Psychiater schrijft visolie voor
Hij was mijn maatje
PZC
PZC
Wat te doen met
brandende ogen?
Geestelijke gezondheidszorg gebruikt ook alternatieve behandelmethoden
K 4-i-l
Hersenen bepalen pijnsterkte
Binnenklimaat scholen is ongezoni
Pre-eclampsie door mannen
Emotie beïnvloedt geheugen
Miljard mensen zijn te zwaar
26 september 1955
maandag 26 september 2005
De GGz in Winschoten past aan
vullende behandelmethodes toe
die voortkomen uit de natuurge
neeskunde. Daarmee is het de
eerste instelling voor geestelijke
gezondheidszorg in Nederland.
De psychiater schrijft straks vis
olie, kruiden en beweging voor.
door Frits Poelman
WINSCHOTEN - Van alle pa
tiënten gebruikt 45 procent op
eigen houtje alternatieve thera
pieën. Dat is vijf keer zoveel als
bij de instellingen voor geeste
lijke gezondheidszorg werd ge
dacht. Het blijkt uit onderzoek
van Rogier Hoenders. Hij is psy
chiater in Winschoten en onder
zoeker aan de Vrije Universiteit
van Amsterdam.
Hoenders concludeert dat de
psychiatrie toe is aan een combi
natie van reguliere en alternatie
ve behandelingen. ..Wij moeten
er in elk geval met patiënten
over kunnen praten. Als je goed
op de hoogte bent, dan kun je
mensen ook adviseren over aan
vullende alternatieve behande
lingen en hen waarschuwen
voorgevaren."
Aanhangers van de natuurge
neeskunde kijken niet op van de
cijfers. Zij ergeren zich al jaren
aan de in hun ogen arrogante op-
Stelling van Nederlandse artsen.
Dat er zelfs niet wordt doorver
wezen als de traditionele behan
deling geen oplossing biedt, is
een veelgehoorde klacht.
Hoenders verklaart de afstand
uit de opleiding. „Wij spreken
als het ware een andere taal. Art
sen krijgen les vanuit een biome
disch denkkader. Dat verschilt
totaal van het energetische denk
kader van de meeste alternatie
ve therapeuten."
Een groot deel van de alternatie
ve geneeskunst gaat ervan uit
dat ziektes ontstaan door een
blokkade van een universele
stroom van levensenergie in het
lichaam. Hoenders: „Volgens
die theorie bestaan er een ener
getisch lichaam (aura) met
knooppunten (chakra's) en ener-
giebanen (meridianen, nadi's)."
Om de energiebanen open te
Wim Bloemers (1) en Rogier Hoenders vinden dat de psychiatrie toe is aan een combinatie van reguliere en alternatieve behandelingen.
foto Harry Tielman/GPD
houden bestaan er allerlei thera
pieën met grote verschillen, zo
als acupunctuur, homeopathie,
reiki en handoplegging. Zij val
len onder de verzamelnaam 'hea-
ling'.
Varianten
Natuurgenezing heeft ook ande
re varianten die door reguliere
artsen gemakkelijker te begrij
pen zijn, zoals het gebruik van
kruiden en voedingssupplemen
ten, beweging, massage, yoga en
meditatie.
Volgens Hoenders moet de GGz
weten welke andere therapieën
mensen gebruiken. „Kruiden
kunnen effect hebben op andere
medicijnen. Een vrouw die de
pil slikt en tegelijkertijd Sint
Janskruid gebruikt tegen angst
of depressie, loopt een reëel ge
vaar zwanger te worden. Me
dicijnen tegen epilepsie en
depressie kunnen ook averechts
werken door sommige krui
den. "In directeur behandelza-
ken Wim Bloemers van GGz
Winschoten vond Hoenders een
medestander. Deze psychiater
volgde zelf een acupunctuur-op
leiding en bracht die kennis ook
met succes in praktijk. „Als
mensen open staan voor alterna
tieven moet je die kunnen bie
den. Ik ben zelf tevreden over de
mogelijkheden van de reguliere
behandelingen, maar ik kan me
goed voorstellen dat mensen
met langdurige nare klachten
op zoek gaan naar een alterna
tief."
