Aanwezig
zijn is
al genoeg
Gedenktekens
'77 i tv aart
met een persoonlijke signatuur
Uitvaartonderneemster Herma Jobse:
"Wij zijn slechts adviseurs"
H.Jobse bv
J.J.M. DE VOOGT
Langer leven met een donornier
"DE GOESE DRAGERS" WAARDIG EN STIJLVOL..
Alles is aan het veranderen.
Vraag er gerust naar bij uw uitvaartleider.
Hij/zij helpt u graag verder.
Bij Timmerman kiest u een gedenkteken:
0 met een persoonlijke stijl
0 naar een ontwerp dat past
0 in elke gewenste steensoort of ander
materiaal, kleur en lettertype
Voor een persoonlijk advies bent u
welkom in onze showroom.
TIMMERMAN NATUURSTEEN
vierbannenstraat 1
nieuwerkerk
telefoon (0111) 641798
walenburgerweg 83 - rotterdam
telefoon (010) 4660368/4663161
nieuwe crooswijkseweg 66b
rotterdam - telefoon (010) 4136910
www.timmerman-natuursteen.nl
Al jaren draagt Herma Jobse haar steentje bij in de door haar
vader Huib opgerichte uitvaartonderneming. Sinds l januari
van dit jaar zijn ze samen eigenaar, met als doel de uiteindelijke
overname van de zaak door Herma.
"Soms botsen we, maar we vullen elkaar vooral aan".
Herma Jobse weet van aanpakken. En dat is ook
geen wonder: haar vader Huib is eveneens een
meer dan gemiddeld actief persoon, die al sinds
1986 zijn eigen uitvaartonderneming runt. De uit
vaartbranche kenmerkt zich door lange werkdagen
en onregelmatige uren. Sinds haar tienerjaren raak
te Herma meer en meer betrokken bij het werk van
haar vader en na een mbo-opleiding sociale dienst
verlening trad ze bij Uitvaartonderneming H. Jobse,
gevestigd in het landelijke in Nieuw- en St.
Joosland, in dienst. Sinds 1 januari is Herma mede
eigenaar van het bedrijf. Over een jaar of vijf hoopt
zij de fakkel van haar vader over te nemen. Herma:
"We hebben het altijd goed met elkaar kunnen vin
den, privé en zakelijk. Het verschil in leeftijd maakt
dat onze ideeën soms flink botsen, maar over het
algemeen vullen we elkaar juist heel goed aan.
Samen met onze zes vaste medewerkers en een
twintigtal oproepkrachten vormen we een hecht
team."
dviseurs
Over haar rol als uitvaartleider is Herma kort
maar krachtig: "Wij zijn slechts adviseurs.
Door goed te luisteren naar de wensen van de
betrokkenen assisteert de uitvaartleider bij het
geven van een invulling aan de uitvaart.
Tegenwoordig zijn de dood en het laatste afscheid
veel minder in nevelen gehuld dan vroeger. Wij krij
gen beduidend meer gerichte vragen over het hoe
en wat van begraven en cremeren. Uiteraard geven
wij daarop graag antwoord. De laatste jaren laten
een verschuiving in de uitvaartzorg zien. Steeds
meer mensen geven een hoogstpersoonlijke invul
ling aan hun uitvaart. Hun wensen zetten zij nog bij
leven op papier. Dat is niet alleen praktisch, maar
het ontlast ook de nabestaanden. De 'klassieke' uit
vaart verschuift ook in Zeeland steeds verder naar
de achtergrond en een meer informele aanpak wint
terrein. In principe kan alles, mits binnen de regels
van de wet."
"phuisopbaring
Werden overledenen in het verleden meestal
opgebaard in een rouwcentrum, anno 2005
kiezen steeds meer mensen voor een opbaring
thuis. De modernste, volstrekt onopvallende koelap
paratuur maakt dit mogelijk, zowel op bed als in
een kist. Maar gaat de voorkeur toch uit naar opba
ring in het rouwcentrum, dan voorziet
Uitvaartonderneming H. Jobse in een geschikte,
stemmige locatie aan de Sandenburglaan in Veere.
De nabestaanden krijgen hiervan de sleutel en kun
nen op elk gewenst uur van de dag de overledene
bezoeken.
Uitvaartonderneming
Oude Rijksweg 54,
Nieuw- en St. Joosland
Tel. 0118 - 46 22 05
www.hiobse-uitvaart.nl
UITVAARTVERZORGING
Verzorging van begrafenis crematie
volgens uw persoonlijke wens.
0
Thuisopbaring met gebruik
van koeling mogelijk.
DAG EN NACHT BEREIKBAAR
KOKKELDREEF 1 4533 DD TERNEUZEN
TEL: 0115-612937 BGG 06-21837273
ROUW BLOEMWERK VRAAGT OM EXTRA PERSOONLIJKE AANDACHT
The Green Room 'Orchidee'
St. Janstraat 3
4331 KA MIDDELBURG
Tel. 0118- 62 50 75
Fax. 0118-62 50 75
www.greenroom.nl
Wij hebben speciale boeken met
een groot aantal afbeeldingen
(in kleur) van de verschillende
mogelijkheden ter beschikking.
