Europa hecht sterk
aan getij degebieden
Zeeuwen leerden Friezen kaatsen
PZC
Slepers bieden
overheid samen
diensten aan
13
Brussel eist behoud en herstel natuur Westerschelde
maandag 3 oktober 2005
loorRinus
Antonisse
HDDELBURG - De Europese
lommissie vindt getijdengebie-
en van groot belang voor de in-
landhouding van de natuur-
jaarden in riviermonden als de
Vcstcrschelde. Daarom hecht
e commissie er zeer aan dat der-
elijke gebieden behouden en
ersteld worden.
.natuurfuncties van de getij-
lengebieden kunnen niet door
nig ander type natuurgebied
yorden overgenomen, schrijft
Jurocommissaris S. Dimas (mi-
jeu) in een brief aan inmiddels
lud-Karaerlid J. Geluk (WD).
)ie had via zijn partijgenote en
urocommissaris N. Kroes ophel-
lenng gevraagd over de visie
ian de Europese Commissie in-
ake natuurcompensatie en na-
lurontwikkeling.
weede-Kamerlid J. Snijder
fVD) gaf vorige week in Kapel-
>een geheel eigen uitleg aan de
rief van Dimas. Ze leidde eruit
dat de commissie niet per se
ntpoldering langs de Wester-
chelde eist, maar ook genoegen
eemt met binnendijkse natuur-
ompensatie of -ontwikkeling,
lal is echter in de brief niet te
lg te vinden. Dimas wijst juist
i de plannen van Nederland en
aanderen voor het Schelde-
ikken, waarin sprake is van
jtmaken van nieuwe getijden-
ebieden (door ontpoldering) en
metering van de bestaande
leefgebieden voor beschermde
soorten planten en dieren. Die
plannen ondersteunt Dimas van
harte.
De eurocommissaris maakt na
drukkelijk onderscheid tussen
de verplichte natuurcompensa
tie wegens schade die de tweede
verdieping van de Westerschel
de toebracht en de noodzakelij
ke natuurontwikkeling die no
dig is om te voldoen aan de ei
sen van Europese richtlijnen en
het Verdrag van Ramsar (over
natte natuurgebieden, de wet
lands).
Schending
Dimas herinnert eraan dat de
Europese Commissie een proce
dure wegens schending van het
Gemeenschapsrecht tegen Ne
derland heeft ingesteld, omdat
voor de schade van de tweede
verdieping geen toereikende
compensatie is getroffen. Even
min zijn passende stappen on
dernomen om verslechtering
van leefgebieden in de bescherm
de Westerschelde te voorkomen.
De commissie bekijkt nog of de
ze ingebrekestelling moet wor
den doorgezet.
Van doorslaggevend belang
daarbij is of de natuurcompensa
tie zoals die tot nu toe vooral
binnendijks is uitgevoerd, vol
doende is op grond van de Vo
gel- en Habitatrichtlijnen.
In de nieuwe Ontwikkelings-
schets Scheldebekken zit een
derde verdieping van de rivier.
Nederland en Vlaanderen ver
wachten dat die door het op een
slimme manier storten van bag
ger geen natuurschade teweeg
brengt. Commissaris Dimas
stemt daar alleen mee in als dat
in de praktijk ook feitelijk kan
worden bevestigd.
Hij onderstreept dat EU-lidsta-
ten, dus ook Nederland en
Vlaanderen, sowieso verplicht
zijn om beschermde eco-syste-
men op orde te houden. Om aan
de zogeheten 'instandhoudings
doelen' te kunnen voldoen is
voor het Schelde-bekken buiten
dijkse natuurontwikkeling ge
wenst.
Gewaagd om een toelichting,
zegt Kamerlid Snijder dat ze in
de brief een antwoord mist op
de bij de VVD sterk levende
vraag waarom de Hedwigepol-
der aan het getij moet worden
prijs gegeven. Ook is haar niet
duidelijk of de Europese Com
missie instemt met natuurcom
pensatie buiten de Westerschel
de.
Ze blijft bij haar in Kapelle geui
te conclusie dat de commissie
ontpoldering niet per se nodig
acht. Snijder erkent wel dat bij
getijdennatuur sprake is van het
onder invloed van eb en vloed
staan van een gebied.
BALK 1: De grafiek
geeft de ontwikkeling
van natuurwaarden in
het Scheldebekken
weer. De situatie toen
is een optelsom van
de waarden in het
verleden: schorren,
slikken, ondiep water,
en dergelijke.
