Poëzie doet het
ook in beeld
Bij Tempo -Team
over de rode loper
Het is tijd voor Film by the Sea
tempo-team
rrT r*i Rj,-A 3
riLivi d t i ntz ocm
n
Als bank heb je je maatschappelijke verantwoordelijkheden.
Niet alleen nationaal, ook lokaal. Een prettige samenleving begint
nou eenmaal bij u in de straat, om de hoek, in de wijk. Daarom
sponsort de Rabobank ook plaatselijke projecten en initiatieven.
En dat doen we graag. Het is tenslotte ook onze buurt.
Het is tijd voor de Rabobank.
KONINKLIJKE SCHELDE GROEP üd van de DAMEN SHIPYARDS GROUP
Glacisstraat 165
4381 SE Vlissingen
Postbus 555
4380 AN Vlissingon
telefoon 0118 48 50 00
fax 0118 46 50 10
Bent u op zoek naar kwalitatief goed en flexibel
inzetbaar personeel? Wij denken graag met u mee over
de beste personeelsbezetting binnen uw bedrijf.
Wilt u meer weten over onze dienstverlening?
Neem dan telefonisch contact met ons op.
op telefoonnummer 0800-1830 of kijk op
www.tempo-team.nl.
Sea you!
Zo tuef-fó
pl - r —y "r dinsdag 6 september 2005
et was een onderzoek,
een experiment. Is het
mogelijk poëzie op
verantwoorde wijze te verbeel
den in film? Nu het project Ge
dichten uit Zee wordt afgerond,
kan initiatiefnemer Digna Sin-
ke die vraag alleen maar beves
tigend beantwoorden. Volmon
dig zelfs.
Domburg
Zee en land: inspiratiebron voor dichters en filmmakers.
Het idee is ontstaan in het voor
jaar van 2002. Filmmaker en
producent Digna Sinke, afkomstig
uit Zeeland, ontmoette op het film
festival in Rotterdam Leo Hanne-
wijk, festivaldirecteur van Film by
the Sea. Die deed het voorstel kor
te films te maken op basis van
Zeeuwse gedichten. „De aanlei
ding was dat ze in Rotterdam 'Ge
dichten van de straat' hadden ge
daan", zegt Sinke. „Dat was een
wat andere opzet, meer in een
workshopachtige situatie, waarbij
je het oorspronkelijke gedicht echt
niet meer zag."
Sinke en Hannewijk hadden meer
authentieke verfilmingen voor
ogen, met als basis het gedicht, dat
de regisseur op eigen wijze ver
taalt in beelden. „Bij proza wordt
altijd het verhaal centraal gesteld.
Poëzie is juist een combinatie van
vorm en inhoud, waarbij de vorm
heel belangrijk is. Als filmmaker
voel ik me daarmee verwant. De
vraag is of je sfeer, achtergrond,
thematiek van een gedicht kunt
weergeven in een film, met een ze
ker abstractieniveau. In die zin
was het project echt een onder
zoek."
Sinke trad, via haar Studio Nieu
we Gronden, als producent van Ge
dichten uit Zee op. Neerlandicus
Aarnout de Bruyne maakte een se
lectie van ongeveer dertig mogelij
ke gedichten, die is gestuurd naar
een groep regisseurs met veelal een
Zeeuwse achtergrond. Uiteindelijk
heeft dat geleid tot de verfilming
van acht gedichten: 'Aan de Wes-
terschelde' van Hans Warren door
Anne Van de putte, 'Betreft het
Breskens?' van Kees Ouwens door
Ate de Jong, 'Domburg' van Theo
Raats door Jan Wouter van Reijen,
'Frühlingslied' van J.C. van Scha-
gen door Erik de Bruyn (filmtitel:
Lentelied), 'Reimerswaal' van Ger-
rit Achterberg door Clara van
Gooi, 'Stoomgemaal Oosterschel-
de' van Johanna Kruit door Jos de
Putter (filmtitel: Passanten
'Veere' van Hans Groenewegen
door David Lammers en 'Zee' van
J.C. van Schagen door Kees Hin
(filmtitel: Zomerzee).
Alle films zijn klaar. Zomerzee,
Reimerswaal en Veere waren al op
voorgaande edities van Film by
the Sea te zien. Betreft het Bres
kens? (vorige maand al voorver-
toond in Breskens zelf), Domburg,
Lentelied, Aan de Westerschelde
en Passanten gaan dit jaar in pre
mière tijdens het Vlissingse filmfes
tival, waar ook de andere drie wor
den gedraaid.
Westerschelde
Sinke maakt van de acht delen ook
één geheel, dat niet in Vlissingen
maar over enkele weken tijdens
het Nederlandse Filmfestival in
Utrecht zijn primeur beleeft. Er
verschijnt verder een dvd met zo
wel de afzonderlijke films als het
totaal. Het combineren van de bij
dragen was voor Sinke een span
nend moment. „Het zijn volstrekt
verschillende films geworden, met
elk een eigen opbouw en structuur.
