De bonnet was
windgevoelig
S""'
U itvaart
de Regenboog: een lichtpuntje in de duisternis
Stichting
Achter de Regenboog,
Droef nieuws moet duidelijk zijn
Achter de Regenboog,
de stichting die kinde
ren helpt het over
lijden van een dierbare een
plaats te geven, organiseert in
januari 2006 haar eerste regio
nale weekend voor kinderen
uit Zeeland, Brabant en
Limburg. Lotgenotencontact
is het primaire doel van het
kinderweekend.
Othellodreef 95, Utrecht
Tel.: 030 - 236 82 82 (kantoor),
ma t/m vr van 9:00 tot 13:00u
en 0900 - 233 41 41 (informatieadvieslijn, 15
cpm), ma/di/do/vr van 9:00 tot 11:00u
www.achterderegenboog.nl
E-mailinfo achterderegenboog.nl
Jaarlijks krijgen in Nederland ruim 7.000 kinderen en
jongeren te maken met het overlijden van een dier
bare, een verdrietige gebeurtenis die diep ingrijpt in
hun leven. Niet ieder kind is in staat het verlies een plaats
te geven en de draad weer op te pakken. Vaak voelt een
kind zich totaal verloren, en eenzaam in zijn verdriet.
Stichting Achter de Regenboog biedt kinderen en jonge
ren van 0 tot 18 jaar ondersteuning bij het verwerken van
een overlijden, opdat die geen belemmering wordt voor
het opbouwen van een gezond volwassen bestaan. De
aan Stichting Achter de Regenboog verbonden pedag
ogen. psychologen en geschoolde vrijwilligers zijn gespe
cialiseerd in rouwzorg. Behalve kinderen en jongeren
staan zij ook ouders en verzorgers, leerkrachten, hulp
verleners en andere belangstellenden met raad en daad
terzijde.
Kinderweekenden
Stichting Achter de regenboog - die voornamelijk
drijft op de inzet van een honderdtal enthousiaste
vrijwilligers - initieert verschillende activiteiten. De
informatieadvieslijn is daarvan een van de belangrijkste.
Jaarlijks bellen rond de 1000 mensen nummer 0900-233
41 41 met vragen, voor tips of adressen, of gewoon voor
een luisterend oor. De informatieadvieslijn is bereikbaar
van maandag tot en met donderdag, van 09.00 tot 11.00
uur.
Zeker zo belangrijk blijkt het online forum op
www.achterderegenboog.nl. Maar een absolute
topactiviteit betreft de regionale kinderweekenden,
waarin kinderen en jongeren die een verlies hebben mee
gemaakt lotgenoten van hun eigen leeftijd ontmoeten.
Alle deelnemers en begeleiders dragen een button, met
daarop hun naam. Kleurige vlakken vertellen ieders 'ver
haal' en voorkomen, dat er telkens van alles moet worden
uitgelegd: rood, groen, blauw, geel, paars, roze en oranje
staan voor respectievelijk vader, moeder, broer, zus,
grootouder, vriend en echtgenoot. Ouders zijn er tijdens
de kinderweekenden - die gemiddeld vier keer per jaar
worden georganiseerd - niet bij. Op de zondagen is er
voor hen een speciaal programma, op een andere loca
tie.
Herinneringsmuur
Tijdens het kinderweekend praten de kinderen in
kleine groepjes over wie er bij hen is overleden, hoe
dat is gegaan en wat de invloed daarvan is op het
gezin. Die gesprekken vinden plaats aan de hand van
creatieve rituelen. Staat bij jonge kinderen vooral knutse
len en tekenen centraal, oudere kinderen praten voorna
melijk. Het intensief bezig zijn met het verlies wordt afge
wisseld met spel en ontspanning. Er is een herinnerings
muur voor versierde foto's van de overledenen en een
kwaadmuur voor 'boze' tekeningen. Tijdens een vragen
uurtje geven artsen zo helder mogelijk antwoord op medi
sche vragen van de kinderen. Op zaterdagavond wordt
voor elke overledene een versierde kaars aangestoken.
Tot slot laat elk kind op de zondagmiddag een ballon op,
met een kaartje voorzien van een persoonlijke bood
schap. Het doel van de kinderweekenden is het tot stand
brengen van lotgenotencontact. Want wie begrijpt er nu
beter wat je doormaakt, dan iemand die in hetzelfde
schuitje zit?
