PZC
Lingang, de nieuwe metropool
mm
m
mm
leven is er niet meer bij
Friet in rij st- of raapolie
- *'>r
Ml
li
BI
Geen angst voor
de zorgtoeslag
27
Uamburgs architectenbureau bouwt Chinese stad voor 800.000 mensen
profijt
donderdag 6 oktober 2005
Labi) Shanghai wordt gewerkt
1 n het grootste stedenbouw-
i„dig project ter wereld: Lin-
fcso een nieuwe stad. Zeg
mar het Abnere van China,
r dan een paar maatjes gro-
fer.
m Patrick Wiercx
wNGANG - Architect prof.
(tfeinhard von Gerkan heeft de
Ltste satellietfoto net binnen,
links dichte bebouwing, dat is
hanghai. Rechts nieuw land,
Lonnen uit de zee. Daar in
Lt midden het nieuwe zoetwa-
érmeer. „Daaromheen zie je de
lofdinfrastructuur al, de lij
nen liggen er. Het gaat daar
[bt zo enorm snel allemaal."
)e nieuwe stad Lingang moet
>n overloop zijn voor de haven-
ad Shanghai met zijn dertien
iljoen inwoners. Zeg maar zo-
s Almere dat is voor Amster-
am. In Lingang moeten binnen
jftien jaar 800.000 inwoners
unnen wonen. Ter vergelij-
ing: Almere, dat zich de snelst
diende stad van Europa
remt, groeide in dertig jaar
inaar 180.000 inwoners.
)e Duitse architect die de
langhaise monsterklus kreeg,
ad één probleem: er is hele-
laal geen plek voor een nieuwe
(ad bij Shanghai. Von Gerkan
zijn Hamburgse bureau kwa-
en met een opvallend idee.
pghai ligt aan het water. Als
niet kunt bouwen op het land,
an pak je een stuk zee en
lakt er land van; net als de Ne-
rlanders dat deden.
Iroom
m nieuwe stad ontwerpen is
n droom voor iedere architect,
i de categorie wereldsteden
at het om bijvoorbeeld Chan-
garh (India), Brasilia (Brazi-
en Canberra (Australië). In
5te instantie moest Von Ger-
in voor Lingang uitgaan van
nstad met 300.000 inwoners.
I gauw volgde een bijstelling
ar 800.000.
Jbaggeren begon in 1999. An
jaar later was een be-
van de zee land ge
worden. Midden in de nieuwe
stad plande Von Gerkan een
zoetwatermeer, het Dishui. Het
meer ligt er al. Er wordt nu ge
werkt aan de invulling van de
woon- en industriewijken. De
Chinese aannemers werken
koortsachtig aan de grote wegen
en de overige infrastructuur.
Rond het meer komt een acht ki
lometer lange strandpromena-
de. Alle gebouwen rond het
meer, vooral hoogbouw, beho
ren tot het stadscentrum. Het is
doorwerken geblazen. De Chine
zen willen dat in de loop van vol
gend jaar de eerste bewoners
hun huis in kunnen.
Er moeten dan 80.000 woningen
klaar zijn. Ter vergelijking: in
het afgelopen jaar zijn er in heel
Nederland ruim 65.000 wonin
gen gebouwd.
Het viel de Duitsers niet mee de
Chinese markt te betreden. Met
het ontwerp en de bouw van de
opera van Shanghai had het
Hamburgse bureau een mooie
binnenkomer. Daarna volgden
onder meer het nationaal mu
seum in Peking en het interna
tionaal congresgebouw van
Nanjing.
Circa honderd projecten in Chi
na liggen of lagen op de ont-
werptafels in Hamburg. Zeven
projecten zijn klaar, dertien zit
ten in de planning en dertig zijn
in een zeer vergevorderd sta
dium. De overige vijftig zijn
i mm mi iyni
Het nieuwe Marinemuseum in Lingang komt half in het water te liggen.
kanshebbers in de concurrentie
strijd met ontwerpen van colle
ga-architecten.
