Duiken op eigen Titanic
pzc
Oud verhaal in een nieuw idioom
Ineke Otte brengt
tweetalig vervolg
Dp sieradenboek uit
Het land is ruim tien
jaar teruggeworpen
)ubbele moord in
telzate na lawaai
chuurmachine
Chr. Huygens
Jpektakel
kunst
Kanaal door Walcheren gestremd
Zandsculpturen blijven nog
Strenge controle op wegen
Kabelstorinkje op Walcheren
oor René van Stee
Want de stroming op de Steenbank, vijf
tien mijl uit de kust voor Walcheren, is
heftig. Het diepste punt van de doormid
den gebroken wereldreiziger ligt op 29
meter. Een jaar geleden was dat nog 17
meter, aldus Groen. „Het gaat dus heel
hard. Voor je het weet, is hij verdwe
nen. En daarmee een is unieke kans ver
keken om een boel moois boven water
te halen."
Bul. Groen en andere leden van het
WDSR-team hebben al diverse duiken
op de Huygens gemaakt. Daarom weten
ze goed hoe het schip erbij ligt. Inmid
dels beschikken ze ook over een-zeer uit
gebreide documentatie, inclusief af
drukken van de originele bouwtekenin
gen van het dubbelschroefmotorschip.
Bul: „De vraag is of we zo'n klus aan
kunnen. De Huygens is honderdzeven
tig meter lang en twintig meter breed.
Dus moet je vantevoren heel goed we-
JELZATE - Het aanhoudende
jwaai van een schuurmachine
iidde dinsdagmiddag tot de
joord op een 52-jarige man en
ijn 63-jarige vriendin in Zelza-
gide slachtoffers werden in
Un achtertuin in de Sparren-
ürgstraat neergeschoten door
Fn 75-jarige buurman van twee
üizen verderop. De schutter
ad een blanco strafblad.
L. van Pe-
>ghem verklaart dat het koppel
a de dader al jaren op voet van
leefden. Het geluid van
fe schuurmachine, waarmee de
in de achtertuin
an het werk waren, was vol-
bns hem de druppel die de em-
deed overlopen.
achtgeweer
dader gebruikte een jachtge
en had vanaf de eerste ver
leping van zijn woning slechts
vee schoten nodig. Na zijn
had wachtte hij samen met zijn
O-jarige echtgenote op de poli-
fe. Agenten bestormden hun wo-
j.ng in kogelvrije vesten, maar
at bleek niet nodig. Zonder
Ich te verzetten gingen beide
Hitelieden mee naar het politie-
jureau. De vrouw mocht dins-
ag na verhoor terug naar huis.
ie schutter werd gisteren voor-
voor de onderzoeksrech-
ir.
dubbele moord werd ge
in een achterstandswijk
Zelzate-West. De buurt ge-
een niet al te beste reputa-
en kwam onlangs ook al in
et nieuws na de moord op een
in een appartement aan het
rroenplein, een kleine honderd
van de plaats waar het
van dinsdag zich voltrok.
)OES - Het Leger des Heils
oudt zaterdag een openlucht-
pektakel op de Grote Markt in
ioes.
jr zijn diverse muzikale optre-
ens en voor de kinderen is er
sn poppentheater,
jet evenement begint om 13.30
ui- en duurt anderhalf uur.
Rolf Bosboom
«OES - Vorig jaar mei ver
scheen haar bijzonder vormgege-
len boek Sieraden. Nu, nog
teen anderhalf jaar later, heeft
e Goese kunstenares Ineke Ot-
2 al een vervolg gereed. De vori-
1e editie is niet alleen uitge
breid, maar heeft nu ook een En-
else vertaling gekregen.
