Strategie VS behoeft verandering Overdracht van Nieuw-Guinea in 1950 zou beter zijn geweest PZC Terroristen wijken uit naar Filipijnen Bot: ministers hebben besluiten EU laten lopen Robert Kaplan reist langs de grenzen van het Amerikaanse imperium 15 november 1955 dinsdag 15 november 2005 door Tom McCawley en Simon Montlake Nadat vorige week één van de beruchtste terro risten van Zuidoost-Azië, Azahari Husin, werd doodge schoten, wacht de Indonesi sche veiligheidsdienst de taak de andere militanten op te sporen. Velen van hen zijn naar de Filipijnen gevlucht om zich te hergroeperen en terroristen te rekruteren. Azahari werd ervan verdacht achter de grote bomaansla gen te zitten die Indonesië de afgelopen jaren getroffen heb ben, waaronder de aanslag op een discotheek op Bali waar bij ruim tweehonderd mensen omkwamen. In het huis waar Azahari zich schuilhield werden bommen en plannen voor aanslagen ge vonden. Een ander prominent lid van Jemaah Islamiah (JI), Noordin Mohammad Top, slaagde er diezelfde dag in te ontsnappen. De Filipijnse vei ligheidsdienst zegt in recente aanslagen in Manilla de hand te zien van twee andere be ruchte Indonesische rebellen. Het Indonesisch offensief te gen de overgebleven JI-lei- ders moet uitwijzen of nieu we antiterreurmaatregelen af doende zijn. Hieronder vallen het oprichten van lokale infor mantennetwerken, militaire antiterreureenheden en een nauwere samenwerking met de gemeenten. „De dood van Azahari heeft op de terreurgroeperingen een grote impact", zegt het hoofd van de Indonesische an- titerreurdienst Ansyaad Mbai. „Maar terrorisme is een misdaad gestoeld op ideo logie en politiek, die niet zal eindigen met de dood van één persoon." Volgens Mbai wer ken de terroristen in kleine groepen die allen in staat zijn aanslagen te plegen. „Er is geen hiërarchische structuur. Azahari is de bommenmaker van JI, maar hij heeft geen for mele positie binnen de groep." Na de bomaanslag Bali vorige maand gaf jX' dent Yudhoyono het leger l opdracht 'een grotere inzet tonen tegen het terrorisme De Indonesische regent overweegt nu een regional: contraterreureenheid in r- leven te roepen. Betere sameii werking is belangrijk nu de Filipijnse veiligheidsdien., ontdekt heeft dat de Indook siërs Dulmatin en Umar Pa. tek betrokken zijn bij aansla- gen in het land. De Amen. kaanse regering heeft tienni joen dollar uitgeloofd voor vangst van Dulmatin en ee miljoen dollar voor Patek Dulmatin is een in Afghani tan opgeleide bomexperti, volgens de Filipijnse autonte- ten verantwoordelijk is votf de bomaanslag op de pass. giersboot bij Manilla febnia 2004, waarbij ruim honderi doden vielen. De aanslit werd opgeëisd door Aki Sayyaf, een aan Al Qa^ geliëerde groep. Volgens FÈ pijnse veiligheidsfunctionaris sen werkt Abu Sayyaf same met uit Indonesische gevind te terroristen. „Dit is eenga- vaarlijk proces. Een inheena beweging die verandert! een internationale beweging waarbij een overdracht va kennis en technologie plaat vindt. Abu Sayyaf is nu de van de internationale jihad' stelt een functionaris. Kampen Het Filipijnse eiland Mink no bood lang onderdak aant donesische en andere buiten landse extremisten die'e voor JI trainingskampenleii- den. Het Filipijnse leger hef de grote kampen opgerold waardoor JI nu gedeeltelij ondergronds moet werk Maar de mobiele kampend staan nog steeds en rekrute worden opgeleid. Wat het voor de veiligheid, diensten ook moeilijk maai is dat terroristen somsvrn verschillende organisata werken of een eigen splints groepering opbouwen. GPD Voor een groot deel bevond historicus en rondtrekkend schrijver Ro bert Kaplan zich, toen hij onderzoek deed voor zijn recentste boek op bekend terrein. Van Jemen, de Hoorn van Afrika, Afghanistan en Irak kende hij landschappen, bewoners en geschiedenis al voordat hij aan deze reis begon. door Rieks Holtkamp De Nederlandse titel van Ro bert Kaplans nieuwe boek zegt alles: Aan de grenzen van het Amerikaanse imperium. Niet alleen verkent hij de gren