Zeeland is zeker niet ramppro of
Expositie in tuin, stal en
wagenhuis van Bellas Artes
Nieuwe Muziek kan
volgend jaar met
schone lei beginnen
Als schrijvers muziek
maken met woorden
gaat het pas fonkelen
Verkeershinder door werk aan A58
Sanering terrein gasfabriek
Legionella in Goes' verpleeghuis
Inbraak in Kruiningen
Concert bekende
organist Walther
in Middelburg
dinsdag 6 september 2005
KRUININGEN - Wegens asfalteringswerkzaamheden zul
len verschillende op- en afritten van de A58 deze week tij
delijk worden afgesloten.
Vandaag is dat oprit 33 bij Kruiningen richting Bergen
op Zoom. Tussen 9.00 en 16.00 uur wordt het verkeer om
geleid via de Oude Rijksweg naar oprit 32 bij Waarde.
In de nacht van woensdag op donderdag (7 en 8 septem
ber) wordt oprit 38 bij Arnestein tijdelijk afgesloten. Dat
gebeurt tussen 20.00 en 6.30 uur. Verkeer dat vanuit Mid
delburg naar Bergen op Zoom wil. wordt omgeleid via de
afslag Middelburg. Verkeer uit Nieuw- en Sint-Joosland
kan via Arnemuiden de A58 opdraaien.
Afrit 36 richting Heinkenszand wordt eveneens afgeslo
ten in de nacht van woensdag op donderdag (7 en 8 sep
tember). Automobilisten moeten omrijden via Arnemui
den.
In de nacht van donderdag op vrijdag (8 en 9 september)
wordt afrit 39 bij Middelburg afgesloten. Verkeer wordt
omgeleid via de af- en oprit bij Ritthem.
KRABBENDIJKE - De provincie Zeeland is begonnen
met het saneren van de bodem op de plek van de voormali
ge gasfabriek aan de J.W. Frisostraat in Krabbendijke.
De provincie is, samen met onder meer waterschappen, ge
meenten en nutsbedrijf Delta, al jaren bezig met het sane
ren van vijftien vroegere gasfabrieksterreinen in heel Zee
land. Op de meeste plaatsen heeft de bodemsanering in
middels plaatsgevonden, maar Krabbendijke is nu pas
aan de beurt. Het terrein, waar tot een jaar geleden de fir
ma Kelders dakmaterialen gevestigd was, is vervuild met
cyanide en polycyclische aromatische koolwaterstoffen.
Er wordt ongeveer drie meter grond weggegraven. Daar
komt schoon zand voor in de plaats. De werkzaamheden
duren tot medio december.
GOES - In verpleeghuis Ter Valcke in Goes is vorige
week de legionella-bacterie aangetroffen. Het zou gaan
om de minst schadelijke variant. Er zijn geen bewoners
ziek geworden.
De bacterie werd woensdag ontdekt tijdens een halfjaar
lijkse controle van de leidingen. De bewoners en hun fami
lie zijn meteen ingelicht en een gespecialiseerd bedrijf
heeft monsters genomen. Daaruit bleek dat het om de
minst schadelijke variant gaat. Desondanks hebben de be
woners van het verpleeghuis drie dagen niet kunnen
douchen. Zaterdag zijn op enkele douchekoppen zogehe
ten biofilters aangesloten, zodat elke afdeling weer mini
maal één douche ter beschikking heeft.
De leidingen zijn zaterdag doorgespoeld met heet water
en gisteren zijn opnieuw monsters genomen. De uitslag
daarvan wordt over zeven dagen verwacht. Het water kan
overigens wel gewoon gedronken worden. De legionel
la-bacterie is alleen gevaarlijk als water wordt ver-
sproeid of verneveld, zoals bij douchen het geval is.
KRUININGEN - Onbekenden hebben zondag tussen tien
uur 's ochtends en acht uur 's avonds ingebroken in een
bedrijf aan de Nisseweg in Kruiningen. Ze namen onder
meer airco's en computerapparatuur mee.
fjnnrEmile Calon
Rampen kunnen zich voordoen. Dat
is de conclusie die we moeten trek
ken na de verwoestende orkaan Katri-
na en de gevolgen daarvan, vinden
burgemeester J. Lonink (Terneuzen)
en commissaris van de koningin
W. van Gelder. De beide bestuurders
hebben de afgelopen week met een
mengeling van verbazing en een ge
voel van bevestiging gekeken naar de
beelden uit het rampgebied rondom
New Orleans.
