dammen iiièè zaterdag 12 november 2005 W 5 Het noteren van een schaak partij is niet altijd een van zelfsprekendheid geweest. Men vond het een vermoeiende en in gewikkelde bezigheid. Het leid de de aandacht af en stoorde de gedachtegang. De Nederlander IJserman heeft daar in 1869 iets op gevonden. Hij ontwierp een soort machine, bestaande uit een ingewikkeld samenstel van cilinders, buizen en knoppen, die op mechani sche wijze de gespeelde zetten optekende! Voor zover bekend is het toestel nooit in de praktijk getoetst! Tijdens de grote schaakmatch in 1834 tussen de Fransman De la Bourdonnais en de Engels man McDonnell had men daar in elk geval nog geen weet van. Toch kennen we bijna alle in die match gespeelde partijen en zijn we goed op de hoogte van de gebeurtenissen tijdens de tweekamp. Dat hebben we te danken aan twee personen, die beiden de naam Walker droegen. De eer ste, George Walker hield een dagboek van de match bij, ter wijl de tweede, William Green wood Walker alle partijen heeft opgeschreven, waarvan er 85 be waard zijn gebleven. George Walker schreef daar over: „Het was werkelijk ko misch om te zien hoe de bejaar de gentleman zijn ogen onop houdelijk gericht hield op de rechterhand van zijn bescherme ling, de bril op het puntje van zijn neus, papier en potlood tus sen de vingers; hij sprak daarbij nooit een woord en waagde het nauwelijks zich te verroeren, be zorgd om de plannen van de meesters te verstoren." De hele match, verdeeld in zes kleinere matches, telde 88 par tijen. Greenwood Walker heeft ongeveer 570 uur naast het bord gezeten. George Walker, die de notaties van Greenwood later heeft gepubliceerd, sprak met grote waardering over het werk van zijn naamgenoot. „We zijn hem voor zijn uithoudings vermogen op een post, gelijk aan die van een oorlogsheld, dank verschuldigd, want het is geen eenvoudige taak om maan denlang de partijen te volgen en de zetten op de schrijven! De la Bourdonnais was de beste schaker. Hij won 45 partijen, verloor er 27 en 13 eindigden in remise. Dat is tenminste de sco re die men nu aanneemt. Korte tijd na de match overlijdt partijnotulist Greenwood Wal ker, volgens Max Pam in zijn boekje over de match (1976) 'aan zijn geestelijke verwondin gen'! Maar ook zijn held McDonnell overleefde de match niet lang. Hij stort geestelijk in en sterft binnen een jaar aan mentale en lichamelijke uitputting, zeve nendertig jaar oud. Vijf jaar la ter overlijdt ook De la Bourdon nais. De match heeft een enorme in vloed gehad op de ontwikkeling van het schaakspel in de 19e eeuw. Boeken werden er over ge schreven en er werd over de par- k i S tijen en de openingen wereld wijd gediscussieerd. Alexander McDonnell - Louis de la Bourdonnais. Londen 1834. Dit is de beroemdste partij uit de hele match. Het was de 61e partij, volgens anderen de 62e. McDonnell wint de kwaliteit, maar ziet de pionnen van zijn te genstander steeds verder opruk ken. Tenslotte bereiken ze de tweedelij! I.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 e5 5.Pxc6 bxc6 6.Lc4 Pf6 7,Lg5 Le7 8.De2 d5 9,Lxf6 Lxf6 10.Lb3 0-0 11.0-0 a5 12.exd5 cxd5 13.Tdl d4 14.c4 Db6 15.Lc2 Lb7 16.Pd2 Tae8 17.Pe4 Ld8 18.c5 Dc6 19.f3 Le7 20.Tacl f5 21.Dc4+ Kh8 22.La4 Dh6 23.Lxe8 fxe4 24.c6 exf3! 