Vandaag bedenken en morgen
bouwen, dat heeft iets zeer ple
zierigs, erkent Von Gerkan. De
Chinezen laten zich in hun
bouwwoede door niets tegenhou
den. Een milieu effectrappor
tage, lastige vergunningen, bur
gers met bezwaarschriften, in
spraakavonden waar iedereen
zijn woordje doet, raadscommis
sies en gemeenteraden waar be
stuurders ter verantwoording
worden geroepen, dat kennen ze
in China niet.
„Als ik dezelfde opdracht zou
krijgen in Europa, bouw een
stad van 800.000 mensen, dan
zou ik het moment dat de eerste
steen op de andere komt te lig
gen, persoonlijk niet meer mee
maken", weet Von Gerkan. An
derzijds kan het ook té vlug
gaan, vindt hij.
Vindingrijkheid
Soms bouwen zijn opdrachtge
vers te haastig en ongecoördi
neerd. „Deze snelheid kan je
ook de das omdoen. Maar ja,
eventuele fouten worden meest
al ook heel snel gecorrigeerd."
Von Gerkan staat nog altijd te
kijken van de zee aan man
kracht in het land, gecombi
neerd met de vindingrijkheid
van de Chinezen. „Ik sta soms
verbaasd van de meest eenvoudi
ge constructies die ze bedenken
en die nog werken ook."
Ten noorden en westen van het
nieuwe Dishui-meer komen zes
tien woonwijken. Elk daarvan
krijgt de naam van een wereld
haven. Rotterdam zit er bij en ui
teraard Hamburg ook. Elke
wijk krijgt het karakter van het
land waarin de havenstad ligt.
Lingang krijgt dus een Neder
landse wijk.
Natuurlijk tekenen Von Gerkan
en zijn mensen zelf de Duitse
wijk, voor de andere stadsdelen
wordt een beroep gedaan op an
dere bureaus. Wie de Nederland
se wijk gaat ontwerpen staat
nog niet vast maar dat er een
beetje Hollandse flair in moet
staat voor Von Gerkan vast.
„Dat zou mooi zijn." GPD
Univar lijdt niet onder orkanen
ROTTERDAM - De chemisch distributeur Univar heeft
geen noemenswaardige schade geleden aan zijn distribu
tiecentra aan de zuidkust van de Verenigde Staten dooi
de orkanen Katrina en Rita. Het bedrijf uit Rotterdam
handhaaft dan ook zijn winstprognose voor 2005, zo liet
het gisteren weten.
Univar moest na orkaan Katrina noodgedwongen vijf dis
tributiecentra sluiten. Vier daarvan waren binnen een
week weer operationeel. Een distributiecentrum is nog
dicht omdat veel lokale klanten hun deuren nog niet heb
ben geopend. De nasleep van de orkanen kan voor Univar
zelfs gunstig uitpakken door de hoge chemieprijzen. Dooi
de tijdelijke sluiting van raffinaderijen en chemische fa
brieken aan de zuidkust van de VS zijn chemische produc
ten schaars geworden. ANP
Overname Telfort afgerond
DEN HAAG - De overname van telecombedrijf Telfort
door KPN is afgerond. Telfort heeft gisteren alle aande
len aan KPN overhandigd. KPN legt 980 miljoen euro
neer voor de kleinere branchegenoot in mobiele telefonie.
De twee bedrijven bereikten eind juni al een overeen
komst over de overname. KPN ziet met de overname het
aantal gsm-klanten groeien van 18 naar 20,4 miljoen. Tel
fort zal als merknaam blijven bestaan.
De directie van Telfort is teruggetreden. Toch zegt schei
dend topman T. aan de Stegge dat de overname door KPN
de toekomst van Telfort het beste garandeert. „KPN geeft
ons de vrijheid te doen waar we goed in zijn."GPD
Europeaan koopt iets meer
LUXEMBURG - De detailhandelsverkopen in de eurolan
den lagen in augustus 2 procent hoger dan in dezelfde
maand vorig jaar, aldus bureau Eurostat gisteren. In de
EU als geheel gingen de winkelverkopen 2,2 procent op
jaarbasis omhoog. Alle cijfers zijn gecorrigeerd voor infla
tie.
In de eurolanden stegen de verkopen van voedingswaren
met 1,2 procent en van de niet-voedingsmiddelen met 2,9
procent. ANP
Benzineprijzen licht gedaald
DEN HAAG - Marktleider Shell heeft de adviesprijzen
voor benzines gisteren iets verlaagd.