GGz Winschoten brengt nu in
kaart wat daar allemaal bij
komt kijken. „Wij bekijken stap
voor stap hoe wij aanvullende al
ternatieve geneeswijzen kunnen
toepassen. Dat doen wij vanzelf
sprekend alleen als wij het goed
kunnen onderbouwen. Alles
moet wetenschappelijk verant
woord zijn." De Vereniging te
gen de Kwakzalverij, waarvan
Hoenders weerstand verwacht,
mag wat hem betreft kritisch
meekijken.
„Binnen de GGz Winschoten
zijn tien professionals bezig met
de introductie. Zij zoeken bij
voorbeeld per kruid veilige en
stabiele preparaten. De kruiden
worden ook opgenomen in het
veiligheidssysteem van de apo
theek. Door het enthousiasme
van de groep kunnen wij op kor
te termijn beginnen met aanvul
lende behandelingen. Wij zijn
nog aan het uitzoeken hoe het
moet worden gefinancierd. Veel
ziektekostenverzekeraars ver
goeden al therapieën, zelfs als
zij nog niet bewezen effectief
zijn. Dat gebeurt omdat ze zo po
pulair zijn."
De eerste fase van de introduc
tie valt volgens Hoenders door
'gewone' artsen nog wel goed te
begrijpen. Het gaat dan bijvoor
beeld om het voorschrijven van
kruiden, visolie of vitamines.
„Kruiden kun je meten in het
bloed en bijna de helft van alle
chemische geneesmiddelen is op
kruiden gebaseerd.,,
Minder begrip
Voor reiki, acupunctuur en ho
meopathie is minder snel begrip
te vernachten. „Voordat wij
met healing beginnen, onderzoe
ken wij de effectiviteit daarvan.
Daartoe zoeken wij literatuur in
de hele wereld. Een grote klus,
want de grote wetenschappelij
ke medische tijdschriften nege
ren de onderwerpen. Als wij er
niet uitkomen, dan doen wij het
zelf."
Het onderzoeksbureau van GGz
Groningen heeft daartoe een
speciale onderzoeksgroep opge
zet. Hoenders: „Die hebben wij
de naam Middenweg gegeven
om duidelijk te maken dat wij
een neutrale, objectieve positie
willen innemen. Extreme posi
ties, zoals 'het is allemaal flau
wekul' of 'baat het niet, dan
schaadt het niet' zijn namelijk
onjuist." GPD
Meer informatie is te vinden op:
communicatie@ggzgroningen.nl
door Marieke van Schie
Er is me iets vreselijks
overkomen! Mijn ogen
branden en voelen aan als
schuurpapier. Ik heb een oog
specialist geraadpleegd, die
gespecialiseerd is in comea-
problematiek. Het is een chro
nische aandoening, heeft zij
gezegd. Geen uitzicht op her
stel, wat te doen? Ik raak
mijn werk kwijt, kan niet
meer achter de computer zit
ten. Lezen is een opgave, ik
begrijp niet hoe ik er aan
kom, en nog minder hoe ik er
vanaf kom! Dit keer is het
geen patiënt op mijn spreek
uur, maar een collega die me
belt. Zij is een hardwerkende
huisarts, die veel plezier
heeft in haar werk. Maar de
laatste tijd is zij veel ziek ge
weest. Brandende ogen zijn
een crime als lezen een onder
deel van je werk is en boven
dien je hobby. Zij heeft wat
problemen gehad in de pri-
vé-sfeer, maar dat ook weer
uitstekend opgelost. Zij is
een kanjer in mijn ogen,
maar leek nu in een isole
ment te glijden. Leuke com
missies werden een opgave.
Patiënten ontvangen is niet
direct het probleem, maar
brieven lezen en verwerken,
de computer bijhouden en an
dere zaken die in een huisart
senpraktijk voorkomen wel.
Steeds weer struikelt zij over
haar oogprobleem. De contro
lerend arts dacht aan span
ningen, maar zelf geloof ik
dat er een lichamelijke oor
zaak gevonden moet worden.
Ik mag haar zo graag, en toe
vallig heb ik een studievriend
die oogarts is geworden. Dus
bel ik hem. „Jan-Kees, kan ik
je even storen. Ik wil wat aan
je voorleggen." Hij luistert,
geduldig en vakkundig. „Ik
kan het met beoordelen,
maar wil best eens voor je kij
ken. Laat haar maar een keer
langs komen, dan kijken we
even. Ik heb goede corneaspe-
cialisten op onze afdeling lo
pen, als ik meer weet bel ik
je." Een cornea specialist is
een oogarts, die zich met na
me bezighoudt met de buiten
kant van het oog. Die buiten
kant heeft een stevige struc
tuur, dat is het hoornvlies of
de corneaMijn vriendin bel
de direct nadat zij terug
kwam van haar consult bij de
oogarts. „Raad eens wat het
probleem blijkt te zijn! Mijn
nachtcrème, die ik elke
avond op mijn gezicht smeer.
