Ik kijk naar de schaker én naar de mens
Wachttijd voor kamer soms twintig maanden
Vijftig jaar op
Het Witte Paard
Nederlandse schaaktop aan de slag in Sluiskil
Huisvesting
studenten in
grote steden
zaterdag 27 augustus 2005
Hij zal het niet snel toegeven,
maar Walter Cardon Is Het
Witte Paard en de schaakclub uit
Sas van Gent is Walter Cardon.
Vijftig jaar lang is de aimabele
Zeeuws-Vlaming nu voorzitter
van de schaakvereniging waar
van het eerste team uitkomt in
de schaakeredivisie: de Meester
klasse. „Wij hebben drie kinde
ren", zegt de 75-jarige Cardon.
„Je mag het niet mijn vierde
kind noemen, maar HWP is toch
zeker een pleegkind."
In de entree van zijn huis staat Wal
ter Cardon even stil bij een
zwart-witte pentekening aan de
muur. Op de schets is Sas van Gent in
vervlogen tijden te bewonderen. Het
kanaal, aan beide zijden geflankeerd
door huizen en bedrijven, de brug
over het water en daarachter, wijst
Cardon aan, is een glimp op te vangen
van het trambruggetje dat in het be
gin van de vorige eeuw werd aange
legd in het destijds bedrijvige indus
triestadje.
De tekening roept allerlei herinnerin
gen op bij Cardon. Zo verhaalt de
75-jarige Sassenaar over de tocht
naar school in Terneuzen die hij als
jongen dagelijks moest maken. Het
was oorlog, 's Ochtends voor zessen
vertrekken, dan een flink stuk lopen
in een pak dat met geïmproviseerd ma
teriaal was gemaakt door zijn vader
die, vóór hij in de Sasse suikerfabriek
aan de slag ging, werkte als kleerma
ker. Na de wandeling volgde een ritje
met de tram die tijdens de oorlogsja
ren geregeld werd beschoten door
vliegtuigen. In Terneuzen aangeko
men volgde een lange schooldag, waar
na de jonge Cardon weer aan de terug
reis begon. Pas rond acht uur, half ne
gen 's avonds kwam hij weer thuis.
„Tegenwoordig zie je dat soort dingen
niet meer. Jongeren pakken hun brom
mer en zijn binnen een halfuur op de
plaats van bestemming."
De tijden zijn veranderd, wil Walter
Cardon maar zeggen. Verwacht niet
dat de gepensioneerde medewerker
van Yara in Sluiskil erom treurt. Hij
constateert het. Ook de door Cardon
zo geliefde schaaksport van nu is niet -
te vergelijken met die, van 1955, toen
hij schaakclub Het Witte Paard
(HWP) oprichtte. Maar, de manier
waarop Cardon nu al een halve eeuw
de club leidt, is altijd hetzelfde geble
ven. Menselijkheid, rechtlijnigheid en
rechtvaardigheid zijn drie pijlers
waarop zijn voorzitterschap al die ja
ren rust. „Ik kijk niet alleen naar de
schaker, maar ook naar de mens. Ik
wil weten wie we binnenhalen. Kijk",
zegt hij in zijn achtertuin, van waar
uit hij iedereen die op de weg erachter
loopt, hartelijk begroet, „elke schaker
is welkom, maar ze moeten niet zeg
gen: ik ben sterk en eis een plaats in
het eerste team. Laat eerst maar eens
zien dat je trouw bent aan HWP, denk
ik dan. Zo'n nieuwkomer komt op de
reservelijst en mag een jaar in een
team spelen. Dan bewijzen ze dat ze
iets voor HWP willen doen. Na een
jaar is een speler uit bijvoorbeeld het
eerste dan misschien bereid zijn plek
af te staan aan de sterkere schaker.
Op korte termijn is het qua resultaat
niet het beste systeem, maar in de
longrun is het volgens mij de juiste
manier. Dit systeem tast de sfeer bin
nen de vereniging niet aan. Mensen
voelen zich niet gepasseerd."
De werkwijze van Cardon is voorals
nog succesvol gebleken. Een halve
eeuw HWP is een aaneenschakeling
van successen. Een gestage groèi van
het ledenaantal tot ruim tachtig men
sen nu. Vijf teams in verschillende lan
delijke en regionale competities. Een
eerste team dat in september begint
aan het derde achtereenvolgende sei-
Walter Cardon, oprichter en voorzitter van de succesvolle schaakclub van Sas van Gent.
foto Peter Nicolai
zoen in de Meesterklasse,-het hoogste
niveau in.Nederland.