25.Tc2 Na 25.cxb7 De3+ 26.Kfl fxg2+ 27.Kxg2 Tf2+ loopt wit mat. 25...De3+ 26.Khl Lc8 27.Ld7 f2 28.Tfl d3 29.Tc3 Lxd7 30.cxd7 e4 31.Dc8 Ld8 32.Dc4 Del 33.Tcl d2 34.Dc5 Tg8 35.Tdl e3 36.Dc3 Dxdl 37.Txdl e2 Wit gaf het op. zie diagram 1 Dit is een fameuze en een van de meest gepubliceerde slotstel lingen uit de geschiedenis van het schaakspel. De match bracht een schat aan originele partijen. Niet van de huidige topklasse natuurlijk, maar bijna zonder uitzonderingen het naspelen ten volle waard. McDonnell - De la Bourdon nais. 28e partij. De opening in deze partij is in de match verschillende keren voorgekomen. Via het Sicili- aans ontstaat een variant van het Frans. McDonnell speelt weer origineel met zijn koning op de koningsvleugel. Dat heeft hij in andere partijen meerma len moeten bekopen. Hij was zelf van oordeel, dat het niet aan de opening lag. I.e4 c5 2.f4 Pc6 3.Pf3 e6 4.c3 d5 5.e5 f6 6.Pa3 Ph6 7.Pc2 Db6 8.d4 cxd4 9.cxd4 Lb4+ 10.Kf2 Ld7 ll.h4 fxe5 12.fxe5 0-0 13.Kg3 Pf5+ 14.Kh3 Le7 15.Ld3 Dd8 16.g4! Pxh4 17.Pxh4 Lxh4 18.g5! Sterk gespeeld. De zwarte ko ning staat achter zijn pionnen slechter dan de witte koning in het vrije veld. Het schaakspel zit vol paradoxen! 18...Lxg5 19.Dh5 Lh6 20.Lxh6 Voor de hand liggend, maar niet het beste. Na 20.Tgl! kun nen de stukken al in de doos. Bijvoorbeeld: 20...Kh8 21.Txg7met snelle winst. 20...gxh6 21.Tagl+ S k k Af i k A f—-p Diagram Wit staat nu natuurlijk nog steeds gewonnen. 21...Kh8 22.Dxh6 Na 22.Lxh7ü was het weer uit geweest. 22...De7 zie diagram 2 23.Tg3? Dat is pas de echte fout die de winst laat glippen. Winnend was zeer fraai 23.Lxh7ü Dxh7 24.Dxh7+ Kxh7 25.Tg4ü en zwart moet een toren geven (Tf 1) om mat te voorkomen. 23...Tg8! 24.Df6+? De man geeft het nu weg. Na 24.Lxh7 Txg3+ 25.Kxg3 Dg7+ wordt het remise. 24...Dxf6 25.exf6 e5+! 26.Kg2 e4 27.Le2 Txg3+ 28.Kxg3 Tg8+ 29.Kh4 Tg2 30.Tfl Kg8 31.Ldl Le6 32.b4 a6 33.a4 Th2+ 34.Kg5 b5 35.axb5 axb5 36.Lh5 Txc2 37.Tal Pd8 38.Ta7 e3 39.Tg7+ Kf8 40.Kh6 Pf7+ 41.Lxf7 Lxf7 42.Tg3 Th2+ 43.Kg5 e2 44.Te3 Lh5 0-1. Cor Jansen Horizontaai: 4. Vertaler die ook als veerman werkt (10); 6. Schitterend land? (10); 8. Het schijnt geen zwaarwichtig idee te zijn (10); 12. Bol bezinksel (3); 13. Benzine- geld (10); 14. Enthousiasme om te vechten? (8); 15. Er zijn momenten dat men erop moet passen (6); 16. Zo'n recensie is gevaarlijk voor de beschaving (14); 18. Blaasmuziek voor een hinderlijk mens (8); 20. Dit gerecht volgt op een noot (4); 21. Beveiliging van een duur kasteel (7). Verticaal: 1. De hoogte van een beloning? (10); 2. Ruimte om de familie weg te sturen (12); 3. Direct overeenkomstig (5); 5. Geld voor een vliegreis? (14); 7. De laat ste tijd is nog ver weg (9); 9. Opbeurend wapen? (12); 10. Blinden verwijderen bij het openen van de kelken' (9); 11. Zwaar karwei voor roofdieren (9); 17. Bij afwezigheid zal men buiten wezen (6); 19. In de richting van een vroeger blok (4). In het Zeeuws damkampioen schap steekt Bennie Provoost met kop en schouders boven de concurrentie uit. Terwijl de an dere kanshebbers onderweg punten morsen rijgt de koplo per de overwinningen aan el- kaar. Een gelijkspel tegen Peter Schunselaar maakte in de vijf de ronde een eind