De hr-ketel heeft nog toekomst
Herfsttuin biedt meer dan dode bladeren
I
W3
Brander zit nu boven
Babybed
Pistool
Rekje
Badmeubel
er
Energie
zaterdag 29 oktober 2005
De concurrentie bekeek
de eerste hr-ketel 25
jaar geleden met de nodige
scepsis. Toch won het ener
giezuinige apparaat begin
jaren tachtig razendsnel ter
rein. Een kwart eeuw later
heeft de hr-ketel volgens
medebedenker Paul Vloon
nog altijd toekomst.
Nee, 25 jaar geleden had
Paul Vloon geen enkel be
nul dat hij aan de wieg stond
van een revolutionaire vinding.
En nu nog is het hoofd research
van Nefit bescheiden. De 'uitvin
ding' van de hoog rendement ke
tel hoorde een kwart eeuw gele
den simpelweg bij zijn werk. En
toch streelt het hem dat de con
currentie het concept massaal
kopieerde, waardoor tegenwoor
dig in vrijwel iedere woning een
hr-ketel te vinden is.
En dat op zich is revolutionair,
want bij de lancering van de eer
ste hr-ketel reageerde de concur
rentie op z'n minst met de nodi
ge scepsis. Evenals veel installa
teurs, toen vooral gespeciali
seerd in de installatie van de tra
ditionele gietijzeren ketel. Want
wat de boer niet kent, dat vreet
hij niet.
Milieu
Dat de hr-ketel toch een succes
is geworden, is vooral te danken
aan de groeiende aandacht voor
het milieu in de jaren tachtig.
Het eenvoudige verwarmingske
teltje van de jaren zeventig be
stond eigenlijk uit niet meer
dan een brandertje en wat scha
kelaars. Het rendement was erg
laag: zo'n dertig procent van de
brandstof ging letterlijk in rook
op. Dus in feite leverde iedere
gulden maar voor zeventig cent
warmte op.
Dat kon beter. Rond de jaren
tachtig lanceerde een aantal pro
ducenten daarom de zogenaam
de verbeterd rendement of vr-ke-
tel. Dankzij een warmtewisse
laar, geplaatst achter de ketel,
verbeterde het rendement met
tien tot vijftien procent.
Een aardige stap voorwaarts,
maar nog niet genoeg, oordeel-
Installateur Carel van Joole ging met zijn energiebus langs de deur.
den ze bij Nefit. Op de afdeling
research borduurden ze daarom
verder op een concept dat in
1979 aan de branche was gepre
senteerd door de Gasunie. Daar
bij werden de rookgassen door
een tweede warmtewisselaar ge
stuurd, waardoor het rende
ment nog verder steeg.
Dat idee mag dan overeind ge
bleven zijn, in werkelijkheid ont
wikkelden ze bij Nefit een com-
In tegenstelling tot oude verwarmingsketels zit bij een hr-ketel de
brander bovenin het apparaat. De brander zorgt ervoor dat het
water in het verwarmingsysteem wordt verwarmd Het condenswa-
ter dat daarbij in de ketel ontstaat wordt opgevangen. Met behulp
van een zogenaamde warmtewisselaar wordt aan dit condenswater
nogmaals energie ontrokken.
In vergelijking met oude ketels is ook de brander veranderd. Door
een mengsel van lucht en gas door de brander te sturen is de vlam
in plaats van twintig (zoals bij eerdere apparaten) nog maar twee
centimeter hoog. Daardoor is een hr-ketel een compact apparaat
dat gemakkelijk aan de muur bevestigd kan worden.
De onderzoekers van Nefit - tegenwoordig onderdeel van Bosch
Thermotechnik - voorzagen het apparaat bovendien van een micro
processor met foutindicatie. Aan een zichtbare code kunnen instal
lateurs daardoor direct zien waar een eventueel probleem zit.
In het kader van het 25-jarig bestaan is bij Nefit een dvd versche
nen met informatie over de keuze van de juiste hr-ketel. Daarbij
wordt vooral aandacht besteed aan het belang van de warmwater
voorziening. Informatie: www.nefit.nl
pleet nieuw apparaat. In nauwe
lijks twee jaar tijd. Met de intro
ductie van de Turbo HR zette
Nefit de concurrentie op achter
stand. Hoe dat kon? Het rende
ment van de Turbo HR lag zo'n
vijftien procent boven dat van
de vr-ketels.
„Ondanks de gasbesparing en
het verbeterde warm watercom-
fort hielden de meeste bedrijven
vast aan de vr-ketel", aldus
Vloon. Waarom? „Eind jaren ze
ventig was de branche nogal be
houdend."
23 april 1981. Installateur Carel
van Joolen van Ingenieursbu
reau H.M. van Joolen in Bussum
herinnert zich nog precies de da
tum waarop hij de eerste hr-ke-
tel plaatste. „Bij een bevriend
aannemer die wel proefkonijn
wilde zijn", blikt hij terug. „Het
was een enorme revolutie. Na de
komst van aardgas, de tweede
in korte tijd."