Sinds 1990 behoort HWP tot de beste
tien schaakteams (van de ruim 870 bij
de KNSB aangesloten clubs) van Ne
derland. In het seizoen 2004-2005 was
de Sasse club zelfs de hoogst genoteer
de amateur-schaakvereniging van Ne
derland. Prijzen voor het beste sport-
t.eam van Zeeland in 2002 en 2004,
sportclub van het jaar in de gemeente
Sas van Gent in 2001 en eenzelfde ti
tel in de gemeente Terneuzen in 2004
staan ook nog op het palmares..
Hoogtepunten
Walter Cardon noemt het allemaal
hoogtepunten. „Daarnaast heb ik ook
nog genoeg gelukkige momenten ge
had. Als een team niet degradeert,
noem ik dat geen hoogtepunt, maar
een gelukkig moment. Ik heb ook
moeilijke ogenblikken gekend tijdens
de hoogtepunten hoor. Toen we met
de organisatie van het ECI-toernooi
(een internationaal jeugdtoernooi dat
25 jaarlang, tot 1998, in samenwer-
king met een Belgische schaakvereni
ging om het jaar in Sas van Gent werd
gehouden) in 1978 op verzoek van pro
fessor Max Euwe het WK voor jeugd
in Sas van Gent besloten te organise
ren, heb ik wel eens gedacht: verdorie,
ik heb al toegezegd, maar kom nog
duizenden guldens te kort. Ach, uitein
delijk is het gelukkig allemaal goed
gekomen."
Eén van de andere schaarse lastige mo
menten diende zich het afgelopen jaar
aan. De Roselaer, de accommodatie in
hartje Sas'van Gent waar HWP altijd
zijn thuiswedstrijden afwerkte, kon
vanwege een gemeentelijke herinde
ling niet langer op dezelfde voorwaar
den worden gebruikt door de club.
HWP moest daardoor vorig seizoen
voor het eerst sinds de oprichting de
thuiswedstrijden buiten Sas van Gent
spelen. „HWP speelt zijn wedstrijden
nu in Sluiskil. Andere evenementen
worden georganiseerd in Zuiddorpe
en de jeugd zit op vrijdagavond nog
steeds in De Roselaer. Het is geen idea
le situatie, maar we blijven in overleg
met de gemeente en hebben alle ver
trouwen in een goede afloop."
Cardon put hoop uit plannen voor de
nog te bouwen brede school in Sas
van Gent. „Als die er komt, zullen er
allerlei locaties leeg komen te staan.
Van 1978 tot 1985 hebben wij al eens
gespeeld in een oud schoolgebouw. De
schakers van Terneuzen spelen in een
gelijksoortig complex. De preceden
ten zijn er dus. Ik denk dat we naar
zo'n situatie terug zouden moeten
gaan. Ik geloof dat die kans reëel is.
Skatende jongeren krijgen waarschijn
lijk ook een eigen plekje in het dorp.
En wij zijn toch zeker geen onverdien
stelijke verenging in Sas van Gent?"
De vraag of Cardon alle successen
voor ogen had toen hij, met zijn
vriend Alex Bockstael, HWP op 14 sep
tember 1955 oprichtte, hoeft niet eens
te worden gesteld. „Nee, dat had ik ab
soluut niet verwacht", zegt hij reso
luut. „Wij schaakten met zijn tweeën
en dachten dat er nog wel een paar
schaakliefhebbers in Sas van Gent
zouden zijn. Toen besloten we een
clubje op te richten. Om de week na
men we ons schaakbord mee naar het
café. De contributie was één gulden
per maand. Ik organiseerde graag en
nam het voorzitterschap op me. Zelf
was ik een doorsneeschaker. Ik had
lang niet de klasse van mijn twee
zoons Helmut en Mare."
