Door Parijs met
een literaire zwerver
Met een beetje goede wil is Parijs
precies zoals Henry Miller de stad
ooit beleefde en beschreef; wrang
en feestelijk tegelijk. Enige vereis
te voor een Miller-toerist is om met zijn boek op
zak de toeristenstromen te ontwijken. Dus laat
Eiffeltoren, Louvre en Champs Elysees links lig
gen, keur de Notre Dame geen blik waardig.
Vestig je blik om te beginnen op de zelfkant
van de stad, op de vele clochards. Met een half
volle fles wijn naast zich liggen ze hun roes uit
te slapen tussen de bouquinistes, de groene boe
kenstalletjes vol pin- ups en antieke pornokaar-
ten aan de Seine, of ze staan langs de straten en
boulevards en houden hun hand op voor een
paar eurocenten.
Koning Gorilla en andere Oranje-satire
T«p fWips
Ottersloep in
de weerribben
j Jmmm
de Monarchie!
Het beroemde boek van Henry Miller.
Een ober op boulevard Montparnasse.
zaterdag 29 oktober 2005 W17
De grote toeristensloep die gaat varen in De Weerrib-
ben heeft als symbool natuurlijk een otter. Foto GPD
Rondleidingen op St. Hubertus
In de periode van 1 november t/m 31 januari wor
den er speciale rondleidingen verzorgd in het
Jachthuis St. Hubertus. Het Nationale Park De Ho
ge Veluwe opent de deuren van vertrekken die
voorheen niet door het publiek bezichtigd kon
den worden. Thema van de nieuwe rondleiding is
'Het verhaal achter de bouw van het Jachthuis'.
De speciale rondleiding van ongeveer 5 kwartier
leidt de bezoeker onder meer door enkele pri-
vé-vertrekken van Helene Kröller-Müller (slaapka
mer, toiletkamer en badkamer) en de logeerver
trekken in de westelijke vleugel, waaronder de zo
genaamde Professorenkamer. De rondleidingen
zullen zeven dagen per week plaatsvinden om
12.00 uur, 13.00 uur, 14.00 en 15.00 uur. Per rond
leiding geldt er een maximaal aantal deelnemers
van 8. De kosten voor een rondleiding bedragen
16 euro per persoon, inclusief entree voor het
Park.
reserverinqen@hoaeveluwe.nl
Winterstation in Spoorwegmuseum
Vanaf 17 december is het zover, dan wordt het
Spoorwegmuseum omgetoverd in Winter Station.
Winter Station is het eerste grote evenement dat
het Spoorwegmuseum na de heropening op 5 juni
jl. organiseert. De focus ligt op warmte en gemoe
delijkheid van de winter: besneeuwde daken,
vuurkorven, blokhutten, glühwein, gepofte kas
tanjes, schaatsen. Er worden verhalen voorgele
zen, kerstboomversierwedstrijden gehouden, fo
to's met de Kerstman gemaakt en vele workshops
gegeven. Op vrijdagavond 16 december wordt
Winter Station geopend met een optocht door de
stad Utrecht. Een van de hoogtepunten is, volgens
de organisatoren, de ijsbaan die op het buitenter
rein van het museum wordt neergezet.
www.spoorweqmuseum.nl
door DAVID BRONKHORST
enCHANTALVAN WEES I
Miller schreef over hen: 'Parijs is vol arme lüi -
het trotste, het smerigste stelletje bedelaars dat
ooit op deze aarde heeft rondgewandeld, lijkt
het mij. En toch wekken ze de illusie dat ze zich
thuis voelen. Dit is wel het grote verschil tussen
de Parij zenaar en alle andere wereldstadbewo
ners.'
Geen geld
Met Miller zelf was het niet veel beter gesteld
toen hij hier op veertigjarige leeftijd kwam. De
eerste periode in Parijs had hij vrijwel geen
geld, geen werkvergunning en geen vaste ver
blijfplaats. Het enige wat hij bezat, was de vast
beslotenheid om het als schrijver te gaan ma
ken en een griezelige tevredenheid over zijn ar
moedige lot.
