Naaister werd beroemd activiste Gemengd huwelijk overwint politieke scheiding in Ivoorkust PZC FIX Rinnooy Kan terug na negen jaar bedrijfsleven Kans op gemoedelijk onderonsje Europese leiders lijkt erg klein Amerikaanse Rosa Parks weigerde op te staan voor blanke in bus 26 oktober 1955 woensdag 26 oktober 2005 van onze redactie buitenland Rosa Parks, de zwarte naai ster wier weigering om haar plaats in de bus af te staan aan een blanke vijftig jaar geleden een revolutie ontketende, is af gelopen maandag overleden. Parks, 92, overleed in haar slaap in haar huis in Detroit, al dus haar advocate Shirley Kaigler. De laatste jaren leed ze aan dementie en verscheen ze nauwelijks in het openbaar. Parks, bekend als de moeder van de hedendaagse burgerrech tenbeweging, was een 42-jarige naaister bij het warenhuis Mont gomery Fair toen ze op 1 decem ber 1955 opgepakt werd in een bus in het centrum van Montgo mery, Alabama. Ze betaalde voor in de bus tien dollarcent voor haar kaartje, stapte uit de bus en vervolgens achterin weer in - zoals zwarten verplicht wa ren - en nam plaats op de eerste rij die voor 'gekleurden' gereser veerd was. Drie haltes later kwam er een blanke man de bus binnen die moest staan omdat er geen zitplek meer was. Om plaats voor hem te maken zodat hij volgens de regels alleen kon zitten, vertelde chauffeur Ja mes Blake Rosa Parks en de an deren: „Jullie moesten het jezelf makkelijk maken en mij deze plaatsen geven." Iedereen ge hoorzaamde, behalve Parks. „Nee, ik ben het zat behandeld te worden als een tweederangs burger", vertelde ze Blake. Bla ke riep de politie, die haar vroeg waarom ze niet opstond. „Ik vind dat ik dat niet hoef te doen. Ik heb net als iedereen voor mijn kaartje betaald", ant woordde ze. Parks was niet de eérste zwarte buspassagier in Montgomery die gearresteerd werd omdat ze haar plaats niet wilde afstaan, maar ze was wel de eerste om de wetgeving aan te vechten. Al jaren voordat ze gearresteerd werd, waren zij en haar man actief bij diverse loka le burgerrechtgroeperingen, die een proefproces zochten om de wetgeving betreffende rassen scheiding aan te vechten. Vier dagen na haar arrestatie werd ze veroordeeld voor het overtreden van de wet en kreeg ze een boete van tien dollar plus vier dollar proceskosten. Vanaf die dag boycotten de zwarte in woners van Montgomery het openbaar vervoer. Hun leider was de destijds onbekende do minee Martin Luther King jr. De boycot duurde 381 dagen en het proefproces leidde ertoe dat de Amerikaanse Hoge Raad de overheid in Montgomery rassen scheiding in het openbaar ver voer verbood. Ook de 'Jim Crow' wetgeving - waardoor zwarten en blanken in openba re gelegenheden in het hele zui den van elkaar gescheiden wer den - werd afgeschaft. Parks, geboren als Rosa Louise McCauley op 4 februari 1913 in Tuskegee, Alabama, werd opge voed door haar moeder Louisa, een onderwijzeres. Haar vader verliet de familie toen ze peuter was. Haar verarmde familie ver huisde naar de boerderij van haar grootvader, die tot een plantage had behoord. Toen ze zes was, verdeelde Rosa haar tijd tussen naar school gaan en katoen plukken op de boerderij. Zij en de andere kinderen wer den regelmatig op weg naar school gepest door blanke stu denten die hen met afval beko gelden vanuit hun bus. Toen Parks later naar school ging in Montgomery, werd ze het zat verteld te worden waar ze wel of niet wat mocht drinken, zit ten of naar het toilet gaan. Op 20-jarige leeftijd trouwde ze met de kapper Raymond Parks en samen raakten ze betrokken bij de Nationale Beweging voor Betere Rechten voor Zwarte Mensen (NAACP). In 1943 werd ze voorzitter van het lokale de partement. Haar weigering haar plaats in de bus op te ge ven kwam een jaar nadat het Hooggerechtshof besloot dat af gescheiden scholen voor zwar- Rosa Parks laat toenmalig vice-president Al Gore in 1999 haar Gouden Eremedaille van het