Help de vijver de winter door
De culinaire kwaliteiten van ketchup
Eigentijdse theemuts is
niet gewild in Engeland
Spellen
Mobieltje
Straathonden
Draadloos
zaterdag 22 oktober 2005 W 9
Terrasstoelen worden
schoongemaakt en
weggezet in de schuur. Bo
men, heggen en struiken
krijgen een laatste snoei-
beurt. De winter komt er
aan. En de vijver met zijn
vissen en waterplanten
dan?
Hoewel velen in de zomer ge
noeglijke uren beleefd heb
ben aan de rand van hun vijver,
wordt nogal eens vergeten om
ook deze kleine tuinmeren win-
terklaar te maken. Jammer van
de vissen, zonde van de kostba
re waterplanten, Een vijver, die
goed voorbereid is op de winter,
is ook beter in staat om in het
voorjaar voor planten en vissen
een goede biotoop te zijn, bena
drukt Frans Vencken uit Greven-
bicht (Limburg). Vorig jaar
werd hij tot Landskampioen Vij
ver gekroond.
Al ruim veertig jaar heeft
Vencken achter in zijn tuin een
fraaie vijver liggen en hij is voor
veel vijveraars een vraagbaak.
Hij bewijst dat je ook zonder wa
terpompen een gezonde en scho
ne vijver kunt hebben, zomer en
winter. „Regelmatig met een
eenvoudig schepnetje vuil uit
het water scheppen en met dit
netje 'achtjes' door het water
maken. Daardoor komen algen
los van de planten, bodem of
keien en kun je deze en andere
watervervuilers eenvoudig uit
het water scheppen."
Verstikt
Want al het afstervend materi
aal dat niet uit het vijverwater
wordt gehaald, zorgt ervoor dat
jonge planten in het voorjaar
niet de kans krijgen om door te
groeien. „De jonge plantjes wor
den verstikt door de oude plan
ten, die zich gevoed hebben met
het vele voedsel dat door het af
stervend materiaal in het water
is gekomen. Ook de weelderige
algengroei, die hiervan een ge
volg is, verstikt de jonge plant
jes."
Bijzondere aandacht vergen de
voor een vijver onmisbare zuur
stofplanten zoals het aardveder-
kruid, de waterpest en het
hoornblad. „Uitdunnen moet je
deze zuurstofplanten. Want als
Frans Vencken: „Vijftien vissen per kubieke meter is meer dan genoeg."
het voorjaar komt, kunnen ze"
weer mooi uitlopen." Over het
aantal zuurstofplanten dat een
gezonde vijver moet hebben,
merkt Vencken op: „Eenderde
deel van de vijver moet besteed
worden aan zuurstofplanten.
Niet meer, teveel planten beper
ken de ruimte voor de vissen."
Het beste is om drie aparte groe
pen van de soorten zuurstofplan
ten te maken en die apart van
elkaar in de vijver te plaatsen.
Per vierkante meter vijf bosjes
planten. Bij een vijver van dui
zend kubieke meter volstaan
drie bosjes zuurstofplanten.
„Deze planten hebben een dub
bele functie: ze leveren zuurstof
en maken het water schoon."
Leverancier van zuurstof in de
winter is ook riet. „Vlak boven
de waterspiegel afknippen.
Door de holle stengels van bij
voorbeeld de lisdodde komt er
in de winter zuurstof in het wa
ter." Vaak ook bevat een vijver
een aantal moerasplanten, die
in het algemeen geen speciale
zorg nodig hebben in de aan
loop naar de winter. Alleen een
viertal moerasplanten moeten
even onder handen worden geno
men. „De zwanenbloem kan erg
woekeren. Snoei hem vóór de
winter." De krabbenschaar ligt
in de zomer op het water, maar
wil de winter op de bodem van
de vijver doorbrengen. „Als het
deze plant niet lukt naar de bo
dem te zakken, help hem dan ge
rust een handje." De gele lis kan
's winters een lastpak worden.
„Heeft een hele behoorlijke wor
tel, die de vijverfolie kan bescha
digen. Bewaar hem bij voorkeur
in een vijvermand." Ven-ader
lijk is het driewegblad. „Een
mooie moerasplant met in het
voorjaar witte orchideetjes,
maar hij heeft de neiging om in
lange slierten voort te woeke
ren. Snoei deze linten terug
vóór de winter."
Van buiten de vijver dwarrelt er
ook het nodige 'gevaar' de vijver
binnen: bladeren van de bomen
in de tuin. Vencken adviseert
om een net te spannen om deze
overlast tegen te gaan. „Maar
eerst moet je de vijver schoon
maken door met een schepnet
alle bladeren ei-uit te vissen."
