Vreemde, onbetreden
wegen
Waarom reist de reiziger?
®W(§[F2öjdfi
Winnaars Collectie boek 5:
Geert Mak
15 toppers uit de Nederlandse literatuur
WINNAARS
COLLECTIE
stkantoor
re
@ctie
knip de 7
voordeel
bon
Voor
abonnees
slechts
Ander werk
Geert Mak
Lezersredacteur A. J. Snel is
bereikbaar per post op het
adres van de
Centrale Redactie van de PZC,
Stationspark 28,
Postbus 31,
4460 AA Goes.
Telefonisch: 0113 - 315660.
E-mail:Lezersredactetir@pzc.nl
Het forum waarop lezers zich
kunnen uiten over actuele
zaken is bereikbaar via
internet: www.pzc.nl.
Het aantal toeristische over
nachtingen in Zeeland neemt af,
meldden we donderdag. Als een
van de oorzaken werd genoemd
dat Hemelvaartsdag en Pinkste
ren dit jaar samenvielen.
Dat hadden we niet moeten pu
bliceren. Er werd snel gerea
geerd. Onder anderen door
Sjaak van der Linde uit Vlissin-
gen die de verklaring ver ge
zocht vond. Hij adviseert: „Wel
licht kan in de komende toeris
tische campagne krachtig wor
den gecommuniceerd dat in Zee
land Pinksteren en Hemelvaart
vanaf 2006 niet meer samenval
len, hoe de rest van de wereld er
ook mee omgaat..."
Geen wonder
Van der Linde vindt het geen
wonder dat Duitsers Zeeland
meer en meer links laten liggen.
„Kijk naar de horeca- en over-
nachtingsprijzen, de kwaliteit
van het product en de persoonlij
ke bejegening. Hoewel ik geen
representatief onderzoek heb
verricht, is het voor Zeeland ne
gatieve verschil opvallend. Niet
alleen in vergelijking met Duits
land, maar ook met Oostenrijk
en Italië." En: „De toeristische
campagne kan zich beter rich
ten op het Zeeuwse toeristische
bedrijfsleven, onder het motto:
'Verbeter de winkel, maar begin
bij jezelf'. Misschien lukt het als
Pasen en Pinksteren op één dag
vallen."
vrijdag 11 november 2005
ü@(§(o] DüDdHOWi
Marly Blok uit Kapelle kan uitzien naar een rondvlucht bovenfo
land. De piloot: W.T. van Gelder, Commissaris van de Koninginjji
Zeeland. De commissaris reikt wel vaker een prijs uit, maar ind|
geval maakt hij er, met zijn hobby, ook deel van uit. Marly hceftA
rondvlucht, te maken op een nader te bepalen dag, als het wecrj
beetje meezit, gewonnen door mee te doen aan een prijsvraag,fo
Zeeland werd uitgeschreven ter gelegenheid van het 25-jarig'fa.
staan van de Stichting Liliane Fonds, die directe en kleinschalig!
hulp biedt aan gehandicapte kinderen in de derde wereld.
De Zeeuwse netwerkvrijwilligster van de stichting, Tineke Derfe-
„We hebben onlangs via de Minikrant in de PZC een prijsvraag
geschreven. Er werden vijf vragen gesteld. De deelnemers hebbea
zich behoorlijk uitgesloofd om de goede antwoorden te geven."
Het ging erom via de prijsvraag meer bekendheid te geven aan de
doelstellingen van het Liliane Fonds. Derks: „De getallen vande
'puzzel' klopten meestal wel. Zoals: in 2004 werden door het fondj
52.345 kinderen geholpen in ruim 80 landen."
Doelen
Wat de winnaars betreft werd er vooral op gelet of de hoofddoel^
in hun oplossing voorkwamen, zoals:
- rechtstreekse, kleinschalige, persoonlijke hulp aan thuiswone
invalide kinderen en jongeren tot 25 jaar
- sociale en medische revalidatie, die leidt tot meer zelfstandi
en zo actief mogelijk deelnemen aan het gezinsleven, de gemeen
schap en de maatschappij:
- medische hulp door operaties, fysiotherapie, hulpmiddelen en»,
voort.