Congres zien. foto Paul Sancya/EPA ten en blanken onrechtmatig waren, in de zaak Brown versus de Raad van Onderwijs. Respect Jaren later vertelde ze dat haar actie, die een precedent was voor vele andere protesten te gen de rassenscheiding in het zuiden, gevoerd werd met res pect voor de autoriteiten. „Ik was niet oneerbiedig, omdat ik geen ruzie maakte, me geweld dadig opstelde of mij verzette te gen mijn arrestatie", zei ze. De rest van haar leven sprak Parks zich uit tegen geweld en spoor de zij jongeren aan binnen de grenzen van de wet te proteste r-en tegen discriminatie. „Het is voor hen beter zich voorbeeldig te gedragen en alles aan te vech ten op een manier die respect af dwingt." In 1957 verhuisden Ro sa en haar man naar Detroit, na dat ze in Alabama haar baan was kwijtgeraakt en een paar maal met de dood bedreigd was. Van 1965 tot 1988 werkte ze als assistente van de Ameri kaanse afgevaardigde John Con- yers, een democraat uit Michi gan en een van de oprichters van de Zwarte Congressionele Partijorganisatie. Ze werd een soort beschex-mheilige van de stad en er werden scholen en een straal naar haar vernoemd. Haar echtgenoot overleed in 1977. Ze hadden nooit kinderen gekregen; haar naaste nog leven de familie bestaat uit de 13 dochters en zonen van haar broer. Zwarte man De stad was geschokt toen een zwarte man in 1994 haar huis binnenviel, Parks enige malen in haar gezicht sloeg en er met 53 dollar vandoor ging. De man vertelde de politie later dat hij het geld nodig had om cocaïne te kopen en zijn slachtoffer pas herkende toen hij binnen was. „Er is veel vooruitgang ge boekt", zei Parks destijds, „maar zoals u kunt zien hebben we nog een lange weg te gaan. Zo veel van onze jonge mensen gaan het verkeerde pad op." Na haar pensioen besteedde ze haar tijd aan het Rosa en Ray mond Park Instituut voor Zelf ontwikkeling, dat als doel heeft de jeugd in Detroit leiderschap en bewustzijn voor burgerrech ten bij te bi-engen. In 1996 ont ving ze de hoogste Amerikaanse burgeronderscheiding, de Px-esi- dentiële Medaille voor Vrijheid en in 1999 de Gouden Ereme daille van het Congres. Het Huis van Afgevaardigden om schreef haar als een 'levende icoon voor vrijheid in Amerika'. Voormalig president Bill Clin ton eerde haar in een regerings- verklax'ing door te zeggen dat voor veel Amerikanen de stiijd tegen rassenscheiding in het zui den begon toen 'een vrouw die Rosa Parks heette in een bus in Alabama ging zitten en weiger de op te staan'. In 2002 werd de bus waarin het incident had plaatsgevonden verkocht aan het Henx-y Ford Museum in Michigan. RTR door Ischa Willems Aan het 'uitstapje' naar het bedrijfsleven van Alexan der Rinnooy Kan komt na ne gen jaar een eind. In 1996 ver trok hij als voorzitter van werkgeversorganisatie VNO- NCW, om zitting te nemen in de raad van bestuur van de bankverzekeraar ING Groep. Binnenkort treedt hij waar schijnlijk aan als voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER), het belangrijkste adviesorgaan van het kabi net. Rinnooy Kan werd geboren op 5 oktober 1949 in Den Haag. Hij studeerde wiskun de in Leiden en econometrie in Amsterdam. Wiskunde was waar Rinnooy zich de de eer ste jaren van zijn loopbaan vooiTiamelijk op richtte. Eerst als redacteur van de Spectrum Encyclopedie, daar na als wetenschappelijk mede werker Wiskunde en Statis tiek aan de Technische Hoge school Delft. In 1980 werd hij hoogleraar Operationeel Onderzoek in Rotterdam, om zes jaar later de belangrijkste post van de Erasmus Universiteit te gaan bekleden; rector-magnificus. Gasthoogleraar was hij op en kele van de meeste befaamde universiteiten in de Verenig de Staten. Na ruim een decennium trad hij aan als voorzitter van het Verbond van Nederlandse on dernemingen (VNO), zoals de werkgeversorganisatie toen nog heette. „Ik vind het zelf ook veiTassend", zei hij daar over kort voor zijn aantreden. „Het was ook