Van Gelder stelt zeer duidelijk dat
geen ramp volgens wetmachtige ba
nen verloopt. Een ramp betekent
chaos, vult Lonink (voorzitter Zeeuws
veiligheidscollege) aan. Om die reden
staan ze niet zo te kijken van de nogal
trage reactie van de Amerikaanse over
heden. In '53 duurde het volgens Van
Gelder ook drie dagen voor de hulpver
lening goed was geregeld.
Dat trage reageren heeft volgens de
commissaris ook met de onderschat
ting van natuurgeweld te maken. Ook
in het hedendaagse Zeeland beseft
lang niet iedereen dat de natuur gewel
dig te keer kan gaan, aldus Van Gel
der. Daarbij verwijst hij naar de
storm die in juni over Zeeland raasde.
Hij wilde destijds de bevolking waar
schuwen dat het zeer stevig zou gaan
waaien. Een aantal burgemeesters
voelde daar echter niets voor. Die wil
den volgens hem geen paniek zaaien.
Veel Zeeuwen denken volgens hem
dat na de Deltawerken Zeeland veilig
is. Hij stelt echter dat het harder kan
stormen dan in '53, dat het water een
hoger peil kan halen dan tijdens de
Ramp. En dat de waterafvoer vanuit
de rivieren massaler kan zijn dan tij
dens die bewuste februaridagen. „In
theorie kunnen die drie factoren sa
menvallen. Het kan dus erger dan in
'53. Veel erger."
Nederlandse huizen moeten drie dagen in het water kunnen doorstaan. Tijdens de Ramp van '53 bleek dat veel huizen eerder instortten, waardoor mensen alsnog
verdronken. In de omgeving van New Orleans staan nu ook huizen al dagen in het water, en het is maar de vraag of ze daar tegen kunnen, foto David J. Phillip/EPA
Het moet Lonink van het hart dat be
langrijke lessen van voorbije calami
teiten vergeten lijken. Zo wordt er
weer volop gebouwd in de uiterwaar
den. Volgens Van Gelder hoeft er niet
eens zo ver gekeken te worden. „Bij
Sint Annaland wordt op zowat het
laagste punt van het eiland Tholën ge
bouwd." Dat is volgens hem vragen
om moeilijkheden.
De commissaris stelt zeer duidelijk
dat de bevolking er niet van uit mag
gaan dat de overheid wel optreedt als
het mis gaat. „In'Nederland was zo'n
paternalistische houding lang gemeen
goed." Door de intensieve contacten
met de Britten, in het kader van een
overkoepelende visie voor rampenbe
strijding, wordt die houding losgela
ten. Van Gelder: „De burger is mede
verantwoordelijk.
Zo vindt hij dat iedereen hoort te we
ten hoe hoog het water, na een door
braak van een dijk, tegen de eigen ge
vel kan staan. Ook is het volgens hem
niet meer dan logisch om onvervangba
re kostbaarheden, zoals familiefoto's
en ander vergankelijke zaken, niet te
bewaren in een kast in de woonkamer
of de kelder maar op te bergen op de
eerste verdieping of hoger.
De commissaris van de koningin heeft
met enige verbazing gezien dat Ameri
kaanse brandweermannen gaten moes
ten slaan in daken om mensen te red
den uit ondergelopen woningen. „Als
je weet dat het waterniveau zo'n peil
kan bereiken. Waarom zat er dan geen
raam in het dak. Waarom hoort zoiets
niet tot de bouwplichten?"
Hij herinnert aan de vele huizen die in
de eerste dagen na de Ramp instort
ten. Met de huidige Nederlandse wo
ningwetten kan dat niet meer omdat
huizen nu drie dagen in het water kun
nen doorstaan.
Ook stelt Van Gelder dat het niet zo
gek is om een zekere water- en voedsel
voorraad te hebben voor het geval de
nood echt aan de man is. Mensen die
daar lacherig over doen, denken vol
gens hem dat de Deltawerken wel
voor eeuwig en altijd alle stormen en
vloeden keren.
Van Gelder wijst ook op de evacuatie
plannen. Lang werd gedacht dat eva
cuatie puur een kwestie was van waar
schuwen en laten rijden. Dat blijkt
echter nogal tegen te vallen. Als bij
Kruiningen de dijken zijn doorgebro
ken is het volgens hem onmogelijk om
via de A58 Zeeland te verlaten omdat
die snelweg daar ter plaatse onder wa
ter zal staan.
