Hamlet leest de koran
Ongenuanceerde zelfverheerlijking
podium
Duel in een klassieke uitvoering van Hamlet.
foto Hans Boerrigter.
heatermaker Ab Gie-
telink, bekend van
historische lokatie-
producties als Vondels Ghijs-
brecht en Heeren 17, is nu op
reis met Shakespeare's Ham
let. Op de flyer staat Hamiets
belangrijkste zin, 'zijn of niet
zijn', in het Arabisch. De
voorstelling is morgen te zien
in het Arsenaaltheater in Vlis-
singen.
Inderdaad, de koran. Opeens
is hij er, in Shakespeares
Hamlet. De Nederlandse verta
ling weliswaar, maar toch. De
vrome Ophelia leest erin. Ham
let, de ongelukkige prins van De
nemarken, pakt het boek van
haar over. Hij sluiert Ophelia,
en laat haar in verwarring ach
ter.
Even later zien we Hamlet, le
zend in het boek dat hij van Op
helia nam. Ophelia's vader, Polo-
nius, vreest dat Hamlet defini
tief gek is geworden. Wij kun
nen alleen concluderen dat Ham
let zich definitief van het Deen
se hof heeft afgekeerd: hij is ver
anderd in een soort MoHamlet
B. Niets kan hem nog raken.
Theatermaker Ab Gietelink is
niet bang voor de actualiteit. De
man die al ruim twintig jaar in
de marge van het grote theater
werkt aart kleine documentaire
stukken op locatie, kon eigen
lijk niet anders: „Je weet dat ik
houd van politiek theater", ver
klaart de regisseur. „Maar je
weet ook dat ik niet van platte
actualiteit houd."
Vorig jaar maakte Ab Gietelink
Het Beloofde Land, een stuk
Over Sharon, Jezus en Wij. Die
titel leverde enige protesten op
uit religieuze kringen. Toen het
stuk eenmaal in première was
gegaan, verstomde die kritiek:
Het Beloofde Land was een aar
dige, zij het ook tamelijk onge
vaarlijke satire op de bijbel en
wat gelovigen er zoal mee doen.
Of dat ook het geval zal zijn met
deze actualisering van Shake
speares Hamlet is nog de vraag.
Ook binnen het vijfkoppige ac
teursensemble heerst nog one
nigheid over de verwijzing naar
islamitisch fundamentalisme.
Volgens Ab Gietelink moeten
we het niet zo zwaar nemen:
„Het is een knipoog, meer niet.
Ik heb deze Hamlet toch vooral
gemaakt als een historische
voorstelling, met echte kos
tuums. Ik ben ook heel trouw
aan de oorspronkelijke tekst. De
verwijzing naar moslimfunda
mentalisme is eigenlijk een
speelsigheid. Ik geef ermee aan
dat het stuk niets aan actuali
teit heeft verloren in de vierhon
derd jaar dat het nu al bestaat."
Verder dan deze ene verwijzing
naar Hamiets vermeende vlucht
in de religie gebeurt er ook wei
nig verontrustends. Het stuk is
deze nazomer op tournee langs
kastelen en andere historische
gebouwen in heel Nederland.
Op de prettige, licht amateuristi
sche en pretentieloze manier
van Ab Gietelink, spelen vijf ac
teurs alle tientallen rollen van
Shakespeares meesterwerk.
Het decor bestaat opnieuw uit
de twee verrijdbare rolsteigers,
waarmee Gietelink al sinds Von
dels Ghijsbregt rondreist.
Oudgediende Dick Top speelt
een lekkere verzameling rollen
van Polonius tot briefopbren-
ger. Vaste Gietelink-ster Munda
de la Marre doet een heel aardi
ge freudiaanse dubbel van Ham-
Iets moeder Getrude en zijn ge
liefde Ophelia.
Voor veel psychologische diep
gang is in deze Hamlet vanzelf
sprekend geen plaats. De vele
rolwisselingen maken inleving
lastig. Hamlet-acteur Leon Roe
ven blijft aardig overeind, ook
met de fundamentalistische rol-
opvating van regisseur Giete
link.
Wijbrand Schaap
Hamlet door Theater Nomade, don
derdag in Arsenaaltheater, Vlissin-
gen aanvang 20.15 uur.
Zou het mogelijk kunnen
zijn dat ik een stukje agres
sie bij jou voel? Conflictvermij
dend taalgebruik in dialogen en
monologen is uitgegroeid tot
handelsmerk van de Tilburgse
Theatergroep Koning Carlos.
„Het is de taal van new age en
bovendien typisch Hollands",
zegt regisseur Joris van Midde.