aan de reeks winstpartijen, maar de koplo per heeft inmiddels zo'n ruime voorsprong op zijn concurren ten dat hij daar^niet-wakker van zal liggen. In de tweede helft van dit toer nooi treft Provoost nog een aan tal zware tegenstanders, zoals Leopold Sekongo, Johnny de Leeuw en Arjo Kousemaker. Tij dens vorige kampioenschappen heeft de man uit Aagtekerke la ten zien dat hij in deze partijen juist op zijn best is! Van de vier winstpartijen die Provoost tot nu toe liet aanteke nen laat ik u die tegen Aart Wal raven uit de derde ronde zien. Sterk positiespel en combina- tief vernuft gaan hand in hand en leiden tot een snelle overwin ning. Aart Walraven - Bennie Pro voost: 1.34-29 18-22 2.40-34 12-18 3.45-40 7-12 4.50-45 1-7 5.31-26 16-21 6.29-24 19x30 7.34x25? Veel consequenter (en gebruike lijker) is 35x24 20x29 34x23 18x29 33x24. 21-27! 8.32x21 22-28 9.33x22 18x16 10.35-30 12-18 11.36-31 7-12 Zwart haalt de damzet 30-24, 26-21, 37-31 en 38-33 uit de stand. 12.37-32 20-24 13.30x19 14x23 14.39-33 10-14 15.44-39 13-19 16.41-37 8-13 17.33-29 23x34 18.40x29 19-24! Zo lost zwart zijn schijf op veld Diagram 1 15 op en voorkomt hij en pas sant dat wit de terugruil 29-24 neemt. 19.29x20 15x24 20.38-33 14-19 21.42-38 18-23 22.46-41 13-18 23.32-28 23x32 24.37x28 9-13 25.39-34 5-10 26.45-40 2-8 27.41-37 18-23 28.47-41 23x32 29.38x27? zie diagram 1 Als wit gewoon naar veld 28 slaat is er niets aan de hand. Op 13-18 kan hij dan sterk 43-39! spelen, waarna zwart niet alleen rekening moet houden met de dreiging 28-23 maar ook met 28-22 18x47 38-32. Als zwart antwoordt met 18-23 plakt wit met 25-20 23x43 20x29 en de stand is in evenwicht. 19-23 30.40-35 10-14 31.43-39? Zo stelt wit zijn tegenstander in de gelegenheid de partij met een prachtige combinatie te beslis sen. Wit stond iets minder, maar desondanks valt het na 37-32! niet mee om een goed plan voor zwart te verzinnen. 23-29! 32.34x23 17-21 33.26x17 12x32 34.37x28 14-19 35.23x14 3-9 36.14x12 11-17 37.12x21 16x47 De overblijvende stand na deze combinatie van zeven zetten diep is hopeloos voor wit, omdat ook schijf 33 valt. Hij gaf het dan ook meteen op. Op een straatlengte afstand van de koploper strijdt een aantal spelers tegen de degradatie. Aan het eind van het toernooi vallen de onderste twee spelers terug naar de promotieklasse. Piet Al- laart, een van de drie spelers die de laatste plaats delen, bereikte tegen Aart Walraven, René Dus- ebout en uw redacteur een ge wonnen stand, maar deze drie partijen leverden hem slechts één schamel puntje op. Zijn par tij uit de vierde ronde tegen Aart Walraven was een van de spannendste tot nu toe in dit kampioenschap. Piet Allaart - Aart Walraven: 1.33-28 17-21 2.39-33 21-26 3.44-39 11-17 4.50-44 6-11 5.33-29 18-22 6.38-33 13-18 7.42-38 9-13 8.47-42 1-6 9.29-23?! 18x29 10.34x23 Beide spelers verdienen lof voor de ambitieuze opzet van de par tij- 3-9 11.31-27 22x31 12.36x27 20-24?! Een zet met grote gevolgen, om dat wit nu de oversteek naar veld 25 kan maken. Een iets voorzichtiger opbouw met 20-25 verdient naar mijn me ning de voorkeur. 13.40-34 15-20 14.34-30 10-15 15.30-25 17-21 16.44-40 5-10?! Niet ongevaarlijk, zoals straks zal blijken. 