Ook het uitvaartwezen moet meegaan in deze veranderde tijden.
Ja, het tijdperk van tressen en steek is gelukkig voorbij hoewel sommige mensen hier nog wel
eens naar terug verlangen. De zwarte kleding heeft gedeeltelijk afgedaan en we gaan, anno
2005, naar een uitvaart in onze dagelijkse kleding. Deze kan heel passend en stijlvol zijn
hoewel we steeds vaker worden geconfron
teerd met de meest excentrieke kleding.
Vooral onze jongere generatie wil dit nog
wel eens doen. Kinderen dragen de kist van
de overledene in hun gewone alledaagse
kleding. Dit moet natuurlijk kunnen hoewel
het grote tegenstellingen met zich mee
brengt. Een normale gang van zaken. Wie
loopt waar en hoe moet ik de kist vasthou
den? Allemaal zaken die op zo'n moment
best te verklaren zijn maar niet prettig en
stijlvol overkomen. "DE GOESE DRAGERS"
willen dit alles u uit handen nemen bij de uitvaart van uw naaste, goede vriend of vriendin. Ook
bijkomende werkzaamheden op deze moeilijke dag nemen wij graag van u over. Natuurlijk kunt
u kiezen uit zwarte kleding of stemmig grijs. Onze taak is deze moeilijke dag zo waardig en stijl
vol mogelijk te laten verlopen samen met de uitvaartonderneming.
woensdag 26 oktober 2005
Afscheid nemen hoort bij de
dood. Iemand die sterft, zegt
het leven vaarwel. Achterblijvende
familieleden moeten verder zonder
een geliefde. Medewerkers van het
hospice in Middelburg krijgen dage
lijks te maken met deze vormen van
afscheid nemen.
Mandalie Bulten draait er niet
omheen. „Mensen komen hier
om te sterven. Als ze het huis binnen
gaan, weten ze: hier kom ik niet meer
uit."
Bulten is verpleegkundige in het hos
pice Sint Jans de Casembroot in Mid
delburg. Net als haar collega Lia le
Clercq werkt ze er sinds de opening,
drie jaar geleden.
In het huis zijn vijf plaatsen voor
mensen in de laatste fase van hun le
ven. Gemiddeld duurt die een week
of drie.
De verpleegkundigen krijgen dus om
de haverklap te maken met mensen
die afscheid moeten nemen van het
leven. „Ik kan niet ontkennen dat het
wel eens zwaar is", geeft Le Clercq
aan. „Maar we krijgen er ook ontzet
tend veel voor terug. Het is dankbaar
werk, dat mijn leven echt verrijkt. Ik
ben blij dat ik hier mag werken; zo
voel ik het."
De dankbaarheid van bewoners zit
in kleine dingen, ervaart ze. „Mensen
vinden het prettig dat wij er voor
hen zijn. Dat we tijd voor ze nemen,
ze eens lekker kunnen verzorgen. Ze
voelen zich hier echt op hun gemak."
„Dat ontbrak er vaak aan op hun vo
rige verblijfplaats", merkt Bulten op.
„In een verzorgingstehuis of zieken
huis is er 's nachts niet altijd iemand
die tijd heeft. Het idee alleen al dat
dit nu wel zo is, stelt de mensen op
hun gemak.
Door die rust kunnen bewoners waar
dig en op hun eigen manier het leven
vaarwel zeggen, vinden de verpleeg
kundigen. „Doordat ze zich fijn voe
len, praten ze ook makkelijker",
weet Le Clercq. „Dat gaat over meer
dan alleen het bezoek en de was. Het
lucht vaak op."
Een luisterend oor bieden vindt ze
een belangrijke onderdeel van wer
ken in het hospice. „Voor de bewo
ners zijn wij onbekenden. Het is voor
hen makkelijker bij ons hun hart uit
te storten. Daar zijn wij immers
voor, en dat weten ze. Bij familie doe
je dat als stervende niet zo snel. Die
spaar je liever."
Overigens hoeft er niet altijd gepraat
te worden. „Alleen al aanwezig zijn
is vaak genoeg. Soms gaan we naast
iemand zitten en ondertussen een
boek lezen, of zijn hand vasthouden.
We merken dat het helpt", geeft Le
Clercq aan.
Naast de bewoner neemt ook zijn of
haar familie in het hospice afscheid.
Niet van het leven, maar wel van een
vertrouwd persoon. Ook in dat pro
ces spelen de verpleegkundigen een
grote rol. „Wij zijn er voor de bewo
ner én de naaste", benadrukt Le
foto's Mechteld Jansen
Clercq. Familieleden mogen het hos
pice gebruiken alsof het hun eigen
huis is. „Ze kunnen hier altijd in- en
uitlopen, van alle faciliteiten gebruik
maken en als ze willen zelfs blijven
slapen."
