PZC
Zeeuwse economie is instabiel
ANWB voor de rechter gedaagd
Met z'n allen op een kluitje
PZC
Forse investering
Dow in ethyleen
bijdrage aan landelijke groei is te verwaarlozen
tondshoppen
ij autoinruil
oont de moeite
Als toeristen de borden
maar niet negeren
Redactie: 0113-315649
H5cM@pK.nl
4460 AA Goes
1SSSfflSl'SBeland: 0113-315520;
K&anderen: 0114-372770;
£"..1:020-4562500,
donderdag 13 oktober 2005
U zoekt Onze lezers zoeken
technisch talent? 1 uw vacature!
vind het steeds weer fascinerend
n te ontdekken hoe zo'n complex
Km als een economie zich gedraagt
*ns harde wetmatigheden. Ook in
•owe wetenschappen zelf zijn er
1 mensen die graag benadrukken
elke situatie anders is.
handigheden veranderen in de loop
M.het menselijk gedrag is inge
zien onvoorspelbaar, tussen lan-
zijn grote verschillen in cultuur en
'wnten, daar kun je geen stabiele
mnen uit halen. Zonder die verschil-
ontkennen, geloof ik niet dat dat
S°ze benadering is. Het is juist de
'f van wetenschap om stabiele pa-
fn te zoeken, hoe moeilijk dat vaak
Maar soms stuit je dan ineens
J°P een prachtig voorbeeld.
at I* m Nederland grote bezwaren
an hoge bevolkingsdichtheid en
een daling van de bevolking zou toejui
chen. heb ik in de wetenschappelijke
literatuur gezocht naar onderzoek over
de effecten van bevolkingsdichtheid. Ik
had tot nu toe eigenlijk maar één goede
studie daar over gevonden. Dat is een
onderzoek in de Verenigde Staten, op
het niveau van de 'county', een bestuur
lijke eenheid onder de staat (staten zijn
verdeeld in 'counties'). Geschat wordt
dat een verdubbeling van de dichtheid
in een 'county' leidt tot een stijging van
de arbeidsproductiviteit met vier pro
cent. Ik concludeer daaruit dat een stij
ging van de bevolking maar weinig op
levert. Als je de bevolking moet verdub
belen voor vier procent inkomensgroei,
moet je nogal wat overhoop halen voor
onbenullige baten. De omgekeerde con
clusie vind ik nog mooier. Als je de be
volking halveert, verlies je maar vier
procent. Daar hoeven we het dus niet
voor te laten. Omdat dit onderzoek de
Verenigde Staten betreft, zou je je kun
nen afvragen wat dit voor ons bete
kent. De ruimte in de Verenigde Sta
ten, de andere sociale en economische
structuur, al die verschillen die we zo
graag benadrukken, daar kun je Neder
land toch niet zomaar mee gelijkstel
len? Nou, Europa in ieder geval wel.
Het onderzoek is herhaald, door dezelf
de onderzoeker, voor Spanje, Italië,
Frankrijk, Engeland en Duitsland. De
uitkomst duidt op die verbluffende wet
matigheid: verdubbeling van de bevol
kingsdichtheid leidt ook in Europa tot
een stijging van de productiviteit met
vier procent. De conclusie wordt nog
versterkt als de uitkomsten in de ver
schillende landen worden vergeleken:
er zijn geen verschillen van betekenis.
De productiviteitswinst van een hogere
bevolkingsdichtheid wordt toegeschre
ven aan agglomeratievoordelen. In ste
delijke centra van grote dichtheid (ag
glomeraties) zijn diverse economische
voordelen te behalen. Omdat er veel be
drijvigheid is. kan iedereen zich specia
liseren in de dingen waarin hij (of zij)
uitblinkt: een consultant heeft niet veel
emplooi op het lege platteland.