17.41-36 13-18 18.39-34 18x29 19.34x23 8-13 20.43-39 13-18 o m m O 0 O o O O m i o c i p 0 c Diagram 2 21.39-34 18x29 22.34x23 9-13 23.49-43 13-18 24.27-22! 18x29 25.43-39! zie diagram 2 Prachtig gespeeld! Wit komt tij delijk een schijf achter maar dreigt hem straks met voordeel weer terug te winnen. Het beste plan voor zwart is nu de afwik keling 19-23 28x30 12-17 33x24 17x28 32x23 20x18 met iets pret tiger spel voor wit. 12-17? 26.39-34? Zoals Piet Allaart zelf aangeeft had hij hier 22-18!moeten spe len. Na de gedwongen ruil 7-12 18x7 17-22 28x17 21x1 35-30! 24x44 33x13 44x33 38x29 staat wit nog steeds een schijf achter, maar garandeert de opmars van schijf 32 naar veld 23 hem een vlotte winst. Deze variant maakt goed duidelijk dat zwart op de zestiende zet schijf 5 op zijn plaats had moeten laten. 7-12 27.34x23 2-8? Zwart brengt de wending 21-27 22x31 17-22 in het spel, waar door een aantal zetten nu verhin derd is. Toch was 4-9 hier beter, omdat wit nu sterk kan offeren met 23-18! 12x23 40-34. Na 4-9 (8-12 verliest na 33-29 24x33 38x7 11x2 22x11 6x17 28-23 19x28 32x23 en ook 8-13 ver liest snel na 33-29 etc.) 48-43!! is 8-12 verhinderd door 33-29 24x33 38x7 11x2 22x11 6x17 37-31! 26x30 35x4 en levert 8-13 33-29 24x33 38x18 een zeer slechte stand voor-zwart op. Na het tegenoffer 23-29 34x23 redt zwart het ook niet meer, bijvoorbeeld 8-12 46-41 (zonder vrees voor 21-27 32x21! 16x29 35-30) 9-13 en nu op nieuw een offer: 22-18 13x22 32-27 22x31 36x27 21x32 38x27 17-21 45-40! 21x32 33-29 24x22 37x8 19x28 8-2 en wit gaat win nen. In de partij ziet wit een lich te combinatie over het hoofd. 28.33-29? 24x33 29.38x29?? Slaan met schijf 28 was veel be ter omdat op 17x28 een damcom- binatie met 23-18, 39-33 en 40-34 volgt. 21-27! 30.22x31 12-18 31.23x3 4-9 32.3x21 16x47 33.29-23 9-13 34.48-43 11-17 35.31-27 6-11 36.37-32? De variant 27-21 13-18 23x12 17x8 21-16 11-17 28-22 17x28 16-11 etc. gaf nog goede remise kansen voor wit. 11-16 37.27-22 47-38 38.22x11 16x7 39.40-34 38x49 40.46-41 49x21 41.41-37 21-3 42.37-32 7-12 43.36-31 26x37 44.32x41 13-18 en wit ging in een verloren stand door de klok. Daaf Kasse De finale van het wereld kampioenschap werd vori ge week zaterdag nipt gewon nen door de Italianen. Het werd een heel spannende wedstrijd tussen de Italianen en het eerste team van de Verenig de Staten met als uitslag 268-250 imps. Geoefend hadden de Amerika nen vooraf wel. Uit zo een oefen wedstrijd komt dit spel: zie diagram 1 Met Soloway zuid en Hamman noord werd het contract 6Sch. Dat kwam tot stand na een reeks cue-biedingen. Soloway opende 2SA en Hamman bood 3K1. Vraagt naar een vijfkaart in een hoge kleur. Soloway bood 3Sch en 4K1 van noord be loofde een klaveren-controle. 4Rui van zuid deed dat ook. Hamman wilde aanleggen in 4Sch, maar Soloway wilde meer en bood 4SA (Roman Key Card Blackwood). Uit noord kwam nu 6Rui; een voorstel om in die kleur te gaan spelen, maar Solo way legde aan in 6Sch. Het is duidelijk dat dit contract een niveau te hoog is. Maar de klaverenuitkomst werd met het aas genomen en Soloway legde Oost gever, oost en west kwetsbaar West gever, noord en zuid kwetsbaar Noord gever, noord en zuid kwetsbaar Diagram 1 schoppenvrouw op tafel. Een knappe west die nu duikt, maar