De drenkelingen van Ameland
PZC
T
Indiagids is
vooral dik
Leerzaam boekje
over Ghana
'Schuivend evenwicht tussen aarde en water' eilanden
als wachters', dichtte Jan Atze Nicolai over de
Waddeneilanden. Texel, Vlieland, Terschelling,
Ameland en Schiermonnikoog. Ruim 2,2 miljoen
toeristen trekken er ieder jaar naar toe voor een
vakantie of lang weekeinde. Maar de vijf eigenzinnige
stukjes Nederland hebben een probleem: in 2004 liep
het bezoek er met liefst 10% terug en enig herstel heeft
zich dit jaar nog niet aangediend. In een korte serie
komen ze alle vijf aan bod.
QDe veerboot naar Ameland vertrekt meerdere ke
ren per dag vanaf Holwerd en doet er ongeveer
45 minuten over. Auto meenemen? Dan is het ver
standig om vooraf een plekje te reserveren. Wie
ruim op tijd komt, kan soms ook al eerder mee Informatie:
tel. 0900 - 455 44 55. Reserveringen tel 0519 - 546 111 en
www.wpd.nl
De demonstratie met de paardenreddingsboot is dit jaar
nog te zien op: 3 september. 19 oktober en 30 december
Het vertrek is bij het reddingsmuseum in Hollum
Vrijwel dagelijks vertrekken er vanaf Ameland wadexcur
sies en boottochten etc. De beschreven excursie met de
Robbenboot kost 16 euro voor volwassenen en 11 euro
voor kinderen tot en met 12 jaar
Voor meer informatie en reserveringen voor activiteiten op
het eiland VW Ameland, Bureweg 2, Nes (vlak bij de boot).
Tel 0519 - 546 546 en www.vvvameland.nl Voor info
over de diverse musea (inclusief de vuurtoren)
www.amelandermusea.nl
N O O B 0
AMELAND
Buren
De reddingsboot keert terug en de paarden moeten aan de bak om het gevaarte weer op het strand te sleuren.
door HANS VAN ALEBEEK
I
Van alle Waddeneilanden heeft Ame
land zonder twijfel de allermooiste
vuurtoren. Geen dopje op een duin zo
als op Vlieland of een stenen toren zo
als Terschelling heeft maar een vuurtoren zo
als een vuurtoren hoort te zijn: groot (bijna 60
meter), rank, fier en geschilderd in opvallende
rood-witte banen. Een toren die je niet makke
lijk over het hoofd ziet, waar ook op het eiland.
Andersom daardoor ook een ideale plek om
over het eiland uit te kijken.
Sinds dit voorjaar kan dat ook weer. Na vier
jaar op slot te zijn geweest ging de in 1880 ge
bouwde gietijzeren vuurtoren weer open voor
het publiek. Het kost 243 treden hijgen en puf
fen maar daar krijg je dan wel een enorm uit
zicht voor terug.
Overigens is dat, zeker van bovenaf, niet altijd
even fraai. Campings en bungalowparken
springen lelijk in het oog. Helemaal dodelijk
zijn de gasboorinstallaties die heel ver aan de
einder te zien zijn. Goed voor de schatkist
maar het blijven lelijke krassen op, zoals ze dat
zelf noemen, de waddendiamant Ameland.
Maar gelukkig is er ter compensatie weer heel
veel rust en ruimte in prachtige dorpjes als Hol
lum, Ballum, Nes en het iets minder authen
tieke Buren.
En toch, ondanks die mooie, overigens onbe
mande vuurtoren, raken mens en dier rond
Ameland de weg nog wel eens kwijt. Ameland
en drenkelingen, die horen bij elkaar.
Friese paarden
Een hele trieste gaat over de paardenreddings
boot van Ameland. Als daar een schip in nood
was, werd de reddingssloep op Ameland met
Friese paarden de zee in getrokken. Eeuwen-
Het Natuurcentrum is niet te missen door de grote blauwe
buiten ligt
lang ging die 'lancering' goed, honderden men
sen werden zo van de verdrinkingsdood gered.
Maar op 14 augustus 1978 ging het gruwelijk
mis. Bij het te water laten verdronken acht
paarden in de kolkende zee. Het paardengraf
in de duinen herinnert aan die zwarte dag.
