Reis naar ongewone stage
Spouw reikt verder dan Bewaerschole
Huisnamenboek is
het geschenk van de
Zeeuwse boekenweek
rie Zeeuwse bands op
iende editie Denoekrock
door Rinus Antonisse
GOES - Een boek over huisna
men en -opschriften in Zee
land is dit jaar het geschenk
van de Week van het Zeeuwse
Boek. Samengesteld door Mid
delburger Ed de Graaf, die
eerder onderzoek deed naar
huisnamen in Middelburg.
De Week van het Zeeuwse
Boek duurt tien dagen en be
gint woensdag 2 november.
Boekhandels en bibliotheken
zetten in die periode het
'Zeeuwse boek' in de etalage.
Het gaat om alle soorten
boeken, van dichtbundels tot
fotoboeken en alle mogelijke
onderwerpen kunnen aan bod
komen, van dialect tot koken.
De gevel aan het woord. Het
woord aan de gevel - zo luidt
de titel van het boeken
weekgeschenk van Ed de
Graaf. Een kennismaking
met het Zeeuwse huisnamen-
bestand.
Geen uitputtende opsom
ming, maar een selectie van
veertig namen. De samenstel
ler verdiept zich niet alleen in
historische namen, ook nieu
we komen aan bod. Het boek
werkje gaat cadeau bij aan
koop van tenminste 15 euro
aan boeken (Zeeuwse en ande
re).
Tijdens de tiendaagse week
worden verschillende activi
teiten georganiseerd, zoals le
zingen, signeer-sessies en ten
toonstellingen. Ook vindt de
uitreiking van de prijs voor
het meest belezen Zeeuwse
kind en de meest belezen klas
plaats en wordt de prijs van
de Zeeuwse Boekhandel uitge
reikt aan iemand die zich ver
dienstelijk heeft gemaakt
voor het Zeeuwse boek.
Goes
De week begint met een offi
ciële opening. Die is al op 1
november in het nieuwe stads
kantoor van Goes. Wethouder
C. Linssen (CDA, cultuur)
neemt het eerste exemplaar
van het boekenweekgeschenk
in ontvangst. Dat gebeurt om
dat Goes een project voor hei
invoering van huisnamen in
gang heeft gezet en de organi-
Laurens Geerse draagt ge
dichten voor in De Drukkerij.
satoren van de Week van het
Zeeuwse Boek vinden dat een
goed voorbeeld dat navolging
verdient.
Een greep uit de activiteiten.
Op 2 november geeft Kees Sla
ger in de Koperen Tuin te
Goes een lezing over zijn
boek 'Armoede treedt bin
nen'. Dat wordt dan ook ten
doop gehouden. Het is een uit
gebreide heruitgave van zijn
boek Landarbeiders uit 1981
(19.30 uur). In De Drukkerij
te Middelburg wordt 5 novem
ber de kalender van stichting
Tuin van Zeeland gepresen
teerd (11.00 uur).
Eveneens in De Drukkerij dra
gen Laurens Geerse, Jan Kui
pers en twee studenten van
de Roosevelt Academy zon
dag 6 november gedichten
voor (13.30 uur) en komt kin
derboekenschrijfster Annejo-
ke Smits vertellen (15.00
uur). Hier vindt 11 november
ook de presentatie plaats van
het boek De Kleur van koffie
verkeerd, geschreven door
Vincent van den Dries. Daar
in gaat hij onder meer in op
de invloed van Mich iel de
Ruyter op de ontwikkeling
van Zuid-Amerika (16.00
uur).
vrijdag 21 oktober 2005
[erseke vormt
((centrum
ir onderzoek
aar zeecultuur
^inns Antonisse
jsEKE - De samenwerking
twee Yersekse instituten
Zee-onderzoek moet een
ièknoopp""1 voor zeenat-
aquacultuur' opleveren,
eerste stap worden de terrei-
van de instituten omge-
ii tot één zogeheten 'kennis
je'.
kwamen de plannen
jsanenwerking van het Cen-
j coor Estuariene en Marie-
,ti ïEölogie (CEMO) en het Cen-
j)f g voor Schelpdieronderzoek
Öl naar buiten. Hoe daaraan
invulling wordt gege-
«bieef nog onduidelijk.
