landbouwer wordt olieboer
iousbroek tracht in elke foto
ets onverklaarbaars te vinden
Een niet te stuiten scheppingsdrang
Hooikoorts verhuist
naar Serooskerke
17
GELICHT
PvZ opent forum over ziekenhuizen
Bezwaarschrift te laat: 50 dagen cel
Ziektekostenverzekering minima
Boete voor uitvoer softdrugs
Analyse vrachtroute Lamswaarde
woensdag 23 november 2005
(jnnrHenk Postma
De landbouw keert weer terug als
economisch trekpaard. Nu de olie
eeds duurder wordt, en het milieu
naar schonere brandstof snakt, krijgt
de akkerbouw een sleutelrol als grond-
stoffenleverancier voor schonere ener-
goedkopere brandstof en nieuwe
natuurlijher producten. Althans, el
ders in de wereld. Nederland loopt
daarin ver achter. Akkerbouwprovin-
Zeeland is zelfs wat schlemielig
ide kant blijven staan.
...agste tijd, vindt het Zeeuws Agra
risch Jongeren Kontakt (ZAJK) dat er
nu echt wat gaat gebeuren. Daarom
houden de jonge boeren een conferen
ce, Op vrijdag 2 december brengen ze
industriëlen, wetenschappers, ontwer
pers, en boeren bij elkaar. Die praten
dan in het provinciehuis over 'het nieu-
boeren': het verbouwen van land
bouwgewassen voor verwerking tot au
tobrandstof, elektriciteit en nieuwe
a-food producten.
Biobrandstof
De tijd lijkt rijp. De hoge olieprijs, en
ie bedreigingen van het boerenbe
staan, hebben nu ook de Zeeuwse ak
kerbouwers wakker geschud, zegt
ZAJK-voorzitter Anne Douwe van der
:,De jonge akkerbouwer uit Zaam-
slag studeerde dit jaar in Wageningen
al op een hoogst actueel onderwerp:
deproductie van alcohol uit suikerbie
ten. „Toen ik aan die studie begon,
leefde het nog nauwelijks. Ik merk nu
dat het bij Zeeuwse boeren gigantisch
inde belangstelling is komen staan."
Vege lijf
Aan mogelijkheden geen gebrek,
fera de suikerbiet. Nu Europa de
prijs daarvan niet langer kunstmatig
hoog houdt, dreigt dat gewas uit het
Zeeuwse landschap te verdwijnen. Ter
sijl veel meer uit de suikerbiet te ha-
is, dan nu gebeurt. Volgens Van
ir Zee is het zelfs het sterkste pro
Het Heinkenszands bedrijf Bioking werd overspoeld met orders, zodra het adverteerde met een installatie die plantaardi
ge olie omzet in diesel, gebruiksklaar voor iedere automobilist die er een hoekje voor vrij heeft. foto Willem Mieras
duet waarmee de Zeeuwse akkerbouw
het vege lijf kan redden. „Uit één sui
kerbiet kan je een hele reeks aan pro
ducten halen: alcohol, gas, en in de na
bije toekomst vervolgens ook nog aller
lei chemicaliën."
Landen als Brazilië, de Verenigde Sta
ten, Duitsland en Frankrijk zijn al
veel verder dan Nederland in de op
bouw van een 'bio-based economy'.
„Die landen steken daar al jaren veel
geld en onderzoek in. Nederland daar
entegen verwaarloosde de afgelopen
jaren het landbouw- en milieubeleid",
zegt de ZAJK-voorzitter.
Neem de Europese richtlijn die voor
schrijft dat auto's komend jaar min
stens twee procent biobrandstof in de
tank moeten hebben, oplopend tot
tien procent in 2020. Omringende lan
den stimuleerden dat al door geen ac
cijns te heffen op diesel of benzine die
met biobrandstof is aangelengd. Ne
derland gaat daar - na sterke Europe
se druk - pas toe over in 2006, en dan
nog slechts voor de duur van één jaar.
„Dat maakt de industrie en de boeren
huiverig te investeren in de bio-econo-
mie", zegt Van der Zee.
Niettemin komt er nu wat schot in de
zaak. Het provinciaal energiebedrijf
Delta maakte deze maand een miljoe
neninvestering bekend in een nieuwe
biodieselfabriek in de Eemshaven te
Delfzijl. Een gemiste kans voor Zee
land, want het had natuurlijk ook hier
gekünd, zeggen ze bij het ZAJK.
