Niet aarzelen, meteen bwam - actie!
Meeste miljonairs nemen hun beveiliging niet serieus
zaterdag 17 september 2005 3%
Ka de ontvoering van miljonairsdochter
Claudia Melchers (37) staat de beveili-
""in rijke Nederlanders opnieuw ter
ie. Investeren miljonairs in veilig-
jr zijn ze daar te zuinig voor? „De
tosten denken: 'Dat overkomt alleen mijn
i'."
ontvoering van miljonairsdochter Clau-
Melchers verschijnt op zijn netvlies.
p"ers zijn haar huis binnengedron-
L opvallende werkwijze. Daarmee
!®ze het risico dat ze sporen achterla-
f dat ze een knal krijgen van een huis-
Het was makkelijker geweest om
Cffe onderweg te ontvoeren,
en doet of de kinderen
-uxcugt", zegt Hans Slaman, di-
F ir van International Security Part
en, die als politie-agent jarenlang in
^.-terreurteam zat en in 1983 betrok-
Jdfu bevrijding van biermagnaat
"ken, volgde de ontvoering van
de miljonairsdochter op de voet. Zijn be
drijf beveiligt families die in de top vijftig
van de Quote-lijst staan: de meest vermo
gende mensen in Nederland. Of de familie
Melchers - die met een geschat vermogen
van 460 miljoen euro op nummer 36 staat -
tot zijn klanten behoort, wil hij niet zeggen.
De fysieke beveiliging is meestal wel in or
de, stelt Slaman. „Er is niets mis met het
hang -en sluitwerk, de videocamera's en de
particuliere beveiligingsbedrijven die uit
rukken nadat het alarm is afgegaan. Maar
het gaat om de mentaliteit van de rijken.
Waarom heeft mevrouw Melchers de deur
opengedaan? Heeft zij niet eerst op een vi
deocamera gekeken wie er op de stoep
stond? Of was de kidnapper een bekende?
Miljonairs in Nederland zijn zich onvol
doende bewust van de risico's die ze lo
pen."
Na de ontvoering van Heineken in 1983 is
er wel een kentering gekomen. De bierfabri
kant - ontvoerd nadat hij van zijn werk
naar huis wilde gaan - had geen beveili
Beveiligingsmensen oefenen in Amerika op het voorkomen van ontvoeringen foto GPD
ging. Vermogende ondernemers werden
wakker geschud en huurden particuliere be
veiligingsbedrijven in. Zo wordt er tegen
woordig gebruik gemaakt van 'preventieve
observatie': de beveiliger houdt exact de
agenda van de ondernemer bij, zorgt ervoor
dat hij op wisselende tijden naar zijn werk
gaat. Hij geeft ook praktische tips: rij met
de deur op slot en neem een getrainde
chauffeur.
Tip
„Ons devies is: 'Maak het daders moeilijk',
zegt Theo van der Mark, directeur van ver
zekeringsbedrijf Cassidy Davis die ook de
'rijken der aarde' bijstaat. Routines veran
deren - dus een miljonair moet niet steevast
op donderdagavond naar de sportclub gaan
- is één van de vele tips. Cassidy Davis
heeft ook raad voor de slachtoffers: ze doen
er verstandig aan haar belagers niet tegen
te spreken, dan krijgen ze klappen of lopen
ze het risico dat de ontvoerders gaan schie
ten. „De kidnappers zijn zeer gespannen,
dit doen ze ook niet iedere dag," zegt Van
der Mark.
Onderhandelen over losgeld vergt een ande
re expertise. Terwijl de politie zich concen
treert op de opsporing, steunen de beveili
gingsbedrijven de familie. „De achterblij
vers zijn geneigd om snel in te gaan op de
eisen van de dader", vertelt directeur Sla
man van International Security Partners.
„Maar voordat je met miljoenen losgeld
over de brug komt, moet je eerst een teken
van leven hebben van de ontvoerde per
soon. Anders is het wel erg zonde van je
geld."
In de onderhandelingen tussen de familie
Heijn en Ferdi E. - de man die in 1987 Ger-
rit-Jan Heijn ontvoerde en vermoordde - is
dat misgegaan. Heijn werd op de dag van
zijn ontvoering vermoord, terwijl de fami
lie maanden later nog losgeld betaalde.
Heijn, die vier jaar na Heineken werd ont
voerd, had overigens ook geen beveiligings
man bij zich. Van der Mark: „In de top vijf
tig van rijkste Nederlanders, zitten nog
steeds mensen die geen enkele beveiliging
hebben. De meeste miljonairs denken: dat i
overkomt alleen mijn buurman."