Ik ben niet ij del, maar wil zo
graag mijn huid soepel hou
den. Dus heb ik een nacht
crème aangeschaft, die mijn
moeder ook altijd gebruikte.
Het werkt als een slaapmuts
je, als ik die geur in mijn
neus heb slaap ik heerlijk in.
Doe ik overigens al jaren,
maar nu blijkt dit de boosdoe
ner. Hij ziet de nachtcrème
drijven in mijn oogvocht. Het
traanvocht is aangetast, de
kwaliteit is verminderd. Ook
de kliertjes van Meyboom,
die het oogvocht produceren,
zijn chronisch geïrriteerd.
Mijn ogen ga ik druppelen
met een middel dat het traan
vocht verbetert. Het grootste
cadeau is: het gaat over!
Aanvankelijk reageer ik wat
verbaasd. „Heel Nederland
gebruikt toch een nacht
crème? Waarom heb jij er
dan last van?" Zij lacht. „Ik
mag wel een crème gebrui
ken. maar alleen tot aan het
jukbeen! En boven de wim
pers. De deeltjes van de
crème kruipen over de huid
in de richting van de ogen,
transpiratie versnelt dat pro
ces. Daarnaast blijven er ook
deeltjes van die prikkelende
stoffen achter op het kussen
sloop, dus dat ga ik voorlopig
dagelijks verschonen, en
mijn kussen doe ik regelma
tig in de was." Dat de oplos
sing zo simpel, en gelijk zo
moeilijk te vinden was! Dat
vertellen we onze patiënten,
spreken we af. Smeren mag,
maar wel met mate.
Marieke van Schie is huisarts
Cursus wil vrouwen op weg helpen na dood van hun partner
De dood van een partner is één
van de ingrijpendste momenten
in een mensenleven. In het begin
is er de steun en aanloop van fa
milie en vrienden. Daarna kan
het echter stil worden. De cur
sus 'Omgaan met verlies van je
partner' helpt weduwen van 55
jaar en ouder op weg. „Einde
lijk ontmoette ik vrouwen die
precies wisten wat ik doormaak
te."
door Corine van Zuthem
ENSCHEDE - Zij voelde zich ge
amputeerd. „Hij was mijn maat
je; we waren 33 jaar samen ge
weest en deden altijd alles sa
men. Na zijn dood viel ik in een
gat. Ik was helemaal uit ba
lans", vertelt weduwe Coby Ben-
nink (61).
In januari 2001 werd bij haar
echtgenoot longkanker geconsta
teerd. Een jaar later was hij
dood. Hij stierf tien dagen na de
bruiloft van zijn dochter. Het
zette de wereld van Coby op zijn
kop. „Ik weet niet meer hoe ik
dat eerste jaar doorgekomen
ben. Ik miste hem verschrikke
lijk en voelde een ontzettende
leegte. Ik zat in een soort mist;
ik kon me maar moeilijk concen
treren."
Zij heeft in die eerste periode
vooral heel hard gewerkt als op
roepkracht in de bejaardenzorg.
„Ik zorgde ervoor dat ik voort
durend bezig was. Alsof ik het
verdriet niet wilde toelaten. En
als ik thuis kwam ging ik met
een aan het werk in de tuin tot
dat het donker werd. Ik wilde ge
woon niet alleen dat huis in.
Maar dat hou je op den duur
niet vol. Je moet op een gegeven
moment toch de confrontatie
met dat verdriet aan." En dat is,
vertelt zij, vooral héél hard
knokken.
„Het heeft me bijvoorbeeld al
leen al zo'n 2,5 jaar gekost voor
dat ik weer alleen naar een ver
jaardag durfde." Het was haar
dochter die haar wees op de cur
sus van een GGZ-instelling.
Coby: „Ik was zowel in mijn fa
milie als in die van mijn man de
eerste die alleen kwam te staan.
