Aanwas dankzij Srebrenica
In vrijheid leven en sterven
PZC
Boek vergeten en film kijken
17
ELICHT
BNMO
Spoorwegovergangen dicht
Dokbrug vanochtend afgesloten
Beschonken man rijdt in sloot
Roofoverval in Middelburg
Boete voor rapen van kokkels
kunst
Zuidelijke leden
Derde Kamer
Mj filmtalkshow
'T7t
J:£pi
dinsdag 13 september 2005
Inwoner Axel
krijgt celstraf
voor handel in
softdrugs
MIDDELBURG Een 41-jarige
■„„ervan Axel bleef gisteren
Middelburg bij het standpunt
jds |t maken te Hebben met
w dealen in softdrugs.
Politierechter F. van He-
«rt-Meeuwis vond echter
bewezen dat de verdachte 20
aniari dit jaar in Axel vanuit
M drugspand aan de Gentse-
mrtstraat hennep heeft ver-
hrhl.
jt politierechter veroordeelde
i Axelaar tot 40 dagen gevan-
1 «straf. waarvan 25 dagen
Jonraardelijk. De vijftien da-
pcel heeft hij al in voorarrest
jtgezeten.
li de inval op 20 januari trof
d> politie 158 gram hennep en
ij gram hasjiesj aan. De ver-
ïthte achter de bar heb-
3H gestaan en volgens getuigen
Htdrugs hebben verkocht.
0 zei hij hierover: „Ik was
aar bezig met een verbouwing
nn het pand. De eigenaar was
1 pen naar de snackbar ernaast
jjgn de politie binnenviel."
Hij was op de hoogte van de soft-
drugshandel, maar tilde daar
lief zo zwaar aan. „In Terneu-
I zen zijn er mensen die er miljo-
ij air van worden", was zijn reac-
Observaties
De politie hield het drugspand
al langer in de gaten. „Uit de
observaties bleek dat er veel
üanten kwamen. De handel
A goreert". merkte officier van
itie L. Boogert op. Hij eiste
240 uur werkstraf en een maand
Toorwaardelijke gevangenis-
straf
Op het strafblad van de verdach-
te strafblad prijkt een eerdere
sü veroordeling voor dealen in soft-
kugs.
Raadsman H. Goedegebure
meende dat het signalement, be-
Ireven door getuigen, niet
- overeenkwam met zijn cliënt,
lij vroeg om vrijspraak. Zover
|ing de politierechter niet. Wel
stelde ze vast dat niet alles kon
worden bewezen. „Maar 't
stinkt wel. U zou beter moeten
weten."
door Emile Calon
Het leven van dienstplichtig militair
Ferdy van Giezen veranderde op
slag op 21 augustus 1962. Die dag raak
te de nu 65-jarige Middelburger zwaar
gewond bij een ongeval in de nabijheid
van Lochem. Na een verblijf van bijna
een jaar in verschillende ziekenhuizen
kwam hij in een revalidatiecentrum in
Doom terecht. Daar hoorde hij voor het
eerst van Bond van Nederlandse Mili
taire Oorlogs- en Dienstslachtoffers
(BNMO), de organisatie die opkomt
voor mensen die op de een of andere ma
nier beschadigd raken tijdens militaire
dienst.
De Zeeuwse afdeling van de BNMO telt
280 leden terwijl landelijk bijna zeven
duizend mensen lid zijn van de organisa
tie. Het merendeel van hen is flink op
leeftijd. Ze raakten op de een of andere
manier gewond tijdens de Tweede We
reldoorlog, de Korea-oorlog of de strijd
tegen de Indonesische vrijheidsstrij
ders.
Srebrenica-gangers zouden er volgens vice-voorzitter F. van Giezen van de BNMO goed aan doen zich aan te sluiten bij de
organisatie. foto Roland de Jong/GPD
Het oudste Zeeuwse lid is geboren in
1910. Er zijn echter ook tal van jongere
mannen en vrouwen aangesloten bij de
Bond. Secretaris Rob Voet (65) uit Goes
bladert door zijn archief en somt wat
namen op van leden die nu rond de der
tig zijn. Die hebben vooral gediend in
Srebrenica. De jongste van hen is 27.
Vice-voorzitter Van Giezen is ervan
overtuigd dat heel wat meer Srebreni
ca-gangers er goed aan doen zich aan te
sluiten bij de BNMO. „Omdat toch een
aantal van hen problemen heeft." Niet
als gevolg van schotwonden, maar om
dat ze psychisch in de knoei zitten, al
dus de Middelburger. Binnen de BNMO
kunnen ze met lotgenoten praten. Dat
werkt volgens Van Giezen vele malen
beter dan een sessie met een psycho.-
loog.
