Oorzaak rioolbreuk nog raadsel
PZC
xven achter een masker
Geen lijden zo zwaar of
het kan worden doorstaan
leen gevaar voor
e volksgezondheid
200 km riool komt nu
uit op Westerschelde
Film by the Sea wil
af van overlap met
Nazomer Festival
Presentatie Film by the Sea brengt boek
Christine Otten in beeld voor verfilming
19
Waterschap heeft geen andere keuze dan lozen vuil water in watergang
zaterdag 17 september 2005
plma Osman
PDELBURG - Het blijft voor-
rrissen naar de oorzaak
[let tot twee keer toe scheu-
,ran de nieuwe Middelburg-
rioolpersleiding die deze
ti in gebruik werd genomen.
33 kilometer lange buis is
Jegd in opdracht van de ge-
fBte Middelburg, maar was
mict overgedragen door aan-
KrCombinatie Infra Mortie-
(!«n samenwerkingsverband
,B.W1 Wegen en Heijmans).
De glasvezelversterkte kunstof
buis is voordat hij dinsdag in
gebruik werd genomen, ge
test. „Hij was toen in orde",
zegt P. van Beers, bedrijfsleider
van BAM Wegen bv. De leiding
is volgens de aannemer enige
tijd operationeel geweest, voor
dat woensdagochtend het lek
werd ontdekt. Het weghalen
van de damwand, die nodig was
voor de aanleg, kan een mogelij
ke oorzaak zijn. Van Beers sluit
dat niet uit. Net zo min als ande
re factoren, zoals de slappe, we-
DDELBURG - In en rond
lèlburg is geen sprake van
raar voor de volksgezond-
1, Volgens verpleegkundige
Ktieziekten A. Blauwhof van
GGD Zeeland kunnen men-
i alleen ziek worden als ze
■Ie hoeveelheden van het in
ffesterschelde geloosde riool-
opdrinken. „Dat doet nie-
isd."
ontlastingsresten in het riool-
bevatten verschillende
uien van de coli-bacterie. De
«te daarvan zijn 'onschuldi-
iarmbewoners', aldus Blauw-
Het zoute water van de Wes-
doodt deze bacterie
il. „Het zou iets anders zijn
je het rioolwater in het Veer-
Meer mikt", zegt Blauwhof,
«beschouwt de Westerschelde
de enige mogelijke zwem-
De watergangen die nu als
i riool fungeren, zijn piek
waar anders ook nooit ie-
jdin duikt. „Dat is helemaal
S zwemwater."
als iemand per ongeluk in
vervuilde water zou vallen
a aantal slokken binnen-
|t, is de kans dat hij ziek
niet heel groot, schat
imvhof. „Kleine kinderen,
ügplussers en mensen met
immuunstoornis lopen dan
enig risico. De meeste mensen
zullen helemaal geen klachten
krijgen."
Diarree en eventueel misselijk
heid kunnen het gevolg zijn.
Blauwhof: „In geval van diarree
is het een kwestie de zout- en
suikerhuishouding weer op orde
te krijgen. Een behandeling is
niet nodig."
Via de huid kan de coli-bacterie
het lichaam niet binnendringen.
„Wel voor het eten de handen
wassen", adviseert Blauwhof.
Overdreven
G. Wessel, regionaal geneeskun
dig functionaris belast met de
ongevallen- en rampenbestrij
ding Zeeland, noemt de geno
men maatregelen niet buitenspo
rig. In totaal zijn 200 waarschu
wingsborden geplaatst bij open
water. „Het lijkt een beetje over
dreven, maar ik vind het goed
wat het waterschap doet. Er
wordt geen enkel risico geno
men. De mensen wordt aangera
den niet te zwemmen en het wa
ter niet aan te raken. Dat geldt
ook voor dieren. Honden zitten
overal met hun snuit in. Het is
nu oppassen geblazen. De men
sen worden er gewoon even. op
gewezen voorzichtig te zijn."