BALK 2: De situatie nu
maakt duidelijk dat de
waarden vandaag-de-
dag fors zijn
afgenomen.
BALK 3: Zonder
verdere ingrepen of
ontwikkelingen blijven
de waarden dalen
(situatie autonoom).
BALK 4: Als zonder
maatregelen de derde
verdieping wordt
uitgevoerd, zakken de
natuurwaarden verder.
BALK 5: Verdieping
gekoppeld aan een
slimme baggerstort en
600 hectare nieuwe
getijdennatuur
(ontpolderen)
veroorzaakt een
verhoging van de
natuurwaarden, tot
boven het huidige
niveau.
nstige staat van instandhouding
Nieuwe natuur is dus nodig om de neergang
om te buigen. Voor de Westerschelde gelden
Europese richtlijnen. Daaruit vloeien voor
Nederland 'instandhoudingsdoelen' voort.
Waar de lat precies komt te liggen is nog niet
bekend. Duidelijk is wel dat voor een
gunstige staat van instandhouding de 600
hectare natuurontwikkeling onvoldoende is.
Om aan de eisen van de EU tegemoet te
komen, lijkt een extra aanvulling van de
geplande nieuwe getijdennatuur
noodzakelijk. De Nederlandse regering heeft
om politiek-bestuurlijke redenen echter
voorhands voor maar 600 hectare gekozen.
De gegevens zijn afkomstig van de Zeeuwse Milieu Federatie.
leledigen politie
IOES - Een 59-jarige man uit
iocs is zaterdagavond aange-
oitden wegens belediging.
Ie man schold in de Koning-
baat in zijn woonplaats agen-
inuit.
'egen de Goesenaar is door de
oütie proces-verbaal opge-
fakt
Inodde wint
irgelconcours
nGoes
oor Frank Balkenende
iOES - Amsterdammer Lub-
erl Gnodde heeft zaterdag in
Grote Kerk het Orgelcon-
DursGoes 600 gewonnen. Twee-
werd Kees Geluk uit Spijk,
tdc Marcel van Westen uit
oes, De drie winnaars moch-
n's avonds een concert geven.
rganist Kees van Eersel van de
rote Kerk in Goes had het Con
ors op touw gezet voor jonge,
ofessionele organisten. Van
-rsel: „Doel is hen ervaring te
ten opdoen als concertorga-
st, de eeuwenoude, rijke orgel-
tuur levend te houden en na-
urlijke de geweldige mogelijk-
van het Marcussen-orgel
ontdekken. Dat is tenslotte
grootste en veelzijdigste
rkorgel van Zeeland."
acht jonge organisten moes-
ioverdag drie stukken spelen:
deel uit een van de zes
nates van Johann Sebastian
all, een middelgroot werk uit
romantische periode en een
iddelgroot werk uit de periode
'""1. Geen eenvoudige op-
aeht, vond Van Eersel. „Ze
rgen maar twee minuten tijd
o te wennen aan het Marcus-
o-orgel. Al hebben alle deelne-
fa hun vakdiploma gehaald
a een één van de conservato-
de Benelux of studeren ze
arvoor verder, niet iedereen
tft ervaring als solist. De een
te rijper dan de ander."
at Eersel hoorde niettemin he-
mooie dingen. „Ik heb geno-
nvan deze jonge lichting orga-
rten. Ik heb ook bewondering
hun prestaties, gelet op de
rie voorbereidingsti j d
driekoppige jury onder lei-
E?van Kees van Houten, orga-
thande Sint Lambertuskerk
Helmond, concertorganist en
teerst van diverse werken
ri orgelmuziek, stond dan
voor een moeilijke beslis-
'eerste prijs ging uiteindelijk
Lubbert Gnodde (1997,
«luit Amsterdam, die al eer-
Prijzen won op orgelconcour-
Van Eersel vond het leuk
een prijs in Zeeland
15 Er deden twee Zeeuwen
^Marjanne Deij uit Goes en
teel van Westen. De laatste
'aaide een derde plek en
(Pte daarmee een geldprijs in
vacht. Van Westen is direc-
lr van de Zeeuwse Koorscool
organist van de katholieke
ïnaMagdalenakerk in Goes.
Kaatsen is in Friesland een populaire sport.
foto Niels Westra GPD
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Geen sport is
zo aan Friesland verbonden als
kaatsen. Althans, dat denken
veel mensen. Eeuwenlang werd
het ook in Zeeland gespeeld.
