Jurist moet een goed boek lezen Si'i PZC Poetin is eerste Russische leider in Nederland sinds tsaar Peter I PZC Vaticaan zint op banden met China Dreiging terrorisme neemt niet snel af Professor Jeanne Gaakeer uit Sint Annaland over recht en literatuur f~A 1 november 1954 J dinsdag 1 november 2005 door René Schrier Literatuur lezen om je werk beter te kunnen doen. We zouden het allemaal moeten doen. Lezen verbreedt niet al leen je horizon, het biedt je nieu we en andere inzichten en ont wikkelt je inlevingsvermogen. Voor Jeanne Gaakeer staat dat als een paal boven water. Zij gebruikt literatuur om haar werk als rechter in Middel burg beter te kunnen doen. On langs aanvaardde prol', mr. dr. A.M.P. Gaakeer (1956, Sint An naland) het bijzonder hoogle raarschap Rechtstheorie, in het bijzonder de verhouding tussen recht, taal en literatuur, aan de Erasmus Universiteit Rotter dam. Ze gaf haar oratie de titel Tijde lijk Recht, naar een motto van de Zeeuwse dichter Pieter Cor nells Boutens (1870, Middel burg) dat hij geschreven heeft als tekst bij een serie wandkle den voor de universiteit van Utrecht: Wij door de schijndool- hof van goed en slecht spannen de brosse draad van tijdelijk recht. Het is een verwijzing naar de Law and Literature-be- weging waarvan de Amerikaan James Boyd White (1938, Boston) een van de belangrijk ste grondleggers was. Deze be weging houdt zich enerzijds be zig met de problematiek van de taal in het recht. En met de over eenkomst tussen recht en litera tuur, door het simpele feit dat taal voor het instrument is voor juristen én schrijvers. Jeanne Gaakeer Gaakeer is in Nederland, maar ook internationaal, een autori teit als het gaat om Law and Li terature. Nu ben je dat al gauw, omdat de bekendheid met het werk van White zich in Neder land beperkt tot een kleine kring van wetenschappers. Het is de bedoeling daar met haar be noeming een eind aan te maken. Gaakeer stelt zich op het stand punt dat juristen veel meer met taal bezig zouden moeten zijn. Dat wat juristen met taal doen, heeft veel invloed op het leven van mensen. Dat is één ding, maar literatuur kan juristen ook helpen in hun beroep goed te functioneren, afwegingen te ma ken en zaken in perspectief te zien. Wijsbegeerte De Zeeuwse begon als lerares Engels in Bergen op Zoom. Ze stapte over naar de universiteit, deed een rechtenstudie en een studie wijsbegeerte en studeer de in respectievelijk 1990 en 1992 af. In 1995 promoveerde ze op het proefschrift De Waarde van het woord, een studie van het werk van James Boyd White in het perspectief van Law and Literature. In 2000 maakte ze de overstap naar de rechtbank te Middelburg, waar ze nu sinds 1 mei van dit jaar parttime rech ter is. Drie dagen in de week is ze verbonden aan de Erasmus Universiteit. Als je aan de universiteit verder wilt, moet je promoveren. En omdat ze al bezig was met Engel se taal en letterkunde, gespecia liseerd in Amerikaanse letteren, zocht ze naar een snijvlak met haar rechtenstudie. „Om te beginnen is het van be lang", zegt ze, „dingen zo helder mogelijk te zeggen. Juridisch taalgebruik is lang niet altijd even duidelijk. Alsof de mensen die het opschrijven of uitspre ken, zich achter regels en wet ten willen verschuilen." „Waarom zeg je dingen heel moeilijk als je ze simpel kunt zeggen? Alleen al het simpele ge bruik van de lijdende vorm. Dat geeft vaak de pretentie van neu traliteit die er in feite niet is. Alsof er geen mensen aan te pas zijn gekomen." Gaakeer verzet zich tegen de gedachte dat het bijvoorbeeld bij een vonnis van een rechter alleen gaat om de uitspraak: „Hoe je iets zegt en motiveert zegt iets over je ethos en je professionele karakter." „Wie literatuur leest, kan zo zijn gedachten hebben over het verloop van het verhaal of het boek, maar dat verhaal kan evengoed ineens een heel andere wending krijgen. Als je dat tot je door laat dringen, werk je aan het ontwikkelen van je inlevings vermogen. Je creëert nieuwe in zichten en ontwikkelt nieuwe perspectieven voor jezelf. En dat