Doordat familieleden ook de woonka
mer en keuken van het hospice ge
bruiken, komen verpleegkundigen
hen daar nogal eens tegen zonder dat
de bewoner erbij is. „Je waagt dan:
hoe gaat het nu met En dan komen
de tranen", vertelt Le
Clercq. „We bieden nogal eens onze
schouder aan bij het koffiezetappa
raat."
„Soms leven we nog meer mee met
de familie dan met de bewoner", vult
Bulten aan. „Die moet immers nog
verder, het verlies een plekje kunnen
geven."
De band tussen medewerkers en fa
milieleden is daardoor vaak hecht.
Dat is ook te zien in de stiltekamer,
een plek waar mensen heen kunnen
als ze even alleen willen zijn. Op een
kastje ligt een dik boek, waar iedex'e
bezoeker of bewoner in mag schrij
ven of plakken. Vooral familieleden
maken er gebruik van.
Een blik in het werk leert dat bijna
alle teksten, kaarten en gedichten
blijken van dankbaarheid aan het
personeel van het hospice bevatten.
„Bijzonder toch, dat je in zo'n korte
tijd zo dicht tot elkaar kunt komen",
merkt Le Clercq op.
In dat licht moet ook de halfjaarlijk
se bijeenkomst van nabestaanden en
medewerkers worden gezien. „We
herdenken dan de mensen die de afge
lopen zes maanden bij ons gestorven
zijn", vertelt Bulten. „Familieleden
vertellen iets of lezen voor. We bran
den kaarsen en noemen de namen
van de overledenen op."
De drukte tijdens zulke bijeenkom
sten geeft aan dat er behoefte aan is,
vindt Le Clercq. „Ook daar merk je
weer dat families behoefte hebben
aan contact met ons. We hebben im
mers samen met hen de laatste pex-io-
de van hun naaste meegemaakt. Dat
schept toch een bepaalde band."
Ook de medewerkers zelf vinden de
samenkomst nuttig. „Zo krijgen wij
ook de mogelijkheid op een mooie
marxier afscheid te nemen", zegt Bul
ten.
Het dagelijks omgaan met de dood
zorgt ervoor dat de verpleegkundi
gen zelf ook een andex-e kijk hierop
krijgen. „Ik relativeer het leven nu
meer, geniet ook van alledaagse din
gen", beschrijft Le Clercq die veran
dering-
Bulten beaamt dat. „Je beseft dat het
niet vanzelfsprekend is om gezond te
zijn. Zeker als we hier jonge mensen
verzorgen." Want dat er in het hospi
ce alleen maar oude mensen wonen,
is een misverstand. Bulten: „De mees
te bewonex*s hebben kanker. Dat
treft alle leeftijden. We hebben hier
vaak mensen van rond de zestig. Dat
is erg jong om te sterven, toch?"
Martij n de Koning
Laten we eerlijk zijn", zegt Piet de Jong (58)
uit Middelburg. „Nadat ik een nieuwe nier
heb gekregen, had ik weer een toekomst. Ik ben
er trots op dat ik mijn twaalf en halfjarig jubi
leum met een donomier kan vieren.
De Jong was veertig jaar toen geconstateerd
werd dat zijn nieren niet meer optimaal werkten.
Hij moest het rustiger aandoen en op zijn dieet
letten. „Maar dat zit niet zo in mijn aard. Ik
werkte en sportte gewoon door.Maar enige tijd
later waren alle reserves op. In het ziekenhuis
werd met spoed zijn lichaam schoongespoeld en
iverd hij gedialyseerd. „Ik knapte op en mocht
naar huis.
„Maar wel met een gat in mijn buik, om zes keer
per dag om de vier uur mijn lichaam schoon te
spoelen.Hij ging er niet altijd even hygiënisch
mee om en kreeg buikvliesontsteking„Na de der
de ontsteking, mocht ik het niet meer zelf doen
De nierdialysebehandelingen duurden vier uur.
„Ik had de behandelingen zo lang mogelijk uitge
steld, omdat ik onafhankelijk wilde zijn.
Hij kwam op de lijst te staan voor een niertrans
plantatie. Na drieënhalf jaar kreeg hij
's nachts om 2 uur een telefoontje van zijn dok
ter. Hij moest met spoed naar het Erasmuszieken-
huis in Rotterdam rijden. „Ik zou de nier krijgen
van een 18-jarige Duitse vrouw die verongelukt
was op de Südrheinische Autobahn.
Hij kijkt niet graag terug op de periode voor de
transplantatie. „Wat dacht je? Zodra je weet dat
het er een keer van zal komen, wil je 't liefst de
volgende dag al onder het mes. Het is erg dat er
niet meer donoren zijn.
In de tijd voor de transplantatie zat hij vaker in
de put. „Maar gelukkig ben ik optimistisch en
hou de moed er wel in. Ik tenniste ook gewoon
door. Maar het was niet om aan te zien.