Mtet geldkist op de bagagedrager
Proverko zoekt naar bouwplekken
Vrouwen nemen de
leiding over in
Noors bedrijfsleven
ABN zoekt overnamekandidaten
Doelstelling jeugdbanen gehaald
Corio koopt winkelcentrum Parijs
Roep om meer garanties veevoer
floek over honderd jaar boerenleenbank op Zuid-Beveland
Grontmij
wil van deel
projecten af
het bedrijf
donderdag 17 november 2005 ZJ
AMSTERDAM - Het Nederlandse bankbedrijf ABN Am-
ro is op zoek naar kleine overnamekandidaten om zijn po
sitie in Duitsland te verstevigen. Dat heeft bestuursvoor
zitter Rijkman Groenink gezegd in een interview met de
Duitse zakenkrant Börsen Zeitung.
„Als we de kans krijgen om daar een kleine bank over te
nemen, dan zullen we dat doen." Wel moeten deze bedrij
ven voldoen aan de strategie van ABN Amro, gericht op
het bankwezen in het middensegment en aan de finan
ciële doelstellingen van de bank.
„We willen consolideren en groeien in Duitsland", aldus
de ABN Amro-topman. Vorig jaar voegde het bankcon
cern de Duitse onderdelen in vermogensbeheer Delbrueck
en BethmannMaffei samen. Deze bedrijven hebben geza
menlijk een beheerd vermogen van 13 miljard euro. Daar
mee behoort ABN Amro tot de vijf grootste 'private
banks' in Duitsland. ANP
DEN HAAG - De Taskforce Jeugdwerkloosheid en
MKB-Nederland hebben tot nu toe 24.218 jeugdbanen ge
schapen. Dat hebben de werkgroep en de ondernemersor-,
ganisatie gisteren bekendgemaakt. Met het aantal leer-
en werkplekken is de doelstelling voor dit jaar van 22.500.
banen gehaald.
Voorzitter van de werkgroep H. de Boer is tevreden over
het resultaat, maar hij ziet nog wel knelpunten. Onder
meer het hoge aantal voortijdige schoolverlaters is een
probleem. Ook is er te weinig inzicht in zowel de vraag
naar stageplaatsen als het aanbod door bedrijven en in
stellingen. ANP
UTRECHT - Vastgoedbelegger Corio koopt voor 51,8 mil
joen euro een winkelcentrum ten westen van de Franse,
hoofdstad Parijs. Dat heeft de onderneming gisteren be
kendgemaakt.
Het winkelcentrum, dat de naam 'Art de Vivre' draagt, le
vert momenteel een jaarlijkse bruto huur op van 3,35 mil
joen euro. Dit levert Corio een rendement op van ruim 6
procent. ANP
MEPPEL - Zuivelconcerns Friesland Foods en Campina
en vleesverwerker Sovion eisen dat de veevoersector meer
garanties voor veilig voer gaat bieden. De veevoerbedrij-
ven moeten dat voor 2007 geregeld hebben.
Veevoer is een 'belangrijke risicofactor' bij de productie
van veilig voedsel, menen de drie concerns. Omdat vee
houders vaak de grootste klappen oplopen in een voercri-
sis, moet de sector ook beter regelen bij wie de boeren
kunnen aankloppen voor vergoeding in dergelijke geval
len, aldus Campina, Friesland Foods en Sovion.
De Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie (Nevedi)
stelt dat de sector het kwaliteitssysteem voor het veevoer
(GMP+) verbetert. Ook zetten de veevoerbedrijven een
'verzekeringsconstructie op die de risico's afdoende moet
afdekken'. Schandalen met veevoer als de mpa-affaire en
te veel dioxine in voeder voor melkkoeien staken de afge
lopen jaren geregeld de kop op. De veevoedersector moet
de kans op d'ergelijke crises verminderen, vinden de zui
velconcerns en de vleesverwerker. ANP
gorBenJansen
Cq£§ - Het is een melig gezel-
hap. die vertegenwoordigers
r de internationale financiële
„reld die in het tv-spotje van
b Rabobank verveeld naar de
hatste spreker van de dag luiste-
Ze slaan zich van pret op de
ujeén wanneer Rabobank-ver-
Ltvoordiger Jochem de
Min vertelt dat het bij zijn
talk, opgericht door boeren,
«iet alleen om winst draait en
er geen aandeelhouders zijn
„aarleden, die ook nog invloed
op het beleid hebben ook. Een
filer.
Ft het boek 100 jaar Rabobank
Beveland, dat vandaag wordt ge
presenteerd, blijkt dat het beeld
jat het spotje van de bank
schetst op waarheid berust. Op
selke drijfveren en mechanis
men het beleid van de bank
[joelt wordt er niet helemaal uit
duidelijk, helder is in elk geval
cat de oprichters van de vijftien
boerenleenbanken die in het eer-
kwart van de vorige eeuw op
Zuid-Beveland zijn opgericht,
«nwinstoogmerk hadden. De
boerenleenbank in Borssele bij-
oorbeeld gaf in 1918 op spaar
geld 3 procent rente en rekende
•poor voorschotten en hypothe
ken respectievelijk 4,0 en 5 pro
cent rente. Die marge was net
mot genoeg om de kosten van
gebankte bestrijden en een re
servefonds voor moeilijke tijden
op te bouwen. Die kosten vielen
trouwens mee. Net als in de an
dere dorpen waar boerenleen
banken waren opgericht, hield
de kassier bank aan huis. Een
brandkast en een kasboek wa
ren zijn belangrijkste attribu
ten.
Fusiegolf
Twaalf van die boerenleenban-
ken zijn inmiddels opgegaan in
Rabobank Beveland. Alleen de
Rabobank Kapelle-Wemeldinge
heeft zich - nog - aan de fusie
golf onttrokken. De oudste regel
rechtevoorloper, de boerenleen
bank Kruiningen, is honderd
jaar geleden opgericht. Reden
voor het bestuur de historicus
Het voor 1938 zeer luxe kantoor van de boerenleenbank in 's-Heer Arcndskerke was voor sommige klanten aanleiding hun lidmaatschap
te beëindigen. foto Willem Mieras
Peter Priester een eeuw bankie
ren ten plattelande te laten be
schrijven.
Het idee achter de boerenleen
banken is afkomstig van de
Duitse burgemeester Friedrich
Wilhelm Raiffeisen. Hij bedacht
een simpele methode om geld
schieters van buitenaf van het
platteland te weren. Spaargel
den bijeenbrengen en ze vervol
gens tegen gunstige tarieven
weer uitlenen. Zo kon worden
voorzien in de toenemende fi
nancieringsbehoefte van de
landbouw aan het einde van de
negentiende en het begin van de
twintigste eeuw. Kunstmest en
zaaizaden raakten in zwang en
later deed de mechanisatie zijn
intrede. Dat betekende dat geld
moest worden geïnvesteerd dat
later pas kon worden terugver
diend. De coöperatieve boeren
leenbank was een uitkomst.
Boeren waren geen klant van de
bank maar lid. Dat lidmaat
schap was niet vrijblijvend. Wie
niet verscheen op een algemene
ledenvergadering kreeg een boe
te en bij weigering die te beta
len, dreigde, royement. Latei-
werd besloten niet te straffen,
maar te belonen: aanwezigheid
op een ledenvergadering leverde
presentiegeld op. Desondanks
verwaterde de betrokkenheid in
de loop van de jaren. Op den
duur waren leden alleen in gro
ten getale bijeen te krijgen als
er iets te vieren viel.