maken de instituten tij-
s-jet symposium Kennis en
ga voor Zeecultuur in Yer-
bekend hoe ze hun geza-
dijke toekomst zien. Uitein-
dus een 'zeekennis-knoop-
l; De krachtenbundeling
g tegemoet aan de wens om
lasnippering van weten-
goelijk en toegepast onder-
ban te pakken.
jgeheel
buurinstituten maken van
i terreinen één geheel. Ze
u voorzieningen samen ge-
■ien, maar ook nieuwe labo
rs en installaties bouwen,
leken valt aan zoutwaterla-
aoria, klimaatkamers, kan-
Tuimte en het computernet-
is.
sgaan de medewerkers ge-
alijk onderzoeken uitvoe-
i Voorrang krijgen de kansen
rschelpdiercultures, visserij
Keelt Daarbij gaat het met
om de vraag welke en
seel activiteiten de natuur
nerdragen. Bij de centra
lea ook studenten een deel
i hun opleiding volgen en
(den jonge onderzoekers (be
set een proefschrift) bege-
ssCEMO en CSO komt sa-
serken de vernieuwing van
en aquacultuur ten goede,
nbij zal vooral nadruk wor-
>p een duurzamere
«rij. met meer respect voor
tandhouding van de 'natuur-
igrondstoffen.'
Waarderingsonderzoek rechtbank
MIDDELBURG - De rechtbank in Middelburg houdt tot
31 december een klantwaarderingsonderzoek onder recht-
zoekenden en beroepsgroepen waarmee veel contacten be
staan zoals advocaten en deurwaarders.
Tijdens deze periode wordt hun gevraagd hoe ze over de
dienstverlening van de rechtbank denken. Het gaat dan
om zaken als bejegening, informatieverstrekking, wacht
tijden en procedures.
Het onderzoek wordt begeleid door het onafhankelijke on
derzoeksbureau Prisma. De resultaten worden verwacht
in april 2006. Die zullen gepubliceerd worden op
www.rechtspraak.nl. Het onderzoek wordt in tien recht
banken in Nederland gehouden.
Cd-opbrengst naar spierziekteclub
VLISSINGEN - De wens van de 25-jarige Vlissinger Den
nis Kouijzer komt uit. Zijn single 'Before I'll be gone' ligt
in de winkel. Dennis lijdt aan de ongeneeslijke spierziek
te Duchenne. De opbrengst van zijn ccl gaat naar de Vere
niging Spierziekten Nederland.
De Vlissinger schreef zelf de tekst van de single. Josie
Kneepkens componeerde en voerde de muziek uit. Het
Zeeuws Orkest stond beiden bij met een arrangement van
Lorre L. Tryten. Dennis ziet de single als zijn nalaten
schap. Volgende maand komt de landelijke publiciteit op
gang voor de verkoop van de single. Dennis hoopt dat alle
exemplaren verkocht worden. Het geld kan gebruikt wor
den voor onderzoek, zodat jongens na hem het misschien
wat makkelijker hebben.
De single is voor vijf euro te koop bij de De Drukkerij in
Middelburg, de Waterput in Middelburg en Zwier Gitaar
bouw in Vlissingen.
Brandstichting in Kamperland
KAMPERLAND - In Kamperland is woensdagavond
twee keer brand gesticht. Even na negen uur ging een ca
ravan op een recreatieterrein aan de Mariapolderseweg in
vlammen op. Een 56-jarige wouw uit Breda bleek hem in
de hens te hebben gezet na een echtelijke ruzie. Ze werd
meteen aangehouden. Even na half tien stond een reclame
bord aan de Vredenhofweg in brand. Ook in dat geval
was er sprake van brandstichting.
Kaarten tegen misbruik alcohol
OOSTBURG - Leerlingen van klas 1 en 2 van het Zwin
College in Oostburg ontwerpen ansichtkaarten met als on
derwerp genotmiddelen. Het winnende ontwerp wordt
gebruikt voor de verdere uitvoering van het project 'Alco
hol- en drugspreventie West-Zeeuws-Vlaanderen'. De ont
werpwedstrijd is volgende maand. Het preventieproject is
vorig jaar gestart in de gemeente Sluis.