niet de bedoe ling, het was niet gepland." Het voorzitterschap werd een succes. Rinnooy Kan bleef zit ten na het samengaan met de Nederlands Christelijke Werk geversverbond NCW, In 1996 stapte hij op, om naar de ING Groep te vertrekken. Zoek- tochten naar een voorzitter voor onderzoeks- en advies commissies leidden nog eens naar zijn naam. Zo gaf hij in 2003 leiding aan een commissie die het functio neren van de publieke om- roep moest beoordelen. Die concludeerde dat de indivi duele omroepen redelijk pres teerden, maar dat ze slechisa- menwex-kten. Het rapport wordt nu gezien als een va de vele die er over de omrot zijn geschreven. Het maal ook geen deel uit van dehuidï ge discussie over het publieke bestel. D66 Rinnooy Kan is weliswaar lii van D66, maar wel een 'sla pend, of liever snurkend lui Politieke ambities heeft hi nooit gehad. Het lidmaat schap brengt een 'uitermate gei-inge betrokkenheid i zich mee, en dat zal niet ders worden', zo zei hij in interview in 1991. Rinnooy Kan zit de komende jaren in de SER om de tafel met onafhankelijke Kroonle- den, de vakbeweging en dei hem zo vertrouwde wei vers. Tijdens de eerste vi dering die hij voorzit, zt ongetwijfeld even terugden-j ken aan de eerste SER-verga- dering waaraan hij als VNO-topman in 1991 ANP Alexander Rinnooy Kan door Hans Gertsen en Hetty van Rooij Als het aan de Britse premier Tony Blair ligt, gaan de Eu ropese regeringsleiders morgen, in een gemoedelijke sfeer en zonder ruzie te maken, filosofe ren over de vraag hoe de Euro pese Unie de vele uitdagingen van de 21ste eeuw tegemoet moet treden. Blair, de huidige voorzitter van de Europese Unie, heeft zijn col lega's daartoe uitgenodigd op Hampton Court, ooit het favo riete paleis van koning Hendrik de Achtste. Het fraaie histoii- sche decor zal bij Blaii's colle ga's ongetwijfeld in de smaak vallen, maar of de informele top een succes wox-dt is desondanks zeer de vraag. Blair wil discussiëren over vra gen als: hoe kunnen werkgele genheid en economische groei in de EU worden bevorderd en hoe kunnen sociale zekerheids stelsels betaalbaar gehouden worden, gezien de toenemende vergrijzing. De Britse premier, die vindt dat het de hoogste tijd is om Europa te moderniseren, hoopt op open en informele de batten. Hij heeft zijn collega's nadrukkelijk gevraagd af te zien van het gebruikelijke ritue le voorlezen van vooraf geschre ven speeches en vex-klarxngen. Weinig zin Veel van Blaix-s collega's lijken op voorhand weinig zin te heb ben in het samenzijn. Op ver zoek van onder andere de Fran se px-esident Chirac is de oor spronkelijk voor twee dagen ge plande bijeenkomst al terugge bracht tot één werkdag. De Luxemburgse premier Juncker, net als Chirac bepaald geen vriend van Blair, heeft ook geen hoge vex*wachtingen, zo maakte hij deze week duidelijk in een interview. „Ik ga naar die top zoals iemand die zich heeft voor bereid op een examen zonder precies te weten waar het over gaat", stelt Junckex*. Hoewel geen enkele Europese regeringsleider zal ontkennen dat het thema waar Blair het over wil hebben belangrijk is, hadden velen het morgen liever over andere brandende kwes ties gehad. Zoals de vx-aag wat er met de Europese Grondwet moet gebeuren na het Franse en Nederlandse 'nee'. In juni spra ken de regeringsleiders af dat er een denkpauze moest komen, maar die duurt inmiddels al bijna vier maanden. Blair lijkt zijn ringers er niet aan te willen branden. Voox*al de nieuwe lidstaten wil den liever praten over de Euro pese meerjarenbegroting voor 2007-2013 waarover de rege ringsleiders in juni een hoogop lopende ruzie kregen. Als ex- niet snel een akkoord komt, dreigen de nieuwe lidstaten van af 2007 honderden miljoenen eu- ro's aan inkomsten mis te lo pen. Blair heeft zijn collega's dringend opgeroepen om dit sooxi, kwesties niet uitvoerig aan de orde te stellen. Hij wil daar pas in december, tijdens een top in