Euro ongelood gaat van 1,499 euro naar 1,495 euro per li
ter, super van 1,553 euro naar 1,549 euro. De adviesprijs
van diesel blijft ongewijzigd op 1,139 euro. ANP
Dumeco wordt Vion
BOXTEL - De vleesverwerkende bedrijven Dumeco, Hen-
drix Meat Group en Kroot geven hun bedrijfsnaam op. Ze
gaan de naam van hun moederbedrijf Vion voeren. Dume
co heeft dit gisteren bekendgemaakt.
Vion, dat op jaarbasis een totale omzet draait van 5,7 mil
jard euro, is ook eigenaar van de Duitse vleesbedrijven
Moksel en Nordfleisch. Ook zij verruilen hun bedrijfs
naam voor Vion. Vion vindt de naamsverandering van
zijn dochterbedrijven strategisch nodig om zich te kun
nen profileren als 'vooraanstaande producent van vers
kwaliteitsvlees en gemaksvoeding'. ANP
hogleraar adviseert kabinet hypotheekrente-aftrek af te schaffen
van Economisch Advi-
(REA), bestaande uit vijf
economen, advi-
rt de Tweede Kamer in te grij-
tij de hypotheekrente-af-
Ook 65-plussers met een
pensioen zullen ge-
meer inkomstenbelas-
meten betalen. In ruil daar-
kunnen de belastingen en
mies voor werkenden om-
zal de economie harder
tien. Een gesprek met Wil-
Buiter, voorzitter van de
[Maurice Wilbrink
- „Als er niks ge-
wordt aan de hypotheek-
e-aftrek en aan de belasting
het inkomen van 65-plus-
dan komt er over een tijd
peperdure rekening. Die re-
ng moet betaald worden, en
van de economie ver-
vertragen, Niet ingrijpen
tot nationale verarming."
Buiter, hoogleraar aan
fflidon School of Econo-
schat in dat deze rekening
vier, vijf jaar steeds onbe-
aarder wordt. Meer huizen-
die rente-aftrek zoe-
iren stijgende rente - 'die
weer naar zeven tot
reken maar' - zal
enorm gaan belas-
anaf 2013 de grote baby
generatie met pensioen
gaat, neemt de last van de ver
grijzing voor de werkenden snel
toe.
Buiter is niet verbaasd dat poli
tici zich in het openbaar niet wil
len branden aan dit REA-ad-
vies: „Wij lopen met gifbekers
rond, en geen enkele politicus
drinkt deze graag leeg. Maar de
kosten van een snel vergrijzende
bevolking en van de hypotheek-
rente-aftrek staan nu op het po
litieke menu. De taboes hierop
zijn verbroken. We hebben net
een hele goede discussie hier
over gevoerd met Tweede-Ka
merleden. Zij begrijpen heel
goed dat het onvermijdelijk is in
te grijpen."
Dat durven ze niet te zeggen
voor de media.
„Het zou wenselijk zijn als poli
tici hetzelfde in de kerk zouden
zeggen, als daarbuiten. Maar
voor de discussie hebben wij
concrete voorstellen gedaan. We
willen de gevolgen duidelijk ma
ken van keuzes om de politieke
aanvaardbaarheid te vergroten.
Duidelijk is: niks doen is op den
duur fataal. Snel ingrijpen geeft
de tijd om dingen geleidelijk in
te voeren."
Hoe moet het schrappen van de
hypotheekrente-aftrek politiek
aanvaardbaar worden?
„Door ervoor te zorgen dat alle
werkenden meteen een flinke be
lastingverlaging terugkrijgen.
Door iedereen in het zelfde rela
tief lage tarief, de zogeheten
vlaktax, te brengen, wordt ar
beid een stuk goedkoper en
krijgt de economie een impuls.
Dat leidt tot meer welvaart. We
willen dat het debat over het
schrappen van de hypotheekren
te-aftrek niet in de inkomens
sfeer wordt getrokken. We wil
len niet dat het straks alleen
maar gaat over nivellering. Het
schrappen van aftrek en het ho
ger belasten van ouderen zorgt
ei-voor dat het algemene belas
tingtarief omlaag kan en dat is
heel goed voor de arbeids
markt."