zen van het Amerikaanse impe rium in geografische zin, maar hij analyseert aan de hand van de Amerikaanse militaire aan wezigheid in die gebieden te vens de grenzen in hun machts politieke betekenis. In Mongolië en op de Filipijnen raakt hij tevens aan de grenzen van een ander, snel opkomend imperium, namelijk China. „De economische opmars van China kent zijns gelijke niet in de ge schiedenis", zegt Kaplan. „Die opmars zal ook militaire gevol gen hebben. China zal naar ver wachting een grote militaire macht ontwikkelen, waar het ook toe gerechtigd is natuurlijk. Het is bezig kernonderzeeërs aan te schaffen en dat duidt er op dat het de oceaan op wil en dus imperiale ambities heeft. Ook is het bezig met de ontwik keling van indrukwekkende ra kettechnologie waarmee het wel licht in staat is om bewegende doelen in open water te treffen, zoals vliegdekschepen." Tsunami Voor de komende vijftig jaar zal de Amerikaanse Zevende Vloot de Stille Oceaan niet in die mate kunnen domineren, zoals ze dat de afgelopen vijftig jaar heeft gedaan, denkt Kaplan. De Stille Oceaan zal het toneel worden waarop zich de komende machtsstrijd tussen de Verenig de Staten en China zal afspelen en daarom wil hij zich in een vol gend boek juist op dit gebied concentreren, vooral ook omdat de kans groot is dat de Ameri kaanse marine ooit zal moeten deelnemen aan omvangrijke hu manitaire hulpoperaties. „Militaire operaties en hulpope raties bij rampen hebben heel veel gemeen, zoals de hulp aan Atjeh na de tsunami heeft laten zien. Die hulp die ze hebben ge leverd hadden ze nooit kunnen doen zonder militaire training. In beide gevallen gaat het erom dat je er snel bij bent, dat je je logistiek direct op orde hebt en dat je voor veiligheid in het ge bied kunt zorgen." Wie kan be ter voor veiligheid zorgen dan de militairen? „Onder de druk van heftige gebeurtenissen stort het politieapparaat vaak ineen, zoals bleek in New Orleans tij dens de orkaan Ka trina." Elite-eenheden Hulporganisaties zijn niet blij met deze vaststelling. „Nee, maar ze hebben geen andere keus. Ze zullen zich wel moeten aanpassen." De rode draad door Aan de grenzen van het Ameri kaanse imperium is echter hoe fyet Amerikaanse leger sinds de aanval van radicale moslims op 11 september 2001 zich in toene mende mate voorbereidt op nieu we typen van conflicten, die veel kleinschaliger zullen zijn, en die erop neer komen om waar dan ook ter wereld de slechteri ken bijtijds uit te schakelen of geen kans te geven wortel te schieten tussen de bevolking. Een staand leger is daarvoor niet geschikt maakt Kaplan overtuigend duidelijk aan de hand van talloze gesprekken met militairen in het veld, meest al behorend tot Special Forces of andere elite-eenheden van le ger en marine. Dat betekent wel dat een rijk als dat van de VS de bereidheid moet hebben om zich permanent op deze pacificatie te concentreren, 'want impe rialisme gaat in wezen om een nooit-eindigende betrokken heid'. Het stationeren van kleine groe pen elitemilitairen die de taal en gewoonten kennen van het Een zelfmoordaanslag heeft net dood en verderf gezaaid op een markt in de hoofdstad Bagdad. Kaplan heeft in Irak veel zien misgaan, omdat het leger niet aangepast was aan de situatie. foto Mohammed Jalil/EPA land, en die veel energie steken in de opleiding van militairen, is in de ogen van Kaplan de ef fectiefste en minst kostbare ma nier van opereren. Want zoals hij een van zijn gespreks partners luitenant-kolonel Tom Wilhelm instemmend citeert: 'Een wereldrijk met relaties achter de schermen is het enige dat tegenwoordig nog mogelijk is.' In Irak en Afghanistan heeft hij veel mis zien gaan, omdat het le ger juist niet aangepast is aan de uitdagingen waarvoor het zich gesteld ziet. Te veel bureau cratie en te veel hiërarchische la gen waardoor beslissingen over noodzakelijke operaties onno dig vertraagd worden, maken adequate bestrijding van opstan delingen zo goed als onmogelijk. Zoveel mogelijk aanpassen aan de bevolking; lokale