Maar elk jaar is er ook nog een keer of tien een
levend eerbetoon aan die tijd. Dan wordt, net
als vroeger, de reddingsboot met paarden de
zee ingetrokken. Een fantastisch spektakel.
Alsof er echt groot alarm is, loeit het stoom
fluitje over Hollum en komen van alle kanten
de menners met hun paarden naar het red
dingsmuseum. En de kijkers natuurlijk. Bege
leid door een enorme stoet nieuwsgierigen
trekken tien paarden de Abraham Foclc-boot
vervolgens ratelend naar het strand. Gadegesla
gen door vele honderden toeristen sjorren de
stoere paarden, strak gedirigeerd met korte
fluitsignalen, de zware boot in één snelle ruk
het water in. Veel fantasie is er niet voor nodig
om het drama van 1978 voor de geest te halen.
Waarbij het wel maf is dat in alle eerbetoon
aan de paarden wel eens vergeten wordt dat
een veelvoud aan Amelanders bij al die reddin
gen is verdronken.
Potvis
Zouden dieren misschien meer tot de verbeel
ding spreken? Waarschijnlijk wel want in een
andere publiekstrekker, het Natuurcentrum
Ameland, spelen beesten ook weer de hoofd
rol. Dat begint al buiten waar een joekel van
een blauwe vinvis alle aandacht opeist. Via het
museum kan iedereen in dit betonnen beest en
daar als een ware Jonas ervaren hoe groot het
hart van een walvis wel niet is.
Maar de topper hier is toch wel het verhaal van
de vier potvissen die in november 1997 op
Ameland aanspoelden. Eén skelet van zo'n gi
gant is er te zien, plus een onder
kaak waar jutters heel strak een
stuk van afgezaagd hebben om de
ivoren tanden voor veel geld te
verpatsen. Maar het populairst is
toch wel de repeterende video
met de ontploffende potvis. De
beelden van die explosie, vol rot
tende darmen en ingewanden,
ben je pas na een uurtje uit
waaien op het strand helemaal
kwijt maar kinderen krijgen er
- niet genoeg van.
Nog zo'n topper voor kinderen is
een vaart met de Robbenboot. Ze
ker de trip waarbij ook de schel-
penbank een klein uurtje wordt
aangedaan. Heerlijk leegwappe-
ren op het dek, dan de luierende
zeehondjes bekijken op het droog
vallend wad en tot slot emmers
vol schelpen rapen op weer een
vinvis die andere zandbank. In elk geval een
stuk minder inspannend dan een fietstocht
naar het prachtige en vogelrijke natuurgebied
het Oerd. Ook een must.
Vogelaar
Voor eilandse begrippen is die Oerd-tocht een
hele trap. Iedereen wordt hier als vanzelf een
vogelaar want al fietsend ontdek je al snel de
fraaiste exemplaren, van de snip in het gras tot
mama-eend met kroost in het riet. Op de weg
terug even over Buren rijden waar het beeldje
van Rixt van het Oerd herinnert aan weer een
ander dramatisch drenkelingverhaal.
Dat van de oude Rixt van het Oerd die met
zoon Sjoerd juttend haar kostje bij elkaar
scharrelde. Totdat Sjoerd, tegen de zin van
moeders, vertrok om te gaan varen. De zee lok
te haar zoon weg en tot overmaat zorgde de
zee ook voor steeds minder jutterswaar. Rixt
nam wraak. Tijdens een harde storm doolde ze
door de duinen met een dwaallichtje. Een
schipper in nood hield dat voor een veilig ba
ken, ging erop af en strandde op een zand
bank. Iedereen verdronk. De volgende ochtend
ging Rixt meteen op pad om haar juttersbuit
binnen te halen. Tussen het wrakhout vond ze
haar dode zoon Sjoerd. Bij zware storm, zo wil
het verhaal, is de roep van Rixt nog altijd te ho
ren: Sjoe-oe-oerd, Sjoe-oe-oerd.
Binnenmeer
Nog altijd geeft en neemt de zee. Bij Ballum bij
voorbeeld heeft het getij inmiddels een flink
binnenmeer gecreëerd. De Amelanders zijn er
niet echt blij mee want ter plaatse mag je er
niet zwemmen en da's nooit goed voor de klan
dizie. Ietsjes verderop, bij paal 13, heerst ook
behoorlijk wat onrust want het tij bedreigt
daar een aantal appartementencomplexen,
camping en strandpaviljoens in hun voortbe
staan.