De concurrentie is in de stad heviger,
hetgeen efficiency en innovatie kan be
vorderen. Bedrijven en werknemers zit
ten boven op elkaar, waardoor nieuwe
kennis zich snel kan verspreiden, door
imitatie en door rondzwermende werk
nemers die als nijvere bijen het stuif
meel overal afzetten.
In het onderzoek wordt onderscheid ge
maakt tussen gemiddelde bevolkings
dichtheid en concentratie in bevolkings
dichtheid. De gemiddelde dichtheid is
de dichtheid van het hele land. De con
centratie zegt iets over de verschillen
in dichtheid binnen het land, tussen
Rotterdam, Drenthe, Twente, etc. Het
zal niet verbazen dat concentratie een
positief effect heeft op productiviteit.
Agglomeratievoordelen worden be
haald door mensen op een kluitje. Dus
je kunt een gegeven bevolking beter on
gelijk over een stuk land verdelen dan
gelijkmatig.
Dat leidt tot een eenvoudige conclusie:
je kunt de bevolking inkrimpen zonder
noemenswaardig aan productiviteit te
verliezen. En als je die verliezen dan
wilt beperken, moet je de bevolking
vooral ongelijk over het land verdelen.
Die mooie wetmatigheid geeft daarmee
steun aan een ruimtelijke ordening die
we in Nederland juist hebben opgege
ven. Je moet niet spreiden zoals we hier
doen, je moet juist concentreren.
Joop Hartog
Telefoonnummer voor het leven
DEN HAAG - Mensen die verhuizen naar een andere stad
in Nederland, hoeven straks geen nieuw telefoonnummer
meer aan te vragen. Vanaf volgend jaar wordt het moge
lijk het telefoonnummer van een vaste verbinding mee te
nemen. Daarvoor moet men wel eerst overstappen naar
een nieuw 085- of 091-nummer.
Minister Brinkhorst van Economische Zaken bespreekt
de mogelijkheid van een 'telefoonnummer voor het leven'
momenteel met de telefoniebedrijven. Wie nu verhuist
naar een andere regio, krijgt voor zijn vaste telefoonaan
sluiting een nieuw nummer. GPD
Supermarkt stunt met vliegreizen
HOOFDDORP - Dirk van den Broek gaat zijn klanten
vanaf maandag zeer goedkope vliegreizen aanbieden. Het
supermarktconcern heeft daarvoor 15.000 tickets inge
kocht bij de Duitse prijsvechter Air Berlin. Het gaat om
vouchers van 29 euro, inclusief belasting en toeslagen,
voor rechtstreekse retourvluchten vanaf Schiphol naar
Berlijn en Mallorca.
„We richten in de Dirk van den Broekwinkels speciale
kassa's in waar de vouchers gekocht kunnen worden", al
dus Dirk van den Broek. De tickets zijn voor vluchten tot
30 april en moeten voor eind november zijn omgezet in
een definitieve boeking. ANP
Leeuw Bier sluit brouwerij
VALKENBLTRG - De kleine Limburgse brouwer Leeuw
Bier sluit zijn 120 jaar oude brouwerij in Valkenburg aan
de Geul en laat het gerstenat vanaf volgend jaar in
Haacht bij Brussel brouwen. Daardoor verliezen negen
van de 21 mensen hun baan, aldus directeur J. Vermeer
van Leeuw BV gisteren.
De pittoreske voormalige kruitfabriek met watermolen
aan de Geul, waar Leeuw jaarlijks 70.000 hectoliter voor
de Nederlandse markt brouwt, wordt verkocht. Het erbij
gelegen waterrad uit 1886 staat op de monumentenlijst en
voorzag in vroegere tijden in de energiebehoefte van de
brouwerij. Het waterrad is het grootste exemplaar in Ne
derland, dat nog steeds in werking is. ANP
Offertes klussers via het internet
ARNHEM - Wie een aannemer of schilder zoekt voor een
klus, kan bedrijven via internet snel een offerte laten uit
brengen. Opdrachtgevers kunnen hun klus aanbieden op
de website www.leadz.nl van het bedrijfje Leadz.