Sterker, Zeeuwen kaatsten al
tweehonderd jaar voordat de
Friezen dat gingen doen. Ze
hebben het nota bene van de
Zeeuwen geleerd.
Germ Gjaltema lacht er triom
fantelijk bij. Jazeker, zijn
sport, die hij beoefent en bestu
deert, werd al sinds 1300 in
Zeeland gespeeld en pas sinds
1500 in zijn eigen Friesland.
Daarom verblijft hij ook een
week in Middelburg om in het
Zeeuws Archief te zoeken naar
historische documenten over
het kaatsen in Zeeland.
Met zijn bevindingen doet Gjal
tema zelf niks. Hij stelt ze ter
beschikking aan de man die
hem gevraagd heeft de archie
ven in te duiken en die er latei-
een boek over zal schrijven: Pie-
ter Breuker, de kaatskenner bij
uitstek. Oud-voorzitter ook
van het Kaatsmuseum in Frane-
ker, waar Gjaltema vrijwilliger
is.
Gjaltema komt uit het Friese
Peins. Vijf jaar geleden dook
hij het archief van Arnhem in,
met hulp van zijn dochter, die
daar woont. Want ook daar is
vroeger veel gekaatst. Maar hij
wilde ook dolgraag op onder
zoek uit in Middelburg. Die
kans werd hem in de schoot ge
worpen toen hij een uitnodi
ging kreeg van Rommert van
der Meer uit Meliskerke, een ge
boren Fries die via zijn broer
vernam waarmee Gjaltema be
zig was.
Hij is Van der Meer dankbaar
De Fries Germ Gjaltema zoekt in het Zeeuws Archief naar documenten over het kaatsen in Zeeland.
foto Lex de Meester
voor zijn aanbod. Want de ge
schiedenis van het kaatsen in
Nederland begint in Zeeland,
zegt Gjaltema. „Het spel werd
oorspronkelijk gespeeld door
monniken in Noord-Frankrijk.
Later nam de adel dat over. Al-
brecht van Beieren, baljuw van
Henegouwen, Zeeland, Hol
land en West-Friesland, maak
te vanuit Henegouwen vaart
ochten naar het noorden. On
der meer naar Middelburg. Hij
liet overal kaatsbanen aanleg
gen."
Na de adel pikte ook het volk
het kaatsen op. Van Middel
burg tot Hulst, van Nieuwvliet
tot Sint Maartensdijk, van
Zaamslag tot Zierikzee, van
Westkapelle tot Goes; in heel
Zeeland werd gekaatst. Tot
1800. Gjaltema: „Tijdens de
Franse bezetting was er veel
armoede en misdaad, 's Avonds
werd streng gecontroleerd op
straat. De mensen durfden het
niet meer aan om dan nog te
kaatsen. Zo werd het spel een
generatie lang niet meer
gespeeld. En daarna werd het
niet meer hervat. Het was
verdwenen uit het straat
beeld."
In Zeeland, maar niet in Fries
land. Omdat ze daar minder te
lijden hadden gehad onder de
Fransen, zegt Gjaltema. „De
herbergiers organiseerden wed
strijden. Er waren zelfs al be
roepsspelers die van dorp naar
dorp trokken om te kaatsen.
De redding voor het kaatsen
was de oprichting van de Per
manente Commissie in Frane-
ker, waarvan we in 2003 het
150-jarig bestaan hebben ge
vierd. Vanaf toen worden er of
ficiële wedstrijden gespeeld.
En in 1897 werd de Nederland
se Kaats Bond opgericht, die
nu Koninklijk is."
Televisie
Op de grote jaarlijkse kaats
wedstrijd komen 12.000 bezoe
kers af. De Friese televisie
zendt de wedstrijd live uit en
ook de landelijke televisie (Stu
dio Sport) besteedt er aan
dacht aan.
Het kaatsen van nu wijkt wel
af van het spel zoals dat oor
spronkelijk werd gespeeld. De
bal wordt nog steeds met de
hand geslagen, maar de kaats
baan ziet er wat anders uit.
Ook de puntentelling verloopt
anders. Nu is het 2-4-6-8...;
aanvankelijk telde men
15-30-45-60-game. Die telling
is afgeleid van het carillonspel,
dat elk kwartier speelde. De
puntentelling verraadt ook dat
kaatsen de oorsprong is van
een sport die het spel inmid
dels veruit in populariteit heeft
overtroffen: tennis.