„Ik vraag me af op onze humor
in België zou aanslaan."
De voorzichtige, eigentijdse
taal is verweven in IV.Uur On
genuanceerde Zelfverheerlij
king, de nieuwe voorstelling
van Koning Carlos. De komi
sche, enigszins absurdistische
voorstelling speelt in een decor
met stellingskasten en een labo
ratoriumopstelling met heel
veel aardappelen. Het is het on
derduikadres van L. de W., een
man die met grote stelligheid be
weert dat een complot de we
reld bedreigt. Aardappels zijn
daarin van cruciaal belang.
De W. wordt aan de tand ge
voeld door een onzekere, hijgeri
ge journalist op zoek naar pri
meurs, die het mysterie beetje
bij beetje denkt te ontrafelen.
„Die journalist is een persifla
ge", vertelt Leon de Waal,
„maar we spelen ook in op gre
tigheid van burgers op het mo
ment dat er iets opzienbarends
gebeurt. Mensen willen meteen
alles weten. Ik betrap mezelf
daar ook op."
Om de rol van de verslaggever
vorm te geven bestudeerden ac
teurs Leon de Waal, Boy Jonker
gouw, regisseur Joris van Mid
de en vormgever Ton de Witte
tv-fragmenten met Andries Kne
vel en Fons de Poel. De Waal:
„Maar de personages in onze
voorstellingen zijn altijd uitver
grotingen van onszelf."
Contrasterend met het taalge
bruik kenmerkt lVs Uur Onge
nuanceerde Zelfverheerlijking
zich ook door haantjesgedrag
en opmerkingen en gedragingen
van onvolwassen mannen.
De producties van Koning Car
los ontstaan op de vloer. De spe
lers bedenken een thema en be
ginnen een improvisasie. Jon
kergouw en De Waal gaan thuis
met de ideeën aan de slag en
schrijven teksten voor de voor
stelling. Die zijn het begin van
nieuwe improvisaties en over
drijvingen.
In de loop der jaren zijn de stij
len van de twee auteurs naar el
kaar toegegroeid.
Van Midde: „Bij ons bemoeit ie
dereen zich overal mee. Ton de
Witte maakt het decor, maar
reageert ook op ons spel. 'Ik zou
het anders zeggen', roept hij
dan, als hij bezig is een lamp op
te hangen. Wij bemoeien ons
ook weer met het decor."
IV2 Uur Ongenuanceerde Zelf
verheerlijking is een reflectie
op de huidige tijd. De komende
jaren staan varianten van het
thema op het programma met
Ongenunaceerde Zelfontroe-
ring, Ongenunanceerde Zelfver
loochening en Ongenuanceerde
Zelfdestructie.
Jonkergouw: „Wij wilden in ons
subsidieverzoek een rode draad
aangeven. We haken in op de ac
tualiteit, dus dan is het moeilijk
om vijf jaar vooruit te denken,
maar we werken daadwerkelijk
aan een reeks van vier."
Joost Goutziers
Koning Carlos met '1 Uur Ongenu
anceerde Zelfverheerlijking', donder
dag en vrijdag in Podium 't Beest in
Goes. De voorstellingen beginnen om
20.30 uur.
Bach sprokkelde
.favorieten bijeen
'voor Lutherse mis
frTet Bachkoor Zeeland voert
IHzondagmiddag, bijgestaan
'Lr een barokensemble, de Lu
therse Mis in g-klein van Jo-
IhannSebastiaan Bach uit.
leijgieuze liedjes in de volks
taal, die kwamen voor de Refor
matie nog niet zoveel voor. Een
'baar kerstliedjes en de middel
eeuwse liederen van rondtrek-
tende monniken, veel meer was
hiet. Luther en Calvijn brach-
en daar verandering in, de twee-
Ie een stuk strenger dan de eer-
ite. Voor Calvijn waren zang en
ans de uitingen van 'een laag
[rakter en grove zinnelijk-
ieid'. Een streng en sober leven
yas het hoogste goed voor de
nan die luxe en kunst als zonde
leschouwde. Enkel de vertaalde
isalmen van David, rechttoe
>chtaan en zonder orgel gezon-
len, pasten in dit zuinige den-
jn.
|e zou bijna denken dat Calvijn
irop uit was de levensvreugde
liit de wereld te helpen. Voor Lu-
her hoefde dat absoluut niet.