Koolzaad
Troostrijk is misschien de wetenschap
dat het provinciebestuur wat geld
gaat steken in een onderzoek naar de
mogelijkheden in Zeeland biodiesel te
produceren uit koolzaad. Mogelijke af
nemers zijn er genoeg, beweerde de
Biervlietse graanhandel Termont en
Thomaes eerder dit jaar al eens. Dat
bedrijf kondigde toen plannen aan om
koolzaadolie te veredelen tot auto
brandstof. Het Groen College in Goes
kreeg eerder al provinciegeld om te ex
perimenteren met de productie van
biodiesel uit koolzaad.
Dat is allemaal heel mooi. Maar
ZAJK-voorzitter Van der Zee zet lie
ver in op de teelt van suikerbieten en
aardappelen. „Daar kan je veel meer
alcohol, en dus brandstof uit halen.
Koolzaad en tarwe hebben nog een na
deel. Je kan ze goedkoop uit het bui
tenland halen. Dat maakt het voor
Zeeuwse boeren wat minder interes
sant."
De Gentse Kanaalzone profileert zich
inmiddels al als 'Bio-Energy Valley'.
Diverse grote bedrijven gaan er bio
brandstof produceren. Het bedrijf Ne-
dalco, dat in Sas van Gent alcohol pro
duceert voor gebruik in de industrie,
haakt er graag op in. Het heeft plan
nen om in Sas van Gent bio-ethanol te
produceren voor de autobrandstof-
markt. Maar het wil dan wel fiscale te
gemoetkomingen zien. Het ontbreken
daarvan hindert ook de initiatieven
van kleinere ondernemers en boeren,
die in de bio-business nieuwe kansen
zien.
De conferentie van het ZAJK - ge
steund door de Hogeschool Zeeland,
het provinciebestuur, Delta en Ko
ninklijke Heidemaatschappij - wil be
trokkenen nieuwe impulsen geven. De
Westkappelse ondernemer Adri Roel-
se, die dit jaar de Amerikaanse biocup
in Nederland introduceerde (een na
tuurlijk afbreekbaar wegwerpbeker-
tje), krijgt een platform om Zeeuwse
boeren te winnen voor deelname aan
de biogascentrale die hij wil bouwen
op de Axelse Vlakte. De centrale moet
gaan draaien op landbouwgewassen
en andere biologisch afbreekbare pro
ducten, en levert behalve elektriciteit
ook warmte en organische mest.
In Nederland is dat nog iets bijzon
ders. In een land als Duitsland niet.
Daar draait al bij zo'n 1500 boerenbe
drijven een kleine biogasinstallatie.
Melkveehouderij Van Alphen uit Axel
kondigde onlangs aan als eerste boe
renbedrijf in Zeeland ook zo'n installa
tie te willen bouwen.
Komend jaar moeten Nederlandse ben
zinestations twee procent biobrand
stof omzetten. Het Fries bedrijf Delta
Oil zet dan in Leeuwarden een
tankstation neer, waar tien verschil
lende brandstoffen worden verkocht.
Daaronder biogas, aardgas, ethanol,
biodiesel, gewone benzine en plantaar
dige olie. In Zeeland heeft de landbou
wer - tevens pomphouder - Wim van
Gorsel uit Rilland plannen om bio
brandstof te gaan verkopen.
Ondertussen baart een Zeeuws bedrijf
opzien met een landelijke primeur.
Bioking, gevestigd in Heinkenszand,
biedt de automobilist sinds kort een in
stallatie aan, die alle soorten plantaar
dige olie op eenvoudige wijze omzet in
diesel. Of het nu om slaolie gaat of om
afgewerkt frituurvet, het kan, na de
bewerking zo in de auto.
Volgens directeur Hans van der Ven
kan de kostenbesparing oplopen tot
75 procent. Hij staat versteld van het
succes van het apparaat. De eerste
veertig installaties waren binnen een
paar dagen uitverkocht. Van der Ven,
die zijn vinding via het internet te
koop aanbood, heeft nu uit de hele we
reld al drommen belangstellenden op
de wachtlijst staan.
MIDDELBURG - De Partij voor Zeeland (PvZ) heeft een
internet-discussieforum opgezet over de toekomst van de
Zeeuwse ziekenhuizen. Het forum is te vinden op
www.partijvoorzeeland.nl en bedoeld om meningen en
standpunten over de ziekenhuizen te verzamelen. De reac
ties die binnenkomen wil de Partij voor Zeeland bunde
len en aanbieden aan het provinciebestuur en/of de com
missie Vierhout die een rapport over de Zeeuwse zieken
huizen heeft opgesteld. De PvZ is er zelf voorstander van
om de huidige ziekenzorgformatie in Zeeland te handha
ven en in die hoedanigheid waar mogelijk te versterken.