Het Waterschap Zeeuwse Eilan
den heeft gisteren meegedeeld
dat kraanwater gewoon gedron
ken kan worden.
ke ondergrond waarin gewerkt
moest worden en de bovenbelas-
ting van de buis. „Misschien is
het een combinatie van facto
ren." De gemeente en het water
schap Zeeuwse Eilanden vinden
het nog te vroeg om te praten
over de schuldvraag.
Met het lozen van ongezuiverd
water plegen de gemeente Mid
delburg en het waterschap een
strafbaar feit. Het Openbaar
Ministerie is op de hoogte ge
steld. Het was een gezamenlijk
besluit. Volgens burgemeester
K. Schouwenaar is er sprake
van een overmachtsituatie. Ook
dijkgraaf Gosselaar is van me
ning dat er niets anders op zat:
„Als je het niet doet, krijg je
overstorten in stedelijk gebied.
Dat is nog kwalijker."
Overschakelen op de oude ver
binding was geen optie. Delen
daarvan zijn gebruikt voor de
nieuwe leiding. Het rioolstelsel
voor een tweede keer dichtzet-
ten kon evenmin. Gosselaar: „Er
was geen bergingscapaciteit
meer. Het rioolstelsel zat vol."
Door aan de Elektraweg een
pomp met een capaciteit van
30.000 liter per minuut in te zet
ten is het riool gisteren leegge
pompt. De hoeveelheid water
die geloosd wordt, is volgens de
dijkgraaf beperkt. „Als het niet
gaat regenen, zetten we deze
pomp uit." Hij hoopt dat er zo
snel mogelijk een eind aan de lo
zingen komt. „Het huishoude
lijk afvalwater door een open
riool sturen, is iets wat we al
veertig jaar niet meer willen in
Nederland."
Naast de lozingen, was er giste
ren bij gemeente en waterschap
bezorgdheid over stank en een
mogelijk risico voor de volksge
zondheid. De kans op gezond
heidsproblemen is gering. Toch
vond de dijkgraaf het achteraf
niet overdreven om te waarschu
wen. „Stel er gaat een hond
zwemmen en die krijgt braaknei
gingen. Om maar niet te spre
ken van een kind dat in een vij
ver speelt en huidirritatie krijgt.
Dat willen we vooi'komen."
Daar komt volgens hem nog bij
dat niemand eraan gewend is
dat er rioolwater door de water
gangen stroomt.
Stank bleef uit, mede dankzij de
gunstige weersomstandigheden.
Volgens de provinciale milieu
dienst die metingen heeft ver
richt, was er van tijd tot tijd een
geur van 'modder' te ruiken.
De watergangen waarin het
rioolwater stroomt, zijn bruin
en troebel geworden. Vissen hap
ten gisteren naar adem en leg
den het loodje. Van de flora en
fauna zijn zij het meest kwets
baar voor de zuurstofloosheid
die in het water optreedt. „Het
dierenleven krijgt forse klap"
zegt N. Oskam van de provincie.
„Als je een golf rioolwater in
een sloot van niet al te grote om
vang krijgt, gaan alle organis
men die zuurstof nodig hebben,
dood."
Medewerkers van het water
schap en de gemeente proberen
nog zo veel mogelijk vissen te
redden. Vandaag en morgen wor
den weer vijvers en sloten nage
lopen. Gisteren werden vijftig le
vende en een paar honderd dode
vissen uit het water gehaald.
Vlissingen
traject ongezuiverde lozing
aanvoerpolderwater
Aan de Elektraweg wordt een installatie geïnstalleerd die het riool leegpompt.
foto Ruben Oreel
Via verschillende watergangen wordt het rioolwater ongezuiverd
naar de Westerschelde geleid. Bij het kruisen van de A58 wordt uit
een andere watergang schoon polderwater bij het rioolwater ge
pompt om het vuil te verdunnen en te voorkomen dat rioolslib door
een te lage stroomsnelheid de kans krijgt in de watergang te bezin
ken.
aanleggen bij de Mortiere. Aan
gezien dat gebeurde op een ver
zamelpunt waar de riolering
richting Ritthem gaat, wordt nu
al het afvalwater van Middel
burg via een open riool naar de
Westerschelde geleid.
