Chemie zit nu eenmaal in ons leven
We kijken, dragen,
voelen en eten Dow
Adactie bijlagen: 0113-315680
"ww.pzc.nl
-mail:redactie@pzc.nl
jstbus 31, 4460 AA Goes
jvertentie-exploitatie:
oord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
»euws-Vlaanderen: 0114-372770;
ationaal: 020-4562500.
onderdag 1 september 2005
et gaat economisch wat beter met de chemische industrie. Daarnaast is
de krampachtigheid rondom (Amerikaanse) nieuwe veiligheidsprocedu
res na 11 september 2001 weggeëbd.
Een mooie aanleiding voor een bescheiden feestje, vond de leiding van Dow Bene
lux. Om de Zeeuwse bevolking, de naaste buren voorop, weer eens bij de gang van
zaken te betrekken.
Dow Benelux viert dit jaar de veertigste verjaardag. Op 24 mei 1965 opende wij
len prins Bemhard het Temeuzense fabrieksterrein officieel. De feestdag, vastge
steld na de zomervakantie op zaterdag 3 september, is een beetje arbitrair en ge
zocht, geven ze bij Dow direct toe, want in 1997 is het 35-jarig bestaan al her
dacht. Destijds greep het bedrijf terug op de eerste grondaankopen voor Dow Ter-
neuzen. De aanleiding is voor de chemiegigant niet zo belangrijk, de Zeeuwen
moeten gewoon weer eens weten dat Dow nog steeds meevoelt met de samenle
ving en een betrokken onderneming is. In deze bijlage wordt gesproken over wat
Dow was en is en hoe Zeeuws-Vlaanderen zoete en wrange vruchten plukt van de
komst van het concern.
foto Wim Kooyman
VT"atuurlijk weet iedereen dat Dow zich
„N hoofdzakelijk met plastic bezighoudt,
laar wat ze nou precies maken? Grondstof je
oor dit, grondstofje voor dat, maar echt iets
4stbaars? Nee, Dow is vrijwel nergens zicht-
aar aanwezig. En toch komen we ongemerkt
onderden, misschien wel duizenden keren per
-ag in aanraking met producten die hun oor-
prong bij Dow hebben. Van tandenborstelharen
)t luiers en van autobanden tot shampoo.
De Herbert's Centenial Jazzband
toeterde in 1997 al eens een lof
lied over de grondlegger van de fa
briek, Herbert H. Dow. Op een cd'tje
ter ere van het honderdjarige bestaan
van het wereldwijde Dow-concem
brulden de dixiezangers: With enthou-
siasm and no doubt, there are no
words to say, cause thanks to him we'
re living now, this day is Herbert's
day. Tribute to Herbert, that's what
we're singing now, Tribute to Herbert,
our man is Herbert Dow!
Oftewel: hulde aan Herbert. En zo is
het maar net, want zonder chemiegi-
ganten als Dow had de wereld er nu
heel anders uitgezien, denkt Stan Bos
man uit Hulst.
Bosman is al 34 jaar voor Dow in Ter-
neuzen actief en mag zich nu Senior
Director Research and Development
en Global Analytical Work Process
Leader noemen. Da's een hele mond
vol, maar het komt er op neer dat Bos
man wereldwijd de productielaborato
ria van Dow aanstuurt. In die hoeda
nigheid heeft hij een goed beeld van
producten die met behulp van
Dow-materiaal worden vervaardigd.
,.Je kunt het zo gek niet bedenken of
het kan van Dow afkomstig zijn. Let
wel, het kan, maar het kan dus ook
dat het van een ander concern komt.
Thuis sta ik overigens geen moment
stil bij de chemie om mij heen. Totdat
ik er op word aangesproken. Dan voel
ik me toch een soort ambassadeur van
de chemie, ook omdat mensen vaak al
leen de negatieve kanten van de chemi
sche industrie belichten. Maar verder
denk ik thuis echt geen moment bij al
les wat ik in handen heb, dat het wel
eens van Dow-materiaal gemaakt kan
zijn", vertelt hij.