Het meer belasten van ouderen
met een aanvullend pensioen is
ook politiek explosief materiaal.
„Dat weet ik. Maar als je dat
niet doet, sla je enorme gaten in
het overheidsbudget. De wel
vaart onder 65-plussers neemt
flink toe door de goede pensioe
nen. Die zijn opgebouwd met
hulp van een hele hoge belastin
gaftrek. Waarom zou je louter
op basis van leeftijd dit kapitaal
heel laag belasten als het wordt
uitgekeerd? Veel 65-plussers
kunnen ook al hun vut-rekening
doorschuiven naar de jongeren.
Als je het zo laat schep je op den
duur een enorm conflict tussen
generaties."
Politici geven kiezers nu het ge
voel dat de hervormingen al ach
ter de rug zijn. Nederland lijkt
hervormingsmoe op een mo-
Willem Buiter, voorzitter van de Raad van Economisch Adviseurs:
„De kosten van een snel vergrijzende bevolking en van de
hypotheekrente-aftrek staan nu op het politieke menu. De taboes
hierop zijn verbroken." foto Frank Jansen/GPD
ment dat uw adviesraad nieuwe
hervormingen voorstelt!
„De ontwikkeling van de eco
nomie is zo snel en veranderlijk
dat we in een permanent
hervormingsproces terecht zijn
gekomen. Een rustig leven is er
in de toekomst niet meer bij.
Het vereist moed om mensen
dat duidelijk te maken. Wat wij
nu voorstellen zijn bescheiden
eerste stapjes in die permanente
hervormingstoestand waarin
ook ons land terechtkomt."
Wat gebeurt er als Nederland
dit afwijst?
„Wij horen met de hervormin
gen van dit kabinet nog steeds
niet tot de koplopers in
West-Europa. Zelfs de koplo
pers als Ierland en Groot-Brit-
tannië moeten zich blijven ver
nieuwen. In Italië heeft men lan
ge tijd stil gezeten en daar zijn
de problemen nu enorm. GPD
Veiligheid bij
afhandeling
bagage in geding
SCHIPHOL - De veiligheid bij
de afhandeling van bagage en
vracht op luchthaven Schiphol
is in het geding. Luchtvaart
maatschappijen letten bij het in
huren van grondafhandelaars
eerder op de kosten dan op de
veiligheid.
De kans op beschadigingen aan
vliegtuigen of een verkeerde be
lading neemt hierdoor toe. „In
deze sector zitten niet de groot
ste risico's voor de veiligheid,
maar als er iets gebeurt dan
heeft dat ernstige gevolgen", zei
H. Paar van de Veiligheidsad
viescommissie Schiphol giste
ren. Hij benadrukte alleen te
spreken over de vliegveiligheid
en niet over bijvoorbeeld smok
kel of terrorisme. Deze commis
sie heeft onderzoek laten doen
naar de veiligheid op de luchtha
ven. Daaruit blijkt dat de grond
afhandelaars op dit vlak behoor
lijk achterlopen op de rest van
de luchtvaartsector. Dat heeft
onder meer te maken met de li
beralisering van de grondafhan-
delaarsbranche. „Jan en alle
man kan nu bagage afhande
len", verklaarde Paar. De ver
antwoordelijkheid op het toe
zicht op de sector is volgens
hem onduidelijk. Luchtvaart
maatschappijen huren afhandel-
aars in, maar door de scherpe
concurrentie in de luchtvaart let
ten zij meer op kosten dan op
veiligheid. Op brandstof valt
weinig te besparen, op het inhu
ren van afhandelaars wel. ANP
nog eens de hele Flevopol-
der geel worden. Die sensatie,
waren we en we gingen fiet-
'tad bos, dat ging wel, en je had
ook wel aardig. Maar dan de
Fietsen door een zee van
ik worden van geel, overal geel,
'ken in een kleur. Bloeiend kool-
toe dat nog eens Flevoland, voor
meid.
er rijstolie. Zo kom ik er op.
raapolie gebleven? Raapo-
I woord - komt van raapzaad
okhct zaad van koolzaad heet
Raapolie is niet te koop in
Md. Nu is er opeens rijstolie. Er
njstolie, maar niet hier. Rijstolie
uit het schilletje van de
tel. Het is in Aziatische landen
spijsolie. Amerikanen ont
dekten dat de olie minder slecht is voor
je hart. Hij is nu in de mode in de VS.