Om te voorkomen dat bij hevige
regenval de straten onder water
komen te staan, kent het riole
ringsstelsel een groot aantal
overstorten. Dat zijn sloten en
watergangen waarop het over
tollige water wordt geloosd. Om
dat het grootste gedeelte van
het Middelburgse riool nog
steeds zowel afvalwater als re
genwater transporteert, bete
kent dit dat bij zware regenval
het oppervlaktewater wordt ver
vuild. Dit verklaart waarom
niet alleen waarschuwingsbor
den worden geplaatst bij het tij
delijke open riool tussen Middel
burg en de Westerschelde, maar
ook bij overstorten in Middel
burg. Gemeente en waterschap
duimen dat het de komende da
gen niet te hard gaat regenen.
De gemeente streeft ernaar af
valwater en regenwater geschei
den af te voeren, zodat het op
pervlaktewater schoner blijft.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het is niet
iets wat veel mensen geregeld
bezighoudt. Hoe werkt een riole
ringsstelsel? Totdat het misgaat,
zoals in Middelburg.
Onder de grond van de gemeen
te Middelburg ligt ruim 192 kilo
meter gemengd riool. Daarin
wordt zowel afvalwater - van
toilet, douche, afwas en wasma
chine - als regenwater afge
voerd. Daarnaast ligt er ook nog
60 kilometer aan hemelwaterrio
len en persleidingen.
De gemeente is verdeeld in 20
rioleringsgebieden, omgeven
door sloten en watergangen.
Met behulp van 32 gemalen
wordt het rioolwater van het
ene naar het andere rioolgebied
gepompt. De gemalen staan met
elkaar in verbinding door bijna
10 kilometer aan persleidingen.
Uiteindelijk wordt het meeste
rioolwater van de gemeente Mid
delburg naar de waterzuivering
in Ritthem gepompt.
Afgelopen week scheurde tot
twee keer toe de nieuwe perslei
ding die de gemeente heeft laten
kunst
InnSzabó: „De samenleving dwingt ons bijna om toneel te spelen." foto Lex de Meester
ie Sea eert vandaag de
marde Hongaarse regisseur
M Szflbo' met een oeuvre-
De filmmaker houdt te-
tm lezing en zijn jongste
te, Being Julia, ivordt
toond. Het camerawerk is, al
®laar en dag bij Szabó, van
fóKolfai. Hij regisseerde on-
jszyn eerste eigen film, Fate
die in Vlissingen meedoet
|Rolf Bosboom
ISSINGEN - Istvan Szabó is
'eg gelauwerd om nog
ip onder de indruk te raken
de Life Time Achievement
ÏJ'ddie hem vandaag in Vlis-
Wcn deel valt. „Het is leuk
Z01ets Ie krijgen, maar ik
P vooral dat door de aan
boorde prijs mensen mijn
Aanzien."
die thuis in Boedapest
meer een Oscar op het
■^heeft staan (voor Mephi-
iinffl; arr*veerde gistermid-
"■singen. Een vriendelij-
smende man, die ech-
wernig trek lijkt te hebben
Jivoerig te praten over zijn
antwoorden zijn
^gemeten bijna.
•oeuvre van de inmiddels
ui, - is imposant,
.plw Mephis to veelgepre-
Confidence, Ha-
Colonel Redl en Sweet
rnr Böbe. Ze waren de
L|P®n Week samen met nog
tltels opnieuw te zien in
Vlissingen, in het kader van de
retrospectief die Film by the
Sea aan het wijdt.