militairen trainen en op humanitair gebied voor die bevolking een verschil maken. De neo-conservatieve ideologie die president Bush er toe aanzette om van Irak in de kortste keren een democratie te willen maken, beziet Kaplan dan ook met de nodige scepsis, hoewel terugtrekken absoluut geen optie is. „Dat zou heel onverantwoorde lijk zijn. Bush zou zich bij links een week lang populair maken, maar daarna zouden zij een nog grotere hekel aan hem hebben. Er zijn twee succesvolle verkie zingen geweest. Er is een derde op komst. Dat is in het Mid den-Oosten nog nooit eerder ge beurd. Nu terugtrekken zou een enorm bloedbad in Irak veroor zaken, maar bovendien zou je pogingen tot democratisering in bijvoorbeeld Marokko, Algerije, Egypte, Jemen en Libanon in de kiem smoren. Bush moet de op standelingen juist duidelijk ma ken dat hij nooit weg zal gaan, hoeveel levens dat de VS ook zal kosten. Dat ontmoedigt de op standelingen en hun rekruten meer, dan welke actie dan ook, maar dat is een kwestie van ja ren." GPD Robert D. Kaplan, Aan de grenzen van het Amerikaanse imperium. Reizen met soldaten in het veld. Uitg. Het Spectrum. Prijs: 22,95 eu ro. door Jaco van Lambalqen Nederlanders zijn ontevre den over de Europese Unie. Zij zijn bang dat de unie een superstaat wordt, waarin de Nederlandse rege ring zich te braaf opstelt. Mi nister Bot van Buitenlandse Zaken heeft donderdag een conferentie belegd om met an dere lidstaten te bespreken wie wat moet doen in Euro pa. Voor hem staat al vast dat sommige taken die aan de unie zijn overgedragen, te rug moeten naar de lidstaten. „Mensen hebben over Europa bepaalde angsten, zoals het verlies van de nationale iden titeit. Daarom moeten we na gaan of er niet te veel macht naar de Europese Unie is weg gelekt en we meer dingen zelf moeten regelen", stelt Bot. Bij het referendum in juni stemde 62 procent van de kie zers tegen de Europese grond wet, het nieuwe Europese ver drag. „Maar het goede nieuws is dat 70 procent van de bevol king bij peilingen wel aangaf vóór de Europese Unie te zijn." Hij ziet het referendum als een waarschuwing aan de regering om het vertrouwen in de EU te herstellen. Donderdag is er in Den Haag een grote conferentie over de vraag wie wat moet doen in de Unie. „Nederland organi seert die samen met de Brit ten, die de EU nu voorzitten. Ik wil dat de ministers en par lementariërs die komen in ie der geval gaan nadenken wel ke dingen Europa echt moet doen en wat de lidstaten zelf moeten regelen." Bot heeft zelf al een heel lijstje waar de EU zich niet mee moet be moeien: „De belastingen, de sociale zekerheid, pensioe nen, volksgezondheid, binnen landse veiligheid, dus de poli tie, en het openbaar vervoer. Nederland zal zich ook har der gaan opstellen en vaker met de vuist op tafel gaan slaan, als de andere landen za ken Europees willen regelen, die wij niet nodig vinden." „Natuurlijk kunnen lidstaten wel afspraken maken dat bij voorbeeld een werknemer uit een andere lidstaat die hier twintig jaar werkt en premies betaalt, zijn pensioen naar zijn eigen land kan meene men, maar de uitwerking van het stelsel is onze eigen zaak." „En wat mij betreft gaan we ook over de steun aan onze landbouw nadenken." Nog steeds gaat 40 procent van de begroting van de EU naar landbouwsubsidies en ver schillende lidstaten willen die behouden. „Maar dat ligt nogal gevoelig bij sommige lidstaten. En bovendien staan die al tot 2013 vast." Daarnaast heeft Bot kritiek op de manier waarop Neder landse ministers Europese be sluiten voorbereiden. „We moeten veel meer bovenop de Europese discussies zitten. Dat hebben we echt laten lo pen in de jaren dat het goed ging met de unie. Ministers moeten veel alerter zijn. De Europese Commissie mag be sluiten initiëren, maar de lid staten moeten die goedkeu ren. Al die voorstellen wor den besproken in Europese commissies waar ook Neder landse deskundigen en ambte naren in zitten. Ministers heb ben daar te weinig oog voor", stelt Bot. Pijnlijk „Zij