Carine Neefjes en
Edine Wijnands
Ontvoering
Kevin Costner; harde klappen, zowel op de golfbaan als bij het beoefenen van
de vechtsport krav maga. foto Justin Sullivan/AFP
Wie zijn aanvaller liever de
andere wang toekeert
dan hem stevig toetakelt heeft
niets te zoeken bij krav maga.
Doel van de van oorsprong Is
raëlische vechtsport - momen
teel een hype in Hollywood - is
louter het uitschakelen van de
tegenstander. Let wel: grondig.
Gebroken neus, gekneusd scro
tum? Collateral damage.
Tussen Imi Lichtenfeld en Jennifer
Lopez gapen werelden. Lichten
feld was een Tsjechische jood die voor
de nazi's vluchtte, met de Engelsen
meevocht en later voor Israël tegen de
Arabieren streed. Lopez is, wat zullen
we zeggen... een bevallig zangeresje.
Wat hen bindt is krav maga - uit te
spreken met een g als in 'goal' en de
klemtoon op 'ga'. Lichtenfeld ontwik
kelde en perfectioneerde het, Lopez
beoefent het. Niet om mensen met
kwade bedoelingen het hoofd te bie
den, daarvoor heeft ze bodyguards,
maar om het ranke lijfje in vorm te
houden.Daarvoor is krav maga niet
bij uitstek geschikt. Fitness, zwem
men of squash zijn probater middelen
om conditie en spiermassa op te bou
wen. Krav maga is voor slechts één
doel ontwikkeld; het uitschakelen van
de tegenstander. Zonder poespas en
erbarmen.
Esthetiek speelde bij Lichtenfeld geen
rol, net zo min als de belasting van be
paalde spiergroepen of de verbran
ding van calorieën. Waarom Lopez,
maar ook collega's als Cameron Diaz,
Shannon Elizabeth en Kevin Costner,
toch zweren bij krav maga? Het zal de
mythe zijn die er omheen hangt. Tik
'krav maga' in op Google en consta
teer dat die woorden steevast verge
zeld gaan van adjectieven als 'ge
heim', 'dodelijk' en 'gevaarlijk'. De
Mossad wordt vaak genoemd, de Israë
lische geheime dienst waarbij vergele
ken onze AIVD een padvindersclubje
is. Bij de Mossad weten ze van aanpak
ken, gonst het op allerhande websites.
Niks onderhandelen; twintig krav ma-
ga-experts in een vliegtuig en hup,
met zijn allen naar Entebbe. Op chatsi-
tes praten jongeren nieuwsgierig over
de relatief nieuwe vechtsport. Klopt
Claudia Melchers is de dochter van multimiljonair Hans Melchers, eigenaar
van het bedrijf Melchemie uit Arnhem. In het verleden werden meer kinde
ren van miljonairs ontvoerd. Enkele opzienbarende zaken:
Renier Terwindt (16), oktober 2003. Zoon van Nijmeegse rijke steenfabrikant.
Eis: 10 miljoen euro. Motief: dader had zware geldproblemen. Doelwit uitgeko
zen op basis van Quote 500-lijst.
Lusanne van der Gun (11) uit Oldeberkoop. Augustus 2003. Eis: 200.000 euro.
Dader vermoedde ten onrechte dat ouders rijk waren. Motief: wanhoop. Ont
voerder wilde financiële toekomst arbeidsongeschikte vriendin veilig stellen.
In 2003 verijdelt politie een poging tot ontvoering van Johnny de Mol (24), ac
teur en zoon van televisieproducent John de Mol en zangeres/actrice Willeke Al-
berti. Motief: geld.
Hans van de Kimmenade (17) wordt ontvoerd van landgoed van zijn ouders.
Mei 1999. Komt na drie dagen terug. Jongen is één van een drieling. Vader ge
fortuneerd. Dader is nooit gevonden.
Anthony de Clerck (11), Vlaanderen, februari 1992. Zoon rijke Vlaamse tex
tielbaron. Eis 13 miljoen gulden. Doelwit: willekeurig. Aanvankelijk wilden da
ders Nederlandse miljonair Leon Melchior ontvoeren. Hij was te zwaar bevei
ligd. Daders dachten daarop dat zij de dochter van Melchior ontvoerden, maar
het was per abuis diens secretaresse. Zij werd vrijgelaten, waarna oog op Antho
ny viel. Na 32 dagen komt hij ongedeerd vrij.