Vandaag wordt ook zijn jongste
film vertoond, Being Juliageba
seerd op Theatre van W. Somer
set Maugham. „Producer Robert
Lantos kwam met het idee naar
me toe. Ik vond het een erg mooi
boek." Ronald Harwood, die een
Oscar won voor zijn scenario
van The pianist (2002) van Ro
man Polanski, bewerkte Thea
tre tot het script van Being
Julia.
De film gaat over een gevierde
actrice, Julia Lambert (een rol
die Annette Bening een Os
car-nominatie opleverde), die
een vrij huwelijk heeft met Mi
chael (Jeremy Irons). 'We leven
gescheiden levens. Daarom zijn
we zo gelukkig getrouwd', zegt
zij ironisch. Ze krijgt een ver
houding met de jonge Tom
(Shaun Evans), die via haar de
aankomende actrice Avice (Lu
cy Punch) een hoofdrol bezorgt.
Julia lijkt zich te schikken in
een bijrol, maar neemt op thea
trale wijze wraak.
Szabó staat vooral bekend van
wege de sociale en politieke la
ding van zijn films. Die lijkt in
Being Julia geheel afwezig.
„Maar het verhaal speelt zich af
in Londen in 1938, het jaar
waarin Hitier zich het opperbe
vel van de Duitse strijdkrachten
toeëigende. Een jaar later viel
hij Polen binnen."
Het ware leven, het politieke kli
maat in het Europa van toen,
wordt in de film bewust op af-
stand gehouden. De hoofdperso
nen, met name Julia, leven op
het podium. 'Het theater is de
emge werkelijkheid. De echte
wereld bestaat niet', wordt in
het begin geroepen. Het gaat
zelfs zo ver dat haar zoon ver
moedt dat zijn moeder altijd,
ook buiten het theater, acteert.
'Volgens mij besta je niet echt.'
Het is de boodschap van Somer
set Maughams boek en de kern
van de film en eigenlijk van
Szabó's hele oeuvre: de geringe
mogelijkheid om jezelf te zijn.
„De samenleving dwingt ons
bijna om toneel te spelen, om te
leven achter een masker. Dat zie
ik overal gebeuren. Je moet een
rol spelen, acteren, je eigen ik
verbergen en anderen behagen
om te worden geaccepteerd.
Szabó is bezig met de opname
van een nieuwe film, deze keer
weer helemaal Hongaars: Relati
ves, gebaseerd op een roman
van Zsigmond Móricz. Opnieuw
werkt hij daarbij samen met ca
meraman Lajos Koltai. „Hij is
erg belangrijk voor mij. Zijn
shots, zijn licht, zijn schaduwen
zorgen voor de kracht van mijn
films."
Istvan Szabó houdt vanmiddag om
16.00 uur de Cinema Literair-le-
zing. Een half uur later krijgt hij
de Life Time Achievement Award
uitgereikt. Being Julia wordt van
daag om 14.00 uur en morgen om
16.00 uur vertoond tijdens Film by
the Sea, CineCity, Vlissingen. Ver
der zijn daar van Szabó nog Mephi-
sto (vandaag, 11.15 uur) en Sunshi
ne morgen11.30 uur) te zien.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Regisseur Lajos
Koltai zou samen met Istvan
Szabó dit jaar tot de belangrijk
ste gasten van Film by the Sea
behoren. Hij landde weliswaar
na een bezoek aan het filmfesti
val in Toronto gisterochtend
vroeg op Schiphol, trof daar
naar eigen zeggen niemand aan
en besloot toen maar direct door
te reizen naar Boedapest, naar
huis.
Dat betekende gisteren improvi
seren voor de organisatie van
het festival. Ook heeft de door
start van de Hongaarse filmma
ker als gevolg dat als zijn film
Fateless vanmiddag de prijs van
het festival wint, de maker er
van die niet in ontvangst kan ne
men.
