>zc
Doodsbedreigingen knagen
Zeeuwse
bestuurders
steeds vaker
op de korrel
jjctie bijlagen: 0113-315680
|PzC-nl
jil:redactie@pzc.nl
itbus 31,4460 AA Goes
ertentie-exploitatie:
jrd-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
,uWs-Vlaanderen: 0114-372770;
ionaal: 020-4562500.
lerdag 26 november 2005
Hans Felius: Zeeuwse wereldburger
foto Mechteld Jansen, fotomontage Felix Binicewicz
De afgelopen weken is de auto van
burgemeester C. van Liere van
Noord-Beveland tweemaal bekrast.
Eenmaal een paar flinke halen met, ver
moedelijk, een sleutel over de motor
kap. De andere keer zijn er wat lange
krassen aangebracht op de zijkant. Ver
velend. Zeer vervelend. Maar die kras
sen vallen in het niet bij de vijf doods
bedreigingen die hij als burgemeester
de afgelopen jaren kreeg. De laatste
maal, een klein half jaar geleden, zei
een inwoner op zeer dreigende toon te
gen hem: 'jij gaat eraan'.
Gemeentebestuurders en -medewerkers
worden steeds vaker bedreigd, zo blijkt
uit een aantal recente onderzoeken. Sinds de
moord op Pim Fortuyn lijkt het of de grenzen
van het fatsoen zijn verdwenen, verzucht een
wethouder van een kleinere Zeeuwse gemeen
te. „De hufterigheid neemt heel snel toe."
Gemeentebestuurders in Noord-Holland had
den de afgelopen tijd te maken met
haat-e-mails, verbale en fysieke bedreigingen,
stenen door de ruiten en kogelbrieven, zo
blijkt uit een onderzoek door die provincie.
Bij een rondgang langs Zeeuwse burgemees
ters en wethouders wordt duidelijk dat intimi
datie en bedreigingen ook hier voorkomen.
Nog niet in die mate zoals in Noord-Holland.
Maar de verharding in de omgang, het op de
man spelen, dreigende taal, uitschelden en een
enkele doodsbedreiging. Het zijn zaken die be
stuurders herkennen.
Van Liere komt er rond voor uit dat hij een
aantal maal is bedreigd. De eerste keer, ruim
tien jaar geleden, toen hij nog burgemeester
was in het Brabantse Putte. Daar botste hij
met een aantal zware criminelen. Hun minste
vergrijp bestond uit het verscheuren van de ge
meentelijke belastingaanslagen. Toen hij toch
wilde innen, ontving Van Liere zijn eerste
doodsbedreigingen.
Als burgemeester van Sluis kwam hij weer in
aanraking met criminelen. Deze maal met
twee bendes die daar piramide
spelen organiseerden. Van Liere maakte zich
niet geliefd toen hij tegen hen optrad. Dat lie
ten ze via een doodsbedreiging ook weten.
Sinds een aantal jaren is Van Liere burgemees
ter van Noord-Beveland. In de beeldvorming
de rustigste regio van Zeeland. Daar gebeurt
toch nooit iets, zo lijkt het. Desondanks kreeg
hij daar tot tweemaal toe te maken met een
doodsbedreiging. De eerste maal door een psy
chisch gestoorde man die het niet eens was
met het stopzetten van de uitkering aan zijn
vriendin. Tijdens de rechtszaak, vorig jaar, te
gen die inwoner van Wissenkerke stelden de
officier van justitie en de rechter dat dat soort
bedreigingen, zelfs als ze afkomstig zijn van
een 'volslagen overspannen iemand', echt niet
kunnen.
Een half jaar geleden werd Van Liere weder
om geconfronteerd met een doodsbedreiging.
Deze keer in verband met de aanleg van een
fietspad. In een gesprek met de burgemeester,
de gemeentesecretaris en twee sectorhoofden
zei de tegenstander, al wijzend naar Van Lie
re: 'jij gaat eraan'. Die bewuste man heeft vol
gens de burgemeester het gemunt op iedereen
die iets te maken heeft met het aanleggen van
dat pad. „Hij terroriseert iedereen. Ook ambte
naren en wethouders." Die doodsbedreigingen
vreten aan Van Liere. Het is ook niet niks, zo
zegt een collega die hem goed kent.
Van Liere weet ook van bedreiging van sommi
ge andere bestuurders. Die zwijgen echter.
Een enkeling zegt zelfs nimmer bedreigd te
zijn. De Bevelandse burgemeester vindt dat
nogal vreemd en keurt dat ontkennen 'tegen
beter weten' af. Het probleem van bedreigin
gen is volgens hem alleen te tackelen door
openheid.
Uit de rondgang langs de gemeentehuizen
doemt het beeld op dat met name wethouders
van sociale zaken te maken hebben met bedrei
gingen. Twee van hen willen alleen praten on
der de strikte voorwaarde dat hun naam noch
hun gemeente genoemd wordt. Een van hen
kreeg nog niet zo lang geleden van een cliënt
van de sociale dienst te horen dat hij hem 'ka
pot zou schieten'. Nu is die bewuste wethou
der niet echt bang aangelegd. Voor hij de poli
tiek inging, had hij ook al te maken met bedrei
gingen. Maar die bewuste woorden 'ik schiet
je kapot' werden geuit door iemand die be
kend staat als uitermate gevaarlijk. De be
stuurder is volgens eigen zeggen niet ge
zwicht. „Integendeel juist. Ik heb mij hard op
gesteld." Maar hij beseft wel hoe kwetsbaar
hij en zijn familie zijn. „Want in Zeeland weet
toch iedereen iedereen te wonen."