MIDDELBURG - Een 34-jarige inwoner van Clinge heeft
een bezwaarschrift tegen de omzetting van een werkstraf
in een celstraf te laat ingediend, zo bleek gisteren in Mid
delburg. De politierechter concludeerde dat het bezwaar
schrift niet-ontvankelijk verklaard moest worden. De
Clingenaar bleek de termijn van twee weken, voor het
aantekenen van bezwaar tegen de omzetting van werk
straf in een gevangenisstraf door het Openbaar Ministerie
omzetting, te hebben overschreden. Dat betekent dat de
man nog vijftig dagen, ter vervanging van de (mislukte)
honderd uur werkstraf, moet gaan zitten.
TERNEUZEN - Niet alleen de gemeente Terneuzen, maar
ook Sluis en Hulst sluiten een collectieve ziektekostenver
zekering af voor minima met zorgverzekeraar OZ. De drie
Zeeuws-Vlaamse gemeenten hebben nauw samengewerkt
om te komen tot dit contract. Zij willen hiermee voorko
men dat minima in het nieuwe zorgstelsel onverzekerd ra
ken. Het gaat om een pakket zonder eigen risico en een
brede aanvullende dekking, waaronder tandarts en fysio
therapie. De doelgroep is hierdoor niet alleen goed verze
kerd tegen een voordelig tarief, ook is de verwachting dat
zij minder vaak bij de gemeenten hoeven aan te kloppen
voor bijzondere bijstand.
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter A. Jans-
sens-van Kampen heeft een 28-jarige man uit Oostende
(B) gisteren veroordeeld voor bezit van softdrugs tot hon
derd euro boete. De verdachte wilde 22 september dit
jaar vijf gram hasj naar België uitvoeren, maar werd in
Terneuzen aangehouden. Hij zei niet te weten dat het be
zit van softdrugs verboden was.
LAMSWAARDE - De Frederik Hendrikstraat in Lams
waarde wordt betrokken bij de analyse voor alternatieve
routes voor vrachtverkeer. De gemeente Hulst heeft een
aantal straten in diverse dorpen, waar de bewoners kla
gen over overlast van vrachtwagens, onder de loep geno
men en bekijkt of er voor het vrachtverkeer alternatieve
routes kunnen worden opgezet. Dit gaat niet zomaar. De
bebording moet worden gewijzigd en ook moeten andere
wegbeheerders akkoord zijn met eventuele omleidingen
voor het vrachtverkeer. Wanneer de analyse wordt afge
rond, is nog niet bekend.
lunst
borRolf Bosboom
RDDELBURG - Rudy Kous-
wek krijgt regelmatig van le
is foto's toegestuurd als goed-
edoelde suggestie voor zijn we-
tïjkse PZC-rubriek Foitosyn-
i(se, De meeste ervan zijn niet
ruikbaar, omdat ze op zichzelf
Ité bijzonder zijn. „Ze zetten
lijn verbeelding niet meer in
bra." Hij zoekt juist naar het
ijrondere in ogenschijnlijk ge-
one afbeeldingen. „Het is mij
doen om een soort wonder in
Ie foto."
zei dat gisteravond in de
ïuwse Bibliotheek in Middel-
tg tijdens een bijeenkomst
ïdoor de PZC was georgani-
ïd, ter gelegenheid van de
ïschijning van zijn boek Ver-
m verwantschappen, waar
in reeks Fotosyntheses is ge-
mdeld.
de tweede keer dat zijn
Itragen, die elke woensdag
•hjnen in het kunstkatern,
Ongebundeld. Twee jaar ge-
fenverscheen het eerste deel,
der de titel Opgespoorde won-
toi. De bundel werd twee
tonden geleden bekroond met
ibnHanlo Essayprijs.
ipunt van elke Fotosyn-
is een foto die vaak tiental-
jaren oud is. Dat heeft voor
fok een praktische reden.
1 r de foto's van nu worden
1 nk krankzinnige bedragen ge-
verklaarde Kousbroek.
daarom vooral foto's
ör weinig of geen rechten op
O, En die zijn vaak geda-
Daarbij komt dat ik ze
italook mooier vind."
Rudy Kousbroek:
niet."
„Mij moet het gevoel bekruipen: hier klopt iets
foto Ruben Oreel
Kousbroek zoekt een verhaal
achter de foto, dat niet noodza
kelijk hét verhaal hoeft te zijn
maar wel zijn verhaal is. Hij
speurt naar het element dat hem
treft, naar het bijzondere, naar
het wonder. „Dat is er lang niet
altijd een-twee-drie aan af te
zien. Mij moet het gevoel bekrui
pen: hier klopt iets niet, hoe kan
dit in godsnaam? De opzet is om
in elke foto iets te vinden dat on
verklaarbaar is."