Daarbij kun je niet zomaar ingrij
pen. Het enige wat je kunt doen is
zoeken naar de optimale volgor
de." Bij elkaar duren de films 75
minuten. Sinke heeft haar monta
ge, waarbij haast abstracte lucht
opnames van Zeeland als intermez
zi fungeren, voorgelegd aan 'een
paar intimi'. „Die vonden het heel
bijzonder. Je komt geleidelijk in
een soort trance."
De voorbereiding van Gedichten
uit Zee verliep niet zonder tegen
vallers. Zo wilde het Nederlands
Fonds voor de Film het project uit
eindelijk niet als geheel subsidië
ren, maar alleen afzonderlijke
films: drie ZomerzeeReimers
waal en Veere) vielen er in de prij
zen en konden snel worden gereali
seerd, maar de vijf andere niet.
„Die zijn dus noodgedwongen low
budget gemaakt."
De kwaliteit van de films heeft er
uiteindelijk niet onder geleden,
vindt Sinke. Geen van de beoogde
makers is ook afgehaakt. „Zij von
den het heel aantrekkelijk om mee
te doen, omdat ze inhoudelijk ge
zien nergens aan waren gebonden.
Het mocht riskant, vernieuwend
zijn. Dat was voor hen spannend,
want daarmee kom je aan de essen
tie van hun vakgebied. De films
zijn ook zichtbaar met liefde ge
maakt."
De resultaten zijn veelal met recht
bijzonder te noemen. In Reimers
waal, bijvoorbeeld, dansen een
man en een vrouw een noodlottig
duet, zelfs onder water. In Veere
verkent David Lammers de vele
tinten van de nacht. Jos de Putter
maakt in Passanten de kijker deel
genoot van verwaaide gesprekken
in bushokjes.
Onderzoek
Sinke is dan ook meer dan tevre
den. „Neem Anne Van de putte. Ze
komt uit Gent en is relatief onbe
kend. Met Westerschelde is ze mij
lenver boven zichzelf uitgestegen.
Dat geldt eigenlijk ook voor Ate de
Jong, die nog nooit een kleine, per
soonlijke film had gedaan. Voor
hem was het echt een onderzoek.
Betreft het Breskens? gaat hele
maal over zijn eigen leven, over
zijn huwelijk. Zijn dochter speelt
de hoofdrol."
„Erik de Bruyn was enigszins ge
frustreerd omdat hij na Wilde mos
sels geen nieuwe kans heeft gekre
gen. Lentelied heeft echt een enor
me lyriek en is helemaal op acht
millimeter gedraaid. Dat bibbert
een beetje, heeft korrel, maar tege
lijk ook een soort echtheid, iets
spannends. Je krijgt een andere
kwaliteit, een soort Brech aans ef
fect. Je ziet wat je medium is, waar
door je je veel bewuster bent van
de techniek. Dat geeft een dubbel
zinnigheid, waar sommige mensen
helemaal verslingerd aan zijn."
Furore
De drie films die al eerder klaar
waren, maken furore in binnen- én
buitenland. „Zomerzee heeft op
een aantal festivals gedraaid, on
der meer in voormalig Joegosla
vië", zegt Sinke. „Reimerswaal
maakt momenteel een tournee
langs festivals in Amerika en was
genomineerd voor de grote ju
ryprijs tijdens het Dance On Came
ra-festival in New York. Dat is
heel bijzonder. Veere heeft in Rot
terdam de Tiger Cub Award ge
wonnen en daarna onder meer in
Parijs gedraaid."
Ze is niet verbaasd over de interna
tionale belangstelling. „Die had ik
eerlijk gezegd wel verwacht. Dat
heeft ook met de makers te maken,
want dat zijn toch mensen van
naam. Als het dan niveau heeft,
wordt het snel opgepikt. De films
hebben kennelijk voldoende uni
versele waarde en de vormgeving
refereert aan wat er op dit moment
in de avant-garde gebeurt." De
dvd die in voorbereiding is, wordt
voorzien van een tweetalig boekje
en krijgt Engelse ondertiteling van
de gedichten.
Hoe verschillend de acht films ook
zijn, Sinke ziet ze toch als een een
heid. „Poëzie gaat uiteindelijk
over heel grote thema's: leven, lief
de, eenzaamheid, dood. Daar was
ik al achter toen ik de selectie van
de gedichten had gelezen. Nu ik al
le films achter elkaar heb gezien,
is mijn conclusie dat ze bijna alle
maal gaan over verlangen, over
passie, met een zekere melancholi
sche ondertoon, omdat het onder
werp van het verlangen onbereik
baar is. Dat zit in de gedichten en
het zit in de films. Het is hét over
koepelende thema, dat op acht uit
eenlopende manieren wordt ver
beeld."
Rolf Bosboom L