- sociale revalidatie, onder andere door scholing en
ding te bewerkstelligen.
- betrokkenheid van de ouders door ondersteuning financieeloin
natura en/of begeleiding plus hulp bij het oefenen
- begeleiding door mediatoren ofwel plaatselijke contactperson®
(als artsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, maatschappelijk
werkenden), die rechtstreeks contact hebben met het kind en de
ouders en het kind volgen.
Heer
Een lichtpuntje in deze 'tijd van onverschilligheid en verharding',
schreef Joke Smallegange uit Nisse. „Ik werk bij Emergis, enikg,
altijd met de auto. Onlangs had ik die weer gepai'keerd op het Eng
gis terrein, en verdween de hele dag achter mijn computer. Toeni
om vijf uur weer naar huis wilde rijden, zag ik een papiertje achte
mijn ruitenwisser zitten. Daar had iemand op geschreven dat hijg
zijn spijt tegen mijn portier was gereden en een deuk had veroor
zaakt. Bij nadere inspectie bleek dat inderdaad het geval. Maards
ze aanrijder was ook zo hoffelijk geweest om zijn mobiele numi®
en naam erbij te schrijven, zodat we dit schadegeval tezamen in g»
de orde hebben kunnen oplossen. Dit was een echte heer in het (cd
sociaal) verkeer.
Lezersredacteur A.J. Snel ontvangt graag goed nieuws van lezers
om op deze plek door te geven aan andere lezers. Hoe hij bereikbg
is, staat in het colofon linksboven in de rubriek Redactie Reacli
Citaat:
Poëzie is het enige wapen dat de taal kan verslaan met de
middelen van de taal zelf.
Joseph Brodsky
foto Mechteld Jansen[
genoeg. Poëzie heeft niet te maken met
rechtlijnigheid. Alles kan, je kunt woor
den gebruiken die tot het moment dat je
dat doet niet bestonden." Hij wijst naar
en plastic bekertje op tafel en zegt:
„Theebekertjessonate. Dat zou zomaar
kunnen als woord. Met poëzie onder
zoek je verborgen krochten van je
geest." Geruststellend is de eigentijdse
poëzie niet. „De tijd is voorbij dat je in
een dichtbundel aangename, troostrijke
gedachten zat te lezen; met een glas
wijn onder handbereik. De poëzie van
nu hakt erin en verheft zich, als het
goed is, boven de dichter; en boven de
lezer en diens interpretatie."
Mario Molegraaf houdt donderdag 16 no
vember om 20.00 uur een lezing in de Po-
vinciale Bibliotheek in Middelburg. Lezers
die daar bij willen zijn, kunnen met ge
bruikmaking van de bon die op pagina 10
staat, aan een gratis toegangsbewijs ko
men.
door A.J. Snel
Er is, zo meent de gedeformeerde le
zer Mario Molegraaf, een zuivering
nodig van de taal; vooral van de taal
der politici. Een verplichte ontsmetting,
dat zou wat zijn. Daar moet dan wel
een poëet voor komen en geen engharti
ge romanbakker. Nee, de reiniging
dient ter hand gekomen worden door
dichters die met een nieuwe, verontrus
tende, agressieve taal komen.
Hij bespreekt het werk der dichters en
brengt dat bijeen. Op de woensdag
staat in de bijlage Kunst Uit van de
Provinciale Zeeuwse Courant zijn ru
briek over poëzie. Dat leverde als uit
komst een bundel verdicten op, uitge
bracht onder de titel 'Je ongezond ver
stand gebruiken'.