Regionaal kinderweekend voor
Zeeland, Brabant en Limburg
Op 28 en 29 januari 2006 vindt in Bergen op Zoom
het eerste regionale kinderweekend plaats voor de
regio Zuid-Nederland (Brabant, Zeeland en
Limburg) Voor meer informatie kunt u zich wenden tot
Anja en Kees Coppens, vrijwilligers bij Stichting Achter de
Regenboog, telefoon 0165 301242.
Giften
Stichting Achter de Regenboog ontvangt geen subsi
die en is derhalve volledig afhankelijk van giften.
Wilt ook u de regionale afdeling van de stichting
financieel steunen, dan kan dat via bankrekeningnummer
126322430, t.n.v. Achter de Regenboog, regio Zuid-
Nederland.
woensdag 26 oktober 2005
Het was een prettige manier om
de sleur van een gewone
schooldag te doorbreken. Gemid
deld eens in de maand mochten en
kele leerlingen uit de zesde klas van
de rooms-katholieke lagere Adria-
nus en Jacobusschool aan de Bach-
tensteene in Middelburg een deel
van de ochtend uit de klas weg, om
dat ze twee man sterk als misdie
naar in de Petrus en Pauluskerk
aan de overkant van de straat moes
ten aantreden. Jongens natuurlijk,
want hoe gering de taak ook, vrou
welijke functionarissen kende de
rooms-katholieke kerk van veertig,
vijftig jaar geleden niet.
De onderwijzer was niet zo en
thousiast over dit verzuim,
maar praktische bezwaren horen nu
eenmaal te wijken voor een Hogere
Plicht. Gewettigd spijbelen, al heette
dat toen nog niet zo.
Bij twee gelegenheden werd tijdens
schooltijd een beroep op misdienaars
gedaan: huwelijksinzegeningen en
uitvaarten. De eerste hadden ontegen
zeggelijk een vrolijker karakter; bij
de meeste misdienaars ging de voor
keur toch uit naar een uitvaart. Daar
was een uitstapje naar het kerkhof
aan verbonden en dat betekende lan
ger van school weg.
Aan het einde van de uitvaartmis, ter
wijl het koor routineus het In Paradi-
sum zong, begeleidden de pastoor of
de kapelaan en de twee misdienaars
de overledene en de familie plechtig
naar de uitgang van de kerk. Daarna
liepen ze op een holletje terug naar
de sacristie om zich gereed te maken
voor een snelle rit naar de katholieke
begraafplaats aan de Seisweg (tegen
woordig de Walcherseweg). Daar
hoorde een halve verkleedpartij bi j.
De superplie (het witte koorhemd)
moest uit; de zwarte toog mocht aan
blijven. Dat was iets bijzonders voor
een misdienaar: in de toog de straat
op. Dichterbij het priesterschap kon
een schooljongen zonder roeping niet
komen.
Bij de kerk stond een taxi klaar voor
de tocht naar de begraafplaats. Toen
de pastoor zich op den duur een DAF
kon veroorloven - in smaakvol zwart
natuurlijk - werd de rit met eigen ver
voer gemaakt. De combinatie van de
rijstijl van de pastoor met het ietwat
bokkige weggedrag van de DAF de
den veel misdienaars vurig terugver
langen naar de tijd van de taxi.
Rouwstoeten houden er doorgaans
een bedaard tempo op na, zodat het
noch de taxichauffeur noch de
krampachtig over zijn stuur gebogen
pastoor veel moeite kostte ruim
schoots eerder bij de begraafplaats te
arriveren. In de kapel op het kerkhof
hingen twee nieuwe superplies klaar.
Kennelijk bestond de vrees dat de
misdienaars die tijdens de rit van
De gesloten katholieke begraafplaats aan de Walcherseweg in Middelburg.
foto's Mechteld Jansen
Aan teraardebestellingen op de ka
tholieke begraafplaats aan de
Seisweg/Walcherseweg kwam begin
jaren zeventig een einde. Na de pen
sionering van de doodgraver/
tuinman ging het onderhoud van het
kerkhof sterk achteruit. Af en toe
werd vanaf de preekstoel een min of
meer wanhopige oproep gedaan aan
parochianen om zich met schoffel en
snoeischaar te melden. De groei
kracht van de beplanting op de be
graafplaats liet zich echter niet met
vrijblijvendheid beteugelen. De paro
chie had geen geld om de regelmatige
diensten van een hoveniersbedrijf in
te huren.