Een kwart eeuw later voelt hij
zichzelf nog altijd een pionier.
Zijn collega's wilden er niet
aan. „Het kostte meer moeite
om de installateur te overtuigen
dan de particulier." Omdat het
aanzienlijk scheelde op de jaar
rekening, had die laatste vol
gens Van Joolen wel oren naar
het nieuwe systeem. Maar dan
moesten ze het natuurlijk wel
Carel van Joole bij de eerste hr-ketel van Nefit.
kennen. Daarom kwam de instal
lateur met de zogenaamde Ener
giebus. „Als een SRV-man ben
ik met de ketels langs de deur
Maar dat was toen. Te
genwoordig zijn hr-ketels 'op de
hoek van elke straat' te koop.
Vaak met een nog beter rende
ment dan dat van de eerste gene
ratie. Bekende merken zijn
naast Nefit onder meer Vaillant,
Remeha, Intergas en Daalderop.
Door de beperkte afmetingen is
de hr-ketel volgens Van Joolen
met name voor bestaande wonin
gen nog altijd een perfect appa
raat.
Vloon vermoedt dat de hr-ketel
sowieso de toekomst heeft. „In
Nederland is weliswaar in bijna
iedere woning een ketel te vin
den, voor de meeste Europese
landen geldt dat nog lang niet.
Wat dat betreft, kypnen ^ye nog
wel even vooruit."
Subsidie
Dat de hr-ketel de Nederlandse
markt veroverd heeft, is overi
gens mede te danken aan de
overheid. Die zag de noodzaak
van energiebesparende syste
men en sprong bij met subsidie.
Hetzelfde geldt nu voor de moge
lijke opvolger van de hr-ketel:
de warmtepomp. Daarmee
wordt bijvoorbeeld warmte aan
de bodem of aan de buitenlucht
onttrokken. Pas als de energie
prijzen blijven stijgen en de pro
ductiekosten van de warmte
pomp dalen, is het volgens
Vloon een realistisch alterna
tief.
Paul Geerts
Japanse wasbloem, Kirengeshoma palmata.
Als tuinliefhebber bekijk je
de herfst op dezelfde ma
nier als de ouderdom - je weet
dat hij onherroepelijk komt en
toch probeer je er zo min moge
lijk aan te denken. Jaja, ik weet
het, een tegeltjeswijsheid, maar
toevallig houd ik van spreuken
tegeltjes. Zoals de man of vrouw
die de aftakeling voelt aanko
men besluit om de marathon
van New York te gaan lopen, zo
probeert de tuinier de aftake
ling van zijn tuin te voorkomen
door op de valreep nog eens wat
extra perkplanten bij de super
markt in te slaan. Toch zijn er
verbazend veel tuineigenaars
die het na de grote vakantie
voor gezien houden.
Hun herfstbijdrage beperkt zich
tot het machinaal wegblazen
van afgevallen blad en tot het
maaien van het gazon. En dat
terwijl het met een beetje goede
wil mogelijk is om de tuin in ie
der geval tot Sinterklaas aan
trekkelijk te houden. Want de
herfst is niet alleen de tijd van
het vallende blad, maar ook van
de herfstbloeiers. De kunst is
niet alleen om struiken met een
mooie herfsttooi te vinden,
maar om die zo te combineren
met laatbloeiende vaste en eenja
rige planten dat zij elkaar flatte
ren.
In de zon is dat geen probleem,
want ook in de herfst schud je
de combinaties uit de mouw: li
la herfstasters met de witte vlin
dertjes van Gaura lindheimeri
en dofrode hemelsleutels tegen
een achtergrond van het naar
geel verkleurende blad van een
judasboom. Of oranje rozenbot-
tels en paarse besjes van de calli-
carpa tegen een achtergrond
van vlammend rode wilde win
gerd. Maar in de schaduw is het
aantal mogelijkheden tot combi
neren beperkt.
De oranjerode bessen van de Ita
liaanse aronskelk, Arum itali-
cum, zijn op zich opvallend ge
noeg in de herfst, maar komen
toch beter tot hun recht tegen
een achtergrond van de lichtge
le bloemen van de Japanse was
bloem, Kirengeshoma palmata.
Veel van onze tuinplanten ko
men uit Japan - hosta's, horten
sia's, Japanse wijnbes - maar
geen van die planten heeft een
Japanse naam. Kirengeshoma
palmata is een van de weinige
plantennamen die een hint van
de herkomst van de plant geven.
De Nederlandse naam, Japanse
wasbloem, geeft een indicatie
van hoe de bloem eruit ziet: het
bloemblad is vlezig en wasach
tig. De Japanse wasbloem is de
perfecte schaduwplant; vroeg in
het voorjaar komen de scheuten
als gebalde vuisten uit de grond
waarna ze zich in de loop van
het seizoen ontwikkelen tot ste
vige stengels die bezet zijn met
decoratief, esdoomachtig blad.