In Kreeftskeerkring meldt hij: 'Ik heb geen
geld, geen middelen van bestaan, geen hoop. Ilc
ben de gelukkigste man ter wereld.'
Natuurlijk leefde hij niet van lucht alleen. Soms
zond zijn wouw June hem geld vanuit New
York. Vrienden die hij maakte onder mede-Ame
rikanen die hier ook inspiratie zochten, zorg
den vaak voor maaltijden en slaapplaatsen. En
zo wist Henry Miller doorgaans toch als een bo
hémien te leven.
Het geld dat hij kreeg, bracht hij maar al te
graag naar het fameuze bordeel Aux Belles Pou
les (Bij de mooie kippetjes), rue Blondel 32. Je
kon er terecht voor shows waar ze voordeden
hoe je l'amour dans un taxi bedrijft.
Nu beheert monumentenzorg het gebouw, van
wege de suggestieve Belle Epoque- mozaieken
aan de muren. Helaas mag je niet meer naar bin
nen. Maar rue Blondel is nog wel de enige straat
van Parijs waar de hoertjes op straat hun waar
aanbieden.
Het straatje bevindt zich nabij metrostation
Reaumur Sebastopol, waar de winkels minder
chic zijn en de voorbijgangers bijna alleen uit
Afrikanen bestaan, die met hun kleurige gewa
den de Parij se straten een exotisch tintje geven.
Eerst zie je alleen gesloten winkels, maar loop
stug door. Als uit het niets staan er opeens
zwaar- opgemaakte wouwen van een jaar of vijf
tig. Als de fotograaf een prostituee op de foto
Een dubbelganger van Miller op een bankje in Parijs.
Foto 's David Bronkhorst en Chantal van Wees
wil zetten, vliegen ze hem vanuit alle hoeken
aan. 'Salaud!' krijsen ze in koor: smeerlap!
Pas als het fototoestel is opgeborgen, bedaren
de dames, ze schudden hun blonde pruiken en
sissen afkeurend. Met hartkloppingen snellen
we langs diverse erotica-shops terug naar een
beschaafder deel van de stad.
Zelf was Miller ook niet zo'n held als hij in
Kreeftskeerkring doet geloven. Ondanks vele
beschrijvingen van bordelen en tippelende
wouwtjes schreef hij er liever over dan dat hij
het werkelijk vaak deed. Dat lag niet zozeer aan
geldgebrek; meer aan zijn panische angst voor
geslachtsziekten.
Honger
'Als je honger hebt, lijkt Parijs nog mooier', be
weerde Miller. Als hij geen geld voor eten had,
hing hij graag rond in de Jardin du Luxem
bourg, nabij Quartier Latin. In dit prachtige
park probeerde hij zijn honger te vergeten door
gerechten op te schrijven die hij ooit wilde proe-
ven.Parijse parken inspireerden hem sowieso.
Soms luisterde hij gesprekken af die hij neer
schreef op oude enveloppen, om ze later in zijn
boek te gebruiken. Nog steeds is de Jardin du
Luxembourg een paradijs waar jong en oud kun
nen genieten.
Gratis maal
Wanneer het rommelen van zijn maag ondraag
lijk werd, liep Miller het hele park door naar
Montparnasse, waar misschien een gratis maal
te bietsen viel. 'Quoi?' waagt de ober van café
Closerie de Lilas op Montparnasse, wanneer we
naar het tafeltje van Henry Miller wagen. Als
we de naam op z'n Frans uitspreken, begint er
een lichtje te branden. "Aaahhhh: Anry Mie-
leerel'De vaste plekken van andere beroemde
stamgasten als Ernest Hemingway en Man Ray
zijn van bronzen naamplaatjes voorzien, maar
op het tafeltje dat de ober aanwijst, is geen aan
denken te vinden. Typisch iets voor 'zwerver'
Miller om geen naambordje te hebben. Aan het
tafeltje zit een zuur ruikend wouwtje de ene na
de andere cognac weg te tikken.
