Gratis met de bus
naar je hippe waterhuis
PZC600
het behouden waard
rijp
voor
de sloop
De spoorwegovergang aan de Van Hertumweg is één van de obstakels in het Goese wegennet die het verkeer laten stokken. Goes streeft naar de aanleg van een tunnel of een
spoorbrug. foto Willem Mieras
Beweging zie je er zelden,
behalve onlangs toen het
helemaal opgeschilderd werd.
Er gebeurt niet veel in het
pompstationnetje aan de
Ringbaan- West, maar het is
een schattig klein landmatfl
in een omgeving die zich voor
het overige in rap tempo
vernieuwt. Misschien is het
handig er een gebruiker voor
te vinden. Regelmatig
toezicht en onderhoud kan do
graffiti-spuiters wellicht
ontmoedigen.
zaterdag 15 oktober 2005 2jJ
De grootste veranderingen in
Goes spelen zich binnen nu en
tien jaar af. Het gros van de speer
punten uit de toekomstvisie Goes
2030, die in 1998 het licht zag, is uit
gevoerd of in gang gezet. De binnen
stad ondergaat een verjongings
kuur, nieuwe wijken zitten in de
pijplijn, oude wijken zijn of worden
aangepakt, er ligt een plan om ver
keersproblemen en spoorhinder te
verminderen. Consequent de rode
draad volgend dieselt Goes door.
Op woningbouwgebied staan er nog
grote dingen te gebeuren. De bouw
van een zeventig meter hoge woontoren
in het Stationspark verandert volgend
jaar definitief het silhouet van de stad.
Wie straks via de snelweg Goes nadert,
ziet een skyline waarin de uit twee naal
den bestaande toren zich tussen de kerk
torens, de televisietoren en de waterto
ren heeft gewurmd. Dat is even wennen.
Waar de gemeente Goes doorgaans reke
ning houdt met de aard en de schaal van
het plattelandsstadje, is de woontoren
een vreemde eend in de bijt. Het Stations-
park telt nu alleen kantoren, bedrijven
en de Groene School. Er komt nog een
school voor speciaal onderwijs bij: De
Vliedberg. Om daar dan een woontoren,
dicht bij het spoor, tussen te zetten, lijkt
stedebouwkundig onlogisch. Maar goed,
het gros van de gemeenteraad vindt het
idee prachtig: Goes kan zich zo profile
ren als volwassen stad.
Landschapsarchitect en stedebouwkundi-
ge Adriaan Geuze van het Rotterdamse
bureau West 8, ingehuurd om het haven
industrieterrein om te vormen tot woon
wijk, schudt het hoofd erbij. Goes is ten
slotte geen Manhattan en als dan zo'n
wolkenkrabber op je verlanglijstje staat,
plant er dan meteen vijf of tien. Dan
maak je een statement.
Geuzes speeltuin wordt het havenindus-
trieterrein. De gemeente signaleerde al
jaren geleden dat het natte bedrijventer
rein een aflopende zaak is. Een aantal
panden staat inmiddels leeg (Houthandel
Van Riessen en AKF) en niet alle bedrij
ven zijn afhankelijk van de ligging aan
vaarwater. De gemeente gooit het roer
om door er een woonwijk met 1500 tot
2000 huizen van te maken, die in tien tot
twintig jaar kan worden ontwikkeld.
Daarvoor moeten nog wel harde noten ge
kraakt, zoals de aankoop van gronden en
de verplaatsing van bedrijven, zoals de
betonfabriek van Haringman.
Goedkoper
Geuze prijst Goes voor het ambitieuze
plan. Het is namelijk veel goedkoper er
gens in een weiland een wijk op te trek
ken. Hoewel nog niet duidelijk is hoe het
havenindustrieterrein er straks uit komt
te zien, heeft Geuze wel een idee. In het
waterrijke stukje Goes, dicht bij de bin
nenstad, moeten verschillende typen wo
ningen met een eigen gezicht komen. De
ene met een tuin, de andere met een stei
ger. De wijk zal warm en collectief aan
voelen, onder meer door klinkerstraatjes,
maar ook tegemoet komen aan lifesty
le-wensen.
De architect houdt rekening met de histo
rische lijnen van de waterstad. Vroeger
was de haven de voorkant van de stad.
Daarom moeten de huizen niet met de
rug naar het Goese Meer en het Holland-
sche Hoevegebied worden gericht. Tege
lijkertijd mag Goes zich best wagen aan
spraakmakende architectuur. Iets in de
stijl van het Guggenheim-museum in Bil
bao, waarmee de stad zich meer onder
scheidt dan met een eenzame woontoren
in een bedrijvenparkje.