Dat zou juist zo'n mooi scenario
zijn geweest, want al is Fateless
misschien niet de allerbeste van
de negen literatuurverfilmingen
die strijden om de prijs, het is
Scene uit Fateless, met hoofdrolspeler Marcell Nagy.
ongetwijfeld de belangrijkste.
Het is een grote, grootse film, ge
baseerd op het boek Sorsta-
lansag Onbepaald door het lot)
van de Hongaarse schrijver Im-
re Kertész, Nobelprijs-winnaar
in 2002.
Kertész overleefde de jodenver
volging, een thema dat steeds
bij hem terugkeert. De hoofd
persoon in Fateless, waarvoor
de auteur zelf het script schreef,
is de veertienjarige joodse jon
gen Gyurka (Marcell Nagy),
wiens vader wordt opgeroe
pen voor dwangarbeid. Zelf
wordt hij, op weg naar zijn
werk, samen met anderen die
een gele ster dragen, uit de bus
geplukt en uiteindelijk afge
voerd naar Auschwitz en later
naar Buchenwald. Daar ver
blijft hij in blok vijf onder helse
omstandigheden, die hij stoï
cijns ondergaat.
Voor Koltai (1946), al ruim 25
jaar verantwoordelijk voor het
camerawerk bij Istvan Szabó, is
Fateless zijn eerste grote produc
tie als regisseur. Vooral in Hon
garije heeft de film opmerkelijk
veel bezoekers getrokken. Ook
daarbuiten is de aandacht
groot.
Koltai schetst een uiterst be
klemmend beeld, zonder de gru
welen in detail te tonen. Het ca
merawerk is prachtig, waarbij
de kleuren variëren naarmate
het verhaal zich ontwikkelt, tot
vrijwel zwart-wit in de donker
ste scènes. De mooi gedoseerde
muziek is van Ennio Momcone.
Ook al wordt de vergelijking
met Schindler's list vaak ge
maakt, Fateless is niet zomaar
een film over de holocaust. Het
is vooral een film over hoe ie
mand zich gedraagt onder de
zwaarste, mensonterende om
standigheden, welke die ook
zijn.
Als Gyuarka het concentratie
kamp weet te overleven, merkt
hij hoe gemengd zijn gevoelens
zijn. De mensen in Boedapest
willen de helse verhalen horen,
maar hij herinnert zich vooral
ook het gemeenschapsgevoel in
het kamp, zelfs een soort van ge
luk op het moment dat 's avonds
het schamele rantsoen van wor
telsoep en brood werd uitge
deeld.
„De hel bestaat niet, maar de
kampen wel", stelt hij vast.
Geen lijden zo zwaar of het kan
worden doorstaan. „Het geluk
loert op mij." Daarmee is Fate
less uiteindelijk een positieve
film, gedrenkt in een wrang
soort optimisme.
Film: 'Fateless' van Lajos Koltai,
vandaag om 11.15 uur te zien tij
dens Film by the Sea, CineCity,
Vlissingen.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Film by the Sea
overweegt volgend jaar een
week op te schuiven, om concur
rentie met het Zeeland Nazomer
Festival te voorkomen. Nu over
lappen de evenementen elkaar
een weekeinde. „Ik denk dat het
ons nu publiek kost", zegt Leo
Hannewijk, directeur van het
Vlissingse filmfestival. „Daar
om wil ik eens samen met het be
stuur goed kijken hoe we dat
kunnen voorkomen."
Hij constateert dat het festival
dit jaar wat publieke belangstel
ling betreft enigszins moeizaam
op gang kwam. Dat is volgens
hem vooral het gevolg van het
Zeeland Nazomer Festival, dat
net een succesvolle editie achter
de rug heeft. Aangezien de doel
groep van beide evenementen
deels samenvalt, bespeurde Han
newijk aanvankelijk een zekere
vermoeidheid bij een deel van
zijn potentiële publiek.