Brussel, over spre ken. Het is echter maar de vraag of hij zijn zin krijgt. Meningsverschillen Als er uitvoerig over de begro ting gepraat gaat worden, is het waarschijnlijk snel gedaan met de gemoedelijke sfeer waar Blair op hoopt. Want de me ningsverschillen over de ge wenste aard en hoogte van de meex-jarenbegx-oting zijn nog al tijd groot. De regeringsleiders verschillen ook over tal van andere zaken grondig van mening. De Franse president Chirac laat weinig ge legenheden ongebruikt om uit te halen naar Jose Manuel Bar- roso, de voorzitter van de Euro pese Commissie. Die zou veel te liberaal zijn en te weinig willen doen om de Europese werkne mers te beschei-men tegen de ge varen van globalisex-ing. Als antwoord op die kritiek pre senteerde Barroso vorige week een plan voor een nieuw Eux-o- pees steunfonds voor regio's die getroffen worden door bedrijfs sluitingen of door de overplaat sing van bedrijven naar landen met lagei'e lonen. Die poging van Brussel om Frankx-ijk en an dere Zuid-Europese landen te paaien, kan echter op fel verzet rekenen van landen die netto veel betalen aan de EU, zoals Nederland en Zweden. Die me nen dat het steunfonds neer komt op het belonen van slecht beleid. GPD door llona Eveleens Politici in Ivoorkust hanteren regionalis me, etniciteit en religie in hun onver zoenlijke strijd om de macht. Maar 'gemeng de' huwelijken overbruggen de gezaaide verdeeldheid. Manhsiagbe en Leon Aka luistex~en thuis naar muziek. De avond brengt enige verkoe ling na een hete dag. „Op zulke dagen is vas ten een hele klus. Ik was blij toen ik van avond mijn eerste slok water mocht ne men", merkt Manhsiagbe op. Zij is moslim en de vastenmaand ramadan staat geen eten en dx-inken toe tijdens daglicht. „Ik neem elk jaar weer mijn petje voor haar af. Ze staat er zelfs op mijn lunch klaar te maken als ik tussen de middag thuis kom", vertelt Leon, die katholiek is. Het echtpaar woont in Bouake, het hoofd kwartier van de ï-ebellen van de Force Nou velle (FN). De rebellen voerden in septem ber 2002 een staatsgreep uit tegen de rege ring van de px-esident Laurent Gbagbo. De coup lukte maar voor de helft waardoor het land in twee delen werd gesplitst. Het noox'- den wox-dt gecontroleerd door de FN en het zuiden door de regering. Leon Aka heeft niet alleen een andere ge loofsovertuiging dan zijn vrouw. Hij is ook nog eens afkomstig uit het zuiden, terwijl Manhsiagbe een noorderlinge is. „Toen de gevechten uitbraken heb ik heel even over wogen naar het zuiden te gaan. Maar Boua ke is thuis voor mijn vrouw, ons dochtertje heeft hier haar vrienden en bovendien heb ik een goede baan in de stad. In het zuiden hebben we niets. Dus besloot ik te blijven en heb er geen seconde spijt van gehad", ver telt de man die bij de plantenziektekundige dienst werkt. Liefde Manhsiagbe heeft een winkeltje aan het ein de van hun straat waar zij onder meer sui ker, tandpasta en telefoonkaarten vex-koopt. Als Leon er op had gestaan te vertrekken naar het zuiden was ze meegegaan, maar ze is opgelucht dat hij besloot te blijven. „Dat wij uit verschillende delen van het land ko men en niet hetzelfde geloof hebben, maakt voor ons niets uit. Mijn familie accepteert Leon gewoon als hun schoonzoon. Vrienden zien hem niet als een zuiderling maar als een Ivoriaan en op het werk wordt hij als ie der ander behandeld." Leon zegt dan met een stralende glimlach: „Het belangrijkste is onze liefde, die overwint alles." In Ivoorkust wonen ruim zeventien miljoen mensen. Ze zijn verdeeld over meer dan zes tig verschillende volken. Zo'n 40 procent van de Ivorianen is moslim, 35 procent be- hoox-t tot een christelijke kerk en de rest hangt natuurgodsdiensten aan. Etnisch en religieus gemengde huwelijken zijn er legio. André en Patricia Kamate zitten nog in hun wittebroodsweken. Een maand geleden ga- Manhsiagbe en Leon Aka overwinnen alles met hun liefde voor elkaar. foto