Eikenbladeren in de vijver zijn
gevaarlijk, waarschuwt de Gre-
venbichter vijveraar. „Eikenbo
men hebben bladeren met het
voor vissen gevaarlijke looi
zuur. Schadelijk voor vissen
zijn ook bladeren en takken van
de klimop. Evenals de scherpe
dennennaalden en de gele trom-
petbloemen."
Bijvoeren
Vissen bijvoeren in de winter
ontraadt Vencken sterk. „Zorg
er alleen voor dat de vissen goed
gevoerd de winter ingaan. Een
sterk vermagerde vis of een vis
met een kromme rug krijgt het
moeilijk als het gaat winteren.
Stop met voeren als de vissen
niet meer happen naar het voer,
dat in de vijver wordt gegooid."
Overtollig voer zakt naar de bo
dem en zorgt voor vervuiling,
die op zijn beurt funest is voor
de vissen. Vissen raken in de
stress van vervuild water. „In
ernstig vervuild water kunnen
zelfs het zenuwstelsel, de lever,
de milt en de nieren van vissen
worden beschadigd."
Compleet overspannen raken
vissen als ze met teveel soortge
noten een vijver moeten delen.
„Vijftien vissen per kubieke me
ter is meer dan genoeg."
Ook schadelijk voor vissen is
een ondiepe vijver, geeft
Vencken aan. „Een deel van de
vijver moet zeker een meter
diep zijn. In de diepte is het
's winters warmer. In een vijver,
die maar maximaal twintig der
tig centimeter diep is, overleven
vissen een winter met vorst
niet."
Itay Simoen
De marktdeskundigen van
Heinz die ketchup moeten
verkopen, balen een beetje. Hun
gekruide tomatensaus is blijk
baar lekker: half Nederland
heeft een fles van het spul in
huis. Er zitten bovendien geen
kleur- of smaakstoffen in en
maar wel veel lypoceen. Dat
laatste stofje is beschermend te
gen hart- en vaatziekten. Lek
ker en gezond dus.
Maar bij ketchup denken men
sen toch vooral aan friet, ham
burgers en in het beste geval
pasta. Ketchup zit in de junk-
foodhoek. Terwijl, zo zegt
Heinz, het product heel veel cu
linaire kwaliteiten bezit. Maar
bewijs dat eens. Vraag: wie zijn
de grootste ketchupeters ter we
reld? De Amerikanen, zegt u?
Fout. Weliswaar komt de uit
drukking 'Red blanket' uit de
VS (het staat voor bedelven van
je complete maaltijd onder een
plas ketchup) maar als het op
consumptie per hoofd van de be
volking gaat staan Amerikanen
op een armzalige zevende
plaats. De Zweden, dat zijn met
stip de grootste ketchupslobber-
aars ter wereld. Ze eten bijvoor
beeld negen keer meer tomaten
saus dan wij Nederlanders. Hoe
komt dat? Niet omdat ze het
overal overheen kiepen, maar
omdat ze er mee koken. Leer
mensen koken met ketchup en
het imago van de saus verbetert
terwijl de omzetten stijgen.
Heinz kwam zo terecht bij het
Nijmeegse bedrijf Miller Media,
dat onder meer kookboeken en
-tijdschriften (als Wining Di
ning) uitgeeft.
Een kookboek met ketchup als
centraal thema, zou dat niet
iets zijn? Thea Spierings, kok
en de creatieve geest achter veel
van de recepten in de uitgaven
van Miller Media, kreeg het ver
zoek erover te denken. „Ik zou
zelf niet snel op het idee geko
men zijn", zegt ze. „Als kok
maak je doorgaans niet snel ge
bruik van kant en klare samen
gestelde producten. Het liefst
maak je alles zelf. Maar ik moet
eerlijk zeggen dat ik verrast
ben door de toepassingsmoge
lijkheden. In ketchup zitten de
natuurlijke zuren van tomaat
en azijn. Daardoor kun je er pri
ma vlees mee marineren. Het
wordt er mals van. Maar ook
het binden van sausen gaat erg
goed. En het leent zich uitste
kend als ingrediënt voor de klas
sieke cocktailsausen, die ieder
een wel kent van bijvoorbeeld
voorgerechten met garnalen of
gerookte kip."
Spierings ging aan de slag en se
lecteerde uiteindelijk 57 recep
ten met tomatenketchup. De va
riatie is groot: soepen, voorge
rechten, stoofgerechten, sushi,
salades, vis, vlees, moeilijk tot
zeer eenvoudig. Recepten waar
Heinz heel blij mee zal zijn, bij
voorbeeld de marinade voor
lamsbout waar een hele fles to
matensaus in gaat tot lekkers
waarin een theelepel ketchup
volstaat.