Aan de andere kant biedt water ook weer nieu
we toekomstmogelijkheden voor Ameland. Al
een paar jaar is bekend dat onder het eiland op
honderden meters diepte een bron met zeer
heilzaam water zit. Goed voor mens, huid en
geest. Dat voedt bij een heleboel eilanders con
crete dromen over fraaie kuuroorden waar de
groeiende stroom van (vooral Duitse) wel-
ness-zoekers wel naar toe wil.
Ameland Oppervlakte 10.000 hectare Bos 210 hec
tare Inwoners 3.200 Strand 27 km Fietspad 100 km
Toeristen per jaar 500.000
zaterdag 1 oktober 2005 Will
Respect voor de Alpen
De non-profit organisatie Respect the Moun- I
tains voert deze winter in samenwerking met I
Sunweb een campagne om de Nederlandse I
wintersporters bewust te maken van de waar- i
de en het belang van het behoud van de Alpen!
Jaarlijks verkeren er alleen al ruim 2 miljoen I
Nederlanders in het Alpengebied en ook daar
blijft veel rotzooi achter. De kwaliteit van de i
Alpenflora- en fauna wordt bedreigd door het I
broeikaseffect en het toenemende toerisme.
De gevolgen zijn zichtbaar smeltende glet
sjers, een oplopende sneeuwgrens en toene-
mende modderstromen. Touroperator SunwetJ
ondersteunt het initiatief via nieuwsbrieven.
de website, brochures en haar reisleiding ter
plaatse. Respect the Mountains is in januari
2004 opgezet door Barts. een Nederlands meri
in wintersportaccessoires.
www.respectthemountains.com
Schelpen zoeken op het drooggevallen wad.
Ontspanning in de sneeuw
'Zorgen bestaan niet tijdens een skivakantie in
één van onze 24 chalets', zegt Wens Chalets, I
'alleen totale ontspanning.' De nieuwe brochuj
re van Wens Chalets richt zich met daar dan
ook geheel op met nog meer voorzieningen I
voor een relaxed verblijf in chalets in Zwitser
land, Oostenrijk, Italië of Frankrijk. Met de 'ca-l
tered' chalets wordt volledig ingespeeld op de
wensen van de gast.
De staf bereidt 's avonds een driegangendiner
voor, dat in het chalet wordt geserveerd en 's I
ochtends staat er een ontbijtbuffet klaar. Ter-
wijl de gasten gaan skiën wordt het chalet I
schoongemaakt. Sommige chalets hebben bo-1
vendien een sauna en/of jacuzzi.
www.wenschalets.nl
Accent op short breaks
Frantoür - specialist voor Frankrijk - legt deze
winter het accent op korte skibreaks, catered
chalets en de populaire skigebieden. Zo is het
aanbod in de skigebieden Valmeinier/Valloire,
Les Sybelles en Superdevoluy/ La Joue du Loup
en Pra Loup uitgebreid.
De reisorganisator uit Maarssen biedt meer me
gelijkheden voor een korte skivakantie. Niet ai
leen in lager gelegen gebieden, maar ook in bi)
voorbeeld Les Arcs, La Plagne, Les 2 Alpes, Les
3 Vallées en Les 4 Vallées (Zwitserland!). Een
ovemachtingshotel maakt het mogelijk het I
grootste deel van de reis al op vrijdag te rijden.]
Frantour werkt daartoe samen met de ketens i
van Kyriad en Campanile. Ook skipassen en
skihuur kunnen van tevoren worden gereser-1
veerd.
www.frantour.nl
CD-rom bij sneeuwfun
Het is een primeur voor de Nederlandse markt i
promoot Sneeuwfun, dat komende winter een
interactieve cd-rom met de nieuwe winter
sportbrochure meestuurt.
Naast de gids met 176 pagina's aan bestemmin
gen en de website heeft Sneeuwfun ook een
schijfje gemaakt met extra informatie, fotoma
teriaal per bestemming, skigebied en accom-
modatie.Door persoonlijke ervaringen, kennis
en klantgericht te bundelen menen initiatief
nemers Mieke Danko en Mark Sauer dat zij in
kunnen spelen op persoonlijke wensen en
voor iedere portemonnee een wintersportva- L
kantie op maat kunnen maken.