Naast het organiseren van bijeenkom
sten voor lotgenoten heeft de BNMO tal
van deskundigen in dienst, van maat
schappelijk werkers en medisch specia
listen tot juristen.
Van Giezen benadrukt dat lang niet alle
leden veteranen zijn. Het gaat immers
om mensen die tijdens hun militaire
diensttijd blijvend letsel hebben opgelo
pen. Voet bijvoorbeeld is gedeeltelijk
doof. Tijdens een oefening met handgra
naten ontplofte een projectiel te dicht
bij hem.
De BNMO heeft haar reputatie niet erg
mee, zo erkennen de beide Zeeuwse
voormannen van de afdeling. Vooral
jongere militairen zien de organisatie
toch vooral als een soort huisbond voor
--Bronbeek, het tehuis voor oud-Knilmili-
tairen. Daarnaast heeft de organisatie
de pech dat ze niet al te veel reclame
mag maken. Want hoe meer leden, hoe
meer uitkeringen, hoe minder straalja
gers en tanks Defensie kan kopen, aldus
de vice-voorzitter. Om die reden ziet De
fensie niet graag dat de BNMO publie
kelijk aan de weg timmert. Dat bete
kent volgens de beide mannen dat er
nog altijd mensen rondlopen die feite
lijk in aanmerking komen voor onder
steuning, maar daar geen weet van heb
ben. Ze werd niet zo lang geleden nog
een man van 74 lid van de bond, terwijl
hij al vele tientallen jaren kampte met
de gevolgen van een ongeval.
Invalide
Elk lid van de bond moet door een onge
val in militaire dienst voor minimaal
tien procent invalide zijn. Als dat offici
eel is vastgesteld keert Defensie een uit
kering uit. Een vetpot is dat echter in
het geheel niet. Wie voor honderd pro-
cent is afgekeurd, afhankelijk is van
een uitkering van Defensie, heeft het al
lerminst breed, aldus de beide bestuurs
leden. Het komt volgens Van Giezen ge
regeld voor dat potentiële leden door
mensen van zijn organisatie worden op
gespoord. Als voorbeeld vertelt hij het
verhaal van een Terneuzenaar. Die man
was als dienstplichtig militair actief ge
weest in Nieuw-Guinea. Zijn ervarin
gen aldaar opgedaan, tekenden de rest
van zijn leven. „Hij sukkelde echt", al
dus de secretaris. Nadat hij was toege
treden tot de BNMO kreeg hij het ad
vies naar Doorn te gaan, naar het na-
zorg- en wooncentrum. Daar knapte hij
dusdanig op dat hij als het ware een
nieuw leven is begonnen. „Hij gaat nu
weer met zijn vrouw op vakantie."
Volgens de beide bestuursleden staat de
BNMO voor een uitdaging de organisa
tie te vernieuwen. De oude generatie ve
teranen maakt immers langzaamaan
plaats voor een nieuwe lichting vetera
nen van vredesmissies, zoals Libanon,
Afghanistan en Irak. Deze (ex-)militai-
ren kunnen volgens Van Giezen ernsti
ge psychische klachten hebben die veel
al onzichtbaar zijn voor allerlei ande
ren. Volgens hem staat de bond voor de
uitdaging om samen met het veteranen-
instituut ook hen van dienst te zijn.
De BNMO bestaat dit jaar zestig jaar.
Om die reden wordt vrijdag 16 septem
ber vanaf 10.00 uur in Huys ter Schelde
in Koudekerke een lustrumbijeenkomst
gehouden.
MIDDELBURG - In september en oktober zijn door werk
zaamheden een aantal spoorwegovergangen tussen Goes
en Middelburg in de weekeinden afgesloten voor al het
verkeer. De overweg bij de Van Cittersweg in Arnemui-
den is drie keer afgesloten: van half twaalf op vrijdaga
vond 23 september tot zaterdag half vier 's ochtends, van
half twaalf op vrijdagavond 7 oktober tot maandag
ochtend half zes en op zaterdag 22 oktober van negen uur
's ochtends tot één uur 's middags. De overweg bij de
Noordkrayertseweg in Lewedorp is dicht op zondag 25
september van twaalf tot vijf uur 's middags en van kwart
voor elf op vrijdagavond zeven oktober tot negen uur 's
avonds de volgende dag. De overweg bij de Doeleweg in
Arnemuiden is van vrijdag 21 oktober om kwart voor elf
's avonds tot zaterdagavond elf uur dicht.
