
primitieve culturen te bestuderen is voorbij. Jonge antropologen kiezen steeds vaker voor een carrière
in het bedrijfsleven, als onderzoeker, adviseur, manager of trainer. foto archief GPD
door Mathijs Rotteveel
AMSTERDAM - In Nederland
is er ruim twee miljard euro in
scheepvaart-cv's belegd, waar
van eenderde door particulie
ren. Slogans als 'Vaart u mee op
ons succes?' en 'Mis de boot
niet' plus de voorgespiegelde
rendementen van minimaal tien
procent, missen hun uitwerking
niet. Veel beleggers onderschat
ten echter de risico's. „Als je
weinig van scheepvaart weet,
moet je er niet aan beginnen."
„Als gevolg van de enorme be
langstelling is de emissie van
CV Natasja II Shipping geslo
ten", is op de website van Veree-
nigde Compagnieën te lezen. En
de cv van Natasja is niet de eni
ge. De aanbieders van scheep-
vaart-cv's hebben over belang
stelling van beleggers niet te kla
gen.
Sinds 1995 is beleggen in com
manditaire vennootschappen
(cv) voor scheepvaart mogelijk
en de constructie is simpel. Een
beherende vennoot - bijvoor
beeld een rederij - wil een schip
aankopen, exploiteren en over
een aantal jaren weer verkopen.
Daan-oor zoekt hij beleggers die
het volledige financiële risico op
zich willen nemen. Zij moeten ie
der een bedrag van enkele dui
zenden euro's inleggen en krij
gen jaarlijks een rendement uit
gekeerd. Als over, zeg, acht jaar
het schip verkocht is, vindt de
eindafrekening plaats. Pas dan
weten beleggers of ze ook hun in
leg terugkrijgen. „De enige ze
kerheid die zij hebben, is dat ze
achteraf niet hoeven bij te beta
len", zegt Johan Wagelaar, ac
countant in de maritieme prak
tijk van PriceWaterhouseCoo-
pers. Volgens Wagelaar waren
scheeps-cv's tot 2001 aantrek
kelijke beleggingen, omdat een
groot deel van het inlegbedrag
fiscaal aftrekbaar was. „Sinds
dat niet meer het geval is, zijn
de opbrengsten heel wisselend.
Er is een aantal slechte pro
jecten geweest, een paar fail
lissementen, maar ook schepen
die het beter deden dan ver
wacht."
Eén van de projecten die weinig
succesvol afliepen was een cv op
gezet door het Britse Norships
en ABN Amro. De verkoopwaar
de van twee tweedehands sche
pen lag in 2003 veel lager dan
vooraf verwacht. Ook ging in
2003 het Rotterdamse Roval
Amasus Hansen failliet. Deze re
derij had zes cv's lopen en beleg
gers daarin waren allemaal hun
geld kwijt.
Aanbieders
Op dit moment zijn er vier grote
aanbieders op de Nederlandse
markt actief: JR Shipping, MPC
Capital, Universal Marine en
Vereenigde Compagnieën. Daar
naast brengen rederijen als Fee-
derlines, Wagenborg en Holwer-
da participaties op de markt.
Als beleggers al in een scheep-
vaart-cv willen stappen, moeten
ze dat volgens Wagelaar doen
bij een aanbieder met een lange
geschiedenis. Jan Hoekstra, di
recteur van MPC Capital, is dat
uiteraard met hem eens: MPC
was een van de eerste aanbie
ders in Nederland. „Daarnaast
moeten beleggers erop letten
dat de uitgever, de reder en zij
zelf dezelfde belangen hebben",
zegt Hoekstra. „Dat is vooral
van belang als de rederij zelf
ook vennoot is en zelf het schip
wil kopen. Dan heeft de rederij
twee petten op: koper en verko
per tegelijk. Dan kun je, zonder
onafhankelijk oordeel van der
den, nooit de belangen van de
participanten goed behartigen."
Volgens Wagelaar is een goede
naam zeker geen garantie voor
succes. „Beleggers moeten zich
beseffen dat de hoge voorgespie
gelde rendementen een afspiege
ling zijn van de hoge risico's van
investeren in scheepvaart", zegt
hij. „Als je geen verstand van de
ze markt hebt, moet je niet mee
doen. Dat heb ik mijn buurman
ook verteld toen hij over de heg
aan mij vroeg of zo'n cv niets
voor hem was. 'Als je dat al aan
mij moet vragen, dan niet', heb
ik geantwoord." GPD
Containervervoer over de Westerschelde. „De enige zekerheid die beleggers in cv's voor scheepvaart hebben, is dat ze achteraf niet hoeven
bij te betalen", zegt Johan Wagelaar, accountant in de maritieme praktijk van PriceWaterhouseCoopers. foto Ronald den Dekker
Je bent niet wat je draagt. Je jurk om
hult je karakter. Met verpakkingen
van producten is dat eender. De doos
kan mooier zijn dan wat er in zit. Of de
fles. Olijfolie zit in blik of in een pet-
fles. Of in een glazen fles met schou
ders. Vaak is het dan een duur olietje.