Dtte maakt, naast haar beelden-
Se werk, al 25 jaar lang bijzon-
_ere en vaak kleurrijke siera-
en Daarbij laat ze zich vooral
aspireren door de natuur. Be-
end zijn onder meer haar gras-
ieraden, maar ook de kettingen
ie zijn opgebouwd met bijvoor
ratjes, kikkers of hagedis-
3>e collectie heeft ze vorig jaar
fp fraaie wijze gedocumenteerd
Sieraden. Het boek trok de
eandacht in binnen- en buiten
land. Zozeer zelfs dat de totale
plage van vijfhonderd exempla-
en snel was uitverkocht
3>e nieuwe uitgave, in dezelfde
npzet maar met een nieuwe om
lag en een andere kleur (paars
iaet groene letters), is een gedeel-
elijke herdruk van de vorige,
daarnaast heeft Otte 22 foto's
Jpgenomen van nieuw werk,
eeelal een vervolg op eerdere col-
ïcties. Bijzonder is het kraagsie-
caad, dat is geïnspireerd op de
lieeuwse kraag uit 1850. Iiet is
eborduurd met 30.750 kruisste
ken. De klompjes die ze eerder
gebruikte, hebben recent geleid
tot een serie 'Made in Holland',
met onder meer een ketting vol
mini-servies.
Het boek, opnieuw helemaal in
eigen beheer gemaakt en uitge
geven, is tweetalig geworden: zo
wel in het Nederlands als in het
Engels. Dat was ook nodig van
wege de internationale belang
stelling. Behalve in bijvoorbeeld
het Stedelijk Museum in Amster
dam en het Gemeentemuseum
in Den Haag zijn Ottes sieraden
ook al te vinden in musea in Bel
gië en Duitsland en in twee gale
ries in Japan. „Ik ben nu bezig
met een museum in Tokyo." Het
nieuwe boek moet vooral ook in
het buitenland haar visitekaart
je worden.
De natuurfoto's die in het boek
worden gebruikt, hebben Otte
inmiddels geïnspireerd tot nieu
we vormen van toegepaste
kunst, waaronder tafelkleden
met teksten over de natuur, ser
vetten en kussens.
Hel boek 'Jewellery - Sieraden'
van Ineke Otte wordt zondag 4 sep
tember om 14.00 uur gepresen
teerd in De Drukkerij in Middel
burg. Nico Out verzorgt een inlei
ding. Prijs boek: 38 euro. Zie ook:
www.inekeotte.nl.
Otte houdt vrijdag 9 (13-18 uur),
zaterdag 10 (11-18 uur) en zondag
11 september (13-18 uur) atelierex
positie, 's-Heer Elsdorpweg 39,
Goes.
ZIERIKZEE, Nieuwe Kerk
'Phaedra' van Hugo Claus, een Zee
land Nazomer Festival-productie,
met o.a. Els Dottermans, Han
Romer, Roy Aemouts en Chris
Thys. Kostuums van Rien Bekker,
belichting van Reinier Tweebeeke.
Regie van Lidwien Roothaan.
door Willem Nijssen
Op en voor de trappen van
wat een majestueus theater
decor had kunnen zijn, maar
wat de levensechte opgang naar
de Nieuwe Kerk van Zierikzee
is... Daar dus, daar speelt zich
een klassiek drama af. Phaedra,
dochter van koning Midos, zus
van Ariadne, vrouw van The
seus, zij is de centrale figuur.
Vrouw van Theseus, inderdaad,
maar ze wordt verteerd door
een liefde voor haar jonge beeld
schone stiefzoon Hippolytus.
En zaait met haar niet te blus
sen verlangen dood en verderf,
walging en wraak.
In Griekse tijden (Sophokles is
de eerste die Phaedra in een to
neelstuk opvoert) waren de Go
den de acteurs, de mensen niet
Op de derde dag van het Zee
land Nazomer Festival is van
avond bij kasteel Ter Hooge in
Middelburg de eerste Zeeuwse
voorstelling van Tasso (20.30
uur, uitverkocht) te zien. De fes
tivalproductie, een bewerking
van Torquato Tasso van Goethe,
heeft sinds 7 augustus een klei
ne, succesvolle tournee door het
land gemaakt, met opvoeringen
bij kastelen in Heeswijk (bij
Den Bosch), in HeinoAVijhe (bij
Zwolle) en bij Het Muiderslot in
Muiden. De titelrol wordt ge
speeld door de Vlaamse acteur
Mathijs Scheepers.