Zijn oordeel is voorts neergeslagen in
de 'Spiegel van de moderne Nederland
se en Vlaamse dichtkunst'. De bloemle
zing bevat gedichten die hij heeft gewo
gen en niet te licht bevonden. Om zijn ei
gen tekst te gebruiken: „Dit boek is
mijn ode aan de dichtkunst, mijn plei
dooi voor het mooiste literaire genre,
mijn gids door en voor de Nederlandse
poëzie."
Volgende week woensdag, op de zestien
de november, verzorgt Mario Molegraaf
in de Provinciale Bibliotheek in Middel
burg de Zeeuwse presentatie van de
twee boeken.
Dansen
Wij spreken, onder meer, over een ci
taat van John Wain: 'Poëzie verhoudt
zich tot proza als dansen tot lopen'. Mo
legraaf glimlacht en stelt vast: „Er is
ook poëzie die wankelt en strompelt,
krijst, zingt of jubelt. Je hebt het over
een fenomeen dat niet valt te defi
niëren. Bij proza gaat het om welover
wogen, afgewogen zinnen. Poëzie is
veelvormig en grillig, het bestaat in zo
veel hoedanigheden dat geen sluitende
begripsbepaling valt te geven. Er is één
ding waarin poëzie zich onderscheidt:
het is iets absoluut noodzakelijks. Een
dichter die poëzie schrijft zonder dat
hij daartoe de innerlijke noodzaak
voelt, valt door de mand. Is de nood
zaak er wel, dan is er een kans dat er
poëzie tevoorschijn komt."
Molegraaf duidt aan dat hij zelf moet
worden gezien als een gedeformeerde
lezer van gedichten. Hij schrijft weke-
lijk zijn rubriek en voltooide onlangs de
zevende editie van de 'Spiegel van de
Mario Molegraaf: „Poëzie is absoluut noodzakelijk."
moderne Nederlandse en Vlaamse dicht
kunst'. De eerste drie bloemlezingen
met die titel werden samengesteld door
Victor van Vriesland. In 1975 werd
Hans Warren diens opvolger en ook hij
stelde drie edities samen. Mario Mole
graaf, die vele jaren, tot diens overlij
den in 2001, het leven deelde met War
ren, heeft nu de zevende editie ge
maakt. Er wordt werk in gepresenteerd
van zo'n 450 dichters uit Nederland en
Vlaanderen maar ook uit Suriname, de
eilanden in het Caribisch gebied en In
donesië.
Soms zijn gedichten die hij consumeert
Molegraaf te machtig of te flauw; zijn
honger naar poëzie raakt echter niet ge
stild. „Je wordt er steeds weer door ver
rast. Proza vind ik niet meer interes
sant. Er worden heel veel woorden ge
bruikt om weinig te zeggen. Ik px-obeer
het wel wat bij te houden, maar ik
strand bijna altijd. Zóóó saai; het duurt
zóóóo lang. In poëzie gebeurt op iedere
bladzijde iets. Je krijgt hoekjes van je
ziel te zien waar je nooit eerder hebt
rondgekeken. Je gaat over vreemde, on
betreden wegen. Je komt in een soort
oorlogszone waar wordt gevochten om
de taal te redden. Dat is hard nodig. In
de politiek, maar ook in het bedrijfsle
ven vindt misbruik, verkrachting van
de taal plaats op een manier zoals niet
eerder is voorgekomen. Er worden woor
den en staande uitdrukkingen gebruikt
om te verdonkeremanen. Daar moeten
dichters tegen strijden."
Ongezond
Molegraaf neemt bij de beoordeling en
de keuze van poëzie zichzelf mee, waar
bij hij tracht zijn rationele kant onder
geschikt te maken. Zijn bundel beschou
wingen heet niet voor niets 'Je onge
zond verstand gebruiken'.
„Gezond verstand gebruiken doen er al
per week
voorpagina J
WINNAARS
COLLECTIE
De PZC geeft, in samenwerking met de andere kran
ten van het Wegener-concern, sinds kort ook literaire
hoeken uit. Vijftien weken lang verschijnt elke week
een klassiek te noemen boek uit de Nederlandstalige
literatuur.