Vaklieden kunnen vervolgens bieden op de klussen die
worden aangeboden. Zo krijgen de opdrachtgevers in één
oogopslag zicht op de kosten en kunnen snel zaken wor
den gedaan. GPD
door René Hoonhorst
TERNEUZEN - Dow Benelux
investeert enkele tientallen mil
joenen euro's in de bouw van
een nieuw fornuis voor uitbrei
ding van de ethyleenproductie.
Het fornuis levert Dow zo'n
110.000 ton ethyleen extra,
waardoor de totale capaciteit
van de Terneuzense krakers
stijgt tot ruim 1,8 miljoen ton.
Het nieuwe fornuis wordt aange
sloten op de modernste kraker,
de LHC3. Het ethyleen wordt
vooral gebruikt als grondstof
voor de polyethyleenproductie
in Terneuzen zelf. „De markt
trekt aan en daar spelen we op
in. Het extra fornuis verhoogt te
gelijkertijd de productiviteit en
de efficiëncy van onze krakers",
meldt Dow-woordvoerder F. Ne
ve.
Met het opvoeren van het volu
me, productiviteit en efficiëntie
verbetert de concurrentiepositie
van Dow Benelux. Neve: „We
zijn constant op zoek naar verde
re efficiencystijgingen. Met het
plaatsen van een nieuw fornuis
doen we een hele grote stap, om
dat we niet alleen het rende
ment van de kraker verhogen.
We kunnen ook meer producten
in andere fabrieken op het ter
rein maken."
De bouw van het fornuis kan
eind volgend jaar beginnen en
moet een jaar later operationeel
zijn. Dat de Amerikaanse che-
miegigant fors durft te investe
ren, geeft aan dat de hoofddirec
tie vertrouwen heeft in haar Ter
neuzense vestiging.
(Advertentie)
EN' HAAG - De ANWB raadt
tnscn die hun auto gaan inrui-
n aan om meerdere dealers te
Roeken. Het advies volgt op
tn deze zomer gehouden steek-
oef van de ANWB, waaruit
leek dat het verschil tussen het
logste en laagste bod voor de
mgeboden auto ongeveer 4000
rowas.
let verschil bleek enorm", al-
is de woordvoerder van de
NWB. „We weten dat veel men-
ndit al doen, maar het blijkt
is de moeite waard." De
iWB stuurde een zogenaamde
ivstery shopper' met een Toyo-
Canna uit 1996 langs vijftig
itobedrijven op zoek naar een
tdere auto. De test is gepubli-
srd in het blad de Kampioen
gisteren verscheen,
si regionale prijsverschillen
iek nauwelijks sprake, want
een regio was het prijsver-
al nooit meer dan 250 euro.
el werd regelmatig een alter-
ieve auto voorgesteld, bij-
iheeld omdat er een actie
-,Daar is niets op tegen,
d dat kan voordelig zijn
rde klant. Ook moet worden
snerkt dat er wellicht nog
r te bereiken was geweest
er daadwerkelijk tot koop
zijn besloten." De meeste au-
dhjven die werden bezocht,
orden goed voor de manier
'nop ze hun klant ontvingen
«handelden. ANP
Als grondwerker verricht Dellaert een scala aan werkzaamheden bij de aanleg van wegen en rioleringen of de herinrichting van terreinen.
foto Peter Nicolai
door René Hoonhorst
BRESKENS - Het weer maakt of
breekt de werkomstandigen voor grond
werkers. Deze week was het perfect:
twintig graden in een oktoberzonnetje
maakt Johnny Dellaert niet elk jaar
mee.
