Kinderwetten boden geen oplossing
PZC
Suriname en het grote verschil
tussen oprechte spijt en excuses
jk
PZC
De Wet van Murphy
CIA zet relatie met
Europa op het spel
Ouders blijven grote problemen hebben met opvoeding van kinderen
29 november 1955
te gast
dinsdag 29 november 2005
Honderd jaar geleden werden
de eerste kinderbeschermings-
wetten ingevoerd waarmee de
overheid in gezinnen kan ingrij
pen. Valt er wel iets te vieren
„Er is geen land met zoveel ge
sloten plekken voor kinderen
als Nederland.
door Saskia Wijdooqen
Posters van rapper Ali B., fo
to's van vriendinnen. Een
echte meidenkamer. Maar wel
achter een celdeur. Een bed, een
kast, een bureau. Verder doen
de twaalf meiden van de Justitië
le Jeugdinrichting Den
Hey-Acker in Breda op deze af
deling alles samen. Koken,
tv-kijken, buiten een sigaretje
roken. Van de meisjes in de in
richting is 99 procent onder toe
zicht gesteld. Ze zitten niet vast
omdat ze zijn veroordeeld, maar
omdat ze beschermd moeten
worden. Tegen zichzelf of tegen
de buitenwereld.
Den Hey-Acker is even oud als
de Kinderwetten. Net als De
Hunnerberg in Nijmegen en Ei-
kenstein in Zeist is de inrichting
honderd jaar geleden opgericht
als tuchtschool, met de nadruk
op heropvoeden, niet op straf
fen. Directeur Eric Bouwsma
van Den Hey-Acker: „Die wet
ten moesten ervoor zorgen dat
kinderen niet meer in gevange
nissen terechtwamen. Het ging
niet meer om opsluiten. Dat is
in de kern niet veranderd."
In de 19e eeuw werd de roep om
bescherming en heropvoeding
van kinderen steeds luider.
Hoogleraar pedagogiek Jeroen
Dekker: „Het was een internatio
naal fenomeen. Ook in andere
Europese landen werden sociale
wetten opgesteld, onder meer op
het gebied van leerplicht en kin
derarbeid. Internationaal kwam
er aandacht voor criminele en
verwaarloosde kinderen." Vol
gens Dekker waren de wetten
van revolutionaire betekenis.
„Vanaf dat moment kon de over
heid inbreuk maken op de ouder
lijke macht; dat was helemaal
nieuw."
In de wetten werd bepaald dat
de Staat verantwoordelijkheid
droeg voor kinderen en dat de
overheid kon ingrijpen als
ouders hun kinderen verwaar
loosden of mishandelden. Het
ging toen vooral om materiële
verwaarlozing. Dekker: „Er was
grote armoede. Kinderen kregen
te weinig eten en hadden geen
goede kleren. Er waren wel kin
dertehuizen, waar ook aan her
opvoeding gedaan werd. Maar
ouders konden hun kinderen
daar altijd weer weghalen. Nie
mand kon ze tegenhouden."
Daar kwam verandering in door
wetgeving. Kinderen konden nu
wel uit huis worden gehaald en
zonodig voor heropvoeding naar
een tuchtschool worden ge
stuurd. De groep kinderen die
in de Justitiële Jeugdinrichtin
gen terechtkomen, is nog altijd
dezelfde. Directeur Bouwsma
van Den Hey-Acker: „De moei
lijkste kinderen kwamen en ko
men nog steeds hier terecht.
Voor ons begint 'afvoerputje'
een geuzennaam te worden. Al
leen lachen we nu om wat toen
erg was."
Gedoogcultuur
Het aantal plaatsen in jeugdin
richtingen is de afgelopen tien
jaar sterk gestegen, van 700 be
gin jaren negentig tot 2800 nu.
Bouwsma: „In zekere zin is dat
de prijs van de gedoogcultuur,
de grenzeloosheid. Voor kinde
ren die hier terecht komen is
'nee' al lang geen 'nee' meer. De
samenleving loopt stuk op die
gedoogcultuur. Er is geen land
met zoveel gesloten plekken
voor kinderen als Nederland."