Brussel heeft Europees belastinggeld
verstookt aan reclame voor olijfolie.
Het olijfolicgebruik moest opge
schroefd. Eerder had Brussel de produc
tie van olie gestimuleerd door olijf-
boomboeren te subsidiëren. Zo ont
stond een plas olijfolie en moesten nieu
we olieconsumenten worden gezocht.
Wij in het noorden dan maar.
Het is aardig gelukt. Kruideniers heb
ben nu olijfolie op het schap. Aldi maar
een, maar Albert Heijn lijkt wel een
olijfoliespeciaalzaak. Allemaal schou
derflesjes op een rij. Over olijfolie
wordt nu net zo verheven gesproken en
geschreven als over wijn. Maar welke
olijfolie is beter? Uit olijven die met de
hand zijn geplukt of van olijven die
met geweld van de boom zijn gerost en
meteen worden geperst? Wie in gespe
cialiseerde olijfoliehuizen de verhalen
over de bijzondere oiietjes beluistert,
kan denken dat olie van voorzichtig ge
plukte olijven, op een fluwelen kussen
tje naar de pers gedragen, beter is. Er
wordt net zo deftig over gedaan als
over andere culinaire exclusiviteiten.
Maar in Spanje wordt een olijfolie ge
produceerd op zo een hypermoderne
wijze dat je haast niet geloven kunt dat
het goeie olie is. Kijk plaatjes op
www.valderrama.nl. Het meest specta
culaire aan de oogst is het begin. Een
reusachtige machine rijdt wijdbeens
over een olijvenboom en slaat met rub
beren stokken in 20 seconden de olij
ven de boom uit. Ook de rest van de ver
werking spreekt tot de verbeelding.
Binnen een uur na de pluk is de olie
klaar voor gebruik.
De nieuwerwetse Spaanse olieboer
keerde na een succesvolle carrière in de
computerbranche terug naar de boom
gaard van zijn familie om het eens hele
maal anders aan te pakken. En juist de
ze hightecholie van mijnheer Valderra-
ma wint prijzen om z'n kwaliteit. Ster
renchefs. onder wie Cees Helder in Rot
terdam, dwepen er mee.
Maar voorbij de fabriek houdt het mo
derne op. In Nederland is de olie in aan
stellerige flesjes in delicatessenwinkel-
tjes te koop. Exclusief en duur. Marke
tingstrategie heet het.
Nieuwtje: een importeur van rijstolie
in Nederland, gaat er ook aan doen.
Rijstolie - geperst uit de huid om de
rijstkorrel - is in Nederland weinig be
kend, maar sinds een paar maanden te
koop in een aantal supermarkten. Het
is goede olie die helpt tegen dikte en
hartziekte en zou net als een choleste-
rolsmecrtje van Becel in het zieken
fondspakket kunnen.
De olie heeft bijzondere eigenschap
pen. Hij wordt minder opgenomen door
de producten die er in gebakken of ge
frituurd worden. Geen vette kledder op
je bord maar verfijnde krokante fri
tuur. Een culi kan met de olie toveren.
Vreemd dat de olie - aanbevolen door
de Wereldgezondheidsorganisatie - via
Dirk en Jumbo ons land moet verove
ren. Je zou hem eerder bij Albert Heijn
verwachten. Misschien komt hij daar
ook, volgend jaar. Maar dan in een an
dere fles. Het naar mijn smaak prachti
ge halve-literpetflesje waarin de olie
met de merknamen Rizi en Alesie in
goedkope supermarkten wordt ver
kocht (ik betaal 1.60 euro) is voor som
mige winkeliers te ordinair. Misschien
wel omdat dit flesje bij Dirk op het
schap staat. Daarom wordt de olie nu
ook in een kakflcs gedaan. Nog net niet
van glas, maar wel met schouders zoals
van een fles 'betere' olijfolie. Zelfde
rijstolie, nieuwe merknaam: Alfa One.