In verenigingsgebouw Ons Huis
in Meliskerke is vanavond de
tweede voorstelling van Ons Ko
ninkrijk van Kester Freriks,
over de herinneringen van
oud-strijders van het Bataljon
Zeeland aan de politionele ac
ties in Nederlands-Indië. Aan
vang: 20.30 uur.
Bij de Nieuwe Kerk in Zierikzee
is de derde voorstelling van
Phaedra (20.30 uur).
meer dan armzalige marionet
ten. Niet voor niets verlangt
Phaedra's voedster en dienster
Oenone naar het uur dat de laat
ste mens van de wereld zal zijn
verjaagd. Als de goden niets
meer te 'spelen' hebben, pas dan
zal de ellende een eind nemen.
Want ooit ging 'de strijd' niet
tussen Phaedra, Hippolytus en
Theseus, maar tussen Aphrodite
en Artemis, oftewel tussen Ve
nus en Diana, De een de godin
van de liefde, de ander de godin
van de jacht of de natuur. De
mens was niet meer dan de speel
bal van die twee. De noodlottige
speelbal, wee hen die door de
twee dames voor hun strijd
werd gebruikt...
Eigenlijk is het wel grappig dat
zo'n verhaal nog steeds kan
boeien. Lust en verlangen staan
kennelijk nog steeds heel vaak
haaks op zuiverheid en levens
kracht. En de beelden spreken
nog steeds, al moeten ze wel
sterk ondersteund worden door
bijkomende impressies: licht,
kleur, geluid, (visueel) spekta
kel. Het is er allemaal - en in de
juiste proporties - in de voorstel
ling die Lidwien Roothaan voor
het Zeeland Nazomer Festival
regisseerde.
Misschien is het goed eerst een
minder opvallend stukje spekta
kel te noemen, het verbale 'ge
weld' waannee de schrijver Hu-
go Claus het verhaal van Seneca
(de Romeins-klassieke variant
dus) heeft naverteld. Zijn taal is
rijk, krachtig, beeldend en emo
tioneel. Hij verandert nauwe
lijks iets aan de loop van het ver
haal, maar wel aan de emotione
le lading door het trefzekere kie
zen van de juiste woorden (pa
thetisch, ironisch, cynisch) voor
de moderne mens.
Een oud verhaal in een nieuw
idioom. In taal, en ook in beel
den. Groots (de locatie), fel (het
licht, de kleuren, het contrast),
'oorverdovend' door de niet bij
zonder mooie maar wel bijzon
der indrukwekkende compositie
van wat ik liefst het 'klankde
cor' zou willen noemen. Precies
en expressief. Zonder die compo
sitie zou deze Phaedra nooit zo
krachtig geweest zijn, zelfs niet
met al die andere sterke impres
sies.
Bijna altijd in een fel rood ge
kleed (is rood niet de kleur van
de begeerte?) speelt Els Dotter-
mans een mooie Phaedra, die
haar begeerte maar niet onder
controle kan krijgen en alleen
beheerst kan zijn in haar keuze
voor de dood. De dood van Hip-
Een scène uit Phaedra.
polvtus, de oorsprong van haar
begeerte, én de dood van zich
zelf. En indirect ook die van The
seus, want zij weet dat ze alles
kapot maakt voor iedereen.
En tóch... Dat 'en toch' weet Els
Dottermans bijna tastbaar neer
te zetten op de trappen van de
Nieuwe Kerk. Naast haar een
mooie vertolking van het naïeve
zuivere in de rol van Hippoly
tus. De afkeer voor de schaduw
van de begeerte weet Roy Aer-
nouts ongelooflijk naturel uit te
beelden. Voor het cynisme dat
nadrukkelijk schemert achter
de woorden van Claus is Han
Romer een goede keuze, maar
toch blijft zijn aandeel een beet
je kaal.
foto Lex de Meester
Groots, fel, 'oorverdovend' - de
woorden zijn gevallen. Maar
met groots, fel en 'oorverdo
vend' komt alleen de marktkoop
man misschien een beetje ver
der.
De kunstenaar moet het hebben
van de nuance daarnaast, het de
tail, de subtiliteit, omdat die
'het duwtje' geven moet. En de
ze Phaedra zit ook vol subtilitei
ten. In kleur, in klank, in woord,
in gebaar.