Centrale figuur in de beginjaren
van de boerenleenbank was de
kassier. In veel gevallen vervul
de het hoofd der school in een
dorp deze taak bij wijze van ne
venfunctie. Die kon in elk geval
rekenen. De bank was een ka
mertje in de woning van de kas
sier. De klanten wachtten in de
gang of in de woonkamer tot ze
aan de beurt waren. In Borssele
moesten de bezoekers van de
bank door de keuken van de kas
sier. Zo wist iedereen wat er die
dag bij hem op tafel kwam.
De kassier reed doodgemoede
reerd met zijn geldkist op de ba
gagedrager van zijn fiets naar
een ander dorp om daar zitting
te houden. Bankovervallen en in
braken bestonden vóór de jaren
zeventig niet op Zuid-Beveland.
Toch namen sommige banken
voorzorgsmaatregelen. De kas
sier van Yerseke schafte een
waakhond aan en het bestuur
van de bank in Borssele had zijn
kassier een revolver ter beschik
king gesteld. Het kantoor van
de boerenleenbank 's-PIeer
Arendskerke was uitgerust met
een slim valluik voor de brand
kast. Dat luik was bovendien
voorzien van elektrische contac
ten, die een bel in de woning
van de politieagent in 'werking
konden stellen.
Bouwen
Aan het knusse thuisbankieren
- maar dan wel bij de kassier
thuis - kwam een einde toen
steeds meer banken een eigen
kantoor, vaak eerst nog met
dienstwoning voor de kassier,
lieten bouwen.
Zo verrees in 's-Heer Arendsker
ke in 1938 een voor die tijd zeer
royaal uitgevoerd kantoor met
een grote kluis, safeloketten en
zelfs centrale verwarming. Zo
veel spilzucht schoot een aantal
leden in het verkeerde keelgat
en ze zegden op. Tussen 1950 en
1975 legden de boerenleenban
ken op Zuid-Beveland een enor
me expansiedrift aan de dag.
Daarbij mikten zij vooral op
Goes. In het laatste kwart van
een eeuw boerenleenbankwezen
op Zuid- Beveland deed zich,
net als in andere aan de land
bouw gelieerde bestuurlijke en
maatschappelijke organisaties,
een sterke schaalvergroting
voor.
De inmiddels onder de naam Ra
bobank functionerende zelfstan
dige verenigingen maakten een
langdurig fusieproces door, vol
mislukte en vervolgens weer op
gang gebrachte onderhandelin
gen, maar met een onvermijdelij
ke uitkomst.
Zo ontstond op 31 december
2000 Rabobank Beveland. Nu
Kapelle-Wemeldinge nog.
DE BILT - Grontmij wil een aan
zienlijk deel van zijn internatio
nale vastgoedprojecten over
doen aan het Britse Slough Esta
te, Dat maakte het ingenieurs-
bedrijfgisteren bekend.
Nu heeft een boekenonderzoek
plaats. Als dat geen obstakels
oplevert, dan ontvangt Gront
mij eind dit jaar 20 miljoen euro
voorde activiteiten.
Slough Estates heeft een optie
om nog een deel van de vastgoed
projecten van Grontmij te ko
pen. In dat geval krijgt Gront
mij volgend jaar nog eens 9 mil
joeneuro.
Hetgaat om projecten in Honga
rije, Polen en-Italië. Ongeveer
twintig medewerkers stappen
na de transactie van Grontmij
over naar Slough Estates. Bij
Grontmij werken in totaal 3500
mensen. Grontmij wil de op-'
brengst uit de verkoop gebrui
ken om schulden af te lossen.
Ook wil het investeren in de acti
viteiten die overblijven.
Grontmij kondigde in maart vo
rig jaar al aan afstand te doen
van verschillende activiteiten.
Eerder werden Degromij (delf
stoffenwinning) en SBI Fries
land en Vagron (reststofverwer
king) verkocht.
Een deel van de vastgoedprojec
ten in Nederland werd in juli
van de hand gedaan voor 7 mil
joen euro. Een koopoptie voor
r-°o eens 7 miljoen euro wordt
nog door koper Holland Ontwik
kelgroep bekeken.