Miller is onlosmakelijk verbonden met boule
vard Montparnasse; een levendige plek waar
aankomende schrijvers, journalisten en kunste
naars zopen en praatten tot in de ochtend. Dage
lijks struinde hij rond op de boulevard, in de
hoop drank of een kleine lening los te krijgen
bij bewiende mede-Amerikanen, die hier graag
op de terrassen samenkliekten.
Trouwring
Als hij heel erg aan de grond zat, probeerde hij
er nog wel eens zijn trouwring te verpatsen. In
een Engelstalige leant die in Parijs werd uitge
geven, schreef society-journalist Wambly Balds
over Miller: 'Waarlijk een kind van Montparnas
se, het zout in de pap van Quartier Latin.' Hij
vermeldde daarbij ten onrechte dat Henry Mil
ler genoodzaakt was op een bank in het park te
slapen. 'Het enige wat hem dwarszat', schreef
Balds, 'was dat hij geen tandenborstel had'. Het
nobele beeld van Miller als 'literaire zwerver'
was geboren. In werkelijkheid boden zijn land
genoten hem na een gezellige avond altijd wel
een slaapplek aan, en uiteindelijk kon hij zelfs
wonen in Villa Seurat, een kunstenaarswoning
dichtbij Montparnasse.
Kreeften
In cafés als Closerie de Lilas, Le Dome, Le Select
en café-restaurant La Coupole spelen heel wat
scènes uit Kreeftskeerkring zich af. Het is er
nog steeds druk, kreeften liggen op ijs in de vi
trines, patrons lopen parmantig rond en de pin-
guin-obers openen behendig een nieuwe fles
voor aangeschoten klanten.
In La Coupole vind je vergeelde foto's uit de tijd
van Miller. De enorme eetzaal was net als nu ge
vuld met een feestende menigte. Hét trefpunt
uit de jaren dertig heeft zijn allure behouden;
de beschilderde pilaren, wandversieringen en
kroonluchters in art déco-stijl lijken onaange
tast door de tijd.Zelf schrijft Miller: 'Ik besefte
hoe onmogelijk het was ooit dat Parijs te onthul
len dat ik had leren kennen, het is een Parijs dat
geleefd en elke dag opnieuw in duizend ver
schillende vormen van marteling ervaren moet
worden.'Veel is hetzelfde gebleven, getuige een
dubbelganger van Miller, een vrolijke, magere
zwerver die op een bankje met een fles wijn in
de hand 'Santé! Santé!' naar iedere voorbijgan
ger roept. Net als Miller viert hij het leven. Eni
ge verschil is dat Miller alles heeft opgeschre
ven.
Informatie over de hsl www.thalys.nl Arrange-
menten: www.nstravel.nl of tel. 0900 6787283
Algemene informatie: www.parisinfo.com
\t
foor PALJI ARNQLDUSSEN I
Een van de aardigste elementen op de tentoon
stelling over Oranje-satire in Heerenveen is de
satire rond de ergernis over de satire.
Detelevisiesketch komt uit het programma Kop
spijkers. Eind 2003 vonden minister Donner en
premier Balkenende de tijd rijp om het konings
huis tegen grapjassen in bescherming te ne-
nen. Dat koningshuis kon zich immers niet ver
dedigen, dergelijke humor deed afbreuk aan
het gewicht van de koninklijke functies..
Het Kopspijkers-cabaret toonde een verlegen
Balkenende en een koningin die vond dat het al
lemaal nog veel te soft was. 'Die met die oren!
Zelfs Maxima kan hem nadoen!' Het optreden
'an het kabinet in die dagen was een geschenk
uit de hemel voor satirici. Niet alleen omdat het
zo aangenaam te persifleren was, maar vooral
ook omdat er uit bleek dat hun noeste arbeid
heilzaam was. Wat heb je aan satire als het doel
wit zich er niet aan ergert en de rest van het pu
bliek het gelaten over zich heen laat komen?
Mild
De huidige satire is, zo blijkt uit de expositie,
overigens nogal mild. Stadhouder Willem V
werd in de jaren tachtig van de achttiende eeuw
afgeschilderd als een machtswellusteling en
een botte geilaard.
