PZC
Schroeistaartige Skreeften zijn Knallrümpfige Kröter
grondig
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
Harry Potter doet het in alle talen
zaterdag 19 november 2005 2^
In Harry Potter en de Halfbloed Prins dui
ken enkele nieuwe personages op, onder
wie Rufus Scrimgeour en professor Horace
Slughom. Scrimgeour schijnt in de Neder
landse vertaling van Wiebe Buddingh' de
achternaam Schobbejak te krijgen, zo wil
althans de internet-encyclopedie Wikipe-
dia. Wat Slughom wordt, is nog onbekend.
En hoe zal de 'horcrux' heten? Buddingh' is
misschien wel de meest eigenzinnige van al
le Pottervertalers, zo leert een vergelijking
van Potter-uitdrukkingen in een vijftiental
talen.
Sommige Potter-figuren spreken de - meest
al vaste - vertalers kennelijk meer aan dan
andere. Wie er met kop en schouders boven
uit springt is de driekoppige hond Fluffy
uit De Steen der Wijzen, het eerste Pot-
ter-boek van schrijfster J.K. Rowling.
Hij krijgt in vrijwel alle talen een andere
naam. In het Fins heet hij Pörrö, in het
Frans Touffu, in het Noors Nussi, in het Ita
liaans Fuffi, in het Servisch Flafi, in het
Russisch Poesjok en in Nederland kent iede
re Potter-lezer hem natuurlijk als Pluisje.
Opmerkelijk is dat er in het Chinees twee
namen de ronde doen voor Fluffy. In de ver
taling voor het grote China heet hij Luwei,
maar in de aparte vertaling die is gemaakt
voor Taiwan heet hij - politiek zeer correct
- Mao Mao.
Ook op Bertie Bott's Every Flavour Beans
heeft menige vertaler zijn fantasie losgela
ten. In het Italiaans heten ze vrolijk Gelati
ne Tuttigusti 1 en ook de Duitse vertaler
heeft met Bertie Botts Bohnen jeder Ge-
schmacksrichtung zijn best gedaan. Het
Franse Dragées Surprises de Bertie Cro-
chue steekt daarbij een beetje mager af,
evenals het Deense Berties Multismags-
bonner. Maar winnaar in deze categorie is
ongetwijfeld Wiebe Buddingh', zoon van
Cees en de vaste Potter-vertaler voor Neder
land, met zijn originele Smekkies in alle
smaken.
Bij de naam van Harry Potters toverschool
Hogwarts heeft menig vertaler het even
eens laten afweten en gewoon het origineel
naar zijn eigen taal overgezet. Maar er zijn
ook uitzonderingen. Zo gaat Potter in Fin
land naar Tylypahka, in Frankrijk naar
Poudlard, in Noorwegen naar Galtvort, in
Tsjechië naar Bradavice, in Hongarije naar
Roxfort en in Nederland natuurlijk naar
Zweinstein.
Bij Blast-Ended Skrewts, de fabeldierschor-
pioenen, zijn daarentegen weer alle rem
men losgegaan. Wiebe Buddingh' spreekt
van Schroeistaartige Skreeften, maar ook
andere vertalers hebben hun best gedaan
op een leuke vondst. Al ontgaat de ware
woordspeling je wellicht, in het Fins klinkt
hoort hem - Rayhaaja, in het Duits, dat
dichterbij het Engels ligt, Heuler, in het
Grieks niet onverdienstelijk Ex psalmo, in
het Frans Beuglante, in het IJslands, ook
goed in het gehoor, Öskrari, in het Spaans
Vociferador, in het Buddingh's Brulbrief,
in het Russisch - ook heel goed voorstel
baar - Gromovesjatel.
Bij het beroemde spel Quidditch gaat het
daarentegen in menige taal weer fout. Er
Raiskeperaiset Sisuliskot alleszins lekker,
evenals het Deense Fultskolopendre, het
Franse Scroutt a Pétard, het Spaanse Escre-
gutos de Cola Explosiva, het Zweedse
Sprangstjartsskrabbor en het Hongaarse
Durrfarkü Szurcsók. Maar ook de Duitse
Knallrümpfige Kröter mogen er zijn.
Tot veler verbeelding heeft ook de Howler
van Rowling gesproken. In het Fins heet hij
- spreek de a uit als en de y als uu en je
zijn maar enkele vertalers die hun eigen
Quidditch hebben uitgevonden, alle overi
gen houden het bij transcripties. Maar in
het Fins spelen de tovenaarsleerlingen op
hun bezemstelen Huispaus, in het Noors
Rumpeldunk, in het Portugees-Braziliaans
Quadribol, in het Slowaaks Metlobal, in
het Tsjechisch Famfrpal, en natuurlijk in
het Nederlands Zwerkbal. En de vertaling
van Buddingh' voor Quality Quidditch Sup
plies steekt bij vergelijking alle andere ta
len naar de kroon: Zwik Zwachtels
Zwerkbalpaleis. De Bludger in Zwerkbal -
in het Nederlands Beuker - komt er weer be
ter af met Ryhmy in Finland, Youzouqiu in
China, Cognard in Frankrijk, Tluczek in Po
len, Dunkare in Zweden, Potlouk in Tsje
chië, Gurkó in Hongarije en - goedgekeurd
- Klatscher in het Duits. Maar de Italiaanse
Beuker verdient ook een vermelding: Boli
de. Weer een ander geval zijn de Death Ea
ters, die in de nieuwe Harry Potter een for
se come-back maken. In veel talen zijn ze
letterlijk genomen: Mangemort in het
Frans, Devorador da Morte in het Portu
gees, Todesser in het Duits. Dan winnen
Buddingh's Dooddoeners met voorsprong.
Ook de namen van veel personages blijven
in vele talen hetzelfde, waaronder die van
Vernon, Petunia Dudley Dursley. Slechts
het Noors spreekt van de welluidende Wik-
tor, Petunia Dudleif Dumling en Bud
dingh' heeft zijn eigen Herman, Petunia
Dirk Duffeling uitgevonden. Bij Rita Skee-
ter - de roddeljournaliste van de Ochtend
profeet - gaat het weer iets beter: Rita Slita
(Noorwegen), Rita Vitrol (Hongarije) en na
tuurlijk Rita Pulpers (Nederland).
Ook het hoofd van het Minsterie van Tover'
kunst, Cornelius Fudge, heeft een paar heer
lijke vertaalnamen gekregen, zoals Corne
lius Toffee in het Fins, Kornelius Popietal
in het Tsjechisch, Kornelius Bloef in het
Noors, Cornelis Droebel in het Nederlands
en de Italiaanse en Hongaarse vertaler za
ten kennelijk naast elkaar toen ze respectie
velijk Cornelius Caramell en Cornelius u-
ramel neerpenden.
In Harry Potter en de Halfbloed Prins ko
men weer tal van nieuwe figuren en begrip
pen voor, zoals de personen Rufus Scrung
our en Horace Slughorn en niet te vergen
de 'horcrux'. Over enkele maanden, alsn
ry Potter deel zes in alle voornoemde tale
is vertaald, is mogelijk op www.eiüenie-
der.de/int weer te ontdekken of Wiebe p.
dingh' ook deze test heeft doorstaan,
AlyKno
Harry Potter en de Halfbloed Prins liet""
af vandaag in de boekhandel.