Valérie Albada Jelgersma (10). Ontvoerd in februari 1987. Eis: vier miljoen
gulden. Dochter van Eric Albada Jelgersma, destijds directeur van Unigro, het
latere Laurus. Daders gepakt en veroordeeld. Motief: geld.
snel duidelijk, was niet streetwise.
Lichtenfeld besloot uit alle gevechts
technieken de meest effectieve onder
delen te destilleren en die aan te pas
sen aan de bewegingen die een mens
in paniek maakt. Later, toen de staat
Israël was opgericht en andere dreigin
gen ontstonden, ontwikkelde Lichten
feld technieken tegen gijzelingen en
aanslagen. De Mossad perfectioneer
de krav maga tot wat het nu is: een
mengsel van explosieve bewegingen
die een mens in één of twee seconden
vellen.
Krav maga (Hebreeuws voor
man-tot-man-gevecht) kent geen toer
nooien of competities. Het zal ook
nooit een Olympische sport worden;
daarvoor is het te bruut, te meedogen
loos. Toch, zegt Van Velzen, is het 'een
genot' om te zien hoe de experts vech
ten. Hij heeft een paar masters meege
maakt en dat waren 'eigenlijk doodge
wone mannen', zegt hij. Geen
Jean-Claude van Dammes, met blik
ken alsof ze ieder moment een orkaan
van geweld kunnen ontwikkelen,
maar vriendelijke verschijningen.
„Eentje was net Buster Keaton. Maar
toen hij ging vechten... Man, of er een
machine aan het werk was." Of het
klopt dat een master met één trap of
stoot een tegenstander kan doden? Ze
ker, zegt Van Velzen. „Je kunt een
strottenhoofd verpletteren of een
hoofd achterstevoren draaien. Maar
zulke technieken zijn niet uniek voor
krav maga, dat kun je met karate of
jiu-jitsu ook."
Wat krav maga in essentie van de
gangbare gevechtstechnieken onder
scheidt is de verankering in onze in
stincten. Wie een vuist op zich af ziet
komen gaat niet in een fotogenieke
spreidstand staan, met één been gehe
ven; die heft in een reflex zijn handen
omhoog. Op die beweging bouwde
Lichtenfeld voort. Filmpjes die op in
ternet circuleren laten zien hoe een
krav maga-expert een aanval met een
mes afweert: met één arm pareert hij
de stekende beweging, met zijn ande
re arm en een been stort hij zich op de
aanvaller. Niet met een stompje op
een bovenarm en een schopje onder
het zitvlak, maar met mokerdreunen,
op de plekken waar ze het best ge
voeld worden. De weke delen veelal.
Nog een verschil: krav maga is niet ge
stoeld op eeuwenoude technieken en
voorschriften, maar wordt continu bij
geschaafd aan de hand van ervarin
gen in de praktijk. Laatst nog, na een
akkefietje in Polen. Een man werd op
straat aangevallen en schakelde met
twee dreunen de agressor uit. Om te
zien of de aanvaller medestanders had
'danste' hij naar achteren, met korte
rukjes om zich heen kijkend. Peri-
pherical vision, heet dat. De Pool had
helaas niet in de gaten dat hij achter
waarts op een autoweg belandde en
werd door een auto van de sokken ge
reden. De techniek van de peripheri-
cal vision werd vervolgens zodanig
aangepast dat het gebied achter de be
oefenaar beter wordt bestreken.
Strafblad
Krav maga zit in het standaardpakket
van terreurbestrijdingseenheden en
geheime diensten. Sinds een paar jaar
sijpelen de technieken ook door in de
burgerwereld, met Hollywood als zo
vaak voorop. In de handen van Jenni
fer Lopez kan het geen kwaad, maar
wat als Mohammed B. of Wilhelm S.
zich erin bekwamen? „Dat onbesuisde
spul wil ik dit niet in handen geven",
zegt Bo van Velzen. „Jonger dan 18
wil ik ze niet hebben, een strafblad
mag ook niet. En als iemand het op
straat misbruikt vliegt hij er uit." Ge
lukkig, zegt hij, trekt krav maga wei
nig mensen met kwade bedoelingen.
„De sfeer is heel anders dan bij
free-fight of kickboksen. Mensen die
krav maga beheersen stralen een enor
me rust uit." Omdat het rust geeft, de
wetenschap dat je op straat je manne
tje kunt staan. Binnen een jaar, is de
ervaring van Van Velzen, ben je zeker
der van je zaak als je bijvoorbeeld een
puber moet aanspreken op het feit dat
hij met zijn scooter over de stoep
rijdt. „Als zo'n jochie agressief wordt
heeft hij een verkeerde aan je."