Het opschuiven van het filmfes
tival zou de eenvoudigste oplos
sing zijn. Meer samenwerking
ziet hij op termijn ook als een al
ternatief. „We zouden kunnen
kijken of we samen wat kunnen
produceren: iets wat past bij het
Nazomerfestival, maar ook met
film te maken heeft."
Zoiets is echter, verwacht hij,
pas over enkele jaren te verwe
zenlijken.
Ondanks de overlap met het Na
zomerfestival stevent het film
festival, dat morgen zijn laatste
dag beleeft, op een recordaantal
bezoekers af. „Als het dit week
einde meezit, halen we de
35.000", voorspelt Hannewijk.
Vorig jaar zat het filmfestijn ex
clusief Scheveningen (toen nog
de tweede locatie) op 27.500 be
zoekers.
De stijging is vooral toe te schrij
ven aan de uitbreiding van het
educatieprogramma. Dankzij fi
nanciële steun van energiebe
drijf Delta konden veel scholen
het festival bezoeken. Gisteren
werd Jordi Govaert uit Hein-
kenszand als 15.000e leerling
onthaald. Hij kreeg een fiets.
Meer jongeren
Hannewijk bespeurt tevreden
heid over de kwaliteit van het
programma dit jaar. Ook merkt
hij een groeiende belangstelling
van jongeren. „Je ziet dat ons
publiek steeds meer verbreedt."
Minder te spreken is hij over de
aandacht van media buiten Zee
land voor het festival. „We heb
ben helaas 0,0 procent budget
om dat te verbeteren."
Moi-gen worden veel films van
het festival nog een keer ver
toond, in totaal 45 voorstellin
gen.
Publiekstrekkers de afgelopen
dagen waren onder meer Shoo
ting dogs, Crash, Wallace Gro-
mit en Pride Prejudice.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Het boek De laatste dich
ters van Christine Otten. die deze week tij
dens Film by the Sea in Vlissingen drie talk
shows presenteerde, wordt mogelijk ver
filmd. Leo Hannewijk, directeur van het fes
tival, onderzoekt momenteel de mogelijkhe
den.
De veelgeprezen en op feiten gebaseerde ro
man, recent nog genomineerd voor de Libiris
Literatuurprijs, gaat over The Last Poets.
Deze groep zwarte Amerikaanse dichters
geldt als de voorloper van de hiphop.
Hannewijk liep al langer rond met de over
tuiging dat het boek vraagt om een verfil
ming. Dat idee werd deze week tijdens het
filmfestival bevestigd door divers filmma
kers die daar rondliepen, zoals Karim
Traïdia. Het plan is daardoor in een stroom
versnelling beland.
Een van de belangstellende regisseurs voor
de verfilming is Sonia Herman Dolz. Zij
maakte eerder, ook al op initiatief van Han
newijk, de documentaire Lagrimas negras
over de Cubaanse muziekgroep La Vieja Tro-
va Santiaguera. „We willen nu heel snel tot
afspraken komen", zegt Hannewijk. „We ho
pen volgend jaar maart tijdens de boeken
week, die als thema film en muziek heeft,
uitsluitsel te kunnen geven."
Mede om niet alleen afhankelijk te zijn van
het moeizame subsidiebeleid in eigen land,
is het streven er een Nederlands-Ameiikaan-
se productie van te maken. Om die reden
wordt gehoopt dat er snel een Engelse verta
ling van het boek verschijnt. Daaraan wordt
wel gewerkt, maar een uitgever is nog niet
gevonden.
Otten zelf, zelf filmfanaat, is enthousiast
over het idee van een verfilming. „Als ik er
aan denk, word ik al helemaal warm. Ik kan
me voorstellen dat met een goede cast het
heel erg mooi kan worden. Er is weliswaar
al een film over The Last Poets, maar dat is
echt een documentaire, die puur informatief