De schrijver, 76 jaar inmiddels,
las vijf afleveringen uit de nieu
we bundel voor, terwijl de bijbe
horende foto's werden geprojec
teerd. Andermaal liet hij horen
hoe origineel, erudiet en onder
houdend zijn associatief opge
bouwde essays zijn, terwijl hij
zich tegelijkertijd op beschei
den wijze bekommerde om zijn
publiek. „Ik weet niet hoe lang
u dit nog volhoudt."
Een mooi voorbeeld was de Fo
tosynthese op basis van de af
beelding van een hamster, die
hem aan een Anglicaanse bis
schop deed denken. „Een geeste
lijke dus die probeert zijn leed
wezen te betuigen. Dat blijkt uit
de onschuld die van hem uit
gaat, het handenwringen, het be
dremmelde; let ook op het mond
je: onmiskenbaar een mond ge
wend aan bidden en prevelen,
zoals de roze handjes gewend
zijn te zegenen en een kruis te
slaan; die indruk wordt nog ver
sterkt door de terugwijkende
kin, die in Engeland vaak met
de geestelijkheid wordt geassoci
eerd."
Een andere foto toonde de enor
me luisterapparaten die in de
Tweede Wereldoorlog werden
gebruikt om bommenwerpers te
horen aankomen. Wat volgde
was een mooi betoog over de
snelheid van het geluid, over het
ideaal van ergens arriveren voor
dat je vertrokken bent en over
de denkbeeldige mogelijkheid
om de machines te gebruiken
om te luisteren naar 'het kraken
van de hemelse gebinten', maar
ook naar het verleden en naar
de wereld zelf. „Eindelijk kun je
dan de vogels horen spreken, de
dierentalen verstaan", aldus
Kousbroek. „De uiteindelijke
ontraadseling van de natuur."
Toen het boek al naar de druk
ker was, viel hem nog een ande
re mogelijkheid in. „Als je die
enorme toeters nou eens omge
keerd zou gebruiken, als een
soort saxofoons... Wat een he
mels concert zou dat opleve
ren."
Rudy Kousbroek, 'Verborgen ver
wantschappen', 143 blz., uitgeverij
Augustus, 19,95 euro.
jjjfiolf Bosboom
ÏWSKEKKE (W) - De Wal-
'"se talentenjacht Hooikoorts
W aan haar vierde seizoen,
"itog 25 november is de eer
man zes voorrondes.
een aantal verschillen ten
Nite van voorgaande jaren,
^belangrijkste is de locatie.
Hooizolder in Westkapelle,
het evenement steeds werd
®ouden, is afgehaakt. Als nieu-
^ehisDe Zandput in Seroos-
gevonden.
'®der worden de voorrondes
-e- meer op woensdag- maar
op vrijdagavond gehouden. Bo
vendien wordt de wedstrijd, net
zoals bij de Bevelandse variant
2nd Influenz, voortaan niet al
leen vóór jongeren maar ook
dóór jongeren georganiseerd.
De opzet is verder gelijk geble
ven. Hooikoorts is nog steeds be
doeld voor jongeren tussen de
14 en 24 jaar die podiumerva
ring op willen doen. Er zijn
twee categorieën: muziek en
dans. Ook komt er nog een
avond voor beginnende dj's. Een
deskundige jury en het publiek
bepalen welke deelnemers aan
de voorrondes doorgaan naar de
finale.
Voor de eerste voorronde, die
vrijdag om 20.00 uur begint,
staan vier bands en twee dans
groepen geprogrammeerd. In de
categorie muziek treden aan: de
death metalband Xtortion uit
Walcheren (eerder deelnemer
aan de Kunstbende en 2nd In
fluenz), de eveneens Walcherse
britrockgroep The Straits, punk
rockband Girls of Moon (voor
heen So What) uit Zierikzee en
Tepic Decoys uit Zuid-Beve
land, die alternatieve rock met
wortels in de jaren zestig spe
len.
De dansgroepen zijn Everything
uit Goes en SVS uit Seroosker
ke. Tijdens het juryberaad ver
zorgt Scwar, finalist tijdens de
eerste twee edities van Hooi
koorts, een gastoptreden.
door Anita Tournois
WESTDORPE - Zes kunstenaars, van wie
vier familieleden, tonen in hun werk dat tal
van zaken in het leven hen inspireren. Hoe
wel ze verschillen in werkwijze, techniek en
inspiratiebron zijn er soms overeenkom
sten. Het experiment vormt voor sommigen
een belangrijke factor bij het creatieproces,
naast een niet te stuiten scheppingsdrang,
die voor allen geldt.