Michael Amsman
Bo van Velzen: „Als je aangevallen wordt, kun
je geen half werk leveren."
foto Sacha Wunderink/GPD
Vechtsporten
het dat je met één klap iemand kunt
doden?, vraagt iemand op een site
voor gamefreaks. Jammer dat je mini
maal 18 jaar moet zijn, klaagt een an
der. Een derde deelnemer weet dat je
geen strafblad mag hebben. Kennelijk
is de sport gevaarlijk in handen van
kwaadwillenden, schrijft hij opgewon
den.
Walther P22
Is dat zo? Is het levenswerk van Imi
Lichtenfeld zoveel agressiever dan bij
voorbeeld jiu jitsu of karate? „Het is
effectiever", zegt krav maga docent
Bo van Velzen (42).„Het is gebaseerd
op je reflexen, op de natuurlijke bewe
gingen die je maakt als je wordt aange
vallen, met als doel om je tegenstan
der zo snel mogelijk uit te schakelen."
Dat kun je agressief noemen, maar in
wezen is het gewoon zelfbescherming,
zegt Van Velzen.
„In alle vechtsporten gaat het erom
om van je tegenstander te winnen.
Krav maga combineert de beste tech
nieken en voegt er nieuwe aan toe."
Een voorbeeld. Op de judomat leer je
niet hoe te reageren als een doorgela
den Walther P22 op je slaap wordt ge
zet. Een Israëlische militair - gerede
kans immers dat hij met dat bijltje te
hakken krijgt - wel. Wie goed ge
traind is, zegt Van Velzen, heeft een
goede kans om een dreiging met een
pistool te overleven. „Niet als de aan
valler drie of vier meter bij je van
daan staat. Dan ben je kansloos. Je
moet hem bij je in de buurt zien te krij
gen, binnen handbereik. Leid hem af,
maak nerveuze bewegingen, en dan
bwam - actie."
Het overrompelende karakter is de
kracht van krav maga, zegt Van Vel
zen. „Niet terugdeinzen of aarzelen,
maar meteen in de tegenaanval, er bo
venop."
Van Velzen heeft zijn technieken - hij
bezit ook een zwarte band jiu jitsu -
eenmaal op straat toegepast. In Sche-
veningen, toen hij met zijn vriendin
naar huis fietste en hij door drie jon
gens werd aangevallen. De eerste
kreeg een trap op zijn plexus Solaris,
de tweede - die naar zijn binnenzak
greep - werd met een paar klappen ge
vloerd, de derde vluchtte. Van Velzen,
droogjes: „Als je aangevallen wordt
kun je geen half werk leveren."
Getto's
Zo heeft Lichtenfeld het bedoeld.
Hurt or get hurt. Met die instelling
overleefde hij het geweld in de joodse
getto's van Tsjechoslowakije, in de ja
ren twintig en dertig van de twintig
ste eeuw, toen het ergste nog moest ko
men. Hij was worstelkampioen en ge-
wichtheffer, maar had daar op straat
weinig baat bij. Voor hij een verwur
ging kon inzetten had hij een knuppel
in zijn nek. Worstelen, werd hem al
Wat is de beste vechtsport voor op straat?
Daarover worden intensieve discussies
gevoerd op internet. Thai-boksen, jiu-jitsu,
kung-fu en bovenal krav maga worden vaak ge
noemd, judo nooit. Andere meer of minder exoti
sche vechtsporten die worden genoemd zijn to-
miki aikido, kickboksen, eskrima, aiki-jitsu en
wing chun. Vergelijkbaar met krav maga zijn
systema (een techniek die is ontwikkeld voor de
Spetnaz, Russische speciale eenheden) en US
Navy seal-training. Wat die drie 'sporten' ge
meen hebben is dat de beoefenaar wordt klaar
gestoomd - sneller dan bij welke 'oude'
vechtsport dan ook - voor plotselinge bedreigen
de situaties op straat. Bij krav maga zijn wils
kracht en techniek belangrijker dan conditie en
spierkracht; een beoefenaar van twintig jaar is
niet per se beter dan iemand van veertig.
Hoeveel Nederlanders krav maga beoefenen is
onbekend - er is geen centraal registratiepunt.
Wel worden de technieken in een groeiend aan
tal sportscholen onderwezen.
Ook Jennifer Lopez doet het
foto Christophe Simon/AFP