,Tanze immer hin, der Glaube
ind die Liebe lassen sich nicht
ustanzen so du keusch und
nassig dabei bist", zo vond hij.
flits kuis en met mate mocht de
nens dansend door het leven,
let dagelijkse leven kon ver-
ijkt worden door het zingen
lan geestelijke liederen in de
Ólkstaal, de vorm van de katho-
ieke eredienst echter mocht van
,uther blijven bestaan. De
tolkstaal ki-eeg weliswaar een
leeds grotere rol in de kerk,
Och werd het Latijn niet volle-
jg uitgebannen.
6 uitvoering van zondag is on-
erdeel van een cantatedienst in
e Kleine Kerk in Veere onder
Ciding van dominee Henk de
uiter. De muzikale leiding is in
tanden van Leo den Broeder,
iè solisten zijn de alt Joke Wol-
ers. de tenor Jan van Elsacker
tn de bas Lieven Deroo.
leze solisten zingen de drie mid-
èndelen van de Lutherse mis.
aaromheen zitten drie koorde-
èn. De vier missen die bekend
fcl als de Korte of Lutherse
en, worden een beetje over-
ihaduwd door een vijfde, de be-
jemde Mis in b mineur. Het
itdat de vier kleintjes bijna he
imaal zijn opgebouwd uit stuk-
es cantates die Bach eerder
chreef, heeft de stukken in de
dop van de muziekgeschiedenis
okgeen goed gedaan. Tegelij-
rtijd vormt juist dat aspect de
pacht van deze vier werken. Je
iu kunnen zeggen dat Bach
ijn eigen favoriete hoogtepun-
;n uit de talrijke cantates bij el-
aar heeft geveegd in deze vier
issen. His master's choice dus.
'at wil je als luisteraar nog
1 eer?
Douwe Eisenga
woensdag 5 oktober 2005
mor Jan van Elsacker.
5 t/m 11 oktober
i lutherse Mis in g-klein van Jo-
mSebastiaan Bach door het Back
er Zeeland, zondag vanaf 16.39
'in de Kleine Kerk in Veere.
WOENSDAG
Poppentheater
Poppentheater Sim Bolus speelt Wat 'n schat.
De vrienden Pos en Peer willen rijk worden en gaan op zoek
naar de grootste schat ter wereld.
•Ambachtscentrum, Goes, 15.00 uur
Jazz
Het Marzio Scholten Quartet geeft een concert.
Het jazzkwartet richt zich op moderne jazz, overwegend
composities en arrangementen van Scholten, waarin samen
spel en improvisatie een grote rol spelen. De bezetting: Mar
zio Scholten (gitaar), Tony Roe (piano), Lucas Dols (bas) en
Jurjen Bakker (drums).
•Desafinado, Middelburg, 21.00 uur
DONDERDAG
Musical
De Musical-operatic Over-leven gaat in première.
Muziektheatergezelschap GOV presenteert de voorstelling
in samenwerking met de stichting Dansz naar aanleiding
van zijn zestig jarig bestaan en van de bevrijding zestig jaar
geleden. Een arts raakt in de problemen omdat hij als hoofd
dijkbewaking waarschuwingen negeert en niet de juiste
maatregelen treft. Librettist: Rinie de Koster, gastsolist Rob
van der Meule.
•Theater De Mythe, Goes, 20.00 uur
Toneel
Theater Nomade speelt Hamlet
Een klassieke uitvoering van Shakespeare onder regie van
Ab Gietelink. De veertien belangrijkste personages worden
uitgebeeld door vijf acteurs, die veelvuldig van rol wisselen:
Leon Roeven, Ben Ramakers, Dick Top, Munda de la Marre
en Marcel Schouwstra.
•Arsenaaltheater, Vlissingen, 20.15 uur
Toneel
Koning Carlos
Conflictvermijdend taalgebruik in dialogen en monologen is
uitgegroeid tot handelsmerk van deze Tilburgse Theater
groep. De komische, enigszins absurdistische voorstelling
speelt in een decor met stellingskasten en een laboratorium
opstelling met heel veel aardappelen.
•Podium 't Beest, Goes, 20.30 uur
VRIJDAG
Cabaret
Kristel Zweers en Pien Ankerman bieden dubbelcabaret.
Beiden zijn representanten van de Girls Comedie Night.
Kristel Zweers (foto) speelt haar theaterdebuut Tegen
spraak. Op televisie is zij te zien als panellid van De Lama's.
Pien Ankerman komt met de voorstelling Guts.
•Ledeltheater, Oostburg, 20.00 uur
Musical
Muziektheatergezelschap GOV presenteert de musical-ope
ratic Over-leven.
Zie donderdag.