Een collega van een andere gemeente is nooit
letterlijk met de dood bedreigd maar heeft wel
te maken gehad met een zeer sinistere bedrei
ging op zijn afdeling. Volgens deze wethouder
door een zeer radicaal figuur met handgrana
ten thuis. De bewuste bedreiger zit inmiddels
vast en wacht op een proces. Desondanks
durft de wethouder nog steeds geen details te
geven. Hij vertelt wel dat die man voor zeer
grote onrust zorgde op zijn afdeling.
Aan terugtreden denkt de wethouder niet. Hij
weet van collega's elders in het land die die
keuze wel hebben gemaakt en hij begrijpt ook
waarom. Want bedreigingen, ze zijn niet leuk,
verzekert hij. De wethouder meent nog steeds
dat hij een taak heeft in het openbaar bestuur.
Dat hij op moet komen voor vooral de zwakke
ren. Maar dat opgefokt reageren, die ontzetten
de verharding van de maatschappij, het eisen
van een uitkering, dat maakt het werk niet
leuk, zo zegt hij.
Verharding
Niet iedereen maakt dat soort zaken mee als
bestuui-der. Tot op heden heb ik gelukkig geen
ervaringen met bedreigingen en dergelijke,
reageert wethouder M. Vermue van Borsele.
Wel ziet ze dat het respect voor elkaar in de
loop der jaren afneemt. Dat laatste wordt door
velen onderschreven. Verhardingen in de maat
schappij zijn ook in Zeeland merkbaar, weet
haar collega T. Croné (Schouwen-Duiveland)
maar al te goed.
Wethouder A. van Opdorp (Borsele) schat in
dat hij eens per kwartaal verbaal wordt be
dreigd. Hij vindt dat meevallen want hij
noemt dat aantal 'zeer sporadisch'. Zijn colle
ga T. 't Hart (Goes) kan zich geen echte bedrei
gingen herinneren. Wel wordt hij soms mid
den in de nacht opgebeld, 'om eens mee te ma
ken wat het is als je 's nachts niet kan slapen'.
Dat overkomt W. Renden (Schouwen-Duive
land) ook wel eens. Onder het motto 'wij wak
ker, jij ook wakker' is hij tot nu toe een aantal
keren rond vijf uur 's morgens uit zijn bed ge
beld door bewoners die protesteren tegen ver-
keershinder voor hun deur.
Verwensingen
De afkeer van het beleid van P. Ganseman (Ka-
pelle) wordt tot nu toe geuit door zijn auto te
bekrassen. Tot nu toe drie maal. Door wie? Hij
heeft geen idee. Hij merkt ook op dat velen
denken dat je tegen een wethouder alles mag
zeggen wat maar in je hoofd opkomt. „De erg
ste verwensingen. Gewoon midden op straat."
Wat opvalt bij de rondgang is dat een fiks aan
tal bestuurders alleen anoniem wenst te reage
ren. Er rust nog steeds een taboe op bedreigin
gen, constateert criminoloog F. Bovenkerk
dan ook in zijn boek 'Bedreigingen in Neder
land'. Uit die studie blijkt dat de afgelopen
twee jaar minstens 25 landelijke politici en ze
ker dertig lokale bestuurders met de dood zijn
bedreigd.
Een Zeeuws-Vlaamse wethouder, vorig jaar
ernstig bedreigd, wil zijn zaak niet opnieuw
oprakelen. Hij vindt niet dat een voorval tot
algemeen goed verheven moet worden. En ter
geruststelling: „In mijn periode als bestuurder
heb ik het in ieder geval nog steeds overleefd."
Een Walcherse wethouder vraagt ook om ano
nimiteit om op die manier anderen niet op een
idee te brengen. Ook zij krijgt zo nu en dan 'te
lefoontjes die wat verder gaan'. „Waarin ook
dreigende taal wordt geuit. Soms gericht te
gen mij. Maar soms ook tegen het personeel."
Gelukkig heeft lang niet iedereen last van be
dreigingen. Een aantal bestuurders looft het
gedrag van de Zeeuwen. Burgemeester J. Sala
(Sluis) heeft lof voor de manier van omgaan
met elkaar. Sinds zijn komst, juni 2003, naar
West-Zeeuws-yiaanderen, heeft hij zich nim
mer bedreigd gevoeld. In het algemeen vindt
hij wel dat de maatschappij aan het verharden
is. Maar dat ervaart hij niet in Sluis. Hij vindt
dat de mensen daar juist positief reageren en
tolerant zijn. Hij is niet de enige die zich zo uit
laat. Burgemeester J. Lonink (Terneuzen) is
ook te spreken over de Zeeuws-Vlamingen.
Hij is wel eens bedreigd, zo geeft hij toe. Maar
dat was tijdens zijn burgemeesterschap elders
in het land. En zijn collega J. Gelok (Borsele)
wordt niet bedreigd en voelt zich niet be
dreigd. Ook hij merkt de verharding van de
maatschappij. Zijn oplossing: „We zullen ons
moeten realiseren dat we onze jeugd moeten
trainen in de sociale omgangsvormen. Niet dis
cussiëren over normen en waarden, maar die
waarden en nonnen aanbieden aan ouders en
kinderen."
Bovenkerk zelf denkt dat bedreigingen een tij
delijk en puur Nederlands verschijnsel zijn.
Hij noemt het opvallend dat bestuurders in
omringende landen als België, Frankrijk en
Duitsland niet tot nauwelijks te maken heb
ben met die 'ziekte'.
Geen van de geraadpleegde Zeeuwse bestuur
ders geeft aan dat hij of zij ook gezwicht is
voor bedreigingen. Bovenkerk is daar, in het
algemeen, niet zo zeker van, zo blijkt uit zijn
boek. Zijn slotconclusie luidt niet voor niets:
'dreigen werkt. Soms'.
Emile Calon