MIDDELBURG - De Dokbrug in Middelburg is deze och
tend afgesloten voor verkeer. De brug, tussen de Kinder
dijk en de Maisbaai, staat in verband met reparaties een
paar uur open. Door de hevige regenbuien van afgelopen
zaterdag is de bestrating bij de landhoofden van de brug
verzakt. De gemeente verwacht dat de reparatie binnen
een paar uur klaar is. De afsluiting begint om half acht.
SEROOSKERKE (S) - Een 43-jarige man uit Schiedam is
gisterochtend op de N57 bij het Schouwse Serooskerke
met zijn auto in de sloot beland. Hij raakte in een bocht
de macht over het stuur kwijt en reed de weg af. De man
kon op eigen kracht de auto verlaten en bleef verder onge
deerd. Van de bestuurder werd door de politie een blaas-
test afgenomen. Daaruit bleek dat hij onder invloed van
alcohol verkeerde. De man kreeg een rijverbod van twee
uur en een proces-verbaal. De auto moest worden wegge-
takeld.
MIDDELBURG - In de Lange Noordstraat in Middelburg
is in de nacht van zondag op maandag rond half twee een
35-jarige Middelburger bedreigd met een vuurwapen. De
man liep door de Lange Noordstraat, toen hij merkte dat
er iemand achter hem liep. Hij werd aangesproken en
toen hij zich omdraaide zag hij dat er een vuurwapen (of
een daarop lijkend voorwerp) op hem gericht werd. De be
lager vroeg om geld. De Middelburger gaf wat kleingeld
en werd toen met rust gelaten. De dief is ongeveer 21 jaar,
had een kaal hoofd en droeg een spijkerbroek met
T-shirt.
MIDDELBURG - Op de slikken van Oude Tonge zijn gis
teren twee personen gesnapt bij het illegaal rapen van
kokkels. Per persoon mag hooguit 10 kilo geraapt wor
den. Dat staat in de natuurbeschermingswet en is inge
voerd ter bescherming van wadlopers, die kokkels in de
winter eten. De twee rapers hadden respectievelijk 40 en
50 kilo. De opsporingsambtenaar van de provincie en een
medewerker van staatsbosbeheer hebben de buit in be
slag genomen. De twee personen wacht een boete.
SUSSINGEN - Het filmfesti
val in Berlijn hadden ze al
voorde prijsuitreiking verla
ten, zodat ze moesten worden
teruggeroepen. Dat hun film
Kamen eKhayelitsha daar
ffas geselecteerd voor de com-
pelitie, was al meer geweest
dan ze hadden durven hopen.
|Het winnen van de Gouden
Beer, de hoofdprijs van het
festival, kwam eerder dit jaar
dan ook als een complete verras-
sing.
)e film is inmiddels ook al in
Cannes te zien geweest en wordt
fï momenteel zowel op het festival
c in Toronto als bij Film by the
Sea in Vlissingen vertoond. Re
gisseur Mark Dornford-May en
oofdrolspeelster Pauline Male-
ane vertrekken vandaag, na
louden Beer-winnaar U-Carmen eKhayelitsha op Film by the Sea
door Rolf Bosboom
nJSSINGEN - Bij de talkshow
die Film by the Sea vanavond
ever Afrika houdt, zijn ook drie
leden van de Derde Kamer aan-
*«ig.
De Derde Kamer is een scha-
«iw-parlement met 150 leden,
tan wie er 120 uit Nederland en
*0 wt ontwikkelingslanden ko-
Jö- de zogeheten Zuidelijke le-
d®Te Kamer doet voorstellien
®n het beleid voor intemationa-
samenwerking te verbeteren,
w Vüssingse Derde-Kamerlid
Klap-van Strien heeft drie
gelijke Kamerleden die tijde-
grnNederland zijn, naar Vlis-
San gehaald. Het gaat om De-
Asiimwe-kangere uit Oegan-
austm Mlinda Rwechungu-
JJt Tanzania en Oble Neya
Burkina Faso.