Groot gelijk, want je zou er hoorndol
van worden. Om toch een beeld te krij
gen nemen we een denkbeeldige, maar
redelijk doorsnee dag door. Te begin
nen in de vroege ochtenduren, als de
wekker zich akelig hard laat gelden.
Bosman: „Als dat ding van plastic is,
kan het basismateriaal van ons ko
men. En een stalen variant is vaak
van verf voorzien, waarvoor grondstof
fen zijn gebruikt die bij Dow zijn ge
maakt. Dat is dus de eerste aanraking
met Dow. Hoewel, de matras van het
bed is vaak van polyurethaanschuim.
Dat komt dus ook van Dow. Wordt
trouwens ook in de zetels van auto's
gebruikt, maar zover waren we nog
niet, hè?"
Shampoo
Precies, eerst de badkamer in. De
douchewand is doorgaans gemaakt
van transparant materiaal, de
douchestang en douchekop zijn vaak
van verchroomde kunststof en wat te
denken van een flesje shampoo? Echt
waar, dat is ontzettend hightech.
„Aan badschuim, shampoo en zeep
worden emulsiemakers toegevoegd.
Die zorgen ervoor dat deze producten
in een mooie, dikke vorm blijven.
Daardoor krijg je ook egaal schuim,
waarin alle bubbeltjes even groot zijn.
En in duurdere shampoo zit lanoline.
Dat is een soort vet uit schapenwol,
een natuurproduct dat door Dow ver
der wordt aangepast. Lanoline werkt
verzachtend, het is een prima combi
natie met huidvet. Veel mensen vin
den dat heerlijk aanvoelen."
Zo, het lichaam is geschrobd. Nu de
tanden nog. „In een tandenborstel
zijn verschillende soorten plastic ver
werkt, maar ook de haren zelf kunnen
van een bepaalde kunststof zijn. En
de tube is gemaakt van polyethyleen.
Kan allemaal van Dow afkomstig
zijn. Trouwens, in tandpasta zitten
ook weer emulsiemakers, die ervoor
zorgen dat de pasta goed vloeit en keu
rig op de borstel blijft liggen. Die stof
fen worden gemaakt in onze vestiging
in Zwijndrecht", zegt Bosman.
We hebben dus amper met onze ogen
geknipperd of Dow komt meteen al
om de hoek kijken. Sterker nog, een
kwartier nadat die verrekte wekker
van zijn neus maakte, hebben we al
tig keer Dow-plastic door onze han
den laten gaan. En laten we kleinighe
den als lichtknopjes, deurklinken en
kunststof raamkozijnen maar buiten
beschouwing laten... Aankleden dan
maar. „Kleding waarin polyester is
verwerkt kan talloze verschillende ve
zelsoorten bevatten. Eigenlijk worden
er praktisch geen vezels meer ge
bruikt die niet zijn voorbewerkt. De
vulling van jacks kan trouwens ge
maakt zijn van gerecycleerde polyes-
terflessen. Dat materiaal isoleert na
melijk heel goed."
Dan de schoenen aan, die hoognodig
een poetsbeurt kunnen gebruiken. En
jawel, wie hebben we daar? Juist,
Dow.
Bosman: „In schoensmeer zitten ami
nes. Die worden in Terneuzen ge
maakt. Amines hechten goed aan leer
en vormen een beschermend laagje te
gen vuil. Goed, dan zijn we in de keu
ken beland voor het ontbijt. Beginnen
we natuurlijk met alle verpakkingsma
terialen. Van brooddozen tot folie en
van melkpakken tot plastic dat geen
zuurstof doorlaat, zodat producten
langer te bewaren zijn. En de ijskast
is ook grotendeels gemaakt uit grond-
foto Peter Nicolai
stoffen die Dow vervaardigt. De bin
nenkant is vaak van plastic en het ma
teriaal moet dusdanig zijn, dat het
ook bij lage temperaturen niet bros
wordt. Overigens zorgt urethaan-
schuim ervoor, dat de koelkast goed
geïsoleerd is." Bij een beetje ontbijt
hoort natuurlijk een ochtendkrant.