In de jeugdinrichtingen zitten
de meest uiteenlopende pro
bleemjongeren. Bouwsma: „Wij
hebben hier meisjes die be-
schermd moeten worden tegen
loverboys, maar ook jongens die
gelieerd zijn aan een terreur
groep. Bovendien bestaat er bui
ten justitie een groot gebrek aan
goede zorgplekken. We krijgen
hier kinderen die hier eigenlijk
niet thuishoren, maar waar geen
goede behandelplek voor is. Ze
kunnen niet buiten op die plek
wachten, want daar gaan ze
naar de sodemieter."
Maar binnen hebben de kinde
ren het ook zwaar. „Soms heb ik
het gevoel dat ik niet meer kan
stoppen met huilen," schrijft
een 15-jarige meisje dat in een
jeugdinrichting op een goede be
handelplek wacht op een inter
netforum. „Kinderen mag je
niet opsluiten. Vooral niet als ze
niets verkeerd gedaan hebben.
Iedereen die daar zit, huilt elke
dag in zijn cel als de deuren
weer op slot worden gedaan."
„Je zou kunnen zeggen dat met
de Kinderwetten een wereld ge
wonnen is," zegt Stan Meuwese
van Defence for Children Inter
national. „Maar er zijn nog
steeds grote problemen. Hon
derd jaar geleden ging het voor
al om armoede. Nu is het vooral
mishandeling. Er is nog een we
reld te winnen."
De Kinderwetten hebben geen
definitieve oplossing voor pro
blemen geboden, erkent ook
hoogleraar Dekker. „Maar je
moet je ook afvragen of dat wel
de verwachting was. De kern
was en is nog steeds dat de
Staat het recht heeft de band
tussen ouders en kind te verbre
ken en in te grijpen. Maar kinde
ren die over de schreef gaan,
zijn van alle tijden. Er zijn al
tijd ouders die grote problemen
hebben met de opvoeding, waar
ingegrepen moet worden."
De mate van ingrijpen heeft re
gelmatig ter discussie gestaan.
In de jaren zeventig klonk de
roep om ingrijpen binnen het ge
zin, in plaats van uit huis plaat
sen. Internaten verdwenen; kin
deren en hun ouders werden zo
veel mogelijk thuis geholpen.
Meuwese: „Je kunt je afvragen
of dat niet te ver is doorgescho
ten. Na zo'n geval als de ver
moorde kleuter Savanna is er
weer een roep naar sneller ingrij
pen. Liefst binnen het gezin,
maar in het uiterste geval door
het kind weg te halen. Maar het
lijkt erop dat gezinsvoogden
niet echt weten wat er in die ge
zinnen speelt. Ze werken te veel
van achter hun bureau. Ik weet
niet of er wel echt wel iets te vie
ren valt met honderd jaar Kin
derwetten." GPD
Het was gisteren de dag van de sterke verh
len. Over uren vastzitten in de sneeu
over een etmaal zonder stroom, over
barre weer, de lange files, de gesloten wink(
over gebroken stroomkabels, gebrekkige commui
catie, verloren gewaande gezelligheid, dik
truien en jassen, kamperen in huis en meer 1
zulks. Een dag winterweer en grote delen van Z(
land waren ontredderd. Het Land van Hulst we
met een stroomstoring die een etmaal duurde, I
zwaarst getroffen.
De instanties kunnen zich er makkelijk van afm
ken. Simpelweg verwijzen naar de Wet van Mui
hy (als er iets mis kan gaan, gaat alles mis), die vi
dag en zaterdag zijn wetenschappelijk gelijk w(
bewees. Alles ging ook werkelijk mis op de wegi
met het elektriciteitsnet, met de telefoonverbindi
gen, met de spoorwegen, met de Westerscheldetu
nel, die weer een zwakke schakel bleek te zijn,
met de communicatie over alle 'rampspoed'.
De lotgevallen van veel Oost-Zeeuws-Vlaming
waren het voorbije weekeinde te volgen op dei
dio. Opvallend was dat de meeste mensen rede]
mild waren in hun kritiek aan het adres van nu
bedrijf Delta. Velen hadden de veldwerkers 1
Delta in straten zien zitten sleutelen aan aggre]
ten en leidingen en meenden dan ook dat zij ge
blaam moeten krijgen voor het ongerief. Mini
mild was men over het optreden van de lokale
provinciale overheden. De communicatie over
stroomstoring was, zeker oostelijk van het Hel
gat, gewoonweg benedenmaats. Gedeputeerde T
ne Poppelaars hield zich aan de rampenprotoc
len en lepelde op wat zijn brigade hem voorhie
Zo zou Hulst zaterdagavond om zes uur weer oi
stroom beschikken, even later werd dat twa
uur. Als dat zo van het ene op het andere momi
gesteld wordt, verlies je als autoriteit geloofwaï
digheid.