is van belang, bijvoorbeeld in het recht, als het gaat om de beoordeling van een zaak. Je kunt het dossier vluchtig doorne men en voor jezelf een oordeel vormen. Maar als je goed luis tert naar alle aspecten van het verhaal, verteld door de twee of meerdere partijen in die zaak, zou je wel eens tot een heel an der oordeel kunnen komen. Daar moet je voor openstaan. Dat lukt veel beter als je ge wend bent - bijvoorbeeld door het lezen van literatuur- - je (juri disch) inlevingsvermogen te ge bruiken." Ze voegt eraan toe dat juristen zich er niet vanaf kunnen ma ken met de verklaring dat ze uit gaan van de feiten. Want die fei ten zijn niet voor iedereen ge lijk. Die worden ook weer beoor deeld'en die beoordeling is een subjectieve zaak. Dat hangt af van hoe iemand in de maat schappij staat. „Kijk alleen maar eens naar de beoordeling van een fles die voor de helft ge vuld is. De een zal zeggen; hij is half vol en de ander zegt: hij is half leeg." Nederland loopt behoorlijk ach ter als het gaat om Law and Li terature. Op de Harvard univer siteit wordt Karakter van Borde- wijk gelezen. Gaakeer kijkt be denkelijk als het gaat om de eru ditie van de jonge generatie Ne derlandse juristen. Ze vindt het dringend noodzakelijk dat die zich bezinnen op hun taalge bruik. Te veel juristen verschui len zich achter wetten en regels. Ze heeft het in dat verband over juridische tunnelvisie. „Ze moe ten zich niet vasthouden aan let ters. Blijf openstaan voor ande re perspectieven." - YmSLnFSYëKÓOmil^- ££sGvtv«i^ wfuwvcU /AV> TBÏ-v sar De officiële Chinese katholie ke kerk staat los van Rome en wordt al tientallen jaren be stierd door Peking. De in vloed van het Vaticaan is ni hil. Daar lijkt echter verande ring in te komen nu het Vati caan en China onderhandelen over diplomatieke banden. Maar hernieuwde betrekkin gen gaan wel ten koste van de mocratisch Taiwan. door Erwin Tuil Een goede Chinese katho liek is een patriot. Dat be tekent dat de katholieke pa triot niet het Vaticaan erkent als hoogste kerkelijke autori teit, maar Rome ziet als een buitenlandse macht die geen zeggenschap heeft over Chi nese staatsburgers. De Partij benoemt priesters en bisschop en controleert zo kloosterordes, kerken en gelo vigen. In feite heeft China na dat Mao Zedong in 1949 de banden met het Vaticaan ver brak, een parallelle kerkorga nisatie opgezet met een eigen bisschoppenconferentie en de Katholieke Patriottische Asso ciatie. Hoeveel katholieken China telt is onduidelijk. De offi ciële Chinese teller staat op vijf miljoen. Maar dat zijn al leen die katholieken die gere gistreerd staan bij het Bureau voor Religieuze Zaken. Daar naast bestaat er een clandes tiene katholieke kerk die naar schatting enkele hon derdduizenden leden telt en wél luistert naar het Vati caan. Leden van die onder grondse kerk worden echter vervolgd en geregeld gevan gen gezet. Dat wil niet zeggen dat de pa triottische katholieken doof zijn voor Rome. Het overlij den van paus Johannes Pau- lus II leidde tot missen, en de bidprentjes van de paus gin gen als warme broodjes over de toonbank. De officiële ker ken onderhouden contact met katholieke kerken buiten Chi na. Rome zou graag zier de banden met Peking den hersteld en voert c over sinds enkele maa: overleg met China. Voorv, de voor herstel is wel da Vaticaan breekt met Taiv Het Vaticaan is het enige ropese land dat Taiwan erkent als onafhanke staat. Taiwan, dat na de nia van nationalistische d tuur eind jaren tachtig in pende democratische her mingen heeft doorgevc wordt door China gezier een afvallige provincie. De ticaanse erkenning is dan een doorn in het oog van king. Het Vaticaan lijkt daar moeite mee te hebben. Di se kardinalen en andere cials hebben beloofd dat me de betrekkingen met1 wan onmiddellijk bevriest, dra de mogelijkheid voor trekkingen met commu tisch China een feit zijn. ver is het nog niet. Ondui lijk is in hoeverre het V caan de kerkelijke autori zal krijgen die het elders heeft en of het zelf, zor tussenkomst van de comi nistische