Lonink benadrukt dat multi-discipli-
naire aanpak bij een ramp moet. Maar
ook vooraf, bij het voorkomen. „Sa
men oefenen. Dat is belangrijk."
kunst
door Ernst Jan Rozendaal
VEERE - De provincie wil
het tekort van bijna 80.000 eu
ro saneren dat de stichting
Nieuwe Muziek Zeeland vo
rig jaar heeft geboekt. Deze
week is bovendien W. Knik-
nie als interim- en beoogd
nieuwe artistiek directeur
aan de slag gegaan. Daar
staat tegenover dat voorzitter
J. Jobse is opgestapt, onder
meer omdat de programme
ring voor de rest van het jaar
grotendeels is geschrapt.
Tot 1 november vinden nog
tenminste drie concerten
plaats in de Grote Kerk in
Veere. Eén daarvan - het Mar
kizaatconcert door het Ge-
sualdo Consort op 23 oktober
-behoorde tot de oorspronke
lijke programmering. De ove
rige zes concerten daarvan
I zijn geschrapt. Ook is een am-
bitieus herfstfestival, dat van
12 tot en met 16 oktober zou
plaatsvinden ter gelegenheid
ran het afscheid van direc
teur A. van 't Veer, verscho
ven naar het voorjaar.
Die maatregelen zijn geno
den op aandringen van de
twee belangrijkste subsidie
verstrekkers. zegt secretaris
G. Vierhout-Vogelaar van het
bestuur van Nieuwe Muziek.
De provincie (goed voor
170.000 euro per jaar) is op
die voorwaarden bereid het fi
nanciële tekort weg te wer
ken dat vorig jaar is ontstaan.
Het ministerie van Onder
wijs, Cultuur en Wetenschap
pen (OCW) zette enkele maan
den geleden de bevoorschot-
|ing van de jaarlijkse subsidie
(153.000 euro) stop, omdat de
stichting verzuimd had de fi
nanciële problemen in Den
Haag te melden.
«Alleen onder strikte voor
waarden werd de bevoor-
schotting hervat", verklaart
Vierhout. ,,Er moest een her-
stelplan komen, de kerk
moest van 1 november tot 1
maart dicht en het herfstfesti
val moest worden verscho
ven. Van de provincie moes
ten we de verliezen over 2005,
die zich begin dit jaar aankon
digden, herstellen. We ston
den met onze rug tegen de
muur."
De besluiten vielen toen Job-
se twee maanden in het bui
tenland was. Dat was voor
hem reden om nog geen jaar
na zijn aantreden op te stap
pen. „Zonder met mij te com
municeren, was alles terugge
draaid waar ik me een half
jaar voor had uitgesloofd."
Jobse kan wel het aanstellen
van Kniknie, momenteel mu-
ziekprogrammeur bij Lan
taren/Venster in Rotterdam,
mede op zijn conto schrijven.
„Een geweldige program
meur", aldus Jobse. „Hij gaat
Nieuwe Muziek uit het moe
ras trekken."
Kniknie is met ingang van de
ze maand twee dagen per
week voor Nieuwe Muziek
gaan werken. De huidige di
recteur A. van 't Veer ver
trekt officieel per 1 februari,
maar heeft zijn werk feitelijk
beëindigd. Kniknie noemt
zich een 'erfgenaam' van Van
't Veer. „Ik vind het een eer
hem op te volgen." De taak
van de nieuwe directeur is de
muziekprogrammering te ver
breden, iets waarmee Van 't
Veer al een begin had ge
maakt. Naast nieuwe muziek
wordt ook jazz, niet-Wester-
se, klassieke en oude muziek
geprogrammeerd. Met het
oog daarop profileert de orga
nisatie zich al enige tijd met
de naam Muziek Podium Zee
land. Als 'vingeroefening'
heeft Kniknie alsnog op 11 ok
tober een concert gepland
van het Franse Millenarium
Ensemble met de oorspronke
lijke Carmina Burana (de
grondslag voor de gelijknami
ge compositie van Carl Orff)
en op 30 oktober een dubbel
concert met de pianisten
René Eckhardt en Simon Na-
batov. De laatste is volgens
Kniknie 'één van de beste en
vernieuwendste pianisten van
dit moment'.