Grontmij biedt advies- en inge-
flteursdiensten voor bouwprojec
ten, infrastructuur en milieu.
Na de transactie met Slough
Nates heeft Grontmij ongeveer
tweederde van zijn vastgoedpor-
'teieuille afgestoten. De resteren
de projecten vertegenwoordigen
a°g een waarde van 30 miljoen
euro. Het bedrijf denkt deze acti-
piten in de loop van volgend
jar te verkopen. Verder wil
Jrontmij nog verschillende be-
pVendie actief zijn in reststof-
^verwerking van de hand
doen.
Overnames
Nisten denken dat Grontmij
jteaks 80 tot 100 miljoen euro
"Schikbaar heeft voor overna-
J* Het bedrijf kijkt voor kan
ji in Nederland, België en
uitsland. Maar ook zoekt het
[aar kleinere acquisities in Po-
Tsjechië en Hongarije. ANP
Als het aan de Noorse regering
ligt worden per 1 januari min
stens 40 procent van de bestuurs
functies in beursgenoteerde be
drijven door vrouwen bekleed.
Ondernemingen die te veel man
nen in de Raad van Bestuur heb
ben, lopen het risico door de
staat gesloten te worden.
door Windy Kester
OSLO - Voor een land waar
vrouwelijke volksvertegenwoor
digers borstvoeding geven in het
parlement, is de maatregel mis
schien niet eens zo vreemd. Het
was nota bene een conservatie
ve, mannelijke, minister voor
Handel en Industrie die een
paar jaar geleden uitriep dat hij
de oude-jongens-krentenbrood
cultuur meer dan zat was.
Deze minister deed het voor
werk voor een wet die per 1 ja
nuari 2006 ingaat. Veertig pro
cent van de bestuurdersstoelen
van de Noorse beursgenoteerde
bedrijven moet door een vrouw
bezet worden.
Huidig minister voor Handel en
Industrie Karita Bekkemellem:
„Meer dan de helft van de men
sen met een economische oplei
ding is vrouw. Het zou vreemd
zijn hier niets mee te doen. Bo
vendien hebben wouwen vaak
betere schoolresultaten."
Naast haar kantoor op de vijfde
verdieping van het ministerie in
Oslo staat een monument ter
herinnering aan Gro Harlem
Brundlandts 'vrouwenregering'.
In 1985 presenteerde de toenma
lige sociaal-democratische pre
mier een regering waarin meer
dan 40 procent van de ministers
vrouw was. De wetstekst is hier
op gebaseerd.
Momenteel is 22 procent van de
Noorse bedrijfsbestuurders van
het vrouwelijk geslacht. Dit is
het hoogste aandeel ter wereld,
maar niet genoeg.
Redelijk
Daarom komt er nu een wettelij
ke eis. Wie niet meedoet, wordt
na de overgangsperiode van
twee jaar gedwongen de tent te
sluiten. Bekkemellem acht dat
redelijk: „Opheffing gebeurt
ook als een bedrijf verzuimt be
lasting te betalen of op een an
der manier de wet overtreedt."
Toen het idee over rechtsgelijk
heid in de bestuurskamer ont
stond, fronsten velen hun wenk
brauwen. Zelfs in een land waar
de kinderopvang goed geregeld
is, is het moeilijk om de zorg
voor een gezin met een hoge
functie te combineren, zo werd
gezegd.
Onzin, meent minister Bekke
mellem. „Ik heb zelf kleine kin
deren. Net als nog twaalf van de
negentien andere ministers. En
het besturen van een land vergt
minstens evenveel als een zware
functie in het bedrijfsleven."
Ook het Genootschap voor Noor
se Ondernemingen (NHO) denkt
dat de wet praktijk kan worden.