De najaarstentoonstelling in Galerie 45 om
vat schilderijen in tal van technieken als
grafiek, aquarel, batik, pastel, gemengde
techniek en keramiek en sieraden, geïnspi
reerd op onder andere de natuur, de mens,
beeldgedachten, spiritualiteit, literatuur,
reizen en gevoelens.
Een groot deel van deze expositie wordt in
genomen door de familie Van Waes. Haar ar
tistieke kunnen is in Zeeuws-Vlaanderen in
tussen voor de meeste galeriebezoekers een
begrip. Vader Johan van Waes, echtgenoot
Ria van Waes-de Maat, dochter Esther, die
in hun voetsporen trad, en partner Anno En-
serink vormen een artistiek viertal dat el
kaar onophoudelijk stimuleert.
Eerstgenoemden bekwamen zich al jaren -
Van Waes-de Maat reeds zo'n dertig tot veer
tig jaar - op het kunstzinnige vlak via oplei
dingen aan academies, cursussen en work
shops in verschillende technieken. In het
platte vlak is het bijna onmogelijk te benoe
men wat nog niet is geprobeerd. Alles wat
kunst betreft heeft haar warme belangstel
ling. Uitzonderlijk veelzijdig ontwikkelde
zij zich in tal van disciplines op een gedegen
manier. Het experiment is haar lief en her
halingen tracht ze zoveel mogelijk te vermij
den.
Dit geldt ook voor Esther. De monotype -
eenmalige, unieke afdruk - blijkt voor bei
den de favoriete kunstuiting. Hiervoor
wordt steeds opnieuw gezocht naar specifie
ke vormen van druktechnieken, waarbij ge
bruik wordt gemaakt van zeer diverse mate
rialen, weefsels en draden zoals bijvoor
beeld vlas en zeemleer maar ook verschillen
de soorten papier zoals zooltjes van schuur
papier.
Wie in deze mate experimenteert komt van
zelfsprekend tot eigen procédés, die mede
door het werken in lagen voor bijzondere ef
fecten zorgen. Van Waes-de Maat: „Mijn
werken krijgen al denkend en kijkend
vorm, zodat zich steeds verrassende dingen
aandienen." Vereeuwigde stempel, met per
soonlijke vingerafdruk, of Zwin plankier,
een drieluik waarin houtdeeltjes zijn toege
past, vormen enkele voorbeelden van haar
kunnen.
Batik
Esther legt zich naast de grafische techniek
vooral toe op experimentele batik. Het spel
met lijn en kleur ontwikkelt zich in haar
werk tot organische vormen en figuren. Bij
zonder is Vuurdans, een expressieve batik
in warme roodtinten. De batiks in abstracte
vormgeving van partner Enserink zijn soms
dermate overeenkomstig, dat het moeilijk is
te onderscheiden wie van de twee welk
werk gemaakt heeft. Van Waes senior is
zeer bedreven in het aquarelleren, een tech
niek die hij wekelijks doorgeeft aan een
flink aantal cursisten. We zien vrije natuur
impressies als Ochtendgloren, Avond, Na de
storm of de pastel van een rots.
Basale vormen
Vera Schleibach en Linda Piket exposeren
respectievelijk keramiek en sieraden. In de
serie met basale vormen in rood-zwart, in
een mix van ruw gelaten en geglazuurde de
len, toont Schleibach een duidelijke aanzet
tot een eigen stijl, sober maar boeiend. De
natuur en vooral keien en stenen vormen in
spiratiebronnen voor haar keramische objec
ten.
Ook Piket maakt gebruik van voorwerpen
uit de natuur, vooral van de zee, naast mate
rialen als bijvoorbeeld Venetiaans glas of
roodkoper om haar juweelcreaties gestalte
te geven. „Ik ben een echte strandjutter en
verzamelaar. Alles is voor mij van waarde.
Het simpelste een edele uitstraling geven is
mijn streven."
Het kraakbeen uit de kop van een kabel
jauw, krabbenpootje of vruchtenpit worden
onder haar hand onherkenbaar vervormd
en toegepast in sieraden zoals ringen en bro
ches. Niet-alledaagse materialen, gevat in
edelmetaal als goud of zilver, verwerkt tot
organisch gevormde juweelcreaties met een
koninklijk allure.
Expositie t/m 18 december in Galerie 45, Sin
gel 45, Westdorpe. Geopend: do.-zo., 13-17 uur.
foto Peter Nicolai
Juweelcreatie Marianne van Linda Liket uit de serie l'Atlantique.