Ook badminton en squash zijn
aan kaatsen verwant. Alleen
wordt de bal geslagen met een
hulpmiddel.
Diekers
Maar hoe kwam het kaatsen
nou vanuit Zeeland in Fries
land terecht? Dat hebben de
Friezen te danken aan de
Zeeuwse 'diekers'. De dijk
werkers, vertelt Gjaltema, wer
den in Friesland aan het werk
gezet om de Middelzee in te pol
deren. Die lag waar nu Het
Bildt ligt. „Rondom de Middel
zee woonden die dijkwerkers
en die speelden het kaatsspel.
Wij hebben het kaatsen dus
van de Zeeuwen overgeno
men."
Of het kaatsen ooit weer de
weg terug naar het zuiden af
legt, betwijfelt Gjaltema. „Je
moet het spel dan weer over
brengen op de jeugd en dat is
erg moeilijk. Dus dat het kaat
sen in Zeeland weer populair
wordt, dat lijkt me erg onwaar
schijnlijk."
Over the Edge in finale Clash
GOES - Met overmacht is Over the Edge vrijdagavond
doorgestoten naar de regiofinale van The Clash of the
Coverbands, een muzikale afvalrace voor bands die num
mers van bekende muziekgroepen naspelen. Volgens de ju
ry deed de Goese powermetalcoverband bijna alles goed.
Alleen op de vocalen viel iets af te dingen. Tears of Blood,
een metalcoverband uit Sint-Annaland, werd tweede en
mag ook door naar de regiofinale, die 9 december in het
Goese Heartbreak Café plaatsvindt en zoals alle halve en
hele finales wordt gepresenteerd door Manuela Kemp.
Vrijdag 28 oktober is in het Goese café de tweede halve fi
nale met Bad Hair Day (Zierikzee), Melt Down (Abben-
broek), Frons (Bruinisse) en Defence (Krabbendijke).
Sigaret uit, auto in de sloot
BIGGEKERKE - Een 36-jarige Vlissinger is in de nacht
van zaterdag op zondag gewond geraakt bij een eenzijdig
ongeluk. Hij reed op de Koudekerkseweg bij Biggekerke
de weg af en belandde in de berm. De man verloor de
macht over het stuur toen hij een op de vloer gevallen si
garettenpeuk wilde uitmaken. Hij is naar het ziekenhuis
gebracht, maar de politie kon niets zeggen over de aard
van zijn verwondingen. In het ziekenhuis bleek dat hij te
veel had gedronken.
Beste Zeeuwse bierproever
MIDDELBURG - Jasper Dijkers uit Middelburg heeft net
als vorig jaar het Open Zeeuws Kampioenschap Bierbroe-
ven gewonnen. Vijftien boerproevers moesten uit een lijst
van vijftig bieren er tien blind proeven. Dijkers wist in
De Mug in Middelburg er zeven juist te benoemen. „Als ik
een bier drink, probeer ik steeds van elk bier één ken
merkt te onthouden", aldus Dijkers over zijn voorberei
ding op het kampioenschap. De winnaar gaat nu op voor
de landelijke titel bierproeven. Het was voor de vijfde
keer dat het Open Zeeuws Kampioenschap Bierbroeven
werd gehouden.
Tocht levert 250 kg voor dieren op
GOES - De toerrit van de Zeeuwse Motor Vrienden Club
om diervoeder en -produkten in te zamelen voor mensen
die verstoten dieren opvangen heeft gisteren 250 kilo aan
goederen opgeleverd.
In de karavaan voor het goede doel reden 27 motoren
mee, De tocht voerde over polderwegen op Walcheren en
Zuid-Beveland en eindigde in Oudelande bij de dierenop
vang. Achter de groep motorrijders reed een bestelauto
vol met stro en hooi en daar achteraan een bestelbus ge
vuld met diervoeder.
Jongens vernielen fiets
VLISSINGEN - Zaterdagmiddag zijn aan de President
Rooseveltlaan in Vlissingen twee jongens van veertien en
zestien aangehouden. Ze hadden op de begraafplaats een
fiets vernield.
Het stuur van de fiets was verbogen. Bovendien hadden
ze een kilometerteller en gereedschap dat bij de fiets hoor
de meegenomen.