Sneeuwfun biedt a la carte reizen naar 70 be- j
stemmingen in Zwitserland, Frankrijk, Oosten-B
rijk en Italië.
www.sneeuwfun.nl
Eigen website snowkids
'Wij richten ons niet op massatoerisme maar P
op de gezellige, knusse en authentieke winter
sportdorpen', klinkt het zelfbewust bij TeleTn-
vel, dat al ruim 21 jaar wintersportreizen ver- I
zorgt.
De reisorganisatie biedt ook al enige tijd onderjl
de naam 'Snowkids' programma's aan voor l|
kinderen tot 4 jaar, die vijf dagen lang in een II
crèche worden beziggehouden. Onder leiding*!
van Nederlandse begeleidsters. Kinderen vanall
4 jaar kunnen bij TeleTravel leren skiën. Zij kfr
men in een klas met Nederlandse leeftijdsge- I
nootjes en begeleiding.
Op de eigen website van TeleTravel kunnen be
zoekers desgewenst een brochure downloa
den. Een papieren versie brengt de in Roosen
daal gevestigde reisorganisator dit jaar niet
meer uit.
www.teletravel.nl.www.snowkids.nl
Reis boeken
Met een doffe plof valt de India-gids van Ca-
pitool op het bureau. Met nog net geen 700
pagina's zo'n beetje de lijvigste reisgids van
de afgelopen jaren. Heel India in één gids?
Jazeker, en daar zit 'm nou net de kneep,
want het is natuurlijk onmogelijk zo'n gi
gantisch land, met bovendien een ongeken
de diversiteit, in een gids samen te vatten.
Je vraagt je dan ook af waarom Capitool dat
doet. Zou het niet beter zijn, zoals Elmar bij
voorbeeld heeft gedaan, reisgidsen te ma
ken per deelstaat. Bijkomend voordeel is
vooral dat je dieper op (de achtergronden
van) dat deel van het land in kunt gaan.
Behalve dat hij heel dik is, telt de India-gids
ook een ongekend aantal illustraties, fo
to's, tekeningen en kaarten. Liefst 2400.
Vooral de altijd tot de verbeelding spreken- I
de 'opengewerkte' tekeningen, het ken-
merk van Capitool, zijn weer fraai en infor
matief, al valt de tekening van wereldwon
der Taj Mahal toch ietwat tegen.
Echt veel diepgang heeft de gids niet, maar
dat wil niet zeggen dat hij niet informatief
is. Alleen voor wie is zo'n gids bedoeld?
Niet voor iemand die heel India wil door
kruisen, of juist kiest voor het ontdekken
van een deelstaat. Die heeft er niet zo veel
aan. Misschien voor het voorbereiden van
een spreekbeurt?
India, uitgeverij Capitool, 672 blz., *29,90,ISBN
90 410 1869 7
f HM PELS,
RELIGIïi
TOCHTEN
STRAN DIN J§.
FESTIVALS Wt
Zowel nuttig voor een spreekbeurt, maar ze
ker ook bij de voorbereiding van een tripje, is
het boekje Ghana van Heerko Dijksterhuis in
de landenreeks van KIT/Novib. Het zijn geen
reisgidsjes, maar voor iemand die bijvoor
beeld naar een ontwikkelingsland afreist kan
het geen kwaad naast de brochure van de reis
organisator ook dit soort lectuur tot zich te
nemen. Voorkomt een 'cultuurschok', zeker
weten.
Ghana is een van de Westafrikaanse landen
waar het leven zich langzamerhand aan de el
lende van de rest van het continent weet te
onttrekken. Ook het toerisme is er in op
komst, 'jungle trekking' bijvoorbeeld. Het
neemt niet weg dat de helft van de bevolking
nog onder de armoedegrens leeft. Dijkster
huis noemt dit dan ook een van de gevaren
die de stabiliteit van het land bedreigen.
Dijksterhuis, die er als correspondent woont,
tipt toerisme in een terzijde even aan, zijn
boekje gaat hoofdzakelijk over cultuur, ge
schiedenis, politiek, economie, natuur, mi
lieu en natuurlijk de Ghanese samenleving
zelf. Op deze wijze verschaft hij ons een nutti
ge en bovenal leerzame doorkijk. Onmisbaar
voor een goede reisvoorbereiding naar dit
soort landen.
Ghana, door Heerko Dijksterhuis. In de landenreeks
van KIT/Novib. 74 blz*11,90,ISBN 90 6832 417 9.
GERARD CHEL