De boeken komen uit in de serie 'Winnaars Collectie',
omdat het gaat om schrijvers die een belangrijke lite
raire prijs hebben gewonnen.
Tegen een aantrekkelijke prijs zijn de boeken te
verkrijgen bij Bruna en andere boekhandels, post
kantoren en -agentschappen, Free Record Shop en
Read Shops. Abonnees van de krant betalen 4,95
euro, niet-abonnees 7,50 euro.
Als zesde boek in de reeks is vanaf morgen 'De ver
liefde gevangene' van Cees Nooteboom verkrijg
baar.
Zie ook www.winnaarscollectie.nl
www.winnaarscollectie.nl
Normale winkelprijs 7,50 pst.
(zolang de voorraad strekt)
door Peter van Vlerken
Alle boekenlezers hielden
van Cees Nooteboom na
dat hij op twintigjarige leef
tijd was gedebuteerd met Phi
lip en de anderen. Die drome
rige jongensroman uit 1954
was de eerste roadnovel uit
de Nedei-landse literatuur,
een genre dat sindsdien veel
navolging kreeg.
foto ANP
Philip en de anderen (1954, ro
man).
De ridder is gestorven (1963,
roman).
Een avond in Isfahan (1978,
reisverhalen).
Rituelen (1980, roman).
Waar je gevallen bent, blijf je
(1983, reisverhalen).
Vuurtijd, ijstijd (1984, gedich
ten).
In Nederland (1985, roman).
Het volgende verhaal (1991,
Boekenweekgeschenk)
Allerzielen (1998, roman).
Paradijs verloren (2005, ro
man).
15 gelauwerde Nederlandse schrijvers. Allen winnaars van prestigieuze literaire
onderscheidingen. Een prachtige collectie boeken in harde kaft gebonden en
voorzien van een fraaie stofomslag. Met zorg samengesteld door de boekenredactie van
Q,a. de PZC en alleen voor abonnees te koop met een éénmalige korting op elke titel. U vindt
liw voórdeelbon 3x per week op de voorpagina van deze krant. Knip de bon uit
en lever 'm in bij één van de filialen van Bruna. Free Record Shop of op het Postkantoor.
II ontvangt dan het boek van de week met 2,55 korting (normale prijs
7,50), Iedere zaterdag verschijnt er een nieuw 'Winnaars' boek in de verkoop (zolang de
tf voorraad strekt) U kunt de collectie ook per post ontvangen 2,50 verzendkosten per boek).
Als u zich intekent op de hele collectie ontvangt u het laatste boek gratis
Kijk ook op Virvyw.winnaprscplleetig-nl.
Het stadspaleis
Geert Mak (1946) heeft sinds het begin van de jaren negen
tig een flinke reputatie opgebouwd als origineel ontleder van
de historie en als meeslepend verteller. Hij werkte als journalist voor De Groene
Amsterdammer, NRC Handelsblad en de VPRO-radio en debuteerde in 1992 met
'De engel van Amsterdam'. Ongekend hoge oplagen bereikte Geert Mak met
'Hoe God verdween uit Jorwerd' (1996), 'De eeuw van min vader1 (1999) en In
Europa' (2004). Het in 1997 verschenen boek 'Het stadspaleis' behandelt de
geschiedenis van het Paleis op de Dam, van de kleine menselijke emoties tot de
bredere context van de vaderlandse geschiedenis.