Het CDA vindt dat het dagelijks bestuur
Hulst op communicatief gebied gefaald heeft. P
gressief Hulst en Groot-Hontenisse eisen van 1
college tekst en uitleg over de wijze van handel
De statenfracties van Christenunie, Partij vt
Zeeland en PvdA vragen op hun beurt het colli
van Gedeputeerde Staten antwoord te geven
een reeks vragen.
Zeker is dat Delta, de provincie en de gemeei
Hulst er goed aan doen de bevolking (en de po
tiek) op korte termijn duidelijk'te vertellen wa
om zaken gelopen zijn zoals ze gelopen zijn.
een goede - openlijke - evaluatie valt altijd Ier
te trekken.
door Hetty van Rooij
Het wordt een molensteen
om de nek van de Ameri-
kaans-Europese vriend
schap. Steeds meer Europese
politici beginnen zich ernsti
ge zorgen te maken. Houdt
de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA nou wel of niet
vermoedelijke terroristen ge
vangen in geheime gevange
nissen op Europees grondge
bied? En landen er op Europe
se vliegvelden geheimzinnige
vluchten waarmee gevange
nen worden getransporteerd?
„Verstoppertje spelen", noem
de minister Bot het in de
Tweede Kamer. Maar dit
Amerikaanse spelletje is
bloedserieus. Formele ontken
ningen uit Warschau en Boe
karest kunnen de aanzwellen
de geruchtenstroom niet dem
pen en het stilzwijgen uit
Washington maakt het er niet
beter op. Hóéveel zorgen Eu
ropa zich inmiddels maakt,
blijkt uit het feit dat de ge
ruchten nergens en door nie
mand losjes worden wegge
wuifd.
De Britse minister van Buiten
landse Zaken Straw, in zijn
functie als voorzitter van de
Europese Unie, heeft de vrees
van zijn collega's per brief op
het bord van zijn Amerikaan
se collega Rice gelegd. Een
formeel onderzoek naar het
bestaan van 'kampen' door de
EU is niet mogelijk, omdat de
Unie daar de juridische be
voegdheden niet voor heeft.
Brussel heeft dus alle 25 lid
staten een beleefd briefje ge
schreven met de vraag of er
wellicht geheime CIA-gevan-
genissen op hun grondgebied
zijn. Maar zelfs als 25 lidsta
ten daar ontkennend op ant
woorden, is er geen zeker
heid. Landen als Roemenië,
Polen, Tsjechië en Bulgarije
zijn in sneltreinvaart toegetre
den tot het Navo-bondgenoot-
schap en staan mede daar
door diep bij de Amerikanen
in het krijt. VS-minister
Rumsfeld van Defensie be
schouwt dat 'nieuwe Europa'
als een veel betere bondge
noot dan het 'oude Europa'.'
De VS hebben in Europa een
groot aantal bases. Wie weet
welke prijs de Amerikanen
hun nieuwe vrienden bereke
nen voor de Navo-paraplu?
En welke Oost-Europese rege
ringsleider durft te zeggen
wat er allemaal gebeurt in de
voormalige Sovjet-kampen in
zijn land? De enigen die vol
strekte duidelijkheid kunnen
verschaffen, zijn de Amerika
nen zelf en dat doen ze niet.
Zeer tot ergernis van minister
Bot.
Het sterke vermoeden bestaat
dat de CIA ook Schiphol
heeft gebruikt voor een tus
senlanding met een toestel
vol gevangenen. Als de Vere
nigde Staten geen opening
van zaken bieden, komt de
Nederlandse deelname aan
toekomstige militaire missies
in gevaar, dreigt Bot. „Vroeg
of laat komt het toch uit."
Mensenrechtenorganisaties
beschikken over veel signalen
dat de CIA, verspreid over de
wereld, kampen heeft waar
vermoedelijke terroristen met
behulp van martelmethoden
worden verhoord.