Te koop vanaf begin volgend jaar. Nieu
we consumentenprijs: 2,90 euro. Een
eurootje voor de schouders.
Laatste nieuws: nuchtere olieboeren in
Zuid-Europa gaan olijfolie verpakken
in handige plastic zakken met een
kraantje. En die zakken worden in Bre
da gemaakt. Door nuchtere Nederlan
ders.
Wouter Klootwijk
door Brenda van Dam
Heeft u problemen met
een verzekeraar of hypo
theekverstrekker? Bent u on
tevreden over een bank of fi
nancieel adviseur? Dan kunt
u met uw klacht terecht bij
een van de vele klachteninsti
tuten of geschillencommis
sies die ons land rijk is.
Maar waar u precies met
welk probleem moet aanklop
pen, is vaak niet duidelijk.
Daar komt verandering in.
De financiële sector lanceert
vandaag een gezamenlijke
website en telefoonnummer
om de consument naar de
juiste geschilinstantie te ver
wijzen.
Consumenten die een klacht
hebben over een financieel
dienstverlener moeten eerst
proberen met de dienstverle
ner zelf een oplossing te vin
den. Lukt dat niet, dan kun
nen verdere stappen onderno
men worden. Vaak is het
voor consumenten onduide
lijk waar ze in welke situatie
met een probleem terecht
kunnen. Branches hebben
vaak verschillende regelin
gen en instanties. Elk met
hun eigen aanspreekpunt en
procedure. Wie bijvoorbeeld
een probleem heeft met de fi
nancier van de hypotheek -
bijvoorbeeld over een te hoge
boeterente bij oversluiting -
kan terecht bij de Geschillen
commissie Hypothecaire Fi
nancieringen. Tenminste als
de financier is aangesloten
bij het Contactorgaan Hypo
thecaire Financieringen. De
Geschillencommissie kan
dan - net als de rechter - een
bindende uitspraak doen. Be
treft het probleem de hypo
theekadviseur, dan kunnen
consumenten met klachten
terecht bij de Stichting Keur
merk Hypotheekbemiddeling
als de hypotheekverstrekker
over het betreffende Keur
merk beschikt. Of bij de
Stichting Erkenningsrege
ling Hypotheekadviseurs
(SEH) als de adviseur bij de
SEH is aangesloten.
De website www.financiele-
klacht.nl en het bijbehorende
telefoonnummer
0900-FKLACHT is een eerste
stap naar één gezamenlijk lo
ket voor klachten over finan
ciële producten of financieel
adviseurs. Op www.financie-
leklacht.nl kunnen consumen
ten vanaf vandaag nagaan
welke instantie bij welke
klachten of geschillen bemid
delt. Meer informatie over uit
spraken en de klachtenproce
dure is dan bij de desbetref
fende websites te vinden. Wie
liever telefonisch contact
heeft, kan het gezamenlijke
nummer 0900 - FKLACHT
bellen en wordt dan via een
keuzemenu automatisch door
verbonden naar de juiste in
stantie. De website en het te
lefoonnummer hebben nu al
leen nog een doorverwijsfunc-
tie en bestaan voorlopig
naast de huidige instellingen
en regelingen. Het is de be
doeling dat per 1 januari
2007 de verschillende instan
ties en regelingen worden sa
mengevoegd, zodat er daad
werkelijk één loket komt
waar financiële consumenten
terecht kunnen.
Verschillen
Zover is het echter nog niet.
„Daarvoor zijn de verschillen
in werkwijze en status op dit
moment nog te groot", vertelt
Roland Kroes, woordvoerder
van het Verbond van Verzeke
raars. een van de initiatiefne
mers. Kroes noemt ter illus
tratie de verschillen tussen
Het Klachteninstituut Verze
keringen (waar al een hele
boel regelingen uit de verze
keringswereld onder vallen)
en de Geschillencommissie
Bankzaken. „Het Klachtenin
stituut Verzekeringen heeft
een ombudsfunctie. De Om
budsman verzekeringen
treedt op als bemiddelaar en
kan zo zaken tot een goed ein
de brengen. De ombudsman
kan echter géén bindende uit
spraken doen. Dat kan de on
afhankelijke geschillencom
missie wél."
Een klacht indienen bij het
Klachteninstituut Verzekerin
gen is gratis. Bij de Geschil
lencommissie Bankzaken
kost dit 35 euro.
Meer informatie (per 1 decem
ber): www.financiele-
klacht.nl"
0900 FKLACHT of 900 355
22 48 (10 ct/minuut)