'Phaedra' wordt nog van donder
dag 1 t/m zaterdag 3 september en
van dinsdag 6 t/m zaterdag 10 sep
tember gespeeld op de trappen van
de Nieuwe Kerk te Zierikzee. Aan
vang: 20.30 uur (inleiding in de
kerk om 19.30 uur).
door Marcel Modde
Iedereen heeft het altijd over de Tita
nic. Maar onze eigen Christiaan Huy
gens was nog luxer en ligt praktisch op
onze drempel." Middelburger Fred
Groen en Marcel Bul uit Scharendijke
van VVrakduikstichting De Roompot
(WDSR) snappen niets van de desinte
resse voor het Nederlands maritiem erf
goed.
Het luxe cruiseschip nam enkele waar
devolle kunstschatten en een exclusief
interieur mee de diepte in, toen het zes
tig jaar geleden voor de kust van Wal
cheren op een mijn liep en zonk. Voor
berging heeft de overheid noch geld,
noch de capaciteit beschikbaar. De
WDSR is daarom in overleg met het Ne
derlands Instituut voor Scheeps- en on-
derwaterarcheologie (Nisa), onderdeel
van het ministerie van Onderwijs, Cul
tuur en Wetenschappen, en de Amster
damse kunstkenner Frans Leidelmeijer
om te redden wat er nog te redden valt.
ten wat en waar precies je iets wilt zoe
ken." Aan de hand van foto's, beschrij
vingen en hun eigen waarnemingen is
de WDSR ervan overtuigd dat veel van
het luxe interieur nog redelijk intact is.
Daarbij gaat het hen vooral om bronzen
beelden en plafondornamenten van de
indertijd toonaangevende kunstenaars
Carel Adolph Lion Cachet (1854-1945)
en Lambertus Zijl (1866-1947). Ook is
Bul en Groen er veel aan gelegen de vijf
bronzen reliëfpanelen te vinden die de
muzieksalon sierden, met daarop de Ne
derlandse helden prins Maurits, Hugo
de Groot, Michiel de Ruyter en Maarten
Tromp. Daarnaast vervolmaakten de
meest exclusieve marmersoorten, glan
zend Krupp-staal, uitheems hout en te
gels met verfijnde glazuurtechnieken
het interieur.
De omvang van het schip schrikt, in
combinatie met het weinige zicht op die
plek in de Noordzee, veel wrakduikers
af. Desondanks wordt er vaak op gedo
ken, vertelt Groen, en is er ook al het no
dige verdwenen. „Maar gelukkig dur
ven de meesten niet naar binnen, omdat
het zo gigantisch groot is. Met amper
een meter doorkijk is het lastig oriënte
ren en verdwaal je snel."
Tekeningen
De gedetailleerde tekeningen vormen
derhalve een belangrijke leidraad bij de
zoektocht van de WDSR. Bul: „Aan de
hand daarvan weten we waar we moe
ten zijn en kunnen we naar herkenbare
punten toe zwemmen." Neemt de
WDSR de uitdaging aan, dan vergt die
klus zeker twee jaar, verwachten Groen
en Bul, te beginnen komend voorjaar.
„Wat we daar voor krijgen? Geen cent.
Maar een ander gaat voetballen en dat
kost toch ook alleen maar geld."
De WDSR heeft alleen al in de Delta tus
sen de zeven- en achtduizend posities
van mogelijke wrakken in het bestand.
Daartoe wordt nauw samengewerkt
met vissers, die melding maken van
vastgelopen netten. Van de Christiaan
Huygens was van meet af aan bekend
dat hij op de Steenbank ligt. Het in
1928 gebouwde luxe passagiersschip
doorstond de Tweede Wereldoorlog als
troepentransportschip van de geallieer
den. Na een grondige renovatie in Ant
werpen, zette de Huygens op 25 augus
tus 1945 koers naar Rotterdam. Wrang
genoeg liep het schip daags later bij
Walcheren op een mijn.