Spierings is een kok die puur op
smaak kookt. „Feit is dat
ketchup heel pregnant kan wor
den in een gerecht als je er te
veel van gebruikt. Wat dat be
treft zijn de doseringen die ik in
het boek aangeef ook belang
rijk. Ketchup is een ingrediënt
dat absoluut een toegevoegde
waarde heeft, zoetzure, frisse
tinten inbrengt, maar niet de
overige smaken moet domine
ren."
De vormgevers van Miller Me
dia hebben van het Ketchup
Kookboek een buitengewoon
speelse uitgave gemaakt, rijke
lijk geïllustreerd en gelardeerd
met ketchupweetjes. Mede daar
door is het een aantrekkelijk
kookboekje geworden met se
rieuze recepten én een luchtige
ondertoon. Zo heeft Thea Spie
rings ook niet nagelaten een re
cept op te nemen onder de kop:
'Maak je eigen ketchup'.
Peter Leunissen
Het 147 pagina's tellende boek
is in de boekhandel verkrijg
baar of via www.ketchupkook-
boek.nl en kost €14,95
In thee-natie nummer 1, Enge
land, willen ze er niet aan.
Very nice indeed, vinden de Brit
ten zijn theemuts, but no thank
you. Want je kunt haar niet was
sen.
Geen ontwerp of er kleeft een
smetje aan, zegt de Arnhemse
vormgever Martijn Ubbels (35)
gelaten. Wat zou hij zich druk
maken. Dan gaat de Tmuts of
Tcosy, zoals hij in Engeland zou
gaan heten, mooi aan
Groot-Brittannië voorbij. De we
reld telt genoeg theedrinkers.
En waarom zou je een theemuts
nou willen wassen? De muts van
Ubbels, inmiddels te koop bij al
le filialen van Simon Lévelt, is
even praktisch als eenvoudig.
Materiaal: een dubbelgevouwen
lap stevig vilt die aan weerszij
den is dichtgestikt. Met de hand
sla je er aan de bovenzijde een
deuk in, en klaar is je muts. Fier
staat hij overeind, de pot aan al
le kanten omsluitend. De deuk
zorgt er heel geraffineerd voor
dat aan de onderzijde van de
muts geen tochtreten ontstaan.
Zó eenvoudig is de muts dat je
moet vrezen dat hij door minver
mogende theeliefhebbers snel
spoedig worden nagemaakt. Ge
woon lekker doen. Succes!,
lacht Ubbels hartelijk. Zie maar
eens aan dat vilt te komen. Van
echte merino-wol. Daar koop je
niet snel een lapje van op de
markt. Ook wijst hij op de fes
ton-steek van katoengaren,
waarmee de lap aan twee zijden
Martijn Ubbels: „Het leek me leuk een theemuts te ver-hippen."
is vastgenaaid. Ubbels is weken
op zoek geweest naar een indus
triële naaimachine die deze
steek kan maken. Je kunt het
ook met de hand, maar dan
moet je zeer geoefend zijn.
Waarom gaat iemand theemut
sen maken? Ubbels: „Ik wilde
iets kleins ontwikkelen wat ik
ook zelf kon produceren. Het
was ook de uitdaging. Theemut
sen hebben een suf imago. Het
leuk me leuk om de muts te
ver-hippen, als dat woord be
staat. Met gebruikmaking van
oude materialen, maar met nieu
we vormen en kleuren."
Ubbels was twee jaar geleden
nog consultant in de telecom.
„Dat leverde me niets op, behal
ve een goed inkomen. Ik maakte
foto Cees Mooij/GPD
te veel kilometers en kreeg te
veel ongevallen. Ze noemden me
Niki Lauda."
Knutselen deed hij altijd al, als
jongetje timmerde hij meubel
tjes. Dingen maken zit in zijn
bloed.
„Als je me vraagt wat ik ben,
dan zeg ik: ik ben vooral vormge
ver van mezelf. Want alles wat
je maakt is uiteindelijk een af
spiegeling van je eigen persoon
lijkheid."
Hij is dyslectisch, woordblind.
„Voor mij is alles snel chao
tisch. Waardoor ik de behoefte
heb rust om mij heen te schep
pen, in vormen en kleuren. Zo is
het gekomen."