In de beginjaren moest HWP het doen
met tien, hooguit twaalf leden. Er
ging eens een lid weg, maar daar
Na de wereldtop der biljarters, zal volgend jaar
april de Nederlandse schaaktop in Sluiskil te
zien zijn. In het kader van haar vijftigjarige bestaan
organiseert schaakvereniging Het Witte Paard
(HWP) de gezamenlijke slotronde van de Meester
klasse in Het Meulengat in Sluiskil. De finaledag
van de schaakcompetitie is het spectaculaire slot
stuk van een jaar vol activiteiten.
De negende en laatste ronde van de Meesterklasse
wordt al jaren op een centrale plek in Nederland af
gewerkt. Centraal ligt Sluiskil allerminst, maar het
is voorzitter Walter Cardon toch gelukt de eindron
de van het seizoen 2005-2006 naar Zeeuws-
Vlaanderen te halen. Cardon: „De competitieleïder
wilde het aanvankelijk op een meer centraal gele
gen plek organiseren. Zeeuws-Vlaanderen vond hij
te ver rijden voor veel teams. Niemand weet dat zo
goed als wij, zei ik nog." Maar de teamleiders van
de tien teams hadden geen bezwaar tegen de locatie
en gingen unaniem akkoord. Dat betekent dat top-
schakers als Jan Timman, Daniël Stellwagen, Friso
Nijboer en Ivan Sokolov volgend jaar in Het Meulen
gat in Sluiskil te zien zijn. Al is het nog niet hele
maal honderd procent zeker. „We moeten nog ge
noeg geld bij elkaar zien te krijgen. Onder meer om
dat we de teams uit Groningen (Hotels.nl) en En
schede (Post Jr-Esgoo) een overnachting moeten
aanbieden. Daar zijn we nu al mee bezig. Ik zou het
schitterend vinden zo'n evenement één keer in Zee
land te zien."
De slotdag vindt plaats op zondag 22 april. Eén dag
daarvoor houdt HWP de gezamenlijke slotdag van
de competitie van de Zeeuwse Schaakbond (ZSB).
In de maanden daarvoor staan er ook talloze activi
teiten op het programma van de jubilerende vereni
ging. Op 14 september, de dag waarop vijftig jaar
geleden Het Witte Paard werd opgericht, zal er een
receptie plaatsvinden. Daar wordt onder meer de
ruim tweehonderd pagina's tellende jubileumgids
gepresenteerd. Na de eerste thuiswedstrijd van
HWP in de Meesterklasse zal er een diner worden
gegeven voor alle clubleden. Ook organiseert HWP
dit seizoen het Grenspaaltoernooi en zal er rond He-
melvaarstdag, voor het eerst sinds 1998, een open
schaaktoernooi worden georganiseerd. Verder
neemt HWP de organisatie op zich van een jeugd
toernooi (tot 17 jaar) en is het gastheer voor één van
de rondes van de ZSB-jeugdcompetitie.
kwam dan een nieuwe douaneambte
naar of iemand die door de posterijen
was overgeplaatst, voor terug, vertelt
Cardon. Adri Meeuse zorgde in de ja
ren zestig voor nieuwe impulsen.
Meeuse kwam naar Sas van Gent,
werd onderwijzer op de lokale Aloy-
siusschool en leerde zijn leerlingen
schaken. „Toen vonden ook de jonge
ren de weg naar onze club. Al snel had
den we de beste jeugd van Zeeland.
Veel jongens die toen zijn begonnen,
zijn nu nog steeds lid."
Toen de schaakvereniging in het Bel
gische grensdorp Zelzate het voor ge
zien hield, meldden de eerste Bel
gische leden zich aan. „Toen begon
het langzaam te lopen. Steeds ging
het beter. Het was een soort sneeuw
bal. Als die eenmaal naar je toe rolt,
blijft hij rollen en wordt hij steeds gro
ter. Je moet ook wel actief zijn. Als de
Belgische kampioenschappen in Brug
ge worden gespeeld, dan ga ik daar
naar toe. Ik ga kijken hoe onze spelers
presteren, maar zonder dat het de be
doeling is, kom je in contact met ande
re mensen. Je moet geïnteresseerd
zijn. Dat vergt energie, maar het be
taalt zich uit."
De Belgen hebben onmiskenbaar een
grote invloed gehad op het succes van
HWP. Het eerste team bestaat voor
een deel uit Vlaamse topschakers als
Tom Piceu, Gunter Deleyn en cle jonge
Bart Michiels, Het is Cardon in het
verleden wel eens verweten al te veel
te teren op het Belgische achterland.