De olie zou de hoeveelheid ongewenste
cholesterol in je lijf verminderen en het
goede -we hebben ook cholesterol no
dig- behouden.
In Nederland was rijstolie wel hier en
daar te koop in Oosterse winkels. Maar
pardoes deelt een importeur uit Oot-
marsum mee dat het voortaan bij de or
dinaire kruidenier te vinden is. Het is
in vergelijking met zonnebloemolie
duur, maar goedkoper dan olijfolie.
Het verbaast dat kruideniers die de olie
in het assortiment opnemen vooral de
goedkopere zijn. In een deel van de win
kels van Aldi wordt de olie in halve li
terflessen aangeboden onder de merk
naam Alesie rijstolie. Bij Dirk van de
Broek en Bas van der Heijden heet de
zelfde olie uit Thailand Rizi rijstolie.
Er is reden om ons weer eens in olie te
verdiepen. De aardappeloogst valt te
gen. De friet langs de weg wordt duur
der. Valt mee met die oogst, zegt het
Centraal Bureau voor de Statistiek.
Valt helemaal niet mee zeggen boe-
renorganisaties. Want hoe meer het
niet meevalt, hoe meer akkerbouwers
voor een kilo krijgen. Ze verdienen het,
daar niet van, maar voordat de aardap
pelen patates frites zijn geworden, heb
ben meer mensen er meer aan verdiend
en kunnen alleen miljonairs zich aan
staande winter nog een zak friet veroor
loven. De armen moeten ze weer zelf
gaan bakken. Hoera.
Wie thuis bakt, bakt ze lekkerder en
kan zijn eigen olie kiezen. Dat heeft
voordelen. Nog lang niet alle professio
nele patatbakkers schakelen over op
minder kwalijk frituurvet. Er zijn er
die blijven bakken in ongezond vet. De
thuisfriteur kan kiezen uit goede olie
soorten en die keuze is zojuist verrijkt
met rijstolie. De importeur wijst er op
dat de Wereldgezondheidsorganisatie
met rijstolie zo blij is om de goede ei
genschappen. Je wordt er jong, dun en
mooi van. Vast wel. Maar er is nog een
olie die de Wereldgezondheidsorganisa
tie liever heeft dan ossewit. En ook op
de afdeling Humane Voeding van de
universiteit van Wageningen schrijft
men deze olie goede eigenschappen toe:
raapolie. Staat de laatste tijd vaak in
de krant, als zou het een goede vervan
ging zijn van diesel. Maar niet in de
winkel te vinden, of het moet in een na
tuurvoedingswinkel zijn.
We zijn vertrouwd met slaolie. Het
woord. Vroeger was slaolie raapolie
want raapolie was goedkoop. Dat het
ook goed voor je is was men zich inder
tijd niet zo bewust. Oliehandelaren ko
pen in op de wereldmarkt. Als sojaolie
goedkoper is dan raapolie vullen ze de
flessen slaolie met sojaolie.
Prima spul ook, die sojaolie. Alleen jam
mer dat al het oerwoud van La-
tijns-Amerika er voor wordt omgehakt
en dat de teelt van genetisch gemodifi
ceerde soja bezwaren heeft. Met kool
zaad wordt trouwens ook genetisch ge
knoeid in Amerika.
Het zou goed zijn als de regering de
teelt van biologische brandstof, dus
van raapolie, in Nederland stimuleert
en dat we er dan niet op gaan rijden,
maar onze friet er in bakken. Rijstolie
is ook goed, maar daar kun je niet eerst
doorheen fietsen.
Wouter Klootwijk
door Brenda van Dam
Nederland is druk aan het
invullen geslagen om de
zorgtoeslag aan te vragen. De
zorgtoeslag is een tegemoet
koming in de premie die ie
dereen straks voor de basis
verzekering aan zijn verzeke
raar gaat betalen. FNV Belas
tingservice helpt haar leden
bij het aanvragen.