Maar ook als het regent, koud is of juist
enorm heet laat Dellaert (49) zijn hu
meur niet al te vaak bederven. „Ik laat
het gewoon op me af komen. Er zijn
voor- en nadelen aan werken in de bui
tenlucht." De inwoner van de Vlaamse
grensplaats Watervliet (afkomstig uit IJ-
zendijke) ergert zich meer aan mensen
die verbodsborden negeren en het werk
terrein oplopen. „Hier in Breskens zijn
het vooral toeristen. Je ziet ze vaak niet
aankomen, maar wat als een kraanma
chinist net met een bak zand of een me
talen pijp heen en weer zwaait? Levens
gevaarlijk!"
Het gevaar voor de grondwerkers en
hun collega-wegwerkers is door strenge
re arbo-eisen flink afgenomen. Schoe
nen met stalen neuzen, beschermende
pakken en handschoenen waren altijd
wel beschikbaar, maar de controles op
het daadwerkelijk gebruiken van de kle
dij zijn een stuk strenger. „Ik vind dat
prima, want het gaat tenslotte om mijn
eigen veiligheid. De kleding is ook ge
woon nodig voor hygiëne, je moet maar
eens een dagje bezig zijn met het vervan
gen van rioleringen."
Als grondwerker verricht Dellaert een
scala aan werkzaamheden bij de aanleg
van wegen en rioleringen of de herin
richting van terreinen. Voor het graven
van sleuven voor nieuwe leidingen
wordt vaak een graaf machientje ge
bruikt, maar de ouderwetse schop blijft
nodig voor het werk in kleine hoekjes
en het gladstrijken van diverse funde
ringslagen. Dellaert is momenteel be
trokken bij het gedeeltelijk afbreken
van de oude Deltadijk en het leggen van
een nieuwe damwand bij de haven van
Breskens. Mooi werk, waar hij - als hij
het vissersdorp bezoekt - met trots aan
terug denkt, weet hij nu al.
door Heieen Paalvast
UTRECHT - De concurrentie
strijd tussen de pechhulpverle-
ners Route Mobiel en de ANWB
wordt steeds meer voor de rech
ter uitgevochten. 'Nieuwkomer'
Route Mobiel spant een kort ge
ding aan, met als eis dat de
ANWB stopt met het versprei
den van onjuiste berichten over
de concurrent.
De ANWB zegt voortdurend dat
Route Mobiel mensen met pech
onderweg niet helpt, maar al
leen wegsleept. „Ze blijven ons
zwartmaken, via callcenters,
winkels, woordvoering in kran
ten en in e-mailtjes aan klanten.
De ANWB had beloofd daarmee
te stoppen. We hebben er last
van", stelde mededirecteur M.
Muller van Route Mobiel giste
ren. Muller voelt zich in de rug
gesteund door het ministerie
van Economische Zaken, dat vo
rig jaar de bond op de vingers
tikte voor oneerlijke handels
praktijken.
Het kort geding dient volgende
week dinsdag bij de rechtbank
in Amsterdam. In juni spande
de ANWB op zijn beurt een
bodemprocedure aan tegen Rou
te Mobiel voor het verspreiden
van onjuiste prijsvergelijkingen.
Route Mobiel is actief sinds sep
tember 2004 en sindsdien heb
ben volgens de dienst 130.000
mensen zich erbij aangesloten.
Van hen zijn 80.000 afkomstig
van de ANWB. ANP
pagina 23
reclame-oorlogjes
faAr.leflrev Kutterink
GOES - De Zeeuwse economie
instabiel en groeit nauwelijks
^r. Na een goed 2002 is de
«onomie in elkaar geklapt. Vo-
n.ijaar bedroeg de groei 0,1 pro-
snt.de laagste van het land.
Het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) publiceerde gis-
ïren voorlopige cijfers waaruit
jiijltt dat de lage economische
groei in Zeeland vooral te wij-
Sen is aan de mindere prestaties
BB enkele grote industriële be-
injven. Afgezet tegen de jaren
poor, valt op dat de Zeeuwse
conomie flink achteruit is ge-
jun. Zeeland droeg in 2002 nog
.1 procent bij aan de groei van
enationale economie. Een jaar
fe-er was dat geslonken tot 0,3
rocent en vorig jaar tot 0,1 pro-
at. Daarmee is de bijdrage
de Zeeuwse economie aan
landelijke te verwaarlozen.