„Ik geloof dat het nu voorbij is. Het is
een ontwikkeling die niet is tegen te
houden. Als wij in de Meesterklasse
tegen ZZCIT uit Breda spelen, zie ik
niemand uit die stad. Wel zie ik twee
gi-ootmeesters, die uit het Duitse
Mannheim zijn komen rijden. Clubs
als ZZCIT halen dat soort spelers met
geld, wij doen het met sfeer."
Tot op de dag van vandaag doet HWP
het zonder sponsor. Cardon zegt niet
principieel tegen sponsoring te zijn,
maar voorziet de nodige problemen.
„Wij zijn op onze manier gegroeid.
Mensen zetten voor niets alle tafels
op, mensen werken voor niets achter
de bar. Stel, je gaat spelers betalen.
Wat doe je dan met al die vrijwilli
gers? Als je het doet, moet je het hele
maal doorvoeren. Op onze manier is
het bovendien veel leuker een club te
leiden dan met geld. De vraag is of het
ook op de lange termijn blijft lukken.
Het zal moeilijk zijn ons peil te hand
haven. Wij schaken op het niveau
waarop Ajax, PSV en Feyenoord voet
ballen. Hoe kun je dat vanuit Sas van
Gent volhouden?"
Opvolger
Het is één van de taken die zal msten
op de schouders van een nieuwe voor
zitter. Bij zijn veertigjarig jubileum
zei Cardon nog een tijdje door te zul
len gaan. „Dat tijdje zal nu heel wat
korter zijn", lacht hij. „Binnen zeer
afzienbare tijd zal mijn opvolger be
kend worden. Over die opvolging heb
ben we veel nagedacht. We hebben
ook iemand op het oog, maar die is mo
menteel door omstandigheden niet be
schikbaar. In de toekomst waarschijn
lijk weer wel. Kijk, ik word dit jaar
76. Vandaag of morgen zou ik om de
een of andere reden kunnen wegval
len. Ik wil de verenging niet voor een
voldongen feit stellen. Ik heb nu al ver
schillende dingen uit handen gegeven.
Dat zal in de nabije toekomst alleen
maar meer worden. Ik heb bijvoor
beeld altijd gereden naar wedstrijden
in heel Nederland. Een paar jaar gele
den heb ik gezegd: ik kan het nog, doe
het graag, maar we moeten een verde
ling maken. Als ik op een zaterdag
heen en terug naar Apeldoorn moet,
via Gent en Antwerpen om spelers op
te halen, dan vertrek ik 's ochtends
om halfnegen. Als ik clan 's avonds
rond elven thuis kom, heb ik niet
meer hetzelfde gevoel als toen ik drie
maal zeven was."
Eugène de Kok
Met de bouw van 8000 woningen voor
2007 wil een aantal woningcorpora
ties afrekenen met het nijpend tekort aan
studentenhuisvesting. Opvallend is een ini
tiatief van Rabo Vastgoed, dat duizend stu
denten wil huisvesten in Max. De bouw van
dit enorme complex in het centrum van
Utrecht begint in oktober.
Het verhaal is ieder jaar hetzelfde: aan het
begin van het nieuwe studiejaar is het voor
nieuwe studenten dringen geblazen op de
woningmarkt. Als gevolg van een al jaren
lang tekort aan studentenhuisvesting. „Het
aantal studenten blijft maar stijgen",
noemt Marieke van Rhijn van Kences als
voornaamste oorzaak. Kences, in 1999 opge
richt, staat voor kenniscentrum studenten
huisvesting. Daarin hebben negen woning
corporaties, gespecialiseerd in het huisves
ten van studenten, de krachten gebundeld.
De corporaties in onder meer Groningen,
Leiden, Tilburg, Amsterdam, Utrecht en
Eindhoven willen met de bouw van 8000
studentenwoningen voor 2007 het tekort te
lijf gaan. Die huizen worden gedeeltelijk ge
financierd door andere corporaties.
Daarmee nemen ze tevens een belangrijk
deel van de 20.000 huurwoningen voor hun
rekening die volgens staatssecretaris Dek
ker van Vrom voor 2007 gerealiseerd moe
ten worden.