ITO
samengesteld door de
boekenredactie van uw krant
I. Remco CampertlInlever) isvurrukkulluk I
2 Thomas Rosenboom I De mensen thuis
3. Jan Wolkers i De doodshoofdvlinder
4. Tessa de Loo De meisjes van de suikerwerkfabriek jij
5. Geert Mak I Het stadspaleis
6. CeêS Nooteboom I De verliefde gevangene
7. Simon Vestdijk I op afbetaling
8. Jan Cremer l ik, Jan Crëmer
9. Gerrit Kouwenaar I ik was geen soldaat
10. F. Bordewijk I Noorderlicht
IIHugo Claus I De geruchten
12. A.F.Th, van der Heijden I Advocaat van de hanen
13. K. Schippers I Eerste indrukken
14. Willem Brakman I Een winterreis.
15. Gerard Revel WertherNieland
o.a. verkrijgbaar bij
Cees Nooteboom woont de ene helft van
hét jaar in Amsterdam, de andere helft
op het eiland Menorca. Dat wil zeggen:
als hij niet op reis is.
Nooteboom werd geboren op 31 juli
1933 in Den Haag. Na de scheiding van
zijn ouders zwierf hij door Nederland
van kostschool naar kostschool en zat
hij onder meer op het Augustianum in
Eindhoven, tot hij ook daar van werd
verwijderd. Tijdens een baantje als ban
kemployé begon hij te schrijven en gaf
al meteen bij zijn debuut 'Philip en de
anderen' blijk van zijn grenzeloze lite
raire talent. Hij schreef liedteksten, ge
dichten, (reis-)verhalen en romans en
sleepte daarmee vele internationale prij
zen in de wacht. In Nederland ontving
hij in 2003 de P.C. Hooftprijs.
nevelt, de werkelijkheid inkleurt met visioe
nen en beelden en de taal onstuitbaar op
gang brengt.
„De hitte dreef me in een soort loden bewuste
loosheid. waaruit ik nog geen uur later be
zweet en benauwd wakker werd, midden in
een angstdroom vol zonnen en slangen die ik
nooit meer zou kunnen achterhalen. Alles
wat ik zag was aangeraakt door de hitte. Al
les trilde."
De verhalen in deze bundel lijken soms bijna
hallucinaties.
De vraag was vervolgens of
en hoe Nooteboom zijn
schrijftalent zou bevestigen.
Dat gebeurde onmiskenbaar
drie jaar later met De verlief
de gevangene en die verhalen
bundel maakte meteen ook
duidelijk dat hij in zijn verde
re carrière het schrijven met
het reizen zou combineren.
Als 'magere drieëntwintigjari
ge' monsterde Nooteboom
aan als matroos op de Gran
Rio, die koers zette van Am
sterdam naar Lissabon, Trini
dad en Suriname. Hij kan
zich nu nauwelijks nog voor
stellen, zo schrijft hij in zijn nawoord op De
verliefde gevangene, dat hij die actie ooit
heeft ondernomen, maar hij herinnert zich al
te goed de verpletterende sterrenhemel tij
dens de bootreis, de stemmen van opvaren
den met hun verhalen en de overdonderende
ervaring van de eerste tropische havens. Dui
delijk is dat 'de schrijver die ooit op een juni
maand in 1957 Nederland achter zich zag ver
dwijnen er nooit meer helemaal is teruggeko
men'.
Waarom reist de reiziger? Er is vrijwel geen
verhaal, in De verliefde gevangene waarin
niet die vraag wordt gesteld. Al die ontberin
gen, en waarvoor? „Soms vraag ik mezelf af
of ik gek ben", schrijft Nooteboo.
Het antwoord ligt besloten in de bundel: om
prachtige verhalen te kunnen vertellen. Zoals
dat van de gevangene in de bajes van Guyana
die verliefd werd op een inheems meisje, of
dat van de matroos wiens lippen werden afge
sneden bij een bezoek aan een bordeel in
Georgetown.
Of Nooteboom de verhalen gehoord heeft van
anderen of zelf verzonnen heeft, doet er wei
nig toe. Het gaat om de maniër waarop ze uit
zijn pen zijn gevloeid. De schrijver noemt ze
niet voor niets 'tropische verhalen'. Het lijkt
alsof dè hitte van de tropeli de geest ver
vormt, op een manier zoals drank de geest be-