En hoe goed iedereen ook voor
me was; ik liep voor mijn gevoel
overal tegen een muur op." In
de cursus trof zij vrouwen die
precies wisten wat zij doormaak
te, omdat zij in dezelfde situatie
verkeerden. „Eerst durfde ik
In het begin is er steun en aanloop, maar daarna kan het stil worden.
niet te gaan. Ik voelde me zó ver
schrikkelijk kwetsbaar. Maar je
moet ergens beginnen. En ik wil
de verder met mijn leven."
Ingrijpend
„De dood van een partner is één
van de ingrijpendste momenten
in een mensenleven", zegt pre
ventiewerker Heiinde Bredie.
Samen met Janny Pelsma, so
ciaal-psychiatrisch verpleegkun
dige coördineert zij in Twente
de cursus 'Omgaan met verlies
van je partner'. De cursus is be
doeld voor vrouwen die ouder
zijn dan 55 jaar en die langer
dan één jaar en korter dan zes
jaar geleden hun partner heb
ben verloren.
Heiinde Bredie: „Vlak na het
overlijden van de partner is er
vaak wel de steun en aanloop
van familie en vrienden. Maar
na verloop van tijd wordt het
stil. Toch kan het ook na lange
re tijd nog heel moeilijk zijn om
het verlies te aanvaarden en om
je draai weer te vinden. Om
thuis te komen in een leeg huis,
ergens alleen naar toe te gaan
en alles zelf te moeten doen."
„Toch staat de rouwverwerking
niet centraal tijdens de cursus",
benadrukt Bredie. „Het is ook
géén behandel- of therapie-
groep." De begeleiders willen de
weduwen vooral op weg helpen.
Janny Pelsma: „Hoe kun je op ei
gen kracht verder? En hoe pak
je de draad weer op als alleen
staande? Veel vrouwen wonen
voor het eerst alleen en komen
er op zo'n moment achter dat zij
allerlei vaardigheden missen.
Hun man deed altijd de financi
ën bijvoorbeeld. Of voerde het
woord als zij naar de dokter gin
gen en nam alle beslissingen als
er een auto aangeschaft moest
worden. Maar hoe doe je dat, op
oudere leeftijd een nieuw, so
ciaal netwerk opbouwen als je
niet werkt en je kinderen de
deur uit zijn? Wat voor activitei
ten zijn er allemaal? En als je in
je eentje op vakantie wil, hoe
pak je dat dan aan?"
Uitzondering
Ook de beeldvorming rondom
weduwen staat centraal. Daar
kan Coby Bennink over meepra
ten. „Je neemt als weduwe vaak
WINSTON - De hevigheid waarmee je pijnprikki
vaart, wordt deels bepaald door de verwachting
vooraf hebt van die hevigheid. Dit concludeert T. Ha
ma (Wake Forest University, Winston-Salem) in hen
tenschappelijke tijdschrift PNAS op grond van
menten. Soms werd proefpersonen verteld dat ei.,
prikkel flink pijn zou gaan doen, soms dat het weinig'
zou doen. Ook uit hersenscans bij de proefpersonenb
dat wie de ernst van de pijn van tevoren onderseh
minder pijn voelde. GPD
NEW YORK - De scholen zijn weer begonnen en data
len kinderen met astma weten. Met name aan het óm
van het schooljaar neemt het aantal astmaklachten
constateert R. Silverman (Long Island Jewish Medic
Center, New York) in het vakbad Archives of Pediatric
Adolescent Medicine op grond van een telling van
aantal ziekenhuisbezoeken door kinderen wegens eni
ge astmaklachten. Oorzaak hiervan zijn de blootsteflj
aan de lucht in school, luchtwegvirussen in de klad
emotionele stress, stelt Silverman.
Hij roept scholen op zoveel mogelijk te doen aan
zond binnenklimaat. GPD
BERGEN - Ofschoon zij het zelf nooit aan den lijve zulle
ervaren, spelen mannen een rol bij het ontstaan i
pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging). Mannen i
geboren zijn uit een zwangerschap die eindigde
pre-eclampsie lopen 50 procent meer kans dat hunvrt
tijdens een zwangerschap pre-eclampsie ontwikkelt,i
mannen geboren uit een gewone zwangerschap. Vrouw
geboren uit een zwangerschap met pre-eclampsie lo»
200 procent meer kans zelf ook een zwangerschaps
pre-eclampsie te krijgen. Dit becijfert R. Skjaervenjï
versiteit Bergen) in het British Medical Journal op gm
van gegevens van de Noorse geboorteregistratie. GPD
AUSTIN - Mensen die tijdens een schokkende gebeur!