llona Eveleens/GPD ven ze elkaar het jawoord in een katholieke kerk in Abidjan. De grootste stad van het land ligt in het zuidelijk deel van Ivoorkust, het domein van de regering en het regerings leger. De jonggehuwden zijn weliswaar bei den katholiek maar André komt uit het noorden en Patricia uit het zuiden. „De pxdester die ons huwelijk inzegende wees in zijn toespraak op het bijzondere van onze re latie. Ons huwelijk slaat een brug slaat tus sen twee regio's waarvan de politici lijn recht tegenover elkaar staan", vertelt Patri cia, een juridisch medewerkster. Haar man is een wetenschappelijk onderzoe ker en geeft bij voorkeur politici en media er de schuld van het politieke conflict te ver talen in regionale, religieuze en stammente genstellingen. „In het noorden leven niet alleen moslims maar ook een aanzienlijke hoeveelheid chris tenen zoals ik bijvoox-beeld. In het zuiden wonen zeker niet alleen christenen en ik vex-- moed zelfs dat moslims hier de meerderheid vox-men. Onze etnische diversiteit kan je niet zomaar verdelen in noord en zuid. Mijn vrouw en ik komen geen van beiden uit een familie die zuiver tot een etnische groep be hoort." André en Patricia zijn binnen hun families niet de eersten die een gemengd hu welijk aangingen. Doodmoe In Ivoorkust is alles gepolitiseerd. Op het werk wordt er over gepraat, in de kroeg, en op het voetbalveld. Patricia wox-dt daar re gelmatig doodmoe van. „Wij houden ons niet zo met politiek bezig. En de verdeelde situatie in het land heeft zeker geen effect op onze relatie", zegt zij met een lichte irri tatie in haar stem. Maar dan wordt haar toon milder: „Als anderen symbolische waarde aan ons huwelijk willen geven mag dat natuurlijk. En als ze daar hoop uit put ten, is dat mooi." GPD WERKPLAATS - De Vlissing- se gemeenteraad wil in -de oude PZEM-centrale aan de Lampsinstraat een beschutten de werkplaats voor minder va lide arbeidskrachten inrich ten. Er wordt rekening gehou den met een bezetting van 25 man. TOERISME - Tijdens de streek-WV-dag in Breskens hebben diverse sprekers de noodzaak van samenwex-king zowel in de regio als met Vlaanderen benadx-ukt. Ook werd gesproken over de wense lijkheid, het provinciale bu reau uit te breiden. MOLUKKERS - Het Indonesië sche Hoge Commissariaat in Den Haag heeft verklaard dal het absoluut niet de bedoeling is, in Nederland verblijvende Zuid-Molukkers te dwingen te rug' te kex-en. Dit als reactie op een communiqué van de voor-': lichtingsdienst van de RMSin Rottex-dam. JEUGDBIEB - Zeer 1 kort wox-dt in de 1 Leeszaal in Goes een jeugdbi bliotheek begonnen. Deze be vat boeken voor de jeugd van 6 tot 18 jaar. Tot nu toe lazen kinderen op het lidmaatschap van de ouders. Hoofdredactie: A L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315609 E-mail lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel, (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 20,55 n.v.t per kwartaal: 59,75 62.00 per jaar: €229.20 233,30 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uilsluitend schriftelijk. 1 maand voorhei einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice. Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag 1,80 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel: (076)5312240 Fax: (076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord-en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/Onroerend goed Tel: (076)5312277 Fax: (076)5312274 w.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener concorrvOej (abonnenienten)administratie en om u te (laten) informeren i ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegenc de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kur 2ersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes. relevante diensten en pio ns zorqvuldig geselKteer- ■ftelljk melden bij: PZC, le- Behoorttot WeGeNeR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 4