Van een andere fiets hadden ze de fietspomp gestolen. De
jongens zijn doorverwezen naar bureau Halt.
door Harmen van der Werf
TERNEUZEN - De op de Wes
terschelde actieve sleep- en ber
gingsbedrijven Multraship uit
Terneuzen en URS uit Antwer
pen staan te trappelen om de
overheid hun diensten aan te
bieden. Zij willen meedoen aan
afspraken voor de permanente
stationering van bergingssleep
boten met bluscapaciteit langs
de vaarweg.
Multraship en URS hebben afge
lopen weekeinde gezamenlijk
een persverklaring uitgegeven
waarin zij dit aanbod doen. Het
is uitzonderlijk dat zij samen
naar buiten treden, maar de tijd
is er naar hun idee meer dan
rijp voor. De twee bedrijven heb
ben zich gestoord aan berichtge
ving, onder meer via RTL
Nieuws, dat er onvoldoende
brandbestrijdingsapparatuur
op de Westerschelde beschik
baar is. Dat is volgens hen vol
strekt bezijden de waarheid. On
geveer vijftien sleep- en ber
gingsvaartuigen van beide fir
ma's zijn met die apparatuur uit
gerust.
Afhankelijkheid
Bij de Zeeuwse autoriteiten is
dit bekend, maar, stelden zij in
de eerder dit jaar verschenen
eindrapportage rampenbestrij
ding Westerschelde, 'er is spra
ke van grote afhankelijkheid
van bergers'. Zij gaven verder
aan: 'Hulpdiensten noch Rijks
waterstaat beschikken over
blus- en bergingscapaciteit om
ongevallen met gevaarlijke stof
fen te beheersen'. On ver-meld
bleef overigens dat de brand
weer bluscontainers heeft die op
het betonningsvaartuig Frans
Naerebout uit Vlissingen kun
nen worden geplaatst. De Frans
Naerebout is bij de stranding
van het containerschip Fowai-
ret bijna twee weken geleden
ook ingezet. Het betonningsvaar
tuig is echter niet altijd actief in
de Zeeuwse wateren.
Op en om de Westerschelde is
dus wel degelijk bluscapaciteit
aanwezig, signaleren Multra
ship, URS en de Zeeuwse autori
teiten. Maar, erkennen de sleep
bedrijven met diezelfde autori
teiten, 'de calamiteitenorganisa
tie en rampenbestrijding op de
Westerschelde kan nog verder
worden verbeterd'. Waarop zij
melden 'daaraan een bijdrage te
willen leveren door afspraken
met de overheid te maken over
het permanent stationeren van
bergingssleepboten op de ri
vier'.
Multraship en URS laten zich
niet uit over de kosten en waar
de schepen moeten komen. Mul-
traship-directeur L. Muller:
„Dat zijn kwesties van onder
ling overleg." Het ministerie
van Binnenlandse Zaken, ver
antwoordelijk voor rampenbe
strijding, zou het voortouw voor
een overeenkomst met bergers
moeten nemen, zo staat in de
eindrapportage rampenbestrij
ding Westerschelde. Zulke over
eenkomsten bestaan al voor het
IJsselmeer, de Waddenzee en de
regio Rijnmond. Ook over de fi
nanciering is nagedacht. De 'be
langhebbende havens' in het
Westerscheldegebied, waaron
der zeker ook Antwerpen en
Gent, zouden daaraan moeten
bijdragen naar het voorbeeld
van Rotterdam. De havens zijn
er immers bij gebaat dat zij be
reikbaar blijven door te investe
ren in hulpverlening.
Tot nu toe is er met eindrappor
tage rampenbestrijding Wester
schelde weinig gebeurd. J. Lo-
nink, burgemeester van Terneu
zen en voorzitter van het Zeeuw
se veiligheidscollege, heeft er re
centelijk tijdens een bezoek aan
Georgië minister Peijs van Ver
keer en Waterstaat nog attent
op gemaakt. „We zaten samen
in het vliegtuig", aldus Lonink,
„een betere gelegenheid kan je
niet hebben."
Diefstal uit
woning
VLISSINGEN - Uit een woning
in Vlissingen is afgelopen zater
dag computerapparatuur wegge-
Volgens de politie is geen braak-
schade aan het betreffende
pand in de Wilhelminastraat.
De waarde van de gestolen spul
len bedraagt enkele honderden
euro's. De diefstal is gepleegd
tussen 's middags vier uur en
één in de nacht.