moeten bijhouden wat daar besproken wordt en voorgenomen besluiten, die politiek gevoelig zouden kun nen zijn, melden aan de ande re ministers. Dan kunnen we bespreken wat de gevolgen zijn voor andere vakgebieden en eensgezind een lijn bepa len." Hij geeft een pijnlijk voorbeeld: de fijn-stofricht- lijn. „Die is er door geslipt. Daar heeft een minister jaren geleden vol overtuiging over zitten onderhandelen, en zich niet gerealiseerd wat de gevol gen waren voor de bouw in Nederland." Bouwprojecten liggen stil, omdat door de aan leg de norm voor fijn stof in de lucht overschreden wordt. Staatssecretaris Van Geel van Milieu zet alle zeilen bij om de bouw te redden. GPD Vijf jaar onderzoek bevestigt dat de volksraadpleging in 1969, die leidde tot de over dracht van westelijk Nieuw-Gui- nea aan Indonesië, niet deugde. Pieter Drooglever wil buiten de politieke discussie blijven, maar hij denkt dat overdracht in 1950 voor Nederland beter was ge weest. door Theo Haerkens In 1969 mocht de bevolking van het westelijk deel van Nieuw-Guinea zich uitspreken over definitieve aansluiting bij Indonesië. Van 1962 tot dat mo ment was de regio in naam van de Verenigde Naties door Indo nesië bestuurd. De volksraad pleging verliep allerminst vlek keloos, zo bevestigt onderzoek van prof. dr. Pieter Drooglever van het Instituut voor Neder landse Geschiedenis in Den Haag. De volksraadpleging over aan sluiting van voormalig Neder lands Nieuw-Guinea bij Indone sië - 'Daad van Vrije Keuze' - is altijd omstreden geweest. Na be zoek van een delegatie van het Nederlands parlement aan Pa poea in 2000 gaf minister Jozias van Aartsen van Buitenlandse Zaken opdracht tot een histo risch onderzoek en niet meer dan dat. Van Aartsens opvolger Ben Bot heeft dat bij herhaling benadrukt. Toch was Indonesië niet geluk kig met het onderzoek, het had er weinig goeds van te verwach ten. Het kon alleen de rust maar verstoren in het westelijk deel van Nieuw-Guinea. Om die re den kreeg Pieter Drooglever geen toestemming voor studie af te reizen naar Papoea, zoals de provincie tegenwoordig heet. „Een aantal Papoea's is daarom maar hierheen gekomen", ver telt hij. Ook aan archiefmate riaal was hier geen gebrek. Tere plekken Anders dan Jakarta, zagen verte genwoordigers van de Pa poea-bevolking reikhalzend uit naar het werk in de hoop er poli tiek munt uit te slaan. „Om pro blemen te voorkomen, ben ik de laatste jaren maar niet naar In donesië gereisd", glimlacht Drooglever op zijn werkkamer boven de Koninklijke Biblio- Pieter Drooglever: „Veel dingen zijn nogal dubbel." foto Harmen de Jong/GPD theek in Den Haag. „Ik wilde geen partij worden en heb me opgesloten." Een mailtje als zou hij geld van separatistische Pa poea's hebben gekregen, schuift hij terzijde. Drooglever kent de tere plek ken. Hij werkt sinds 1969 met Indonesische historici aan be schrijving van de gemeenschap pelijke geschiedenis. „Veel over plantages en koffiebonen", lacht hij. „Pas bij de twintigste eeuw staken de gevoeligheden de kop op." Ook de door de VN begeleide volksraadpleging hoort daar bij. Indonesië was er op gebeten West-Nieuw Guinea, het latere Irian Jaya, in te lijven. Dit on derdeel van het voormalig Ne- derlands-Indië hoorde volgens 'vader des vaderlands' Soekar- no zonder meer bij de republiek. Nederland wilde het behouden omdat de bevolking nog niet klaar zou zijn om over haar lot te beschikken. Maar ook om een stukje tropisch Nederland over te houden waar de kolonialen hun oude dag konden slijten. „Veel dingen zijn nogal dub bel", zegt Drooglever droogjes. De Verenigde Staten konden steun voor behoud van Nieuw-Guinea niet waar maken toen de vriendschap met Indone sië inniger werd. Internationaal was het dekolonisatie wat de klok sloeg en ook in Nederland groeide de twijfel. Op aandrin gen van staatssecretaris Bot, va der van de huidige minister, stel de toenmalig minister Joseph Luns van Buitenlandse Zaken de VN in 1960 voor de regio on der hun hoede te nemen. Twee jaar later