Het is een samenwerking tussen de Stichting Welzijn
West-Zeeuws-Vlaanderen, Emergis Verslavingszorg, afde
ling Verlavingspreventie en GGD Zeeland. De partners
krijgen gedurende drie jaar subsidie van de gemeente
Sluis. Naast preventie is het project gericht op het terug
dringen van problemen als gevolg van roken, gebruik van
alcohol en andere drugs bij jongeren. Het project richt
zich op groep 7 en 8 van de basisscholen in de gemeente
Sluis, klas 1 en 2 van het Zwin College, de ouders van de
ze kinderen en het jeugd- en jongerenwerk van de Stich
ting Welzijn.
Fakkere
Finters
aalt Eleven
aar Groede
10EDE - De Stichting Wakke-
Winters opent morgenavond
irtweede seizoen met een op
ia van de bands Dallas en
(a in café De Drie Konin-
ia Groede.
Sere Winters wordt ge-
Ed door een aantal
it-Zeeuws-Vlaamse jonge-
die vinden dat er in de win-
sanden in hun streek te wei-
adivïteiten voor leeftijdsge-
e worden gehouden. Met
ndjes poëzie, culinaire hoog
tes en vooral muziek op
(schillende locaties proberen
jongelui daar sinds vorig jaar
indering in brengen.
de Utrechtse band Eleven
dl Wakkere Winter's een voor
sagen land bekende naam
(Groede. De gitaarrockers
-den al eerder in gerenom-
=de zalen als De Melkweg
sterdam), Vredenburg
tacht) en Doornroosje (Nij-
p) en op festivals als Low-
(Biddinghuizen) en Park-
E'DenHaag). Twee jaar gele-
deepte de band de Grote
f van Nederland in de
dit Met het optreden in
*de hoopt Eleven vooral op
ffinse belangstelling, om zo
(in België voet aan de grond
%en. Eleven mixt het beste
Coldplay en Radiohead
«eigen, op gitaren geënte
In het voorprogramma
«het Zeeuws-Vlaamse Dal-
Aanvang; 22.00 uur.
Stichting De Hoekse
te houdt zaterdag 29 oklo-
joorde tiende keer het festi-
(Denoek Rock in het Dorps-
5 in Hoek.
Rock maakt al tien jaar
Sals een kleinschalig, maar
bezocht festival. Met
,rfeuwse bands hopen De
Rakkers de jubileumedi-
te te geven
UOO uur bijt het duo Ele-
-- het spits af met akoesti-
-niuziek. Het tweetal brengt
zowel covers als eigen werk.
Daarna is het de beurt aan Eyes
of Pearls. Deze uit Hulst afkom
stige vijfmansformatie speelt
vooral stevige blues- en rock-
covers uit de jaren zestig en ze
ventig.
De Bevelandse band Surrender
is geboekt als uitsmijter. Surren
der staat bekend als een stevige
dialectrockgroep, die in het
Zeeuws zingt. Daarbij delen zij
meer dan eens een knipoog naar
lang vervlogen tijden uit, al ko
men ook hun dagelijkse beslom
meringen ruimschoots aan bod.
Het festival is rond 2.00 uur af
gelopen.
De trap achter de Bevvaerschole in Burgh-IIaamstede is onderdeel van het project Spouw. foto Marijke Folkertsma
'Om de bus te laten stoppen steek een hand op
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - Ze kij
ken onbevangen naar de omge
ving en laten 'de taal van de
stad' anders spreken. Kamiel
Verschuren en Lauran Schij-
vens werken met regelmaat sa
men bij creatieve projecten voor
stedelijke vernieuwing onder
meer in Rotterdam en Dresden.
Als duo verzorgen zij de tweede
presentatie van het project
'Spouw' in de Bewaerschole in
Burgh-Haamstede.
Onder de opmerkelijke titel 'Om
de bus te laten stoppen, steek
een hand op' wordt zaterdag 29
oktober om 15.00 uur hun aan
deel binnen 'Spouw' officieel ge
opend.
De presentatie van Verschuren
en Schijvens beperkt zich niet
tot de Bewaerschole, maar
daagt het publiek uit eens met
andere ogen ook naar diverse lo
caties in de omgeving van
Burgh-Haamstede te kijken.