Opmerkingsgave
Hij kan dan wel niet goed lezen,
zegt hij, maar heeft daar iets
voor terug gekregen. „Ik ben ge
zegend met een grote opmer
kingsgave. Ik zie kleine beestjes
langs de weg, ook als ik er met
tachtig kilometer per uur langs
rijd. Verlies jij hier dadelijk een
knoopje van je overhemd, dan
weet ik het feilloos te vinden."
Naast theemutsen maakt Ub
bels ook stoelen, tafels en kas
ten. Een kast, de Claro - bijzon
derheid: kan ook als kamer
scherm worden gebruikt - staat
op de nominatie in productie te
worden genomen. Andere ont
werpen bevinden zich nog in de
prototype-fase.
Mogelijk plan voor de nabije toe
komst: het ontwerpen van een
placemat die alle placemats
overbodig moet maken.
Hans Gulpen
De Tmuts, in rood, muisbruin
en lime green, kost 34,95 euro.
Zie ook: www.dievorm.nl.
Al van de gezelschapsspellen
King Arthur, Iguazu en De On
tembare Stad (beste spel van
2005) gehoord? Ze zijn allemaal
te zien, te spelen en te koop op
het veertiende Spellenspekta-
kel, van vrijdag 28 tot en met
zondag 30 oktober in het Beurs
gebouw van Eindhoven. Op de
beurs worden ook diverse toer
nooien en Nederlandse kam
pioenschappen gehouden, zoals
Carcassonne, Kolonisten van Ca-
tan, Magic the Gathering Vinta
ge en Rubik's Cube. Het Spellen-
spektakel trekt jaarlijks ruim
12.000 bezoekers uit Nederland
en België. De openingstijden
zijn: vrijdag 28 oktober van 12
tot 18 uur, zaterdag en zondag
van 10 tot 18 uur. Het Beursge
bouw aan de Lardinoisstraat 8
te Eindhoven ligt vlak bij het
Centraal Station. Kinderen t/m
5 jaar hebben gratis toegang en
er is een crèche aanwezig. Kin
deren van 6 t/m 12 jaar betalen
5 euro entree, anderen 12 euro.
Meer informatie: www.spellen-
spektakel.nl.
Foto's en video's verschijnen in
een handomdraai op het
tv-scheran, zo belooft Samsung.
De royaal uitgeruste D600 is het
nieuwe wapen, dat de Koreanen
in de strijd op de mobieltjes-
markt gooien. Het is een 2 mega-
pixel-mobieltje. Hij slaat foto's
op in jpeg-formaat. Uitwisselen
met andere telefoons of de pc is
een fluitje van een cent. En net
als een 'gewone' digitale camera
kan de D600 via de tv out-aan-
sluiting direct foto's op tv to
nen. Dat geldt ook voor video
filmpjes. „Geen hoogstaand en
tertainment zonder dito ge
luid", dachten ze voorts bij
Samsung. Dus produceren de
twee luidsprekers een driedi
mensionaal geluid, dat ook mid
dels een Bluetooth-headset is te
beluisteren. Kortom, een hoop
technologie in 99 gram, gevat in
een strak, zwart design.
De prijs: 499 euro.
Riemen en halsbanden voor de
hond met 'streetstyle'. Wat dat
precies behelst, weten we ook
niet. Maar wie zich aangespro
ken voelt, kan terecht op de site
van Dogtown: www.pet-a-por-
ter.nl. Daar zijn producten te
vinden voor de 'streetwise dogs'.
Stuk voor stuk gemaakt van ste
vige, stoere materialen als leer
en suède. Opvallend zijn de
roestvrij stalen ringen. Streetsty
le illustratoren ontwierpen er
een penning bij. Verder behoren
ook polsbandjes voor de baas
tot het assortiment; kan-ie hij
mooi de riem aan vast klikken.
Linksys en Skype bundelen de
krachten om een draadloze tele
foon te introduceren die via in
ternet kan bellen. Sinds de lan
cering in augustus hebben we
reldwijd 58 miljoen mensen zich
geregistreerd bij Skype. Zij ste
ken een telefoon in een usb-aan-
sluiting van de pc. Het is natuur
lijk makkelijk als het bellen niet
gebonden is aan de pc, vandaar
dat Skype toenadering zocht tot
een bedrijf dat gespecialiseerd
is in draadloze techniek. Link
sys en Skype brengen een Inter
net Telephony Kit (CIT200) op
de markt. Dat bestaat uit een te
lefoon, oplader en basisstation,
dat in de usb-poort van de pc
moet. De telefoon heeft onder
meer een lcd-kleurenscherm,
drie beltonen, nummerherken
ning en adresboek voor 120 per
sonen aan boord. De prijs is on
geveer 120 euro.