Gedeputeerde H. van Wave-
ren (CDA, cultuur) wil nog
geen commentaar geven op de
financiële oplossing voor
Nieuwe Muziek vóór die in
GS is besproken.
door Ali Pankow
KERKWERVE - Expressieve
strandtaferelen en opbollende
wolken boven agrarische ak
kers, maar ook de monotone
vlakverdeling in het Hollandse
landschap en transformerende
luchten en wateroppervlaktes
door de invloed van de weersom
standigheden. De expositie
'Landschappelijke sferen' bij ga
lerie Bellas Artes biedt aspecten
van land en water in tal van va
rianten.
Bij deze wisseltentoonstelling
staat werk centraal van Glenn
Priester, Greetje Sieders en
Wim van de Wege. Hun werk
vult wagenhuis, stal, tuin en
zelfs de sloot bij Bellas Artes.
Priester maakte opmerkelijke
objecten van lood, zink en ko
per. Zijn waterjuwelen zijn let
terlijk bestemd voor de sloot.
Het zijn metalen vormen die de
suggestie van de landkaart van
Nederland oproepen, maar
waarvan de maker hier en daar
ook bewust lijkt te zijn afgewe
ken.
Van Priester's hand prijkt ver
der in de tuin een aantal zuilen
die door invloed van weer en
wind langzaamaan van aanzien
veranderen. De kunstenaar zelf
geeft er de titel 'luchtlandschap-
pen' aan. De ene kenmerkt zich
MIDDELBURG - In de reeks
concerten die de Commissie Or
gelconcerten Middelburg deze
periode organiseert, komt van
daag de internationaal vermaar
de organist Heinrich Walther
naar de Nieuwe Kerk in Middel-
burg.
Op het programma staan Prelu
dium en fuga in D BWV 532 en
Allein Gott in Höh sei Ehr BWV
663 van Johann Sebastian Bach,
Organum IX van Xavier Daras-
se, Cancó de bressol de la Mare
de Déu van Robert de la Riba en
Symfonie nr. 5 in D Op. 107 van
Felix Mendelssohn Bartholdy.
Het concert in de Nieuwe Kerk
begint om 20.00 uur.
Sieraden van Greetje Sieders.
door een eenduidig patroon met
reliëf, sommige anderen vallen
juist op door de afwisseling van
verschillende metalen.
Wim van Wege is beeldend kun
stenaar én musicus. Die liefde
voor de muziek breekt ook let
terlijk door in zijn werk. Een re
cente ontwikkeling daarin is
zijn bijna analytische weerga
ven van het landschap in strak
ke vlakverdeling. Van Wege
schilderde aanvankelijk vooral
expressief. Daarnaast maakt hij
nu ook dit wat abstractere
werk. Hij werkt daarbij met fel
le kleuren en heldere contras
ten. Onder de verf is hier en
daar een zweem van bladmu
ziek te zien. Ook de titel 'Inver-
tio Zeelandia' verwijst naar de
klanken van een vereenvoudig
de fuga die goed onder het mean
deren door het landschap zou
den passen.
Het heggengebied in en rond
Nisse blijkt ook een inspiratie
bron voor Van Wege. Zijn schil
derijen getuigen van een door
de schoonheid van het land
schap gefascineerd passant.
„Meestal maak ik ter plekke een
grove schets om dit thuis nader
uit te werken, maar niet nauw
keurig gedetailleerd, altijd van
uit de impressie van het mo-
foto's Marijke Folkertsma
ment", zegt de kunstenaar. Zijn
voorkeur voor gemengde tech
niek komt op bescheiden wijze
tot uiting in schilderijen van
schapen. Daarin maakt hij ge
bruik van zand, jute en teer om
de sfeer van de stal op te roe
pen.
Heel anders, maar ook met klei
ne landschappelijke elementen,
is het werk van Greetje Sieders.
Zij maakt sieraden van goud en
zilver in combinatie met wat ze
zelf noemt 'gevonden voorwer
pen'. Zo verwerkt zij in haar
'Hollandse serie' kleine stukjes
van een oud tegeltje in ringen.
De even fraaie als humoris
tische broches waarin engeltjes
in tal van situaties prijken, zijn
een visitekaartje geworden van
Sieders. „Het is bij toeval ont
staan, maar sinds ik er enkele
heb gemaakt, krijg ik er steeds
meer specifieke opdrachten
voor. Zo creëerde zij bijvoor
beeld een engeltje met 'jurkje
van vijf cent'. Daarin combi
neert zij zilver met een oud stui
vertje dat ze van een blauw
emailen laagje heeft voorzien.