Zout
Zelf doet dit duo dat specifiek
in grote steden. Die eigen con
text brengen de kunstenaars/
ontwerpers ook mee naar de
Schouwse Westhoek. Zij reizen
af uit Rotterdam om te ervaren
in hoeverre het platteland met
zijn specifieke maatvoering hier
op reageert. En heeft deze omge
ving ook invloed op henzelf?
„Zal het zout dat zich na enkele
dagen op onze lippen nestelt in
deze totaal andere atmosfeer on
ze ideeën doen bijstellen?", vra
gen ze zichzelf af.
„Zo hebben Verschuren en Schij
vens de afgelopen zomer al in
tensief de rotonde bij Westen-
schouwen bekeken", geeft be
stuurslid Marinus van Dijke van
de initiërende Stichting Wester-
schouwen Kultureel (SKW) als
voorbeeld. „Zij zullen die loca
tie heel anders beleven dan be
woners of mensen die er regel
matig rijden. Zij zien die locatie
als een typisch eindpunt en la
ten er hun ideeën voor een herin
richting op los", aldus Van Dij
ke. Hij benadrukt dat onbevan
genheid daarbij voorop staat,
dus zonder dat de ontwerpers
zich laten hinderen door dossier
kennis of politieke geschiedenis.
Zij trachten in hun projecten de
belangen van verkeersveiligheid
en architectuur, maar ook kunst
zinnige en emotionele aspecten
te bundelen.
Wars
Verschuren en Schijvens geven
er blijk van wars te zijn van leu
ke en oppervlakkige versiering.
Zij willen met hun ontwerpen
iets teweeg brengen bij het pu
bliek, de mensen aanspreken en
hen stimuleren tot deelname in
of op een specifieke locatie.
In de Bewaerschole zelf presen
teert het duo films en ontwer
pen van verschillende locaties
in de omgeving. Tevens biedt de
ze tweede expositie binnen de
themareeks 'Spouw' ruimte
voor het bezoeken van de diver
se plekken in of net buiten het
dorp onder leiding van beide
ontwerpers.
Verder worden er op drie zater
dagen in november/begin decem
ber drie avondprogramma's ge
boden. Op die bijeenkomsten
tussen 17.00 en 19.30 uur willen
Schijvens en Verschuren met be
langstellenden in discussie gaan
over de ontwerpen die ze op de
Schouwse Westhoek hebben los
gelaten. De data daarvan moe
ten nog worden vastgesteld.
Ingang
Vooruitlopend op het begin van
deze expositie is nu al iets van
het werk van dit duo te zien aan
de achterzijde van de Bewaer
schole. Zij creëerden daar met
de constructie van een houten
trap en oprijlaan een nieuwe in
gang voor deze specifieke ruim
te.
door René Schrier
Van het een komt het ander. Zo is Lie-
ke van 't Klooster in feite ooit eens
in Ghana terechtgekomen. En binnen
kort, op 11 december gaat ze weer. Voor
een stage in het laatste jaar van haar op
leiding hbo verpleegkunde aan de Hoge
school Zeeland.
Een vriendin van haar liep al eens stage
in Ghana. Haar zus zat in een uitwisse
lingsproject, zodat ze thuis in Eist een
periode een Ghanees meisje over de
vloer hebben gehad. En vervolgens ver
trok Lieke zelf naar het land om er in
een verloskundigenpraktijk vrijwilli
gerswerk te doen. Dat paste weer prima
in haar opleiding omdat ze er toen nog
verloskunde bijdeed.
Zo kwam Ghana in haar leven en nu zo
langzamerhand de vertrekdatum na
dert, wordt het land in haar huis in
Oost-Souburg ook steeds zichtbaarder.
Een kaart van Ghana aan de muur, boe
ken over dat land op tafel en de foto's
van de vorige reis binnen handbereik.
Stagiaire
Verder kijkt ze regelmatig op de inter
netsite van het project in Ghana,
www.wayiri.org, om zich op de hoogte
te houden van de meest recente ontwik
kelingen.