In het project Female Future
traint NHO hoogopgeleide vrou
wen die een bestuursfunctie am
biëren. Hun namen komen in
een database waaruit bedrijven
kunnen putten als ze op zoek
zijn naar een competente dame.
Te gek
Het is vooral de sanctie - slui
ting van de onderneming - die
de werkgevers tegen de borst
stuit. „De straf staat niet in ver
houding tot het misdrijf. Het is
toch te gek dat je de zaak moet
sluiten omdat je een vrouw te
kort komt?", stelt NHO-direc-
teur Sigrun Vaheng. Ze pleit
voor alternatieven, zoals boetes.
Bijna alle beursgenoteerde on
dernemingen zijn NHO-lid. Vol
gens Vaheng zien ze inmiddels
bijna allemaal het nut van de
wet. „Natuurlijk is een bestuur:
van mensen met een verschillen
de achtergrond beter dan een be
stuur van jongens die allemaal,
op dezelfde school hebben geze
ten en hun maatpak allemaal in
dezelfde winkel kopen."
Onderzoek van de School of Bu
siness in Oslo laat echter zien
dat bedrijven met veel vrouwen
in het bestuur minder winst ma
ken dan puur 'mannelijke' on
dernemingen.
Een verklaring kan zijn dat de
mannen en vrouwen eerst hun
draai nog moeten vinden. Boven
dien zijn vrouwen wellicht meer
bezig met andere zaken dan
winst.
Bekkemellem en Vaheng heb
ben twijfel. Winst is gebaseerd
op vele factoren. Vaheng: „Wil
elk zichzelf respecterend bedrijf
tegenwoordig niet ook een aan
winst voor de samenleving
zijn?" GPD
door Jeffrey Kutterink
GOES - Projectontwikkelaar
Proverko is continue op zoek
naar plekken waar hij (recreatie
ve) woningen of kantoren kan
bouwen. Jaarlijks ontwikkelt
het bedrijf plannen voor 150 hui
zen in Zeeland en op Goeree
Overflakkee.
De woontoren op het Stations
park in Goes is het meest in het
oog springende project waar de
projectontwikkelaar nu mee be
zig is. Maar daarnaast zijn er le
gio plannen, onder andere in
Goes (Ouverture), Serooskerke
(Walcheren), Kapelle, Lewedorp
en Yerseke. „Proverko is eigen
lijk een logistiek centrum", legt
directeur Rob van Avermaete
uit. „Hele dagen zijn we bezig
met organiseren. We verwerven
de grond, ontwikkelen de plan
nen, verkopen ze en lopen finan
ciële risico's."
Het begint bij een inventarisatie
van alle bouwmogelijkheden.
„We moeten weten waar ge
meenten de komende jaren wo
ningen willen bouwen. Dat kan
zowel uitbreiding van kernen
zijn, als ook vervanging van be
staande bouw. Soms verzoeken
gemeenten ons om een plan voor
een gebied te ontwikkelen."
Proverko kijkt ook actief rond.
Want al heeft een gemeente nog
geen plannen, dan kan de ont
wikkelaar toch een stuk grond
kopen met de bedoeling er moge
lijk later huizen neer te zetten.
„Gemeenten vinden het niet
prettig als projectontwikkelaars
dat doen. Maar soms worden we
door de concurrentie gedwon
gen. Want kopen wij de grond
niet, dan doet een andere pro
jectontwikkelaar dat wel. Het is
het spanningsveld tussen over
heid en projectontwikkelaars.
Heel lastig, want de overheid is
voor projectontwikkelaars de
belangrijkste partij."