partij, de baas zijn in bisdommen, kerkj deren en gelovigen. Oprechtheid Vorige week nog eiste Ch dat het Vaticaan eerst 1 wan afdankt voordat i maar sprake kan zijn van trekkingen. „Het grootstei stakel is dat het Vatic eerst werkelijke oprechth moet tonen", zei vice-voor; ter Liu Bainian van de Chi se Katholieke Patriottis Associatie, doelend op zelfde principe dat Taiv een Chinese provincie is geen staat. Ondertussen I ken de bisschoppen in Hi Kong met argwaan naar flirt tussen Peking en Roi Als het Vaticaan niet volle ge zeggenschap krijgt in C na, dan wordt dat gezien een veeg teken voor hun eij positie. GPD van onze redactie binnenland Het publiek krijgt niet te horen wanneer de drei ging van terrorisme minder wordt. Waarom zou je slapen de honden wakker maken, zegt Tjibbe Joustra, de Natio naal Coördinator Terrorisme bestrijding (NCTb). Joustra is op nationaal ni veau de spin in het web van de terrorismebestrijding. Zijn kantoor met tachtig medewer kers, beoordeelt de dreiging en probeert alle instanties goed te laten samen werken. Sinds de moord op Theo van Gogh zijn er veel dingen in gang gezet, aldus Joustra. Inlichtingen- en beveiligings diensten kregen meer geld en mensen, er is nieuwe wetge ving in gang gezet. Een goed voorbeeld van sa menwerking is volgens Jou stra de CT-infobox, waarin de inlichtingen- en opspo ringsdiensten mogelijke terro risten onder de loep nemen. „Een tijdje geleden zijn er tus sen de twee- en driehonderd mensen beschouwd. Dat zijn niet allemaal terroristen, er kan niets aan de hand zijn." Nederland werd na de moord als een uitzonderlijk land ge portretteerd. Het beeld in het buitenland was: dat is zo'n gek land, dat kan alleen daar. „Het was voor het eerst dat er in Europa een moord uit deze motieven werd gepleegd. Het is in Duitsland, België en En geland heel nauwkeurig ge volgd. Er is een heel grote in teresse. Het gevoel is dat deze daad, gepleegd met relatief eenvoudige middelen, zo ont wrichtend is. Men dacht: Ne derland heeft het behoorlijk goed voor elkaar met de multi culturele samenleving. Het idee is niet: 'wat een raar land, dat kan bij ons niet'. Men is er zelf ook bevreesd voor." Onlangs is de manier waarop bedreigde personen worden beveiligd veranderd. Bete kent dat dat Van Gogh nu wel beveiligd zou zijn geweest? „Dat is een vraag met heel veel bewegende panelen. Wat waren de bedreigingen? Ie mand moet er vrijwillig aan meewerken, anders kun je niet beveiligen. Ik heb gele zen dat hij niet beveiligd wil de worden en ergens anders dat hij dat wel wilde. Als ie mand pertinent weigert, ben je met beveiliging uitgepraat. Voor mij is dat een niet te be antwoorden vraag. Om dat te weten moet je een hele recon structie maken." Onlangs werd bekend dat mo gelijke terroristen hinderlijk en opvallend worden gevolgd om hen te verstoren. Joustra: „We vervullen daarin een re gierol. Verstoren kan gericht zijn op een persoon of een fe nomeen, dat kan een moskee zijn of bijvoorbeeld een oplei dingsinstituut. Het betekent dat een groep bijeen wordt ge roepen die bestaat uit politie, AIVD en andere diensten. Die groep maakt een analyse en bepaalt in overleg met de ge meente of er maatregelen wor den genomen. Het gaat dan vaak om verscherpt inzetten van gewone overheidscontro les. Bij personen is het wat eenvoudiger, dat is vooral de politie onder gezag van de burgemeester." Hoeveel 'fenomenen' worden er verstoord? „Dat vindt op beperkte schaal plaats." Uitstraling De terroristische dreiging is 'substantieel'. Gaan we ooit nog terug naar een lager ni veau? „Dat hoop ik wel. We zijn met deze terminologie nog geen jaar bezig. Maar van af het begin zitten we in deze categorie, die inhoudt dat we ons goed kunnen voorstellen dat er iets kan gebeuren. Ge zien de uitstraling van Neder land, de radicalisering en in formatie van inlichtingendien sten mag je verwachten dat we nog een tijd in de catego rie substantieel blijven." Durft u het nog te zeggen als de terreurdreiging, zoals die bijvoorbeeld voor het spoor