deze westspeler deed dat niet. De snit op de tien was nu duide lijk en 6Sch werd zonder veel moeite gemaakt. Dit was een interessant spel: zie diagram 2 Aan de ene tafel werd het con tract 4Sch voor noord. De klave renvrouw uitkomst werd met de heer genomen en een rondje troef volgde. Drie ruitenslagen en klaverenaas zorgden voor de volgende vier slagen. Nu nog een rondje troef waarna een kla veren in zuid werd getroefd en Diagram 2 overgetroefd in west. De leider moest nog een slag in een lage kleur afgeven en maakte een overslag. Aan de andere tafel werd het contract 7Sch. Ook hier was de uitkomst klaverenvrouw. Ham man nam met het aas en speelde drie rondjes troef waarna hij met ruitentien de snit nam. Dat gaf hem al twaalf slagen. Op een hoge ruiten kon een klave ren weg uit zuid, maar het lukt niet de vierde klaveren vrij te troeven en een down was het re sultaat. Als de eerste slag met klaveren heer was genomen en een har- Diagram 3 ten was getroefd voordat de snit in ruiten was genomen, dan had hij 7Sch wel gemaakt. In dezelfde match excelleerde de Amerikaan Wold (west) in dit spel: zie diagram 3 Na drie keer pas opende hij 1K1. Zijn partner bood lRui waarop'hij 2SA bood. Partner verhoogde naar 3SA en noord kwam uit met hartennegen; dat is Rusinow, het belooft ook de tien. Hoewel OW slechts 24 punten samen had, maakte Wold zijn contract. Hij liet hartenvrouw spelen; die hield. Nu heeft de lei der acht slagen als de ruitens zich niet netjes zouden gedra gen, maar eerst moest nu klave renaas eruit gejaagd worden. Hij speelde uit de dummy een kleine klaveren die zuid dook. Hij nam met de vrouw en zag de boer vallen bij noord. Toen hij met klaverenheer verder ging, waarop noord schoppenzes speelde, wist hij dat die boer een singleton was. Zuid nam met het aas. Die speelde harten vijf, uit de hand speelde Wold laag bij en noord won met de acht. Hartenheer kwam nu en Wold deed een schoppen weg uit de dummy. Hij kon er nu vanuit gaan dat de hartens 4-4 zaten en dat noords verdeling 4-4-4-1 was. Op klaverentien deed noord weer een schoppen weg. Hij in casseerde ruitenheer en -vrouw en zag dat zuid de boer en de acht bijspeelde. Ruitennegen kwam nu en toen noord klein gooide, dook hij in de dummy. Klaverennegen was de entree bij de dummy en ruitenaas zorg de voor de negende slag. Aan de andere tafel had west ISA geopend. Oost had gepast en dat contract werd precies ge maakt. Ruud van den Bergh Uw oplossing moet uiterlijk woensdagmorgen in ons bezit zijn op het volgen de adres: Puzzelredactie PZC Postbus 31 4460 AA Goes e-mail: redactie@pzc.nl Vermeld uw naam, adres en woonplaats. De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een Iris-cheque van €25,=. Tweede, derde en vierde prijs een Iris-cheque van €12,50. De oplossing en de namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-bijlage Wonen van vol gende week. Oplossing kruiswoordraadsel De sleutelwoorden van het kruiswoordraadsel van vorige week zijn: STOPPEL HAAR en ABSOLUTISME. De Iris-cheque van €25,= gaat naar: M. Priemis-Van de Welle, Zierikzee. De Iris-cheques van €12,50 gaan naar: A. Adriaanse, Middelburg, A. Golverdin- gen, Terneuzen en J. Sturm, Goes. De prijzen zullen binnenkort