ging het gezag via de VN naar Indonesië. Daarmee was het lot bezegeld, want de af spraken over de 'Daad van Vrije Keuze' waren vaag en Indonesië was voor de uitvoering verant woordelijk. Nederland leidde een Pa poea-elite op die weinig affi niteit had met Indonesië, omdat het nationalisme bij hen nooit wortel had geschoten. De Pa poea's ontleenden hun identiteit deels aan afkeer van Indonesië, een gevolg van plundering en slavenhandel uit het verre verle den. Hardhandig optreden na 1962 versterkte die weerzin. VN-afgevaardigde Ortiz Sanz had in 1969 nauwelijks invloed op de volksraadpleging. Indone sië intimideerde de 1024 kies mannen hevig en dreigde hen zelfs de tong uit te rukken als zij tegen stemden. „Een schijn vertoning", karakteriseert Pie ter Drooglever. De VN boden nauwelijks weerwerk, evenmin als de VS of Den Haag. „Neder land mikte op een goede samen werking met Indonesië." Het eindrapport van Ortiz Sanz was 'geflatteerd' en VN-secreta- ris-generaal U Thant conclu deerde dat er 'een' Daad van Vrije Keuze was gehouden. „Nie mand wilde het conflict nieuw leven in blazen", aldus Droogle ver. Hart Inmiddels zijn wij 35 jaar ver der. Indonesië 'is er niet in ge slaagd het hart van de Papoea's te winnen." Drooglever denkt dat onmiddellijke overdracht in 1950 beter was geweest. „Ten minste als Indonesië de Pa poea's naar zich toe had weten te trekken. Mogelijk waren de argwaan en vijandigheid die nu nog altijd de verhoudingen bepa len dan niet ontstaan. Zeker is dat allerminst want het Indone sische bestuur heeft niet zo'n ge weldige reputatie, al heeft het oude Java ook een traditie van beschaafde omgang en goed be stuur." GPD SOEKARNO - De Indonesi sche president Soekarno heeft tijdens het Volkscongres in Bandoeng nogmaals herhaald dat Nederland en Amerika heb ben geprobeerd om Indonesië ten onder te laten gaan. Soe karno vergeleek zich in zijn re de met Hitler, die er net als hij zelf en Gandhi in geslaagd is om miljoenen mensen naar massa-meetings te trekken. IJZEREN GORDIJN - De Rus sische minister van Buitenland se Zaken Molotov heeft giste ren in Genève geweigerd om het IJzeren Gordijn op te ha len. Hij vindt dat de Westerse voorstellen te veel g op inmenging in interne zak van landen uit het Sovjs blok. ZUSTERSTAD - De vne schap tussen zustersteden Zs rikzee en het Franse Saint E laire is gistermiddag in Fra rijk bekrachtigd met de ow handiging van een Zeeuwse! ker. De trofee was t baar gesteld door Zierikzeei werd door Greetje Doek gegeven aan de Normandiö landbouwer Hamard voor! beste rundvee. De p vond onder grote belangsu ling plaats. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax: (0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel:. (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachlweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111 (454651 Fax: (0111 (454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgno per maand: 20,55 n.v.t per kwartaal: 59,75 62,00 per jaar; €229.20 233.30 Voor toezending per postgeldteen toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maandvooitó einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: 1,80 Alle bedragen zijn inclusief 6% BW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitg?'-*5 overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NVenvolfif de Regelen voor het AdvertentloM#1 Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312240 Fax: (076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/OnrosremW Tel: (076)5312277 Fax:(076)5312274 Auteursrechten voorbehouden s;., Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern.u' aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt yeUruM' (abonnementen)administrat(e en om u te (laten) informeren over voor u relevantedie"^' ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldigs"^ de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk molden»! zersservice, Postbus 314460 AA Goes. Behoort tot

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 4