«1 worden betrokken bij de
«nka-talkshow die begint om
r>w>UUr' naar afl°°P van de
ere»vanboating dogs van
hJj aton~'Tones over de ge-
gf m Rwanda. Onder de
RmiiU^Lr aan gesprek is
^le ambassadeur
Derde Kamer is. De talk-
wordt geleid door Jeltje
¥»fflwenhoven. In CineCity
Jav°nd formatie over het
aduwParlement te krijgen.
een kort bezoek aan Zeeland,
naar Canada.
Dornford-May is een Brit met
een rijke loopbaan als regisseur
in de theaterwereld. In 2000
kreeg hij de uitnodiging om in
Zuid-Afrika een theatergezel
schap op te richten: Dimpho Di
Kopane. Na een intensieve selec
tie, waarbij tweeduizend audi
ties verspreid over het hele land
werden gehouden, bleven de
veertig beste kandidaten over.
Het gezelschap, in samenstel
ling nog vrijwel ongewijzigd,
heeft in korte tijd een flinke re
putatie opgebouwd. „Het was
aanvankelijk de bedoeling dat
ik het drie maanden zou doen",
zegt Dornford-May. „Nu, vijf
jaar later, zit ik er nog steeds."
Dimpho Di Kopane heeft al vier
producties op zijn naam staan.
Een ervan is Carmennaar de be
kende opera van Georges Bizet,
die ook in Londen aansloeg en
momenteel in New York succes
boekt. „Daardoor ontstond bij
mij het idee om een keer de over
stap te maken van theater naar
film. Gelukkig kregen we fond
sen bereid om in het project te
investeren."
Het resultaat, Dornford-Mays
filmdebuut, verschilt ingrijpend
van de podiumversie. Zo heeft
de film helemaal een Zuid-Afri
kaanse setting gekregen, door
deze op te nemen in Khayelits-
ha, een township bij Kaapstad.
In plaats van Engels wordt in de
film in het Xhosa, een van de ve
le Zuid-Afrikaanse talen, ge
sproken en gezongen. „We wil
den het zo realistisch mogelijk
maken. Het Xhosa heeft boven
dien langgerekte klanken. Dat
maakt de taal heel geschikt: om
te zingen."
Sloppenwijk
De film toont het klassieke Car-
men-verhaal in de stoffige hitte
van een hedendaagse sloppen
wijk. Carmen werkt in de film
in een sigarettenfabriek, waar
ze betrokken raakt bij een vecht
partij. De politieman die haar
arresteert, wordt verliefd op
haar en probeert Carmen ver
geefs te veroveren. De muziek is
nog helemaal zoals Bizet die ge
schreven heeft, met af en toe
wat Zuid-Afrikaanse traditione
le liederen bij bijzondere gele
genheden.
Pauline Malefane, medeverant
woordelijk voor het scenario en
de vertaling, speelt Carmen en
zong veel stukken tijdens de op
names live. „Carmen is een erg
interessant karakter. Onze ach
tergronden verschillen niet veel.
Ook ik ben opgegroeid in Khaye-
litsha."
U-Carmen eKhayelitsha is voor
al een film over vrijheid: de vrij
heid om te voelen, te denken en
te zeggen wat je wilt. De Car
men in de film laat zich niet rin
geloren. „In vrijheid ben ik gebo
ren; in vrijheid zal ik sterven",
luidt de sleutelzin. „Ze komt
voor zichzelf op, laat zich door
geen enkele man domineren",
zegt Malefane. „Het wordt haar
dood, maar ze behoudt haar
trots."
Dornford-May en zijn Dimpho
Di Kopane hebben al een twee
de film gereed: Jesus Christ Su
perstar. Malefane speelt deze
keer de Maagd Maria. De film
wordt in de loop van volgend
jaar verwacht.
U-Carmen eKhayelitsha heeft,
evenals bijvoorbeeld de Zu
lu-film Yesterday van Darrell
James Roodt (Oscar-nominatie),
een flinke impuls gegeven aan
de Zuid-Afrikaanse cinema.
„De film is heel veel gedraaid in
de townships zelf", zegt Dorn
ford-May. „Normaal kostte een
bioscoopkaartje in Zuid-Afrika
ongeveer vijf euro, wat voor
veel mensen te duur was. Daar
om hebben wij de prijs verlaagd
naar twee euro. Dat sloeg zo
aan, dat in het hele land de prij
zen zijn gedaald, voor alle films.
Daardoor is een heel nieuw pu
bliek aangeboord."
Film: U-Carmen eKhayelitsha van
Mark Dornford-May, woensdag 14
september (19.15 uur), vrijdag 16
september (16.00 uur) en zondag
18 september (9.30 uur) tijdens
Film by the Sea, CineCity, Vlissin
gen. De film wordt op 22 septem
ber in Nederland uitgebracht.