Netwerk
Als er in Oost-Europa zulke
kampen bestaan, maken ze
deel uit van een netwerk met
vestigingen in Egypte, Marok
ko en Libië. Sinds Guantana-
mo Bay op Cuba en de gevan
genis Abu Ghraib in Irak is
de reputatie van de VS op het
gebied van mensenrechten zo
danig geschonden dat niets
meer ondenkbaar is. „De VS
hebben in de strijd tegen het
terrorisme de grenzen van de
internationale rechtsorde op
gezocht", aldus Bot. Maar
wat als minister Rice zwijgt,
of haar Europese collega's
meedeelt dat ze geen informa
tie heeft? Zolang er uit Was
hington geen antwoord komt,
raakt de samenwerking met
de Amerikanen steeds meer
belast. Maar als Bot gelijk
heeft, en als alles altijd uit
komt, staat niet alleen de ge
loofwaardigheid van de Ame
rikanen maar het hele transat
lantische bondgenootschap
op het spel. Dit 'CIA-dossier'
kan uitgroeien tot een grote
politieke crisis. En als de
Amerikanen daadwerkelijk
iets te verbergen hebben, zijn
ze niet bezig met verstopper
tje spelen maar met een kei
hard rondje poker. GPD
Nederland heeft zich in zijn ko
lonies schuldig gemaakt aan sla
venhandel en ander wangedrag.
Het heeft geen zin Indonesië of
Suriname daar excuses voor aan
te bieden, de generaties die nu le
ven hebben er immers part nog
deel aan gehad. Oprechte spijt
betuigen kan wel, ook zonder on
ze voorgangers af te vallen.
door Doeko Bosscher
Op 15 augustus van dit jaar
sprak minister van Buiten
landse zaken Ben Bot geden
kwaardige en wijze woorden
over het conflict met Indonesië.
Door zich tussen 1945 en 1949
met geweld te verzetten tegen
de Indonesische onafhankelijk
heid was ons land 'als het ware
aan de verkeerde kant van de ge
schiedenis komen te staan'. Het
werd tijd, verklaarde hij, 'spijt'
te betuigen over dat pijnlijke
verleden.
Namens de toenmalige regerin
gen verontschuldigingen maken
deed Bot niet, want wij weten
nu meer dan zij konden weten.
'Pas wanneer men op de top van
de berg staat kan men zien wat
de eenvoudigste en kortste weg
naar boven zou zijn geweest.'
Ongeveer hetzelfde gaat op voor
de Nederlandse relatie met
oud-kolonie Suriname, die vori
ge week dertig jaar onafhanke
lijkheid vierde.
Ons land heeft een groot aan
deel gehad in de slavenhandel,
die er de oorzaak van is geweest
dat vele duizenden mensen on
vrijwillig vanuit Afrika naar on
der andere Suriname zijn ge
transporteerd. Daarna waren
'wij' laat met de afschaffing van
de slavernij in 'de West', later in
ieder geval dan landen als
Frankrijk en Groot-Brittannië.
Dat ook andere naties niet vies
waren van geld verdienen met
kwalijke praktijken mag geen re
den zijn onze schuld te bagatelli
seren.
Monument
Fout blijft fout, dus royaal uitge
sproken spijt is zeker op zijn
plaats. Daarom staat er nu in
Amsterdam een monument dat
herinnert aan de slavernij (sinds
juli van dit jaar is er ook een in
Middelburg, red.). Het functio
neert als morele vermaning, als
officiële erkenning dat de ene
mens de andere niet in bezit kan
hebben en niet mag exploiteren.
Op dezelfde manier had Surina
me recht op een officiële Neder
landse verklaring tijdens de her
denking van dertig jaar onafhan
kelijkheid. Met minder dan een
welgemeende betuiging van
treurnis over het menselijk leed
dat Nederlanders ooit hebben
aangericht hoefde de ex-kolonie
geen genoegen te nemen.
Maar waarom eigenlijk niet offi
cieel om 'verontschuldiging' ge
vraagd? Dat is toch een honora
bele daad als je je ergens over
schaamt? Bot wilde vroegere re
geringen geen verwijt maken
omdat het zo makkelijk praten
is met wijsheid achteraf.
Er is echter nog een tweede re
den terughoudend te zijn met ex
cuses. De Nederlanders van nu
kunnen zich alleen plaatsvervan
gend schamen. Zij hebben zich
niet schuldig gemaakt aan sla
venhandel, noch hebben zij zelf
slaven uitgebuit.