Goes bouwt de komende tien tot vijftien
De ombouw van het havenindustrieterrein tot woonwijk wordt een tour de force. Goes rekent er twintig jaar voor.
foto Willem Mieras
jaar 3500 woningen. Over vijf jaar vindt
de Goesenaar een flink deel daarvan te
rug in de nieuwe wijken Aria en Mannee.
Aria sluit aan op Ouverture en vult het
laatste stuk bouwgebied aan de zuidrand
van Goes. Verder afzakken is niet moge
lijk, want daar ligt de snelweg A58.
In Aria komen vierhonderd woningen,
die volgens ontwikkelaar ABC Vastgoed
een 'streekeigen' karakter krijgen. Dus
eerder gepotdekselde gevels dan high
tech glazen puien.
Mannee, dat in het noordoosten aan-
schurkt tegen de Noordhoek, is de twee
de stadsuitbreiding. Er is plaats voor
driehonderd woningen in een mix van
vrije kavels, huurhuizen en starterswo-
ningen.
Omdat de provincie erover waakt dat ge
meenten het buitengebied niet volplem
pen, moet Goes ook binnen de bebouwde
kom vernieuwen. Dat gebeurt behalve in
het havenindustriegebied ook in de Goe
se Polder. Over een paar jaar ligt de Eras-
musflat in puin om plaats te maken voor
een nieuw zorgcomplex, dat de ruggen
graat vormt van een woonzorgzone, waar
van ook de brede school deel uitmaakt.
Voor de rest is het Masterplan Goese Pol
der goeddeels klaar. De Regionale Wo
ningbouwvereniging Samenwerking
(RWS) heeft de Schumannstede en de
Bechstede grondig gerenoveerd en richt
de blik nu op Goes- West. Daar staan 571
huurwoningen, het merendeel van net na
de oorlog. Tot verdriet van een flink aan
tal huurders lijkt (over vijf jaar) sloop
voor veel huizen onontkoombaar. Ze zijn
versleten, te klein, vochtig en oncomfor
tabel. Bewoners onderkennen dat wel,
maar vrezen dat ze straks in een gereno
veerde of nieuwe woning meer huur moe
ten betalen.
De RWS acht het noodzakelijk de wijk te
moderniseren. Niet alleen zijn huizen
aan het eind van hun latijn. Voor oude
ren en gezinnen zijn er nu nauwelijks ge
schikte huizen en appartementen.
De wijk is nu sterk versteend. In het ste-
debouwkundige plan van de gemeente
krijgt de wijk van oost naar west een
groene as, waar een fietsverbinding (rich
ting stad en Nieuw-West) doorheen
loopt. Het hart van deze groep plantsoe
nen bevindt zich op de kruising
Evertsenstraat/ Coenstraat. De opnieuw
in te richten katholieke begraafplaats
maakt daarvan deel uit. Aan het straten-
patroon verandert weinig.
Hoewel de gemeente al een eind op dreef
is met het Masterplan Binnenstad, met
de heringerichte en autovrije Grote
Markt als pronkstuk, zien Goesenaren
over enkele jaren een heel ander Bleek
veld en KolveniershofOok daar ver
dwijnt het blik van de straat. Het wordt
ondergebracht in een 530 plaatsen tellen
de parkeergarage, waarvoor het Centrum
voor Werk in Inkomen (CWI) moet wor
den gesloopt. Het CWI krijgt binnenkort
onderdak in het nieuwe stadskantoor
aan de M. A. de Ruyterlaan. De parkeer
garage wordt in noord-zuidelijke rich
ting gebouwd en krijgt woningen in de
'schil', zodat er rond het Bleekveld dertig
tot veertig woningen bij komen, de appar
tementen die verrijzen aan de noordzijde
van het plein meegeteld.
Later volgen nog de Singelstraat en de
Zusterstraat. Plan is om de tochtige, kale
brede Singelstraat tussen de twee kerken
die Goes domineren een fleuriger aan
blik te geven. De rijbaan wordt smaller
en er worden bomen geplant.