•Theater De Mythe, Goes, 20.00 uur
In het gemeentehuis van Kapelle wordt
vrijdag om 19.30 uur de expositie Isengri-
mus, een onvervuld verlangen van Louis
Paul Boon geopend. Isengrimus is een ar
tistiek project waarbij kunstenaars van
het Kunstplatform Kappa uit Kapellen op
zoek gingen naar de actualiteitswaarde
van het oeuvre van Boon. Bij de opening is
filmmaker Robbe de Hert aanwezig. Hij
verfilmde een aantal boeken van Louis
Paul Boon. De film De Bom, met Boon in
de hoofdrol, wordt eveneens gedraaid. De
tentoonstelling is te zien tot en met 28 ok
tober tijdens openingsuren van het ge
meentehuis en op zaterdag 8 en 15 oktober
van 13 tot 16 uur.
Greenpeace toont het kleurrijke onderwa
terleven op een reizende expositie in de bi
bliotheek in Kapelle. Vijftien grote kleu
renfoto's schetsen het leven in de op het
oog grauwe Noordzee. Te zien tot eind ok
tober tijdens openingsuren van de biblio
theek.
In het voormalige ROC-gebouw in Goes is
de startexpositie van Zeeuwse Nieuwe te
zien.
De expositie omvat werk van de in Zee
land werkende kunstenaars Bianca Runge,
Caroline Passenier, Coen Wieleman, Dan
ny van Rijt, Denz de Kroon, Ellen de Boer,
Janneke Rottier, Liesbeth Labeur, Lies-
beth Minderhoud, Machteld van der Wijst,
Michiel Paalvast, Nanda Runge en Ollo
Feenstra. 'Zeeuwse Nieuwe' is een inita-
tief van CBK Zeeland om jong talent te mo
tiveren en zichtbaar te maken,
Zeeuwse maritieme affiches is de titel van
een expositie in het Zeeuws maritiem Mu-
zeeum in Vlissingen.
De tentoonstelling omvat posters van lijn
diensten voor personenvervoer in het be
gin van de negentiende eeuw. Gedeputeer
de Harry van Waveren opent de tentoon
stelling zaterdag om 11 uur. Te zien t/m 5
februari op maandag t/m vrijdag van 10
tot 17 uur, zaterdag en zondag van 13 tot
17 uur.
ROTTERDAM
Wereldmuseum Rotterdam: t/m 28 decem
ber: Beeldvorming. Westerse voorwerpen
uit de negentiende en twintigste eeuw ver
beelden hoe het Westen naar andere cultu
ren keek. t/m 5 maart 2006, Marokko:
kunst design 2005. t/m 22 mei 2006: Ex
pressies in indigo, textielkunst van Fuku-
moto Shihoko.
Museum Het Schielandshuis: t/m 20 no
vember: Rotterdam Geraakt - emoties van
een stad in oorlog, t/m 12 februari, Rich
ters en het panorama. In april 1940 maakt
Richters vanaf de Stadhuistoren een pano
ramatekening van Rotterdam. Een paar
weken later verwoest het bombardement
de binnenstad.
Kunsthal Rotterdam: t/m 15 januari: Char
lie Chaplin in beeld. Een multi-mediale, fa
milie-tentoonstelling over een van de
grootste kunstenaars van de twintigste
eeuw.
Museum Boijmans Van Beuningen: t/m 31
december. De hoogtepunten uit de verza
meling oude kunst, uit de periode
1400-1700 en 1730-1950. Opstelling moder
ne kunst en surrealisten, t/m 27 november
Jan Veth en zijn tijdgenoten in het fin de
siècle.
Maritiem Museum Rotterdam: t/m 31 de
cember, WereldHaven - HavenWereld. t/m
31 december: Binnenvaart. Vooral het le
ven, werken en wonen van de binnenschip
per en zijn gezin, vroeger en nu, komen
aan de orde.
Ned. Architectuurinstituut: t/m 31 decem
ber: GeWoon Architectuur. De permanen
te tentoonstelling van het NAi vertelt de
geschiedenis van twee eeuwen wonen en
volkshuisvesting in Nederland, t/m 23 ok
tober: Een Vorstelijke Tentoonstelling,
t/m 8 januari Team 10. Een internationale
groep architecten bracht vijftig jaar gele
den de menselijke maat terug in de archi
tectuur. Onder de naam Team 10 vormden
o.a. Aldo van Eyck en Jaap Bakema een
bron van inspiratie voor de architecten
van nu.