Kenmerkend voor de sieraden
van Sieders zijn de subtiele com
binaties van edelmetalen met ge
steenten als labradoniet, cama-
lot en peridoot. Extra aandacht
verdienen tevens haar colliers
die zijn opgebouwd uit kleine
'naaldjes' van goud en zwart ge
kleurd zilver.
De expositie bij Bellas Artes is tot
en met 29 oktober geopend op don
derdag, vrijdag en zaterdag van
10.00 tot 16.30 uur.
Vandaag, op de achtste dag van het Zeeland Nazomer Festival, gaat
op de Groenmarkt de theatervoorstelling De koers van het Vlaamse
gezelschap 't Arsenaal in première (19.00 uur, uitverkocht).
Op het Abdijplein treden de jonge Middelburgse zangeres Joëlle
Vierling (20.00 uur) en de Belgische zanger Arno (21.00 uur) op. Het
Pleinmuseum is vanaf 22.30 uur het podium voor werk van compo
nist Merlijn Twaalfhoven.
De locatievoorstellingen (20.30 uur) zijn: Phaedra in Zierikzee, Ons
Koninkrijk in 's-Heer Hendrikskinderen en Tasso (uitverkocht) in
Middelburg.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Uitgeverij
Querido viert een jubileum,
haar negentigjarig bestaan,
maar een echt feestje werd het
gisteravond niet op het Abdij-
plein in Middelburg. Mooie tek
sten, dat wel, met toewijding ge
bracht ook, maar fonkelen deed
het maar zelden.
Ter gelegenheid van het jubi
leum maken schrijvers en dich
ters uit het fonds van Querido
een bescheiden tournee door het
land. Die is voor het grootste
deel pas over enkele maanden te
doen, maar het Zeeland Nazo
mer Festival had gisteren alvast
de primeur. Dertien topauteurs,
zoals ze werden aangekondigd,
traden aan.
Een tournee van voorlezende au
teurs zou weinig meer zijn dan
een veredelde reclamekaravaan,
als er geen duidelijke meerwaar
de zou zijn. Die was gezocht in
de aankleding met muziek (pia
no en viool) en soms het gebruik
van projecties. Bernlef, de eer
ste in de rij, maakte daar bij
voorbeeld effectief gebruik van.
Zijn verhaal 'Pianolessen', over
de dictatuur van de partituur en
de ontdekking van de vrijheid
in de (jazz)muziek, werd fraai
begeleid op de piano. Ook de
weblog-bijdragen van de jonge
Niels 't Hooft kreeg wat extra's
dankzij de illustratie met noten.
Anderen, vooral de prozaïsten
zoals Margot Vanderstraeten,
Doeschka Meijsing en Monika
van Paemel, beperkten zich tot
het voorlezen van fragmenten
uit hun boeken. Waarom juist
die delen waren gekozen, werd
niet duidelijk. Verbanden met
Querido noch Zeeland werden
gelegd. De teksten waren vooral
(te) lang, maar tegelijk te kort
om echt in het verhaal te ko
men. Enkele dichters wisten wel
het literaire gemoed te prikke
len, zoals Wim Hofman, die 'De
zee' uit zijn komende dichtbun
del voorlas, over 'het troebele
groen, het sombere omber'.
Mooie regels, die deden verlan
gen naar meer.
Anne Vegter demonstreerde hoe
zeer muziek in de taal besloten
kan liggen, met haar voordracht
van 'Fuga', het slotgedicht uit
Aandelen en obligaties. Het is
poëzie waarvan het ritme pas
echt wordt gevoeld als ze wordt
voorgelezen door de auteur,
waarvan de muzikale volheid
pas op het podium wordt erva
ren. Zeker zo mooi was het geza
menlijke optreden van Arjen
Duinker en Kees 't Hart, die
Duinkers 'De zon en de wereld'
opvoerden: een lang gedicht met
repeterende zinnen, subtiele va
riaties, uitgewrongen betekenis
sen. De dichters lazen het met
veel gevoel voor, zorgden voor
muziek met woorden.
Het Pleinmuseum ontvouwde
zich gisteravond voor de tweede
keer, ditmaal met geprojecteer
de gezichtbedrog van Maria Ver
stappen en een elektronische
compositie van Erwin Dries-
sens.
Peter Missotten was zondaga
vond laat als eerste aan de
beurt. Hij toonde - hoe actueel -
een land dat deels onder water
staat. Aanvankelijk leek het
beeld vredig, maar het monoto
ne gebeier was de voorbode van
het onheil. Boven het verdron
ken land kondigden zich de eer
ste vlammen aan, om te ontaar
den in een waar inferno.