Op niet te droge, voedselrijke
grond kan de plant uitgroeien
tot een pol van anderhalve me
ter hoog en breed.
Hoewel Kirengeshoma palmata
niet goedkoop is, is hij econo
misch in het gebruik; één plant
per vierkante meter is voldoen
de. In september verschijnen de
kogelronde knoppen die zich
ontwikkelen tot hangende,
bleekgele klokjes die zich nooit
helemaal lijken te openen. In
een radioprogramma waarin ik
vragen van luisteraars beant
woord, krijg ik soms vragen van
plantenliefhebbers die willen
weten waarom de bloemen van
hun Japanse wasbloem niet ver
der open willen gaan.
Dan kost het moeite om hen er
van te overtuigen dat het hier
niet om een onvolkomenheid,
maar om de aard van de plant
gaat. En trouwens - sinds wan
neer is wijdopen mooier dan ge
loken? Kirengeshoma palmata
bloeit door tot diep in oktober.
Ook de uitgebloeide bloemen
zijn het aanschouwen waard:
bolvormig en voorzien van an-
tenne-achtige sprieten; alsof ze
helemaal niet bedoeld zijn om
aan een plant te hangen maar
om door de ruimte te suizen.
Goed: op de voorgrond dus de
Italiaanse aronskelk en daarach
ter de Japanse wasbloem. Nu
nog een achtergrond. Ik zou kie
zen voor Euonymus europaeus,
onze inheemse kardinaalsmuts,
met rood-met-oranje vruchten
en rozerode herfsttinten in het
blad.
Romke van de Kaa
Het bed Leander van de gelijk
namige Deense producent is
door een aantal specialisten ge
kozen tot Baby Product van het
Jaar. De vakjury bestond onder
andere uit vertegenwoordigers
van de stichting Consument
Veiligheid, Kraamzorg, Ouders
van Nu en het vakblad Baby We
reld. Ze prijzen de ronde vorm
en het materiaalgebruik. Boven
dien groeit het bed mee met het
kind. Ook in de kleuterkamer
ziet het uitgeklede bed er nog
aantrekkelijk uit. Het bed is te
koop voor 695 euro.
Informatie: www.jamak.nl
Met bestaande kitpistolen is het
altijd een beetje worstelen. Voor
al in hoeken is het lastig ma
noeuvreren. Daarin wil Bison
verandering brengen met de in
troductie van de Click Gun. Het
verschil met bestaande kitpisto
len is dat de kitkoker 360 gra
den draaibaar blijft..Daarnaast
beschikt het apparaat over een
zogenaamd direct-stop systeem.
Wordt de hendel losgelaten dan
lekt lijm of kit volgens Bison
niet na. De adviesprijs is 9,75 eu-
Tiger Nederland is vooral gespe
cialiseerd in de productie van
accessoires voor badkamer en
keuken. De nieuwe tijdschriften
houder in de serie Boston is dan
ook een vreemde eend in de bijt.
Maar wel een handige volgens
Tiger. Want ook in badkamer of
toilet heeft de gebruiker wel
eens leeszin. Dankzij de houder
(43,50 euro) hoeven kranten en
tijdschriften niet meer op de
grond te slingeren.
Informatie: www.tiger.nl
Vüleroy Boch heeft samen
met de Duitse ontwerper Rainer
Moll een nieuwe badkamercol
lectie ontwikkeld. Die is sinds
kort verkrijgbaar onder de
naam Bellevue. Het bijzondere
van de collectie is de combinatie
van wit keramiek en hout. De
poten van het meubelprogram
ma zijn uitgevoerd in chroom.
Verkrijgbaar zijn onder meer
wastafels, bidet, toilet, spiegels,
kasten, een verwarmingsele
ment en diverse kranen.
Informatie: www.ville-
roy-boch.com.
Hoewel energieleveranciers ja
renlang anders beweerden, is
een dubbele elektriciteitsmeter
niet goedkoper dan een enkele
meter. Integendeel. Volgens con
sumentenorganisatie United
Consumers betalen consumen
ten met een dubbele meter zelf
meer. In de daluren ('s nachts en
in het weekend) ligt het tarief
weliswaar lager, maar in de
piekuren wordt dat gecompen
seerd. Dit piektarief ligt hoger
dan het 'normale tarief' dat con
sumenten met een enkele meter
betalen, zo rekent United Consu
mers voor. Klanten van Eneco
en Nuon zouden daardoor duur
der uit zijn. Een dubbele meter
werkt overigens wel besparend
wanneer vijftig procent van de
stroom in de daluren wordt ver
bruikt.
Informatie: www.unitedconsu-
mf>rs cnm