Ook lopen de negen corporaties in de pas
met de doelen in het Actieplan Studenten
huisvesting. Daarin stelt Dekker dat er
voor 2010 in totaal 15.000 studentwonin
gen in 24 steden bij moeten komen om het
tekort terug te dringen. Met de realisatie
van 3000 nieuwe studentenwoningen is
daarmee door de corporaties vorig jaar al
een begin gemaakt.
Dat het wegwerken van de tekorten geen
gemakkelijke opgave is, spreekt uit de cij
fers. Nederland telt ongeveer een half mil
joen studenten, waarvan er 300.000 'op ka
mers' wonen. Uit een onderzoek van Laag
land Advies in opdracht van Vrom blijkt
dat het aantal 18-jarigen (dus waarschijn-
lijk ook het aantal studenten) komende ja
ren zal toenemen van zo'n 175,000 in 2003
tot ongeveer 200.000 in 2008.
In bijvoorbeeld Utrecht leidt de ieder jaar
weer uitdijende studentenpopulatie tot een
wachttijd van bijna twintig maanden. Uit
onderzoek van studentenhuisvester SSH
Utrecht blijkt dat er een tekort aan 2000 ka
mers bestaat. Het tekort in Amsterdam be
droeg eind 2004 een kleine 10.000 wonin
gen. Hoewel betrokken partijen besloten
hebben samen dit tekort weg te gaan wer
ken, verwacht de gemeente dat het nog mi
nimaal tien jaar zal blijven bestaan.
Cruiseschip
Toch zijn inmiddels verschillende initiatie
ven genomen om aan de woningnood onder
studenten een eind te maken. Een deel daar
van heeft een tijdelijk karakter. Sinds vorig
jaar zijn een kleine tweehonderd studenten
in Amsterdam gehuisvest op een voormalig
cruiseschip. In onder meer Amsterdam,
Oestgeest en Tilburg herbergen voormalige
woonheden voor asielzoekers (CO A-eenhe-
den) tijdelijk honderden studenten. In Am
sterdam woont sinds kort een aantal studen
ten in zeecontainers.
Verschillende gemeenten zoeken daarnaast
naar meer structurele oplossingen. In Til
burg startte vorig jaar een campagne om ka-
merverhuur door particulieren te bevorde
ren. In Groningen gingen gemeente, corpo
raties en onderwijsinstellingen samen op
zoek naar geschikte locaties voor nieuw
bouw. In Haarlem startte een onderzoek
om vraag en aanbod in kaart te brengen,
Een ander structureel initiatief komt van
projectontwikkelaar Rabo Vastgoed. Vol
gens Anneke Bochem van het bedrijf is de
tijd nu rijp om speciale huisvesting voor stu
denten te bouwen. „Een studentenkamer is
voor veel studenten niet meer ideaal", legt
ze uit. „We merken dat studenten behoefte
hebben aan privacy. Nu is bovendien een
gunstig moment omdat de rente laag is. Bo
vendien wil Rabo Vastgoed voor iedereen
bouwen. Niet alleen voor particulieren met 1
een hoog inkomen, maar ook voor starters." j
Bochem verwacht dat nog voor het eind j
van dit jaar (waarschijnlijk in oktober) ge
start wordt met de bouw van Max, een i
enorm complex in het centrum van Utrecht
dat na de oplevering in 2007 onderdak zal
bieden aan duizend studenten. De bewo-
ners kunnen bovendien gebruik maken van
een aantal faciliteiten waaronder (waaiy
schijnlijk) een fitnessruimte, videotheek en i
een uitzendbureau.
Jan des Bouvrie
De duizend zelfstandige woningen, waar- j'
van een kwart wordt verkocht, hebben een j
minimum oppervlak van dertig vierkante I
meter. De maandlasten zullen zo'n 325 euro
bedragen. Voor de inrichting is Jan des Bou-
vrie benaderd. „Omdat we willen dat er
ook een zekere verscheidenheid is. Om die I
reden gaan we ook studenten van de Hoge- 1
school voor de Kunsten benaderen om de
binnenruimte in te richten."
Utrecht is niet de enige stad waar Rabo y
Vastgoed actief is. In Zwolle loopt een aan- l>
vraag en in Amsterdam is het bedrijf in
overleg met de gemeente.
Paul Geerts
pressie van de City Campus Max in het centrum van Utrecht.
illustratie GPD