Film by the Sea-voorzitter Hedy d'Ancona, oud-jurylid Renée Soutendijk en huidig jurylid Karim Traïda (v.l.n.r.) in gesprek.
foto Lex de Meester
Regisseur Mark Dornford-May en hoofdrolspeelster Pauline Malefane wonnen met hun film U-Carmen
eKhayelitsha de Gouden Beer. foto Lex de Meester
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - De juryleden
van Film by the Sea hebben dit
jaar weinig instructies nodig.
Zij beseffen, nog voordat ze aan
hun klus zijn begonnen, dat bij
literaire verfilmingen het boek
niet of nauwelijks ter zake doet.
Of zoals de vaste voorzitter Ri-
nus Ferdinandusse het gister
avond bij de presentatie van de
jury formuleerde: „Boek verge
ten en naar de film kijken!"
Voor het eerst in haar zevenja
rig bestaan wijdde het Vlissing-
se festival een afzonderlijke ope
ningsavond aan de Film Lite
ratuur-competitie. „Dat is nu
eenmaal onze core", verklaarde
Hedy d'Ancona, voorzitter van
het bestuur van Film by the Sea.
„Het festival ontleent zijn
kracht aan de competitie. Die
hebben ze nergens anders. Daar
om willen we dit onderdeel
extra benadrukken." Voor de
opening was een groot aantal
schrijvers, acteurs, filmmakers
en vooral oud-juryleden uitgeno
digd, waarmee de avond min of
meer het karakter van een boe
kenbal kreeg. Onder de aanwezi
gen waren onder anderen Renée
Soutendijk (jurylid in 2000),
Marjan Berk. Marion Bloem
(2001). Ronald Giphart (2003)
en Manon Uphoff (2004).
Als film was gekozen voor de
première van het Britse kos
tuumdrama Pride prejudice
van regisseur Joe Wright, geba
seerd op het gelijknamige boek
van Jane Austen, van wie de af
gelopen jaren meerdere romans
zijn verfilmd. Keira Knightley
speelt Elizabeth Bennet, Mat
thew MacFadyen Mr. Darcy.
Vooraf introduceerde schrijfster
Christine Otten, aangekondigd
als 'de eerste literaire rockdiva',
de zes juryleden van dit jaar.
Naast Ferdinandusse zijn dat de
schrijfsters Mensje van Keulen
en Helga Ruebsamen, acteur Mi-
moun Oaïssa (momenteel te zien
in Het Schnitzelparadijs), schrij
ver en columnist Martin Bril en
regisseur Karim Traïda.
Allemaal benadrukten dat ze de
negen competitiefilms los van
het boek willen beoordelen.
„Het zijn twee totaal verschillen
de dingen", vatte Helga Ruebsa-
men maar meteen samen. „Die
moet je los van elkaar zien."
Martin Bril heeft op de Filmaca
demie gezeten, maar heeft toch
voor het schrijversvak gekozen.
„Als filmmaker duurt het zó
lang voordat je subsidie krijgt.
Anderen bepalen wat goed is en
wat je moet maken. Daar had ik
geen zin in. Als schrijver kan ik
doen wat ik wil."
Denken
Karim Traïda, bekend van De
Poolse bruid, is bezig met zijn
eerste boekverfilming: Eiland-
gasten van Vonne van der Meer.
„Voor mij is het niet zo verschil
lend van de andere film. omdat
ik het scenario niet zelf heb ge
schreven. Voor de scenarioschrij
ver is het wel een heel andere
manier van denken. Je moet be
palen of je het verhaal navertelt
of dat je de essentie neemt en
daar je eigen kwaliteit in stopt."
In geval van Eilandgasten is ge
kozen voor het laatste. „Het is
een veel verkocht boek. De kwali
teit is er dus al. Als scenario
schrijver en regisseur moet je er
voor zorgen dat je met iets an
ders komt."
Traïda heeft bij zijn verfilming
wel contact met de schrijfster.
„Ik wil vooral weten hoe het
boek is ontstaan. Als regisseur
heb ik de fascinatie van de
schrijfster en die van de scena
rioschrijver. Daar maak ik weer
mijn eigen fascinatie van."
De jury gaat vandaag aan de
slag. Per dag bekijken de leden
drie van de negen kandidaten.
Zaterdag wordt de winnaar be
kend.