Excuus maken en om vergeving
vragen zijn dan gebaren zonder
inhoud. Het is morele pasmunt,
het neigt naar schijnheiligheid.
Je koopt er een schuld mee af
zonder enige pijn te hoeven voe
len.
Niet dat Suriname veel belang
hecht aan het onderscheid tus
sen spijt en excuus. Juist in lan
den waar de kwalijke kanten
van het verleden zich het meest
doen gelden, is het wegen van
woorden op een goudschaaltje
een luxe waar men geen behoef
te aan heeft.
Toch telt het heden er meer dan
het verleden. Ja, de geschiedenis
was een tragedie, maar kunnen
we nu als Suriname en Neder
land verder, naar een toekomst
met wederzijds respect en
steun?
Voor de gemiddelde Surinamer,
of die nu in Zuid-Amerika ver
blijft of in Europa, zijn dingen
als ontwikkelingssamenwerking
en een goed werkende visa-rege
ling oneindig veel belangrijker
dan het verschil tussen spijt en
excuus.
Toch heeft het voor ons wel zin
dat verschil in het oog te hou
den, zonder te beknibbelen op
MAATREGEL - Twaalfdui
zend Britse militairen zijn in
Cyprus in paraatheid gebracht
om het anti-Britse terrorisme
te bestrijden. De maatregel
volgt op de afkondiging van de
noodtoestand door gouver
neur-generaal sir John Har
ding, afgelopen zaterdag. Het
is voor het eerst dat Engeland
zich in vredestijd zo opstelt.
ATMOSFEER - De atmosfeer
bevat een hoog gehalte aan ra
dio-actieve stoffen. Dat blijkt
uit onderzoek dat het KNMI in
De Bilt regelmatig uitvoert in
samenwerking met het me-
disch-biologisch laboratorium
van de rijksverdedigingsorg
nisatie TNO. Het is niet uitg
sloten dat de verhoogde i
dio-activiteit samenhangt m
de H-explosie die de Sovtjf
Unie onlangs bij wijze v
proef heeft laten plaatsvinde
COMPONIST - De beroem
Frans-Zwitserse componi
Arthur Honegger is op zestig}
rige leeftijd aan een hartaa
val overleden in Parijs,
was geruime tijd ziek.
Honegger werd bekend do
zijn werken La danse en Jea
ne d'Arc au Bucher, die oi
veel in Nederland werden u
gevoerd.
Suriname vierde vorige week 30 jaar onafhankelijkheid. Met het vormen van de nationale vlag door
7000 scholieren werd het eind van de koloniale tijd herdacht. foto Edward Troon/GPD
het respect en de steun waar Su
riname om vraagt. Wij moeten
het verleden niet begraven met
vrijblijvende verontschuldigin
gen namens mensen die er niet
meer zijn. In tegendeel, wij moe
ten het opdelven en analyseren
en kracht putten uit de hogere
wijsheid die het verschaft. Het
Nationaal instituut Nederlands
slavernijverleden en erfenis
(NiNsee) houdt zich daarmee be
zig. Laten we beginnen bij het
begin (slavenhandel en slaver
nij) en uiteindelijk ook toeko
men aan de vaak gestelde vraag
of Nederland zich in 1975 mis
schien te haastig en daardoor
slordig van Suriname heeft ont
daan, onder invloed van Joop
den Uyls angst voor herhaling
van een koloniaal conflict tus
sen moederland en 'rijksdeel'.
Wat ons intussen te doen staat
is consequenties trekken uit het
feit dat de machtsoverdracht
van 25 november 1975 hoe dan
ook geen eind maakte aan bijna
350 jaar gedeelde geschiedenis.
Doeko Bosscher is hoogleraar ei
gentijdse geschiedenis aan de
Rijksuniversiteit Groningen
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
O. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111 >454651
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptg
per maand: 20,55 n.v.t
per kwartaal: 59,75 62,0
per jaar: €229.20 233,3
Voor toezending per post geldt eei
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand vo
PZC, t.a v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk
maandag i/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35,93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoei
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV ei
ir het Advertenliewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag'
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax: (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend goef
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hot Wegener-concern. De do<"
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor t>«
(abonnementen)admimstralie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten er
ducton van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecieï
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij. PZC,k
Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot WGGGNGR