In een poging het visitekaartje van de
Stoomvaart Maatschappij Nederland te'
redden, werd de boot bij de Steenbank
aan de grond gezet. De 230 passagiers
en civiel personeel hadden de Huygens
toen al met sloepen verlaten. De ber
ging mislukte. Op 30 augustus maakten
de slepers los en werd de Christiaan
Huygens opgegeven. De laatste beman
ningsleden verlieten het schip op 5 sep
tember, toen Neerlands trots ter hoogte
van de schoorsteen doormidden brak.
lalssieraad met visjes van Ineke Otte.
De muzieksalon van de Christiaan Huygens.
donderdag 1 september 2005
MIDDELBURG - Het Kanaal door Walcheren is zondag 4
september deels gestremd voor scheepvaartverkeer. Die
dag wordt een zwemevenement gehouden in het kanaal.
Zwemsportvereniging De Stormvogels houdt daar de jaar
lijkse zwemwedstrijden.
Deelnemers vertrekken bij de Keersluisbrug en zwemmen
tot de draaibrug in Oost-Souburg en keren dan terug.
Schepen kunnen daarom niet voorbij de Keersluisbrug in
Vlissingen en de Schroebrug in Middelburg.
De stremming duurt van 10.15 en 13.30 uur en van 14.00
tot 16.30 uur. In het tussenliggende half uur mogen sche
pen wel passeren, omdat de zwemmers dan pauzeren.
NEELTJE JANS - De zandsculpturen bij WaterLand
Neeltje Jans blijven tot eind september te bezichtigen.
Aanvankelijk zouden de mytische bouwsels direct na de
zomervakantie weer worden afgebroken.
De sculpturen op het waterpark hebben het thema Neel
tje Jans en Nehalennia. Deze twee namen hebben veel
meer met elkaar te maken dan eerder werd gedacht. In
een begeleidend boekje, dat verkrijgbaar is bij de exposi
tie, wordt dit uit de doeken gedaan.
Blikvangers zijn een acht meter hoge beeltenis van de go
din en een zes meter hoge samenbouw van allerlei Zeeuw
se monumenten.
MIDDELHARNIS - De politie gaat vanaf vandaag stren
ger controleren op de N57, N59 en N215 op Goe-
ree-Overflakkee. Directe aanleiding zijn de ernstige ver
keersongevallen de afgelopen maanden, waarbij meerde
re doden en zwaargewonden vielen.
De controle spitst zich met name toe op extreme snel
heidsovertredingen (meer dan 20 kilometer per uur te
hard), ongeoorloofd inhalen, bumperkleven en niet hands-
free bellen. Daarnaast wordt ook nog steeds gelet op het
dragen van een bromfietshelm, het rijden door rood licht
en alcoholgebruik in het verkeer.
De verkeerspolitie van het korps Rotterdam-Rijmond
doet de surveillances in onopvallende burgerauto's.
De politie hoopt met een gerichte aanpak de bewustwor
ding van de verkeersdeelnemers op Goeree-Overflakkee
te versterken. Daarom wordt in principe iedere overtre
der persoonlijk aangesproken op zijn verkeersgedrag, in
relatie tot de recente ongevallen.
In een eerdere proef werd deze methode door automobilis
ten begrepen en op prijs gesteld, aldus de voorlichtings
dienst van het korps Rotterdam-Rijnmond.
MIDDELBURG - Verschillende huishoudens op Walche
ren moesten het dinsdagavond een poosje zonder tv en in
ternet doen.
Vanaf half twaalf weigerde de kabel dienst. „Er waren ze
keringen gesprongen in een aantal knooppunten van
waaruit de signalen worden doorgegeven", verklaarde
een woordvoerder van Delta, waartoe kabelexploitant Ze-
katel behoort.
Hij kon niet aangeven waar de storingen precies hebben
plaatsgevonden
De problemen waren na een uur weer verholpen.
De voetballers van Jong Ambon uit Middelburg brengen
zeventien dagen door op het Molukse eiland Ambon. Het
verblijf is onderdeel van het herstel- en verzoeningsproces dat
daar - na een jarenlang geioeldsconflict - gaande is.
Eldridge Pentury doet verslag
voor de PZC.