Ten tijde van de oprichting van
het bedrijf, eind jaren zeventig,
was de situatie op de markt rela
tief eenvoudig, schetst Van Aver
maete. „Je ging naar de gemeen
te, nam optie op een aantal ka
vels grond, tekende er een huis
op en verkocht het, waarna de
grond moest worden betaald
aan de gemeente.." Nu is het to
taal anders. „Nu moet je ver van
tevoren investeren in gronden of
gebouwen. Dat betekent dat
Proverko grotere en langer fi
nanciële risico's loopt. We moe
ten meer dan voorheen ook be
Het bouwproject Nadorst van Proverko in de Middelburgse Brandenburglaan. foto Proverko
zig zijn met plannen die pas
over een jaar of drie, vier wor
den gerealiseerd. We hebben nu
al gronden in portefeuille voor
na 2010. Bovendien verandert
het gedrag van de koper ook
voortdurend. Niet alleen door
de economische omstandighe
den."
De veranderingen in de markt
en de noodzaak om verder voor
uit te kunnen kijken en dus over
meer geld te kunnen beschik
ken, noopte het bedrijf na te den
ken over de toekomst. In 2000
werd het bedrijf gesplitst. „We
moesten kiezen. Of op dezelfde
voet doorgaan, fuseren of wor
den overgenomen door een lan
delijk bedrijf. We hebben voor
het laatste gekozen."
Bouwfonds
Het midden jaren tachtig opge
nomen bouwbedrijf is verkocht
en staat tegenwoordig bekend
onder de naam Dura Vermeer
Bouw Zeeland. Proverko Ont
wikkeling is overgenomen door
Bouwfonds MAB Ontwikkeling,
voorheen Bouwfonds Nederiand-
Naam:
Proverko ontwikkeling
Plaats:
Goes
Opgericht:
1976
Aantal medewerkers:
8
Omzet:
40 miljoen euro
se Gemeenten. Het is een doch
terbedrijf van de ABN Amro
bank. „Regionale kennis en con
tacten bleven daardoor behou
den. Gemeenten vinden het pret
tig om met mensen contact te
hebben die Zeeland kennen en
er werken. Ze willen niet naar
een telefoonnummer bellen en
dan steeds weer met andere men
sen te maken krijgen. Tegelijker
tijd konden we het voordeel van
de regionale kennis koppelen
aan de financiële kracht van het
Bouwfonds. Ik heb het idee dat
er een periode van voor en na
2000 is. Sinds we onderdeel zijn
van het Bouwfonds, zien ge
meenten Proverko meer als een
grote partij. Dat komt doordat
we een grote bank achter ons
hebben staan. Daardoor zijn we
in staat grotere financiële risi
co's te lopen dan kleinere ont
wikkelaars. Het voordeel is dat
we daardoor sneller ergens bin
nen komen."
De Zeeuwse onderneming valt
onder regio zuidwest van het
Bouwfonds, waarvan het regio
nale hoofdkantoor in Delft is ge
vestigd. Wat leeft heeft ruimte
nodig is de slogan waarmee het
bedrijf zich presenteert. De
woonomgeving is zeer bepalend
voor de leefkwaliteit in de ge
meente, stelt adjunct-directeur
Jaap Littooij. „Natuurlijk moe
ten we rekening houden met het
kwaliteitsplan dat gemeenten
opstellen. Maar we stemmen de
bouwplannen af op de omge
ving. We kijken welke doelgroe
pen voor de huizen in aanmer
king moeten komen. Afhanke
lijk daarvan kiezen we voor be
paalde typen huizen en prijsklas
sen waarin ze moeten vallen."
Zodra er een plan is gemaakt,
legt Proverko dat voor aan be
trokkenen, benadrukt Littooij.
„Ook vragen we aan dorpsraden
een reactie. Soms krijg je in in
spraakprocedures het verwijt
dat er al een plan ligt. Maar zon
der plan is het moeilijk praten.
Mensen kunnen pas gericht com
mentaar leveren als er een plan
ligt. "Proverko wil zich onder
scheiden door niet alleen de wo
ningbouw voor haar rekening te
nemen, maar ook de zaken erom
heen. Van Avermaete: „Kopers
sluiten met ons de contracten
af, niet met de makelaar."
