Dood aan het ruimen
rensman
11 itvaart
li
Gaat u ook iets doen voor
de Zonnebloem?
P
0111-412877
OVERTOOM-GROEN
SPECIALIST IN
GEDENKSTENEN
11
•Sl
Geknipt en geschoren op reis
VOORHEEN DE JONGE EN UIJL
Uitvaartleiders:
Leen van der Werf
Aad Bosland
Krijn Breen
Mart van de Kreeke
Vooruit regelen, geheel naar eigen wens;
ook dit kunt u met ons bespreken en vastleggen.
Administratie-adres: Stoofweg 24, 3253 MA Ouddorp
Post-adres: Postbus 75, 3253 ZH Ouddorp
Emaii-adres: arensman.uitvaartverzorging@planet.nl
www. b e g ra fe n i s vr= rzc rginrfn
Begrafenis- en Crematieverzorging
Kantoor en rouwcentrum:
Van Dishoeckstraat 620
4382 XW Vlissingen
Telefoon: 0118-413417
Jo
Be
1 onderdeel van
JE Rijkeboer Holding b.v.
Trade BV
Grafkistbekleding
Tijden veranderen.
Stijlen veranderen.
Mensen veranderen.
We leveren een heel scala aan kleuren, dessins en illustraties in afwerking van de
grafkist en de bekleding daarvan.
Zoals bijvoobeeld de afbeelding van de rouwkaart, het werk, hobby of religie
geborduurd.
Boogertstraat 1 - 3141 VN Maassluis
telefoon 010 - 592 04 86 - fax 010 - 592 73 47
e-mail jobetrade@kabelfoon.nl
N0TARI5
HERWIG
mr. Guido Herwig, notaris
Coosje Buskenstraat 202
4381 LW Vlissingen
telefoon (0118)41 0930
Voor het opstellen van een testament, het opmaken van een verklaring van
erfrecht en het volledig verzorgen van de afwikkeling van de nalatenschap.
Vraag vrijblijvend informatie
www.notarisherwig.nl
Ontwerpen ook in
unieke combinaties
met steen, glas,
rvs en brons.
2 Goes: Verrijn Stuartweg 10 T. 0118 - 571436 www.oominicus.nl
Bouw mee aan ons nieuwe
vakantieschip. Maak uw
donatie over op giro 145.
Op het Zonnebloem vakantieschip beleven
jaarlijks bijna 3.000 ernstig zieke of
gehandicapte passagiers een week lang de
vakantie van hun leven Na 20 jaar intensieve
vaart is ons schip echter dringend aan
vervanging toe. Een nieuw vakantieschip kost
14 miljoen euro Alleen sémen kunnen we dit
schip bouwen! Doe mee!
woensdag 26 oktober 2005
4
We kunnen het zo prachtig ver
tellen: deze of gene heeft het
tijdelijke met het eeuwige verwis
seld. Maar dat 'eeuwige' blijkt een
rekbaar begrip. Of beter gezegd:
krimpbaar. De laatste rustplaats
kan je al na een jaar of dertig wor
den afgenomen. Dan wordt er 'ge
ruimd' om plaats te maken voor de
volgende generatie. Voor iemand
die in de gezegende leeftijd van ne
gentig jaar is gestorven, duurt het
eeuwige dan maar een derde van de
periode die hij in het tijdelijke heeft
doorgebracht. En dat is jammer.
Een béétje eeuwigheid zou onze na
latenschap zoveel groener en inspire-
render maken.
Eén van de mooiste begraafplaat
sen ter wereld ligt in Havana op
Cuba. Het terrein is enorm uitge
strekt en er wordt al begraven sinds
Columbus, naar wie de begraafplaats
genoemd is, de overkant bereikte. De
talloze grafmonumenten van alle tij
den, staan er kris-kras door elkaar.
De meest ontroerende kitsch naast
adembenemende kunst. Metershoge
vergulde engelen op belangrijke fami
liegraven, tussen een marmeren kleu
ter op een kindergraf en een fenome
nale bronzen deur in een mausoleum.
Langs brede wegen, onder oude loof
bomen en palmen vind je alles: ultra
moderne architectuur naast antieke
monumentale kunst. En op dat alles
de namen. Namen van indianen, na
men van creolen, van Spanjaarden,
Amerikanen, Portugezen, van zeelui,
vissers, gangsters en vrijheidsstrij
ders.
De Cubanen onderhouden de Cimete-
rio Christoforo Columbo goed: overal
staan emmertjes met borstels en
handvegers. Het is er druk. Poetsers,
wandelaars, begrafenisstoeten en toe
risten zijn er altijd te vinden.
Hoewel het in het Spaans wellicht
mooier klinkt, is een lelijk woord als
ruimen in de Cubaanse Wet op de
Lijkbezorging niet te vinden. Uit die
van ons zou het ook maar beter wor
den geschrapt. Het is door dat rui
men, en de oer-Hollandse behoefte
aan regelgeving, te wijten dat onze
begraafplaatsen tamelijk eenvormig
zijn en blijven. De eeuwigheid lijkt
alleen weggelegd voor een deel van
foto's Mechteld Jansen
het groen. Spreek om het even wie
over de aantrekkingskracht van een
begraafplaats en hij zal de bomen roe
men: zeldzame exemplaren van zeld
zame ouderdom.
Allerlei redenen worden aangevoerd
om te rechtvaardigen dat doelmatig
heid moet worden gezien als het be
langrijkste aspect van onze begraaf-
cultuur. Plaatsgebrek, om te begin
nen. En de dood speelt in onze Calvi
nistische levens niet zo'n belangrijke
rol.