Vandaag deel 7: Verwoesting
Ambon manise. Ambon is
mooi. In Nederland kan
het land door Molukkers niet
vaak genoeg worden gepro
moot. Maar mooi is Ambon al
lang niet meer. Althans, qua ui
terlijk niet meer zo mooi als
voor de oorlog. Het centrum
van Ambon-stad is nagenoeg on
geschonden gebleven, maar
daarbuiten zijn de sporen van
de oorlog om de paar honderd
meter zichtbaar. Verwoeste hui
zen, verbrande kerken. „Ambon
is weer terug bij af."
Het is de dag waarop Jong Am-
bon twee vluchtelingenkampen
bezoekt. Thr Wai Haong, een
oud schoolgebouw, middenin
een moslimwijk. En Gudang Pu-
puk, een oude mestschuur bij
Passo waar christenen zijn on
dergebracht. Jong Ambon deelt
dozen met bamisoep uit en over
handigt twee donaties.
Jacco Hitijahubessy (50) reist
als vader van speler Joy mee
met Jong Ambon. Hij heeft Am
bon al twee keer eerder be
zocht, in 1992 en 1995. Ambon
is veranderd, zegt hij. „In 1995
was het winkelcentrum Ambon
Plaza net geopend. Jalan Av
Patty, de hoofdstraat van Am-
bon-stad, stond vol met luxe
winkels. Ambon begon heel
mooi te worden. Nu zie je bijna
alleen nog maar kraampjes. Je
kan gerust zeggen dat het land
kapot geschoten is. De Moluk-
ken zijn heel mooi. maar het
land is tien jaar teruggeworpen.
Wat zeg ik, meer nog eigenlijk.
In 1992 was Ambon veel mooier
dan nu. Ambon is nu terug bij
af. Het doet zeer om dat te con
stateren."
Veel huizen zijn al herbouwd,
aan andere panden wordt hard
gewerkt. „Maar je ziet nog heel
erg veel verwoeste huizen waar
helemaal niks aan gedaan is. Ik
heb aan mijn neef die hier
woont gevraagd waarom er niks
aan die huizen wordt gedaan.
Volgens hem is er geen geld
voor."
Jong Ambon speelt nog twee
wedstrijden in Ambon-stad.
Het sportieve deel van de trip
kent hectische taferelen. Toe
schouwers staan te dringen als
de spelers na afloop van de wed
strijden teamfoto's uitdelen.
Shirts, voetbalschoenen, ze wil
len het allemaal hebben. „Het is
nogal wat om dat allemaal mee
te maken", vindt Hitijahubessy.
„Maar het bezoek aan de vluch
telingenkampen heeft nog meer
indruk op me gemaakt. Het is
een direct gevolg van de jaren
lange oorlog."
Bijna 50 gezinnen in Thr Wai
Haong, 34 in Gudang Pupuk. In
het laatste kamp is de situatie
schrijnend. De woonruimtes
zijn klein, het dak lekt. Tiental
len kinderen kampen met adem
halingsproblemen. Hitijahu
bessy: „We hebben te horen ge
kregen dat het om een vergeten
groep vluchtelingen gaat die
daar zit. De regering schijnt
weinig tot niets voor die men
sen te doen. De omstandighe
den zijn onmenselijk. Mijn fami
lie heeft het gelukkig iets beter
getroffen, maar voor hetzelfde
geld zaten zij daar nu ook. Het
is voor die vluchtelingen goed
dat we iets hebben kunnen
doen zodat ze weten dat er toch
mensen zijn die aan hun den
ken. Aan de andere kant moet
de wereld van hun situatie op
de hoogte worden gebracht. Je
zag dat ze tevreden waren met
het eten dat we gaven, maar als
je recht in hun ogen keek, zag je
ook vertwijfeling. Aan de ene
kant heel blij. maar toch ook
heel verdrietig. Het leven lijkt
hier gewoon door te gaan, maar
innerlijk moeten die mensen
heel veel pijn kennen, dat kan
niet anders. Terug in de bus heb
ik me even helemaal moeten af
sluiten om tot mezelf te ko-