Lieke hield zich via de website van de
kliniek in het stadje Wa, waaraan de
verloskundepraktijk verbonden is,
steeds op de hoogte en zag dat er nu ge
werkt wordt aan een hospice voor kinde
ren met hiv en aids. En omdat ze al eer
der in een soortgelijke opvang in Neder
land stage had gelopen, leek het wel aar
dig om nog een keer naar Ghana te
gaan. Doordat ze de mensen daar al ken
de, was het zo geregeld.
De 22-jarige Lieke heeft verschillende
doelen voor ogen. Zo weet ze van het vo
rige bezoek dat er kinderen sterverLom--
dat ze geen bed hebben. Die kinderen
krijgen geen aandacht en daardoor ook
geen verzorging. Daar wil ze wat aan
doen: „In Ghana is het zo dat als je in
het ziekenhuis terechtkomt je familie
voor je eten zorgt. Maar kinderen met
aids worden verstoten en als niemand
naar ze omkijkt, verzwakken ze en gaan
ze dood." Daarnaast is ze van plan in
het kindertehuis de handen uit de mou
wen te steken. De kinderen die daar ver
blijven zijn geen hygiëne gewend. Ter
wijl er wel toiletten en andere sanitaire
voorzieningen zijn. Ze wil gaan probe
ren die kinderen de basisbegrippen van
hygiëne bij te brengen. Een derde op
dracht die ze zichzelf gesteld heeft,
komt voort uit haar ervaringen bij de
verloskundepraktijk. „De vrouwen die
daar bevallen zijn zelf nog kinderen.
Die weten niets van de basisbegrippen
over babyverzorging. Ik ben van plan
die jonge moeders te begeleiden en ze te
helpen goed voor hun baby te zorgen."
Lieke verwacht dat haar stage niet ge
makkelijk zal zijn: „Ik zal daar wel kin
deren zien sterven. Daarom ben ik blij
dat ik er al eens geweest ben. Dat er in
ieder geval verschillende vertrouwde
mensen en dingen zijn. Want als alles
vreemd is, is het extra moeilijk om al
die ervaringen te verwerken."
De taal is op zich niet zo'n probleem.
Ghana is een vrij veilig Afrikaans land.
Om die reden lopen er ook veel hulpver
leners en vrijwilligers rond en onder
hen opvallend veel Nederlanders.Ver-
der is de voertaal met de bevolking En
gels, behalve als je in de kleinere dor
pen in het binnenland terechtkomt.
De vorige keer in Ghana had Lieke wel
even tijd nodig om te wennen. Je valt
als blanke tussen al die gekleurde men
sen wel heel erg op. „Iedereen kijkt
naar je en roept naar je. Privacy heb je
niet meer. Als je langs winkels loopt ver
wachten ze allemaal dat je er wat
koopt."
Ze verbleef er in gastgezinnen. De ene
keer bij een katholieke familie en daar
na bij een islamitisch gezin. „Dat is
daar geen enkel probleem. Iedereen
gaat heel goed met elkaar om. De socia
le controle is er erg groot, ook als het
gaat om een vreemd blank meisje. Ze
passen echt wel op je." De verschillende
tussen arm en rijk zijn er ook groot. In
de ene wijk kun je hamburgers, friet en
pizza's kopen en in de volgende wijk
proberen kinderen voor twee cent wa
ter te verkopen om aan geld te komen.
De meest gangbare medicijnen zijn er
wel te koop, al moet je er soms dagen
voor reizen om ze te halen. Maar appa
ratuur, zoals bijvoorbeeld een bloed
drukmeter, is er erg duur. Daarom is er
ook steeds hulp vanuit Nederland nodig
en daarbij speelt de website weer een
belangrijke rol.
Ambulances zijn er niet. Alles wat kan
rijden wordt gebruikt. Een constant toe
tersignaal wil zeggen dat de patiënt
overleden is. Claxonneren ze met stoten
na elkaar dan zijn ze met spoed op weg
naar het ziekenhuis.
Op Koninginnedag loopt haar stage af.
maar ze verwacht wel dat ze daarna
nog eens terug gaat. „Je hebt meegehol
pen aan de opbouw van het kinderhospi-
ce. Dan wil je ook weten hoe het af
loopt."
Lieke van 't Klooster gaat voor de tweede keer naar Ghana. „Ik zal daar wel kinderen zien sterven."
foto Ruben Oreel