Op niet al te lange termijn zien Goesena
ren een vrijetijdscentrum en een derde
hal bij de bestaande Zeelandhallen. Eige
naar Libéma mikt op meer en grotere eve
nementen in Goes. Aardig voor inwo
ners: in het vrijetijdscentrum kunnen ze
eindelijk weer eens naar een bioscoop in
hun stad,
Knelpunten
Majeure operaties zijn er te verwachten
op verkeersgebied. Goes heeft in het Ge
meentelijk Verkeers- en Vervoersplan
(GVVP) alle knelpunten op een rijtje ge
zet en dat zijn er nogal wat. De lelijkste
hindernissen die files en milieuhinder
veroorzaken, liggen in Zuid, met de
spoorwegovergangen aan de Buijs Ballot
straat en de Van Hertumweg als obsta
kels in de spits.
Uit een objectieve verkeersanalyse blijkt
dat een zuidelijke ontsluitingsweg, van
het ziekenhuis naar de rotonde
Fruitlaan/ Van Hertumweg en een tunnel
onder het spoor bij de Van Hertumweg
voorrang moeten krijgen. Dat leidt tot
een betere doorstroming van het verkeer
en ontlast de drukke Buijs Ballotstraat.
De gemeente heeft al een beginnetje ge
maakt met het doortrekken van de Nan-
senbaan naar de 's-Gravenpolderseweg.
Dure optie voor later vormt de zuidoost
tangent: een verbindingsweg van de
's-Gravenpolderseweg tot aan kruispunt
Vierwegen.
Wanneer Goesenaren over de zuidelijke
ontsluitingsweg kunnen rijden, is ondui
delijk. Ten eerste heeft de gemeenteraad
onlangs de rondwegen in Wolphaartsdijk
en Wilhelminadorp aan een lijstje met
speerpunten toegevoegd. Aangezien
Goes niet royaal in de slappe was zit, kan
niet alles tegelijk. Welk miljoenen opslor
pend verkeersproject voorrang krijgt, zal
bovenal een politieke en minder een ratio
nele keuze worden. De kans bestaat dat
de raad eerst iets wil doen voor de dor
pen.
Ten tweede moet de gemeente onderhan
delen met de NS over een spoortunnel-
of brug. Wat het wordt, hangt weer af
van de studie die Goes en provincie ver
richten naar drie spoorvarianten om ge
luid en trillingen van het toegenomen
aantal goederentreinen te beperken. Van
de drie mogelijkheden maken twee va
rianten op een verdiept spoor de meeste
kans. Verplaatsing van station en spoor
naar de A58 lijkt politiek en financieel
luchtfietserij. Straks zak je dus met de
trein Goes in. Als de gemeente het een
beetje slim aanpakt, stapt de reiziger met
een over in het gratis binnenstadsbusje.
Goes wil namelijk gaan experimenteren
met voor reizigers gratis openbaar ver
voer. Dat vermindert files en parkeerpro
blemen en houdt de lucht in de stad iets
je frisser. De proef lijkt kans van slagen
te hebben met kleine busjes die elke vijf
minuten vertrekken vanaf verschillende
transferia aan de rand van de stad. Mis
schien klinkt over tien jaar de elders al
lang vergeten of verdrongen hit: Busje
komt zo!
Frank Balkenende
Een kraker zorgt er nu voor,
maar het pand van Van den
Dries, het woonhuis bij de
vroegere oliehandel bij de
Goese Ringbrug, loopt nog
altijd gevaar. Op het
laaggelegen schiereilandje
zouden projectontwikkelaars
maar wat graag groot en
lucratief uitpakken in beton
en staal. Maar als baken voor
de entree van de Goese
binnenstad voldoet het hoge
huis met het steile puntdak
uitstekend.
Water is er in de verste verte
niet te vinden, laat staan de
Seine. Toch heet het
kantoorgebouw aan het
Tiendenplein lie de France.
Hoe ze op die naam gekomen
zijn, is een raadsel, want
hoewel er tal van stijlen door
elkaar zijn gebuikt, herinnert
niets aan de Notre Dame of
aan de andere bouwwerken
op het Parijse eiland. Erg
populair is het gebouw ook
niet onder huurders. Een deel
staat al vanaf het begin leeg.
Het GAK-gebouw aan de
Van der Spiegelstraat roept
de wens op om straffen in te
voeren voor architecten die
niet de moeite nemen om
even om zich heen te kijken.
Je zou zweren dat de bouwer
van dit gedrocht in de
veronderstelling was dat hij
voor een bedrijventerrein zat
te tekenen, in plaats van voor
de belangrijkste structuur
van een oude stad. Nu overal
zoveel kantoren leegstaan en
de uitkeringsinstantie alle
kanten op verhuist, zullen we
maar hopen dat het een keer
verdwijnt.