worden toegezonden. Wat tot nu toe voor ondenk baar was gehouden ge beurt 24 november. Dan ver schijnt voor het eerst in de posta le geschiedenis van ons land een serie zegels met religieuze motie ven, en wel de Goede-Doelenze- gels. Tot dusver werden altijd kool en geit gespaard. Er mocht eens iemand aanstoot nemen aan een motief. Kerstzegels mochten geen kerstzegels wor den genoemd, maar decemberze- gels. Gevolg: wel steeds mooie re, maar wel vrijblijvende beel den. Op de Goede-Doelenzegels (een velletje met twintig zelfkleven de zegels van 29 10 eurocent; tien motieven; oplage 1.110.000 velletjes) vormt het bijbelse kerstverhaal de basis. De beel den zijn ontleend aan de collec tie van Museum Catharijnecon- vent in Utrecht en ze zijn geko zen vanwege hun kusthistori- sche waarde. Het Catharijnecon- vent herbergt de grootste collec tie religieuze kunst in Neder land. De zegels laten klassieke beel den uit het kerstverhaal zien, zo als Mariaboodschap, de geboor te van Jezus, Maria en Kind, de aanbidding van de herders, de Drie Koningen en de vlucht naar Egypte. Bijzonder is dat er op basis van de Goede-Doelenze gels ook een set van tien kerst kaarten (vijf motieven) is aange maakt. Oplage: 50.000 sets; ver koopprijs 9,95 per set, waar van 4,00 wordt afgedragen aan de tien goede doelen. Uit de vele aanmeldingen zijn voor dit jaar door een selectie commissie de volgende goede doelen gekozen: de Dierenbe scherming, Stichting De groot ste familie helpt, KWF Kanker bestrijding, Natuurmonumen ten, Novib, Ronald McDonald Kinderfonds, Stop Aids Now!, UNICEF, World Food Program ma en De Zonnebloem. Op 24 november blijft het, zoals destijds gemeld, niet bij de Goe de-Doelenzegels. Tevens komen dan de traditionele Decemberze- gels uit, alsmede de Persoonlij ke Decemberzegels. De Decem- berzegels (twintig zelfklevende zegels van 29 eurocent in een vel letje; tien verschillende motie ven; oplage 12,3 miljoen) heb ben dit jaar als thema 'verbon denheid tussen mensen'. Dit the ma is op verschillende manieren op zegels en velletje verwerkt. In de eerste plaats door de duo's van decemberfiguren, die letter lijk met elkaar zijn verbonden doordat ze elkaar overlappen. Dat zijn op de bovenste rij ze gels: twee vlammetjes van kaar sen, twee pakjes, twee vallende sterren, twee klokken en twee duiven; onder: twee sneeuwpop pen, twee kerstballen, twee schaatsen, twee dennenbomen en twee champagneglazen. Verder staat er op de zegels een keten van grafische elementen. Dan stippen, die onder andere overgaan in sterren en eindigen in champagnebubbels. Tot slot vormt een tekstmozaïek op de achtergrond (van mens tot mens), in een patroon van ijs bloemen, nog een verbinding tus sen zegels en velletje. Tot slot de Persoonlijke Decem berzegels, een velletje met tien identieke gegomde zegels van 29 eurocent. Op de zegel dezelfde symbolen als op de Decemberze gels; hij komt dan ook van de hand van dezelfde ontwerper, Arjen Groot uit Amsterdam. TPG Post heeft één versie van de Persoonlijke zegel reeds inge vuld: een beeld uit de nieuwe Harry Potterfilm. Van het velle tje met deze zegel 2,90) zijn 220.000 stuks aangemaakt. Hero Wit

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 31