PZC
De roodharige is straks uit het straatbeeld verdwenen
Mooi rood is niet lelijk
kunst- en vliegwerk
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
zaterdag 15 oktober 2005
Ongeveer één procent van de westerse
wereldbevolking is roodharig. Nog
wel tenminste, want rood haar wordt be
dreigd met uitsterven, zeggen wetenschap
pers. Fotografe Hanne van der Woude wil
daarom een boek maken over roodharigen.
„Ze stralen iets puurs, iets oerachtigs uit."
Ze hééft iets met rood haar, zegt Hanne van
der Woude (22). „Ik ben er al van jongs af
aan door gefascineerd. Rood haar heeft iets
puurs; een oerachtige uitstraling. Het is
vaak ook heel mooi, dik haar. Ik vind het
prachtig als iemand rood haar heeft, vooral
als het gepaard gaat met veel sproeten in
het gezicht."
Nee helaas, zelf is ze niet gezegend met een
bos rode manen. Dat wil zeggen: heur haar
is wel rood, maar de kleur komt uit een fles
je. „Het komt echter wel in mijn familie
voor. Mijn oma had bijvoorbeeld rood haar
en mijn vader heeft een rossige baard."
Toen ze eens voor een opdracht vijf roodha
rige kinderen in een weiland fotografeerde,
kwam ze op het idee om meer mensen met
rood haar op de gevoelige plaat vast te leg
gen. De fotografe uit Arnhem is daarom
nog op zoek naar roodharigen. Ze wil er
zo'n 200 op de kiek zetten voor een boek
dat volgend jaar moet verschijnen. Na een
oproep in kranten en op tv heeft ze veel
reacties gekregen en zo'n 1200 mailtjes.
Complete roodharige families meldden
zich. „Ik zal voor mijn boek een selectie
moeten maken."
Er zijn veel soorten rood haar, heeft Hanne
gemerkt. Van lichtblond met een rode gloed
tot donkerrood, bijna kastanjebruin. Alleen
mensen met een vuurrode haardos komen
in aanmerking, benadrukt ze. Ze zoekt ove
rigens nog deelnemers van veertig jaar en
ouder, vooral mannen. „Het is moeilijk om
ouderen met rood haar te vinden. Meestal
wordt de kleur met het klimmen der jaren
fletser."
Op dit moment heeft ongeveer één procent
van de westerse wereldbevolking rood
haar. In Nederland is dat 2 procent (zo'n
300.000 mensen) en in Schotland 13 pro
cent. Er is sprake van een gestage afname
en deskundigen verwachten dat rood haar
op zeker moment in de toekomst zal zijn uit
gestorven. Haarkleur wordt namelijk be
paald door genen. Het gen dat verantwoor
delijk is voor rood haar, en dat vermoede
lijk tussen de 50000 en 100000 jaar oud is,
delft altijd het onderspit, Het gen voor
bruin haar is dominant. Als gevolg van de
toenemende vermenging van rassen raakt
het rode haar steeds sneller in de verdruk
king. Volgens pessimistische biologen en er
felijkheidsdeskundigen zijn de échte rood-
met rood haar, om zodoende het aantal
roodharigen te bevorderen."
Een roodharige kan ook geboren worden
uit een ouderpaar dat zelf geen rood haar
heeft maar wel zogenoemde slapende rood
haargenen die worden onderdrukt door de
bruin- en blondhaargenen. Dat verklaart
waarom rood haar wel eens een generatie
overslaat.
Wat Van der Woude opviel aan de reacties
harigen - die met een blanke, doorzichtige
huid en sproeten - over vijftig jaar uit het
Nederlandse straatbeeld verdwenen. Opti
misten denken dat het nog een paar hon
derd jaar zal duren. Om dezelfde reden zul
len ook natuurlijk blond haar en blauwe
ogen minder vaak gaan voorkomen.
Hanne van der Woude: „Een aantal mensen
vroeg me al of ik ook van plan was een spe
ciale datingsite op te zetten voor mensen
die ze kreeg is dat veel roodharigen abso
luut niet blij zijn met hun haar, vooral men
sen die al wat ouder zijn. „Ze werden er
vroeger veel mee gepest, schreven ze me.
Vuurtoren, lucifer; ik heb een heel repertoi
re aan scheldwoorden voorbij zien komen.
Een vrouw van zestig schreef me dat ze het
als kind ronduit verschrikkelijk vond. Toen
ze zelf zwanger was heeft ze echt vurig ge
beden dat haar kind geen rood haar zou
hebben. Tevergeefs overigens." Ook veel
kinderen schreven Hanne dat ze nog steeds
met hun rode haar gepest worden. „Dat ver
baasde me eigenlijk wel. Ik dacht dat we
dat nu wel gehad hadden." Vrouwen die
géén rood haar hebben en die eens een an
der kleurtje willen proberen, kiezen daaren
tegen juist vaak voor rood. Het is de popu
lairste verfkleur, vooral in het najaar. Mis
schien komt dat ook wel omdat aan roodha
rige vrouwen - terecht of onterecht - aller
lei eigenschappen toegedicht worden die
menig mannenhoofd op hol kunnen doen
slaan. Zo zouden vrouwen met rood haar
temperamentvoller en gepassioneerder zijn
dan hun blonde, bruine en zwarte zusters.
Arne Jansen zong het al: Meisjes met rooie
haren, die kunnen kussen, dat is-niet mis!
Ook wordt rood haar omgeven met bijge
loof. Zoals in Polen waar het verhaal wil
dat je de loterij wint als je drie roodharigen
tegenkomt. De Romeinen betaalden een pre
mie voor slaven met rood haar en in Neder
land werden roodharigen vroeger gezien als
ongeluksbrengers, waarschijnlijk als ge
volg van de Vikinginvasies. En wat te den
ken van de spreekwoorden 'Rood haar en
elzenhout is op geen goede grond gebouw
en 'Rode baard, duivels aard'. In Denemai
ken is het daarentegen juist een eer om een
kind te hebben met rood haar.
„Tja, er doen veel fabeltjes de ronde", lad
Hanne van der Woude, die van plan is ze
ook in haar boek op te nemen. Overigens!
wetenschappelijk bewezen dat roodharige
gevoeliger zijn voor pijn dan mensen met
een andere haarkleur. Ze hebben bij een
operatie zelfs twintig procent meer verdo
ving nodig dan mensen met blond, bruin o
zwart haar, ontdekten Amerikaanse onder
zoekers. De Arnhemse fotografe is op dit
moment fulltime met het project bezig.
„Zelfs als ik vrij ben en op een terrasje®
speur ik nog naar roodharigen. Ik heb op
die manier al verschillende mensen van®
straat geplukt met de vraag of ik ze mocn
fotograferen." ,J
Corine van Zutnen
Voor meer informatie over het roodhan-
gen-project: wivw.hannevanderwoude.n