Eind 1968 trad het kerkbestuur daar
om in overleg met de gemeente Mid
delburg over de mogelijkheid de be
graafplaats over te dragen. Na enkele
jaren bakkeleien (de gemeente zag er
aanvankelijk geen belang in en het
kerkhof moest behalve voor het be
graven in koopgraven gesloten wor
den verklaard) ging de gemeenteraad
in 1974 akkoord met de overname
voor één gulden. Sindsdien zorgt de
gemeente ervoor dat de begraaf
plaats er piekfijn bijligt.
Het verdriet dat zich dikwijls afspeel
de aan de rand van het vers gedolven
graf op het kerkhof, liet de jeugdige
misdienaars onberoerd. De gedach
ten gingen meestal uit naar de kans
dat de plechtigheid lang genoeg duur
de om de les rede- en taalkundig ont
leden te missen. En als er al eens een
traan over een wang liep, dan kwam
dat door de altijd gure wind die over
het vlakke van Walcheren raasde.
Ben Jansen
kerk naar kerkhof vies zouden ma
ken. Tegenwoordig omsluit de woon
wijk Griffioen de katholieke begraaf
plaats. In de tijd dat er nog volop
werd begraven lag het kerkhof open
en bloot in het vlakke Walcherse
landschap. Zomer of winter, het waai
de er altijd. De dunne windsingel
bood nauwelijks beschutting. Met
flapperende gewaden haastten de ver
zorgers van het begrafenisritueel
zich naar de ingang van de begraaf
plaats om kist en volgers andermaal
te verwelkomen. Voorop de misdie
naar met het kruis, dan zijn collega
met het wijwatervat en de bijbehoren
de kwast en vervolgens de pastoor,
die eerst een inschatting had ge
maakt van de kans dat zijn bonnet de
wind zou kunnen weerstaan. Dit
door zijn merkwaardige vierkante
vorm zeer windgevoelige hoofddek
sel dreigde bij iets meer dan een fris
se bries al af te waaien.
P7r
Een kind dat met zijn fiets onder een vracht
wagen komt of iemand die voor de trein
springt, is al erg genoeg. Maar dan moet het ook
nog eens aan de familie worden verteld. Soms
doet de huisarts het, soms de politie.
Gelukkig overkomt het hem niet dagelijks, maar
agent Ton Langeler kan zich nog zeker twintig
'impactgevallen' voor de geest halen. „Je mag het
niet denken, maar vertellen dat een oude zieke
moeder is gestorven is makkelijker dan ouders
vertellen dat hun kind is verongelukt. Dan ben je
zelf ook meer aangedaan. En dat mag ook. Emo
ties maken de boodschap menselijk. Zolang je
maar functioneel blijft.
In 25 jaar heeft Langeler zijn eigen vertelmetho-
diek gevormd. „Ik heb geleerd datje duidelijk
moet zijn. Het beste is om gelijk te vertellen wat
er aan de hand is. Niet eerst een foto laten zien en
vragen of ze iemand herkennen. Je moet mensen
niet zelf de conclusie laten trekken.
verzoeken naar een camping te gaan om te vertel
len dat een familielid is gestorven. Dan moetje
bij dat bureau goed doorvragen. Het lijkt me vre
selijk als je bij de verkeerde bent.
Na De Boodschap is het afwachten hoe de familie
zal reageren. „Soms klappen ze dicht. Ik heb ook
drama's meegemaakt. Dan neem je een stapje te
rug. Elke situatie is anders. Zo vertel je niet al
tijd alle details, als mensen er niet om vragen.
Hoewel ik intussen heb geleerd dat je mensen
zelf moet laten kiezen of ze het lichaam nog wil
len zien. Ook als dat bijvoorbeeld is onthoofd. Ik
herinner me een vrouw die achteraf zo'n spijt
heeft dat ze haar man niet meer heeft gezien.
Zelfheeft Langeler het ook meegemaakt dat de
politie 's nachts aan de deur stond. „We hoorden
een diesel aankomen en stonden gelijk voor het
raam. Nu zijn wij aan de beurt, schiet da n door je
hoofd. Mijn zoon bleek een ongeluk te hebben ge
had. Je schrikt je lam. Je collega's komen niet
's nachts om nog even ergens een handtekening