Witte de With, center for contemporary
art: t/m 6 november Monopolis - Antwer
pen is het werk van drie instellingen - Mu-
HKA, Extra City en Objectif_exhibitions -
die in samenspraak met Witte de With la
ten zien hoe dialoog en uitwisseling aan de
basis liggen van een artistiek en tegelijk
maatschappelijk project. De tentoonstel
ling is een case study over kunst en de ma
nieren waarop ze zich inbedt in het maat
schappelijk weefsel van de (wereld-)stad
Antwerpen.
Centrum Beeldende Kunst t/m 8 januari
High tea Talk. Dit keer worden er gas
ten uit de modewereld aan de tand ge
voeld door talkshowhosts
ANTWERPEN
Mas I Nationaal Scheepvaartmuseum: tot
30 oktober - Een baken in de duisternis.
MUHKA: tot 6 november - Honoré D'O -
Blue Key; tot 13 november - Collectiepre
sentatie XII /herfst 2005 - Photobased
Beeldende Kunst erï Fotografie en Franse
kunst uit de collectie; tot 27 november -
Angels of Histoiy: Het Moskous conceptua-
lisme en zijn invloed.
Prov. Diamantmuseum: tot 4 december:
Tijdloze juwelen Horloges met diamant.
KMSK: tot 31 december - Le Tour de Fran
ce: Een tocht langs de Franse kust in verza
melingen; tot 2006 - Rijksmuseum aan de
Schelde Meesterwerken uit de schatka
mer van Nederland.
Fotomuseum: nieuwe vleugel - tot 8 janua
ri 06 - Europalia Rusland: Street- Art and
Fashion; oude vleugel: tot 8 jan. 06 -
Sabena/Air Nostalgie; 4de verdieping,
zaal Arena - tot 8 jan. 06 - New Photograp
hers 2006.
Zilvermuseum Sterckshof: tot 8 januari -
14de Zilvertriënnale; tot 25 januari - Chris-
tofle - Hoogtepunten van een Dynastie.
MOMU: tot 5 februari 2006 - Europalia
Katharina Prospect - "The Russians" by
A.F. Vandervorst; Momu Gallery: tot 30 ok
tober - (S)teken: Merklappen uit de 17de
tot 20ste eeuw.
GENT
Geuzenhuis: tot 9 oktober - Gertrui Daem,
keramiek en etsen Tinka Pittours,
mixed media.
S.M.A.K.: tot 9 oktober - Tazro Niscino
Installatie Sint-Annakerk - Kabinetten
toonstelling; tot 23 oktober Kunst
Nu/Westley Meuris; tot 4 december Baloi-
se - Aleksandra Mir
Hof van Ryhove: tot 20 oktober - Beelden
de poezie: oude en nieuwe textieltechnie
ken in een eigen kunstvorm.
Campo Santo Kapel: tot 23 oktober - Va-
dim Vosters.
Caermersklooster: tot 30 oktober - Zonder
Beeldruis: Luk Monsaert, huisfotgraaf van
het Internationaal Filmfestival van Vlaan
deren.
Verzameld Werk: tot 11 november Karen
Pontoppidau. Kunsthal Sint-Pietersabdij:
tot 13 november - Rik Vermeersch met
Vrouw-Niet-vrouw: beelden in gips, brons
en epoxy, grafiek en schilderijen.
MIAT: tot 8 januari 2006 - Aan Tafel! Phi
lippe Gauderlier, de Belgische Escoffier,
meesterkok uit Gent: de wereld van de
19deeeuwse eetcultuur in Gent.
Huis van Alijn: tot 29 januari - Romain
Royal - Koning van het Gentse volksthea
ter
BRUGGE
Stadshallen: tot 9 oktober - Artmeeting
2005 - Schilderijen, keramiek en bronzen
sculpturen; tot 14 november - Rodin Van
gips tot brons...
Memlingmuseum: tot 16 oktober - Ventila
tie Kunst als middel tot dialoog.
Bogardenkapel: tot 31 oktober - Arno
Chevalier des Zazous; Beeldende homma
ge door een 20-tal kunstenaars aan de
songteksten van Arno.
Sint Salvatorskathedraal: tot 6 november:
Corpus Sanctorum: Het verhaal van schrij
nen en relieken,
Magdalenazaal: tot 18 december - Body
Stroke Fototentoonstelling cursisten foto
huis
KNOKKE
Scharpoord: tot 23 oktober - Jong Talent:
Afgestudeerden en laatstejaarsstudenten
beeldende kunst, architectuur, binnenhuis
etc. uit Knokke-Heist stellen tentoon; tot 6
november - Knokke-Heist, een casino voor
de toekomst: geselecteerden en winnaar
van internationale architectuurwedstrijd
voor het casino van Knokke.
SEAS: tot 28 oktober - Annelies Slab-
bynck.