„Het aanvraagformulier is ei
genlijk helemaal niet zo inge
wikkeld", vertelt Ymi
Knaap, hoofd van de Belas
tingservice van de FNV.
„Toch staat de telefoon rood
gloeiend. Mensen hebben een
enorme invulangst. Eigenlijk
wil elke beller hetzelfde we
ten: wat moet ik invullen bij
het toetsingsinkomen?"
Of u voor de zorgtoeslag in
aanmerking komt, hangt af
van uw verzamelinkomen
van 2006. Omdat we nog niet
in 2006 leven, kan dit alleen
een schatting zijn. Het ge
schatte verzamelinkomen
voor 2006 wordt het toetsing
sinkomen genoemd. Wie een
(toeslag)partner heeft, moet
ook van die partner het verza
melinkomen invullen.
Het verzamelinkomen is het
inkomen uit werk en woning
(box 1), het inkomen uit aan
merkelijk belang (box 2) en
het belastbaar inkomen uit
sparen en beleggen (box 3).
Wie jaarlijks aangifte doet of
een T-biljet invult, kan het
verzamelinkomen overnemen
van de laatste aangifte of de
(voorlopige) aanslag.
Gaat uw bruto salaris in
2006 omhoog? Tel het meerde
re dan bij het verzamelinko
men op.
Koophuis
Wie geen koophuis heeft of
geen buitengewone uitgaven
kan aftrekken, doet meestal
geen aangifte. Het verzamel
inkomen is dan vrijwel gelijk
aan het bruto jaarinkomen.
In dat geval kun je het fiscale
inkomen van de jaaropgave
van de werkgever of uitkeren
de instantie nemen. Ook het
meest recente maandelijkse
loonstrookje kan als uitgangs
punt dienen.
In de uitleg bij het aanvraag
formulier zijn rekenhulpen
opgenomen om het inkomen
te schatten. Bij 60 procent
van de foimulieren heeft de
Belastingdienst al een toet
singsinkomen ingevuld.
„Je moet goed voor ogen hou
den dat het maar om een
schatting gaat", zegt Knaap,
die de invulangst graag wil
wegnemen. De zorgtoeslag
wordt als voorschot uitbe
taald.
Pas na 2006 als alle inko-
mensgegevens bekend zijn,
kan de Belastingdienst de de
finitieve zorgtoeslagen bere
kenen.
„Schat het inkomen liever
wat te hoog in dan te laag.
Dan krijg je in eerste instan
tie weliswaar minder zorgtoe
slag, maar dat is prettiger
dan later terug te moeten be
talen."
Gebeurtenissen
In 2006 kunnen er natuurlijk
allerlei gebeurtenissen plaats
vinden die van invloed zijn
op het verzamelinkomen.
Denk aan trouwen, scheiden,
meer of minder gaan werken,
ziek worden, een huis kopen
of de hypotheek oversluiten.
Als dit cle hoogte van het ver
zamelinkomen kan verande
ren, zou je daar bij het aan
vragen al rekening mee kun
nen houden.
Kan dat niet, zorg dan dat je
gedurende het jaar wijzigin
gen doorgeeft aan de Belas
tingdienst. Wie in 2006 65
jaar wordt, zal de nodige ge
gevens moeten verzamelen.
Knaap: „Vraag bij de Sociale
Verzekeringsbank die de
AOW uitkeert en bij pensioen
uitvoerders een schatting van
het inkomen voor 2006."
Wie voor 1 november het aan
vraagformulier terugstuuit,
krijgt vanaf eind december
de zorgtoeslag in maandelijk
se porties uitbetaald. In feite
kan in elke maand een toe
slag aangevraagd worden.
„Mensen moeten goed voor
ogen houden dat ze de zorg
toeslag voor 2006 vóór 1 april
2007 moeten aanvragen", ver
telt Knaap. „Bij twijfel altijd
een aamraagformulier indie
nen. Ook al is het resultaat in
eerste instantie dat je niets
krijgt; het recht op zorgtoe
slag is dan tenminste veilig
gesteld." GPD