geldt, afneemt? „Als je consta teert dat je terug moet gaan, moet je dat ook doen. Anders gaat het systeem kapot. Maar het zijn lastige beslissingen. Het afnemen van de dreiging geven we niet enorm veel pu bliciteit. Omdat het niet zin vol is tegen mensen die iets van plan zijn te zeggen: 'Ga je gang maar'." GPD door Anna Ferschtman Sinds het bezoek van tsaar Peter de Grote aan Holland aan het einde van de 17e eeuw, heeft geen enkel Russisch staats hoofd een officieel staatsbezoek aan Nederland gebracht. De eer valt nu te beurt aan de Russi sche president Poetin, die op uit nodiging van koningin Beatrix vandaag en morgen Nederland aandoet. Zes jaar na het aantreden van Poetin, eerst als premier onder president Jeltsin, de laatste vijf jaar zelf als president, dringt een vergelijking met de fameuze tsaar die Nederland drie eeu wen geleden bezocht, zich op. Evenals Peter de Grote wil Poe tin bogen op een goede verstand houding met Europese landen als Duitsland en Nederland. In eigen land houdt hij de teugels strak in handen en staat het 'venster op het westen', dat Peter I drie eeuwen geleden heeft opengeslagen, op een kier. Koningin Beatrix ontvangt een man die de afgelopen jaren lof heeft ontvangen voor zijn gema tigde buitenlandse politiek en zijn keuze om zich aan te sluiten bij de strijd tegen het terroris me. Maar de sterk gegroeide macht van de staat en de uithol ling van de democratie in Rus land brachten Poetin ook kri tiek. Miljoenen Russen beschouwden de jonge en gezonde Poetin in 2000, toen hij voor het eerst met overweldigende meerderheid de presidentsverkiezingen won, als een verademing na de ziekelij ke, alcoholistische en onvoor spelbare Jeltsin. De nu 53-jarige leider maakte indruk met zijn vi taliteit, duidelijke taal en zijn sobere manier van doen. Een verkiezingsprogramma had Poe tin niet. De voormalige KGB-spion maakte duidelijk voorstander te zijn van een ster ke staat en schonk het Russi sche volk de wijsheid 'democra tie is de dictatuur van de wet'. In vergelijking met de chaos die in Rusland op politiek, econo misch en sociaal gebied heerste na de ineenstorting van de Sov jet-Unie en de moeizame hervor mingen die daarop volgden, is de rust in Rusland nu terugge keerd. Maar de orde dié Poetin ogen De Russische president Poetin was vorig jaar november in Den Haag bij minister-president Balkenen de, die toen EU-voorzitter was. Nu komt hij terug voor een officieel staatsbezoek. foto ANP schijnlijk bracht, kent ook een schaduwzijde. De greep van het Kremlin op het openbare be stuur en het maatschappelijk le ven is sterk gegroeid. Poetin ver ving de clan die zich eerder rond Jeltsin had gevormd door bestuurders uit zijn thuishaven Sint Petersburg en voormalige KGB'ers. De controlerende rol van het parlement is tot een minimum gereduceerd. Rusland kent nu in feite een eenpartijstelsel waar bij de pro-Kremlin partij Vere nigd Rusland de gang van zaken in de Doema (het parlement) be paalt. Ook de media zijn deels uitgeschakeld als bron van kri tiek en controle op de staat. On afhankelijke televisiezenders be staan niet meer. Kranten kun nen nog slechts binnen bepaalde marges het regeringsbeleid ter discussie stellen. Poetins populariteit heeft onder deze maatregelen nauwelijks te lijden. Zijn aanzien loopt wel deuken op door bloedige acties van Tsjetsjeense rebellen, die het terrorisme over de grenzen van hun republiek hebben ge tild. De recente overval van isla mitische rebellen op de stad Naltsjik, de gijzelingen in Be- slan en Moskou en verscheidene grote bomaanslagen laten zien dat het Poetin niet is gelukt om de Tsjetsjeense militanten onder de duim te krijgen. Internationaal wordt de Russi sche president nog wel eens aan gesproken op de aanhoudende schendingen van de mensenrech ten, vooral door Russische troe pen in Tsjetsjenië. Maar hij wordt gevrijwaard van serieuze kritiek door zijn consequente steun aan de Amerikaanse en Europese strijd tegen het terro risme. Carrière Poetin, getrouwd met de onder wijzeres Loeclmila en