nis met alle macht hun emoties proberen te onderdo
ken, herinneren zich na afloop minder details van dei
beurtenis dan mensen die hun emoties de vrije loopkü
gaan. Dit concludeert J. Richards (University of Te
Austin) in het vakblad Journal of Research irr Person;
op grond van onderzoek onder 175 personen. GPD
GENEVE - Meer dan een miljard mensen in de
hebben te kampen met overgewicht en hebben daaróo u
een vergrote kans op hart- en vaatziekten. Dat heelt ji
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Genève bekt
gemaakt. „De echte tragiek ligt in het feit dat ow
wicht en zwaarlijvigheid en de daarmee samenhangea
ziekten in ruime mate te vermijden waren." Volger
WHO loopt het aantal mensen wereldwijd met ow
wicht op tot 1,5 miljard in het jaar 2015. Wat voort* r.
voornamelijk werd gezien als kwaal van de rijke 1;
doet zich ook steeds meer voor in arme landen. ANP/dl a
FRUITCORSO - Het eerste
Zeeuwse fruitcorso, dat zater
dag in Goes gehouden werd, is
een groot succes geworden.
Ruim twintig wagens deden
mee. Naar schatting hebben
twintig- tot vijfentwintigdui
zend mensen uit heel Zeeland
Goes bezocht.
DOLLEMANSRIT - In Den
Haag zijn twee doden en negen
tien gewonden gevallen toen
een 22-jarige Rotterdammer in
een gestolen auto een straat in
reed die voor alle verkeer geslo
ten was, net op het moment
dat bezoekers daar een bio
scoop uit kwamen. Aanvanke
lijk wist de man in de ver*)
ring te ontkomen, maarte j
wist de politie hem toch teg
pen. Hij had tien glazen coj 0
nac en vijf glazen bier gedron
ken, en bleek geen rijbewijs! [0
hebben.
ONTPLOFFING - In Men
zijn zeventig doden en oi
veer honderdvijftig gewoni b
gevallen toen twee vracht!
gens vol dynamiet ontploft! y
juist toen er een trein p
de. Aangenomen wordt dat!
trillingen het dynamiet toto»
steking hebben
Slachtoffers werden meert;
300 meter weggeslingerd.
foto Harmen de Jong/GPD
een uitzonderingspositie in.
Daardoor voel je je wel eens een
buitenstaander." Zij merkte op
een gegeven moment dat zij al
leen maar vrouwen op bezoek
kreeg. De mannen bleven vaak
thuis. „Daar baalde ik van. Mis
schien dat zij bang waren om
me te kwetsen, maar aan de an
dere kant: ik wilde ook wel weer
eens een gesprek met een man
voeren! Dat heb ik toen be
spreekbaar gemaakt. Sindsdien
komen zij weer samen. Of ik no
dig twee echtparen uit, zodat
die mannen ook iets aan elkaar
hebben."
Ander mens
Coby Bennink heeft veel aan de
cursus gehad. „Ik kwam weer
tot mezelf. Anderen zeggen ook
tegen me dat ik een ander mens
geworden ben. Natuurlijk zijn
er nog dagen dat ik het moeilijk
heb. Maar het verdriet doet niet
meer zo verschrikkelijk veel
pijn." GPD
De naam Coby Bennink is op
verzoek van betrokkene verzon-
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
O. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag l/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 20,55 n.v.t
per kwartaal: 59,75 62,00
per jaar: €229.20 233,30
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voorh«
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag-1,80
Alle bedragen zijn inclusief 6% 8TW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35,93,00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uiige»®
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV envoi
de Regelen voor het Advertentiewea*
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag,
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax:(076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend go"
Tel: (076)5312277
Fax. (076)5312274
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten vouiuonuuuoii
Uitgeverij Provincialo Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegenei-concarn 0*™" jjj
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen In een bestand dat wordt gebruiktvow*
(abonnomenten)administratie en om u te (laten) informeren over vooru relevante diensten wPJj)
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig g<
de derden. Als u op deze Informatie geen prijs st
:e, Postbus 31, 4460 AA Goes
it u dit schrifteliik melden bfl p2"'1
Behoort tot WGGGNGR