J Fant de groei van de Nederland-
•economie is in 2004 uitgeko-
op 1,7 procent. Flevoland
resteerde afgelopen jaar het
economische groei kwam
iar in 2004 uit op 3,4 procent,
[et een groeicijfer van 3,8 pro-
deed Groningen het welis-
_r beter, maar dat kwam
oor de gaswinning in die pro-
ncie.
Je economische groei in Flevo-
id wordt door diverse bedrij fs-
tken gedragen. In 2003 ont-
opte de provincie zich ook al
it snelste groeier van Neder-
nd.
de Randstad zette de regio
msterdam vorig jaar de hoog-
economische groei neer. De
hoofdstad behaalde een groeicij
fer van 2.4 procent, mede dank
zij de goede ontwikkelingen op
en rondom Schiphol. De lucht
vaart deed het vorig jaar uitste
kend, maar ook de zakelijke
dienstverlening droeg bij aan de
groei in Amsterdam en omge
ving.
De steden Utrecht en Den Haag
behaalden een economische
groei van ongeveer 2 procent,
terwijl Rotterdam wat achter
bleef met een plus van 1,5 pro
cent. De vier grote steden zijn
belangrijk voor de Nederlandse
economie. In en rondom deze ste
den wordt bijna eenderde van
de toegevoegde waarde in Neder
land voortgebracht.
Analyse
Het CBS publiceert alleen de cij
fers en maakt geen nadere analy
se. Maar economen hebben er de
laatste jaren verschillende ke
ren op gewezen dat de Zeeuwse
economie in grote mate afhanke
lijk is van een paar grote (chemi
sche) bedrijven. De eenzijdig
heid maakt dat het alleen goed
gaat met Zeeland als het die on
dernemingen ook voor de wind
gaat. En dat maakt de economie
instabiel. Zeeland moet econo
misch daarom inzetten op een
andere koers, luidt de bood
schap van de economen van de
stafgroep economische zaken
van de Rabobank. Zij presente
ren jaarlijks een rapport waarin
ze de prestaties van regionale
economieën analyseren. In juni
van dit jaar stelden ze dat ze in
Zeeland nauwelijks groei ver
wachten van de grote indus
triële bedrijven. Ook moet Zee
land niet te veel beslissende im
pulsen verwachten van een Wes-
terschelde Container Terminal,
als die kan worden aangelegd.
Datzelfde geldt voor het toeris
me, tenzij fors wordt geïnves
teerd in kwaliteit, zo stellen de
economen.
Hun antwoord is de woonecono-
mie, want Zeeland is het sterkst
als woonplek. De economen zien
daar Zeelands reddingsboei lig
gen: meer woningen bouwen
voor mensen die werkzaam zijn
in de hogere segmenten van de
dienstverlening. Want die wer
ken steeds minder in fabriek of
kantoor, maar steeds vaker ge
woon vanuit hun huis.
pagina 23
Delta Boys vallen van
voetstuk
het alfabet van Zeeland
WeGGNGR dagbladen
77% van de mensen die werk
zoeken in de techniek/industrie
zoekt een nieuwe baan tussen
de personeelsadvertenties in
de PZC
JobTrack.nl, de banensite van
de PZC en alle andere Wegener
dagbladen, is de best bekeken
vacaturesite van Nederland.
De meest krachtige combinatie
in personeelswerving:
de PZC en JobTrack.nl
Ook voor personeelswerving in
de techniek/industrie.
de totaaloplossing
voor verzuim:
kijk op
verzuimzorgpakket.nl
of bel 0900 4040404
(lokaal tarief)