De vader van Wilhelmina, Willem III, werd vrij
algemeen Koning Gorilla genoemd, hij gedroeg
zich als een aap. De term kwam uit socialistsi-
che hoek, het is eigenlijk ook de vraag of het om
satire ging of gewoon om verontwaardiging. Die
grens is niet altijd te trekken. De expositie toont
tientallen spotptrenten en documenten, maar is
vooral zo aardig door de beeld- en geluidsfrag
menten. Natuurlijk kunnen we luisteren naar
Arme Ouwe van cabaret Lurelei uit 1966, over
Juliana na het roemruchtige huwelijk van haar
oudste dochter. We kunnen weer kijken naar
Wim Sonneveld als de stalmeester en naar Kees
van Kooten als tot op het bot gefrustreerd Oran
jecomité-man die met een proces dreigt bij de af
schaffing van het jaarlijks défilé.
Oranje in satire. Museum Willem van Haren Ferdi
nand Domela Nieuwenhuis Museum Minckelersstraat
11Heerenveen; t/m 6 november www.willemvan-
haren.nl
Bert en Ernie in Land van Ooit
Vandaag is de laatste dag van het seizoen van Het
Land van Ooit. Dit jaar verzorgen Bert en Emie de
feestelijke 'Ooiters zwaaien uit parade', waarin zij
samen met 100 Ooiters de bezoekers uitwuiven.
Het seizoen 2005 bracht overigens bijna 350.000
bezoekers, zo meldt het park. Het Land van Ooit
opent haar poorten weer op 29 april 2006.
www.ooit.nl
Bert en Ernie Foto GPD
Fietsen in het buitenland
Vereniging de Wereldfietser houdt op zondag 6
november de Europese FietsrouteMarkt. Hier kun
nen zowel beginnende als gevorderde vakantiefiet
sers ideeën opdoen en informatie krijgen over al
les wat erbij komt kijken als je buiten Nederland
wilt gaan fietsen. De markt wordt gehouden in
het Nivongebouw in Rotterdam aan de Dirk Smits-
straat 76 en duurt van 11.00 tot 17.00 uur. De en
tree bedraagt 3.50 euro, voor leden van de Wereld
fietser 2,50 euro.
www.wereldfietser.nl
Met zijn debuutroman 'Kreeftskeerkring'
was de Amerikaanse schrijver Henry
Miller in een klap
wereldberoemd. Inspiratie voor
liet boek deed hij op in Parijs,
waar hij tussen 1931 en 1939
woonde. Ondanks geldgebrek
(enoot hij er hoerenlopend,
aiipend en schrijvend van
het leven. Miller is al 25 jaar
jood, maar 'zijn' Parijs is
nog even levendig als toen.
"—-(01^--
Sinds vorige week vaart in de Kop van Overijssel
de Ottersloep, een elektrisch aangedreven alumi
nium boot met een lengte van zeven meter die
plaats biedt aan zes personen. Met aan de voorzij
de een ldeine overkapping en aan de achterzijde
een stuurconsole met een ultramodern GPS-sys-
teem. De boot is selfsupporting: er is een keuken
blokje waar je koffie en thee kunt zetten en er is
een eenvoudig toilet. De sloep is bedoeld om be
zoekers rond te varen op De Weerribben in de
kop van Overijssel. In totaal worden er vijf in de
vaart gebracht, de overige vier volgen komend
voorjaar. De Ottersloep kan de komende weken -
totdat het gaat vriezen - gedurende een hele dag
voor 125 euro worden gehuurd, maar straks in
het voorjaar ook voor een verblijf van enkele da
gen in De Weerribben. Dan zullen ook meerdaag
se arrangementen worden aangeboden. Het re-
creatie- en Rondvaartbedrijf Pieter Jongschaap,
ligt aan het Kalenbergerpad 4, 8377 HL Kalenberg.
tel. 0561-477527.
Uitklapposter Nieuwe Revue, 2001,
Foto Collectie Stichting Atlas van Stolk Rotterdam