Ha, die.is dus niet van Dow! „Maar
luxepapier deels weer wel, want daar
zit een latexlaagje overheen. Dat ma
ken we ook in Terneuzen. Dat voor
komt dat de inkt uitloopt. Vergelijk
maar eens de afdrukkwaliteit van een
foto in de krant en een foto in een tijd
schrift. Dat heeft alles met dat laagje
te maken."
De laminaatvloer, de achterkant van
vloerbedekking en de isolatie van de
woning (met de befaamde blauwe
Dow-schuimplaten) laten we maar
even buiten beschouwing, we stappen
de auto in. „In een auto is tegenwoor
dig bijna alles chemisch. Zonder che
mie hadden we nu nog in een T-Ford
gereden, want die was nog hoofdzake
lijk van leer, metaal en glas. Nu is
vaak alleen het chassis en de bodem
plaat nog van staal, de rest is kunst
stof. Zo worden onze producten ge
bruikt om auto-onderdelen aan elkaar
te lijmen in plaats van te lassen. Daar
door worden de constructies sterker
en lichter. Koelvloeistof en antivries
zijn eigenlijk pure Dow-producten, al
leen worden ze niet onder die noemer
verkocht."
Onderweg zien we landbouwers zwoe
gen en windmolens traag rondjes
draaien. „Dow fabriceert onder meer
grondstoffen voor landbouwbestrij-
dingsmiddelen. Ook maken wij be-
schermfolies die voorkomen dat er on
kruid tussen de gewassen groeit. Als
de plantjes voldoende gegroeid zijn,
breekt de deken zichzelf onder in
vloed van zonlicht af. Het materiaal
komt in de grond terecht, waar het op
gevreten wordt door bacteriën. Tja, en
windmolens zouden echt niet draaien
zonder hulp van de chemie, want de
wieken zijn van vezelversterkte kunst
stoffen gemaakt. Met zonnepanelen is
het net zo. Eigenlijk moeten we al die
natuurjongens dankbaar zijn, want zij
leggen steeds de nadruk op deze ma
nieren van energieopwekking. Wij
zijn een deel van hun oplossing. Weet
je, als we alleen maar natuurlijke ma
terialen zouden hebben, zouden we
echt niet alle mensen op de wereld
kunnen kleden en voeden. We hebben
de chemische industrie gewoon no-
dig."
Da's natuurlijk een mooi stukje pro
motiepraat, je zou er nog hoofdpijn
van krijgen. Maar.... „Grote kans dat
als je een paracetamolletje neemt, je
vijftig procent 'Dow' doorslikt. We le
veren namelijk ook grondstoffen voor
de farmaceutische industrie, zoals op
losmiddelen en vulstoffen. En ook kli
nisch materiaal, van handschoenen
tot infuuszakken."
Kunstgras
Tot slot: heeft de kleine hummel het
's avonds in zijn broek gedaan, dan
kan hij dankzij Dow best nog even
met een volle luier rondhuppelen. En
dus is het ook met dank aan Dow dat
je dan nog even lui onderuitgezakt
voor de televisie (uitleg over het mate
riaal van de behuizing daarvan is in
middels overbodig) kunt blijven han
gen, in de hoop een mooie voetbalwed
strijd te zien. Bosman: „De voetbal
lers van Ajax trainen op kunstgras,
waarin Dow-materialen zijn ver
werkt. Zo'n veld kan trouwens best
sportieve voordelen opleveren. Kijk
maar naar Heracles, dat nu al een
paar jaar op een kunstgrasveld speelt.
Die hielden PSV een paar weken gele
den toch maar mooi op een gelijk
spel."
Conclusie: we kijken, dragen, voelen
en eten Dow. Elke dag weer, talloze
keren, zonder dat we er bewust mee
bezig zijn.
Pffff. .da's maar gelukkig ook. Tijd
om het hoofd te ruste te leggen. Op
een kussen met schuim van Dow. Nee,
niet in een pyjama van polyester.
veel te warm! Een onderbroek is vol
doende, gemaakt van.
Raymond de Frel