Golfbaan
Voorts is het onze cultuur niet om in
het oog lopende grafmonumenten te
scheppen Allemaal flauwekul! Het
is heel goed mogelijk om begraaf
plaatsen uit te breiden of, met wat
vooruitziend beleid, nieuwe aan te
leggen. Zolang er om de zoveel kilo
meter een golfbaan kan opduiken,
kan met dezelfde argumenten - het is
zo duurzaam groen - een begraaf
plaats worden aangelegd. De genera
ties die nog komen, zullen er dank
baar voor zijn.
Daarbij wordt de aandacht voor de
dood, het persoonlijke in rouwen en
herdenken, steeds belangrijker. Nabe
staanden zoeken veel meer dan vroe
ger naar wegen om de schoonheid,
die óók in de dood schuilt, met rouw
te verenigen. Dichtbij huis, in Parijs,
in Praag en in Engeland, waar zes-
tiende-eeuwse graven nog gewoon
overeind staan, bezoeken we de kerk
hoven waar de toewijding van nabe
staanden de meeste indruk maakt.
Bij ons is het niet zo druk. Een enke
ling vervangt de plantjes op het graf
van een dierbare, sommigen brengen
elk jaar bloemen en zelden komt er
iemand de korstmossen van een oude
grafsteen borstelen. De kerk, de ge
meente of een ondernemer dragen
zorg voor het onderhoud. De meeste
grafmonumenten zijn eender van
vorm, geen wonder: er zijn regels
voor hoogte en breedte. Wie, bij zijn
volle verstand, laat trouwens een
kunstenaar een engel uit steen hak
ken, in de wetenschap dat die wel
licht over dertig jaar al plaats moet
maken voor een ander monument?
Toeristische trekpleisters hoeven het
niet te worden, onze begraafplaat
sen, maar oasen van groen en rust
kun je nooit te veel hebben. Op kerk
hoven zonder tijdslimiet aan de rust,
bepaalt niet de dood de sfeer, maar
het leven: de levens van al die men
sen die er hun laatste vierkante me
ters vonden en die van bezoekers, die
er die levens gedenken. Ook in eigen
land is het bewijs te vinden op een
paar kerkvloeren en in crypten. Het
kan best anders. Dood aan het rui
men, leve de eeuwigheid.
Mieke van der Jagt
Vroeger heetten ze afleggers, maar dat klinkt
zo... Tegenwoordig spreekt men liever over
de eerste verzorgenden na de dood. Zij zorgen er
voor dat overledenen klaar worden gemaakt
voor hun laatste reis en dat nabestaanden waar
dig afscheid kunnen nemen. „Het is het meest
dankbare beroep dat er is."
Acht maanden geleden stond ze nog achter de ba
lie van het postkantoor, nu verzorgt Miranda
Brasser (37) de doden in het uitvaartcentrum van
Dela in Hulst. Nogal een overgang. „Ik raakte
mijn baan kwijt en moest dus wel op zoek naar
iets anders. Uit een beroepskeuzetest die ik deed,
bleek dat een verzorgend beroep geschikt voor
mij was. De uitvaartsector was voor mij niet hele
maal vreemd. Mijn vader was jarenlang drager
bij uitvaarten, maar toen ik mijn eerste overlede
ne moest aankleden, had ik toch wel de bibbers."
Van zenuwen heeft haar collega Bella van Hoff
(57) nooit last gehad. Zij werkt al veertien jaar
als eerste verzorgende bij Dela en heeft een ach
tergrond als verpleegkundige. „Op ons beroep
rust nog altijd een taboe, terwijl dat eigenlijk he
lemaal niet nodig is. Plet verzorgen van de overle
denen is heel natuurlijk als je het nuchter be
kijkt."
De verzorging van overledenen is afhankelijk
van de doodsoorzaak. Vaak volstaat het wassen
en aankleden van de dode, voordat hij of zij in de
kist wordt gelegd. Afhankelijk van het geslacht
worden de overledenen ook netjes geschoren en
opgemaakt. Bij een onnatuurlijke dood als een
ongeval is er soms meer werk nodig.
Van Hoff: „Wij hebben allemaal een cursus ca
mouflagetechnieken gevolgd. Met make-up kun
nen we bepaalde wonden minder zichtbaar ma
ken. Wij noemen dat restaureren."
Bella van Hoff (links) en Miranda Brasser
aankleden. Die mogelijkheid is er altijd. Van
Hoff: „Als nabestaanden dat aankunnen, is dat
een van de beste rouwverwerkingsmethoden. De
verzorging van de dode gebeurt ook altijd in sa
menspraak met de nabestaanden. Het is immers
heel belangrijk dat afscheid genomen kan wor
den van iemand zoals ze die ook gekend hebben.
De familie vertelt ons hoe het kapsel moet zitten
of hoe een vrouw altijd opgemaakt was Het is
favoriete aftershave of parfum." Plet beroep van
eerste verzorgende is er ook een van vooroorde
len en fabels. Zo denken nog veel mensen dat li
chaamsholten van overledenen worden dichtge-
stopt om het lekken van vocht tegen te gaan. Van
Hoff: „Nou dat klopt dus echt niet, dat doen we
nooit! We horen dat soort verhalen vaker, geen
idee waar dat nou vandaan komt. Overledenen
krijgen bij ons standaard een luier aan en dat is