vader van twee volwassen dochters, maak te carrière binnen de veiligheids dienst KGB tijdens zijn statione ring in Oost-Duitsland, van 1985 tot 1990. Hij spreekt nog steeds vloeiend Duits en keuvel de met koningin Beatrix, tijdens het staatsbezoek dat de vorstin in 2001 aan Rusland bracht, zon der de hulp van een tolk. Als Poetin vandaag met zijn Loedmila en een hele trits minis ters voet op Nederlandse bodem zet, is dat niet voor het eerst. Vo rig jaar november was hij nog in Den Plaag, toen Nederland voor zitter van de Europese Unie was. Maar het is wel het eerste officiële staatsbezoek van een Russisch staatshoofd sinds tsaar Peter, drie eeuwen geleden. Koningin Beatrix was in 2001 op staatsbezoek in Rusland en nodigde daarop Poetin uit voor een tegenbezoek. Maar dat moest drie jaar geleden op het laatst worden afgezegd vanwe ge de crisis in Moskou na de gij zeling van een theater, waarbij uiteindelijk bij de bevrijdingsac tie meer dan honderd mensen om het leven kwamen. Rusland-deskundige dr. A. Ger- rits van de Universiteit van Am sterdam zou net als vele Tweede Kamerleden de mensenrechten nadrukkelijk aan de orde willen stellen als Poetin in Nederland is. Maar hij schat in dat dat wei nig indruk zal maken bij de Rus. „Die is nauwelijks gevoelig voor kritiek. Bovendien, formeel gel den alle regels van een democra tie in Rusland." Gerrits stelt onomwonden dat Rusland een autoritaire staat is. Maar: „Poetin is geen dictator. De kans dat het land afglijdt naar een dictatuur valt, denk ik, wel mee." ANP AFWIJZING - De Britse prin ses Margaret ziet af van een hu welijk met kolonel Townsend. Dat heeft ze in een persoonlij ke verklaring bekendgemaakt. Margaret zegt wel te houden van Townsend, maar heeft hem opgegeven vanwege kerk en koninkrijk. De prinses maakte het nieuws bekend na kort onderhoud met Dr. Fisher van de Church of England. Hij verklaarde eer der al dat de kerk een huwe lijk met een gescheiden man niet kan goedkeuren. SCHOTEL - Kloosterzande staat voor een raadsel. Een vrouw uit het Zeeuws-Vla: se dorp zegt twee dagen g den een vx'eemd voorwerp d de lucht te hebben zien i1 gen. Het zou gaan om een rig helrood gekleurde scl die in de richting van HenJ dijk verdween. BRUG - In Eefde, vlakbij I phen, wordt hard gewex'ktl de langste betonnen brug Nederland. Het gevaarte dat over Twentekanaal komt te lig! is 68 meter lang en 16 me breed. De bekisting is gen het storten van beton kanl ginnen. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax:(0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 I autom. afschrijving acceptgiro per maand: 20,55 n.v.t per kwartaal: 59,75 6 62,00 per jaar: €229.20 233,30 Voor toezending per post geldt een J toeslag. j E-mail. Iezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor he] einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, 1 Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: 1,80 r Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 J I Advertenties: c Alle advertentie-orders worden uitgevog overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volg# de Regelen voor het Advertentiewezen, j Overlijdensadvertenties: 1 maandag t/m vrijdag: j tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312240 Fax:(076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord-en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 g Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 1( Business to Business/Onroerend goc Tel: (076)5312277 0 Fax:(076)5312274 Jj Internet: www.pzc.nl/adverteren I' Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. Di aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vc (abonnementon)administratle en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienster ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gest de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunl u dit schriftelijk melden bij: zorsservice. Postbus 31,4460 AA Goes. Behoort tot -ii- weGGNeR CIIV lecttt, >zc,y 1 I

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 4